Stres i traumatyczne

Stres i traumatyczne

sytuacje, a zdrowie

sytuacje, a zdrowie

człowieka.

człowieka.

Czym jest stres?

Czym jest stres?

Istnieją trzy typy definicji stresu:

Istnieją trzy typy definicji stresu:



Stres jako

Stres jako

bodziec

bodziec

- sytuacje występujące w

- sytuacje występujące w

naszym otoczeniu mające naturalną zdolność

naszym otoczeniu mające naturalną zdolność

do wywoływania napięcia i silnych emocji.

do wywoływania napięcia i silnych emocji.

Do teorii związanych z tym rodzajem definicji

Do teorii związanych z tym rodzajem definicji

należą: Teoria Lazarusa i Falkman, Ellio i

należą: Teoria Lazarusa i Falkman, Ellio i

Eisdorfer, Koncepcja Janisa, koncepcja

Eisdorfer, Koncepcja Janisa, koncepcja

sytuacji trudnych Tomaszewskiego,

sytuacji trudnych Tomaszewskiego,

regulacyjno-informacyjna teoria stresu

regulacyjno-informacyjna teoria stresu

Reykowskiego

Reykowskiego

Czym jest stres cd.

Czym jest stres cd.



Stres jako reakcja

Stres jako reakcja

- zarówno

- zarówno

fizjologiczna jak i psychologiczna

fizjologiczna jak i psychologiczna

będąca odpowiedzią na działanie

będąca odpowiedzią na działanie

stresorów (sytuacji wywołujących

stresorów (sytuacji wywołujących

stres). Do teorii związanych z tym

stres). Do teorii związanych z tym

rodzajem definicji należą: Teoria

rodzajem definicji należą: Teoria

Cannona - homeostaza, Koncepcja

Cannona - homeostaza, Koncepcja

Selyego (GAS, LAS).

Selyego (GAS, LAS).

Czym jest stres cd.

Czym jest stres cd.



Stres jako proces lub transkacja

Stres jako proces lub transkacja

-

-

relacja między jednostką a

relacja między jednostką a

otoczeniem: Transakcyjny model

otoczeniem: Transakcyjny model

Lazarusa, Koncepcja Antonovsky'ego,

Lazarusa, Koncepcja Antonovsky'ego,

koncepcja Hobfolla.

koncepcja Hobfolla.

Pojęcie stresora:

Pojęcie stresora:



Stresor

Stresor

– w psychologii –

– w psychologii –

wewnętrzne lub zewnętrzne

wewnętrzne lub zewnętrzne

zdarzenie lub bodziec, który

zdarzenie lub bodziec, który

wywołuje stres.

wywołuje stres.

Typowe stresory, czyli alternatywna

Typowe stresory, czyli alternatywna

koncepcja stresu wg Thomasa Holmesa

koncepcja stresu wg Thomasa Holmesa

i Richarda Rahe’a

i Richarda Rahe’a



W roku 1967, dwaj psychiatrzy z Washington University w

W roku 1967, dwaj psychiatrzy z Washington University w

Seattle, tj. Thomas Holmes oraz Richard Raheogłosili

Seattle, tj. Thomas Holmes oraz Richard Raheogłosili

alternatywną koncepcję stresu, bazującą na pojęciu

alternatywną koncepcję stresu, bazującą na pojęciu

stresora

stresora

.

.

Holmes i Rahe opracowali skalę 43 wydarzeń życiowych, którą

Holmes i Rahe opracowali skalę 43 wydarzeń życiowych, którą

wolontariusze uszeregowali według tego, jak wielkiego

wolontariusze uszeregowali według tego, jak wielkiego

przystosowania wymaga każde wydarzenie.

przystosowania wymaga każde wydarzenie.



Badacze zastanawiali się jak określić względną siłę stresujących

Badacze zastanawiali się jak określić względną siłę stresujących

wydarzeń. Wiadomo, że istotne są tu różnice indywidualne w

wydarzeń. Wiadomo, że istotne są tu różnice indywidualne w

sposobie rozumienia i reagowania na sytuację stresową, także

sposobie rozumienia i reagowania na sytuację stresową, także

cechy temperamentu i osobowości. Jednak po wręczeniu

cechy temperamentu i osobowości. Jednak po wręczeniu

badanym listy różnych zdarzeń wraz z prośbą o ułożenie je wg

badanym listy różnych zdarzeń wraz z prośbą o ułożenie je wg

potencjalnej zdolności wywoływania stresu okazało się, że

potencjalnej zdolności wywoływania stresu okazało się, że

badani postrzegają wiele sytuacji w sposób podobny. W ten

badani postrzegają wiele sytuacji w sposób podobny. W ten

sposób powstał popularny kwestionariusz

sposób powstał popularny kwestionariusz

Social Readjustment

Social Readjustment

Rating Scale (SRRS)

Rating Scale (SRRS)

. Poniższa tabela zawiera niektóre takie

. Poniższa tabela zawiera niektóre takie

sytuacje. Przydzielano im umowne wartości punktowe od "0" -

sytuacje. Przydzielano im umowne wartości punktowe od "0" -

brak stresu do "100" - maksymalny stres.

brak stresu do "100" - maksymalny stres.

Główne źródła stresu:

Główne źródła stresu:



Badacze badali

Badacze badali

względną siłę

względną siłę

działania sytuacji

działania sytuacji

stresujących,

stresujących,

przypisując bodźcowi

przypisując bodźcowi

odpowiednią wartość

odpowiednią wartość

umowną na skali od 0

umowną na skali od 0

do 100.

do 100.

Zdarzenie

Zdarzenie

Liczba punktów

Liczba punktów

określająca

określająca

obciążenie

obciążenie

Śmierć

Śmierć

współmałżonka

współmałżonka

100

100

Rozwód

Rozwód

73

73

Ślub

Ślub

50

50

Utrata pracy

Utrata pracy

47

47

Pogodzenie się ze

Pogodzenie się ze

współmałżonkiem

współmałżonkiem

45

45

Reorganizacja

Reorganizacja

przedsiębiorstwa

przedsiębiorstwa

39

39

Zmiana pracy

Zmiana pracy

36

36

Zmiana godzin lub

Zmiana godzin lub

warunków pracy

warunków pracy

20

20

Urlop

Urlop

13

13

Statystyczny efekt

Statystyczny efekt

stresorów

stresorów



Z badań Thomasa Holmesa i Richarda Rahe’a wynika

Z badań Thomasa Holmesa i Richarda Rahe’a wynika

interesująca zależność statystyczna pomiędzy

interesująca zależność statystyczna pomiędzy

stresorami

stresorami

, a prawdopodobieństwem zapadnięcia

, a prawdopodobieństwem zapadnięcia

na poważną chorobę somatyczną:

na poważną chorobę somatyczną:



150 - 199 jednostek stresu = 37% szansa choroby w

150 - 199 jednostek stresu = 37% szansa choroby w

ciągu kolejnych 2 lat

ciągu kolejnych 2 lat



200 - 299 jednostek stresu = 51% szansa choroby w

200 - 299 jednostek stresu = 51% szansa choroby w

ciągu kolejnych 2 lat

ciągu kolejnych 2 lat



ponad 300 jednostek stresu = 79% szansa choroby w

ponad 300 jednostek stresu = 79% szansa choroby w

ciągu kolejnych 2 lat

ciągu kolejnych 2 lat

Podział głównych stresorów:

Podział głównych stresorów:



Kataklizmy-oznaczają wypadki, zdarzające się kilku

Kataklizmy-oznaczają wypadki, zdarzające się kilku

osobom lub całym społecznościom jednocześnie.

osobom lub całym społecznościom jednocześnie.

Zwykle są one nieprzewidywalne, mają bardzo silny

Zwykle są one nieprzewidywalne, mają bardzo silny

wpływ i wymagają ogromnych wysiłków dla poradzenia

wpływ i wymagają ogromnych wysiłków dla poradzenia

sobie ze stresem.

sobie ze stresem.



Stresory osobiste-dotyczą poszczególnych osób. Mogą,

Stresory osobiste-dotyczą poszczególnych osób. Mogą,

choć nie zawsze muszą być nieprzewidywalne, lecz bez

choć nie zawsze muszą być nieprzewidywalne, lecz bez

wątpienia wywierają bardzo silny wpływ i wymagają

wątpienia wywierają bardzo silny wpływ i wymagają

dużego wysiłku aby poradzić sobie ze stresem.

dużego wysiłku aby poradzić sobie ze stresem.



Stresory drugoplanowe-To codzienne kłopoty życiowe.

Stresory drugoplanowe-To codzienne kłopoty życiowe.

Są to małe, lecz uporczywe problemy, które irytują i

Są to małe, lecz uporczywe problemy, które irytują i

stresują ludzi.

stresują ludzi.

Ocena poznawcza:

Ocena poznawcza:



Ocena poznawcza zakłada, że jakieś

Ocena poznawcza zakłada, że jakieś

pojawiające się zdarzenie, sytuacja

pojawiające się zdarzenie, sytuacja

jest przedmiotem oceny poznawczej

jest przedmiotem oceny poznawczej

(interpretacji) podmiotu, która z

(interpretacji) podmiotu, która z

kolei wpływa na stan uczuciowy

kolei wpływa na stan uczuciowy

(kombinacje pobudzeni i myśli).

(kombinacje pobudzeni i myśli).

Ocena ta dzieli się na ocenę

Ocena ta dzieli się na ocenę

pierwotną i wtórną:

pierwotną i wtórną:

Ocena pierwotna:

Ocena pierwotna:



Ocena pierwotna - odnosi się do zdarzenia. Na

Ocena pierwotna - odnosi się do zdarzenia. Na

ogół oceniamy je jako: bez znaczenia, albo

ogół oceniamy je jako: bez znaczenia, albo

sprzyjająco- pozytywne, albo stresujące.

sprzyjająco- pozytywne, albo stresujące.

Ocenimy zdarzenie jako pozbawione

Ocenimy zdarzenie jako pozbawione

znaczenia, jeśli uznamy, że nie będzie miało

znaczenia, jeśli uznamy, że nie będzie miało

wpływu na nasz dobrostan. Jeśli uznamy, że

wpływu na nasz dobrostan. Jeśli uznamy, że

spowoduje ono utrzymanie lub zwiększenie

spowoduje ono utrzymanie lub zwiększenie

naszego dobrostanu, ocenimy je jako

naszego dobrostanu, ocenimy je jako

sprzyjająco- pozytywne. Zdarzenie, które

sprzyjająco- pozytywne. Zdarzenie, które

wiąże się z krzywdą, stratą, zagrożeniem lub

wiąże się z krzywdą, stratą, zagrożeniem lub

wyzwaniem będzie oceniane jako stresujące.

wyzwaniem będzie oceniane jako stresujące.

Ocena wtórna:

Ocena wtórna:



ocena wtórna – odnosi się do własnej

ocena wtórna – odnosi się do własnej

zdolności do wykorzystywania

zdolności do wykorzystywania

zasobów odporności na stres dla

zasobów odporności na stres dla

opanowania krótkotrwałej reakcji na

opanowania krótkotrwałej reakcji na

obecny stresor. Oceny pierwotnej i

obecny stresor. Oceny pierwotnej i

wtórnej dokonuje się niemal

wtórnej dokonuje się niemal

jednocześnie.

jednocześnie.

Zasoby odporności na stres:

Zasoby odporności na stres:



materialne – pieniądze i wszystko, co

materialne – pieniądze i wszystko, co

można za nie kupić.

można za nie kupić.



fizyczne – atrybuty fizyczne człowieka,

fizyczne – atrybuty fizyczne człowieka,

np zdrowe, siła i atrakcyjność

np zdrowe, siła i atrakcyjność



interpersonalne – siły wewnętrzne, np:

interpersonalne – siły wewnętrzne, np:

samoocena.

samoocena.



informacyjne i edukacyjne – wiedza,

informacyjne i edukacyjne – wiedza,

wykształcenie.

wykształcenie.

Fazy stresu:

Fazy stresu:

Wg Selye'go stres przebiega w

Wg Selye'go stres przebiega w

następujących fazach:

następujących fazach:



Faza alarmowa

Faza alarmowa

. Początkowa, alarmowa reakcja zaskoczenia i

. Początkowa, alarmowa reakcja zaskoczenia i

niepokoju z powodu niedoświadczenia i konfrontacji z nową sytuacja.

niepokoju z powodu niedoświadczenia i konfrontacji z nową sytuacja.



Faza mobilizacji.

Faza mobilizacji.

Występuje pełna mobilizacja i wykorzystanie

Występuje pełna mobilizacja i wykorzystanie

potencjalnych możliwości jednostki.

potencjalnych możliwości jednostki.



Stadium szoku.

Stadium szoku.



Stadium przeciwdziałania

Stadium przeciwdziałania

szokowi. Jednostka podejmuje

szokowi. Jednostka podejmuje

wysiłki obronne.

wysiłki obronne.



Faza przystosowania

Faza przystosowania

(odporności). Organizm nauczył się

(odporności). Organizm nauczył się

skutecznie i bez nadmiernych zaburzeń radzić sobie ze stresorem.

skutecznie i bez nadmiernych zaburzeń radzić sobie ze stresorem.



Faza wyczerpania

Faza wyczerpania

. Uogólnione pobudzenie całego organizmu

. Uogólnione pobudzenie całego organizmu

, co

, co

prowadzi do przewlekłego stresu, bądź nawet do śmierci.

prowadzi do przewlekłego stresu, bądź nawet do śmierci.

Biologia stresu:

Biologia stresu:



Stres

Stres

wiąże się zwykle z nasileniem wydzielania

wiąże się zwykle z nasileniem wydzielania

kortykotropiny

kortykotropiny

przez przysadkę mózgową. Wysoki

przez przysadkę mózgową. Wysoki

poziom tego hormonu pobudza korę nadnerczy

poziom tego hormonu pobudza korę nadnerczy

powodując intensywną produkcję

powodując intensywną produkcję

glikokortykoidów

glikokortykoidów

- naturalnych sterydów, które

- naturalnych sterydów, które

podnoszą wydajność organizmu i pozwalają na

podnoszą wydajność organizmu i pozwalają na

przystosowanie się do warunków stresowych.

przystosowanie się do warunków stresowych.

Typy reakcji na stres:

Typy reakcji na stres:



Dystres - stres negatywny

Dystres - stres negatywny



Eustres - stres mobilizujący

Eustres - stres mobilizujący



Neustres - stres neutralny

Neustres - stres neutralny

Dystres – przykład

Dystres – przykład

negatywnego działania stresu

negatywnego działania stresu



Stres może być nadmierny lub długotrwały. Wtedy może

Stres może być nadmierny lub długotrwały. Wtedy może

spowodować skutki niepożądane: apatię, niepokój, niezdolność do

spowodować skutki niepożądane: apatię, niepokój, niezdolność do

skutecznego działania, a nawet różne dolegliwości. Może

skutecznego działania, a nawet różne dolegliwości. Może

doprowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu narządów,

doprowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu narządów,

a nawet całego organizmu. Stres może dotyczyć sytuacji,

a nawet całego organizmu. Stres może dotyczyć sytuacji,

rodzinnej, małżeńskiej czy też zawodowej. Jeśli ma duże nasilenie

rodzinnej, małżeńskiej czy też zawodowej. Jeśli ma duże nasilenie

i/lub jest przewlekły może być powodem zaburzeń.

i/lub jest przewlekły może być powodem zaburzeń.



Przykład: Przykładem takiej sytuacji może być częste stawianie

Przykład: Przykładem takiej sytuacji może być częste stawianie

nowych bardzo wysokich wymagań przez pracodawcę, częste

nowych bardzo wysokich wymagań przez pracodawcę, częste

zmienianie wymagań, wyznaczanie nowych trudnych obowiązków.

zmienianie wymagań, wyznaczanie nowych trudnych obowiązków.

Taka sytuacja dzisiaj wydarzy się w pracy. Tej sytuacji nie udaje się

Taka sytuacja dzisiaj wydarzy się w pracy. Tej sytuacji nie udaje się

zmienić ani przerwać. Na myśl o pójściu do pracy pojawia się

zmienić ani przerwać. Na myśl o pójściu do pracy pojawia się

zaczyna męczyć – człowiek żyje w ciągłej niepewności, co niechęć.

zaczyna męczyć – człowiek żyje w ciągłej niepewności, co niechęć.

Eustres – przykład stresu

Eustres – przykład stresu

mobilizującego

mobilizującego



Stres ma aspekt pozytywny: mobilizuje do działania, zwiększa

Stres ma aspekt pozytywny: mobilizuje do działania, zwiększa

energię, pozwala pokonać przeszkody. Umiarkowany stres

energię, pozwala pokonać przeszkody. Umiarkowany stres

motywuje do pracy, jest siłą napędową, wyzwala energię do

motywuje do pracy, jest siłą napędową, wyzwala energię do

podejmowania trudnych wyzwań, pozwala działać szybciej i

podejmowania trudnych wyzwań, pozwala działać szybciej i

dokonywać tego, czego bez udziału stresu nie udałoby się

dokonywać tego, czego bez udziału stresu nie udałoby się

dokonać.

dokonać.



Przykład: Podczas przygotowań do egzaminów przeżywa się

Przykład: Podczas przygotowań do egzaminów przeżywa się

stres, związany z obawą przed porażką – następuje wtedy

stres, związany z obawą przed porażką – następuje wtedy

mobilizacja do większego wysiłku, wyostrza się uwaga,

mobilizacja do większego wysiłku, wyostrza się uwaga,

poprawia koncentracja i zwiększa wydajność pracy mózgu.

poprawia koncentracja i zwiększa wydajność pracy mózgu.

Podczas prowadzenia samochodu na drodze pojawiają się

Podczas prowadzenia samochodu na drodze pojawiają się

czasem nagłe i niespodziewane przeszkody - stres powoduje

czasem nagłe i niespodziewane przeszkody - stres powoduje

mobilizację, szybsze działanie niż w warunkach spokojnej jazdy.

mobilizację, szybsze działanie niż w warunkach spokojnej jazdy.

Neustres – przykład stersu

Neustres – przykład stersu

neutralnego

neutralnego

Neustres to bodziec dla danej osoby neutralny w działaniu,

Neustres to bodziec dla danej osoby neutralny w działaniu,

chociaż dla innych bywa on eustresowy lub dystresowy

chociaż dla innych bywa on eustresowy lub dystresowy

Z wieloma stresorami, z którymi stykamy się w życiu

Z wieloma stresorami, z którymi stykamy się w życiu

codziennym, radzimy sobie tak, że nie wywierają one na

codziennym, radzimy sobie tak, że nie wywierają one na

nas żadnego wpływu.

nas żadnego wpływu.



Wysoki rachunek za ogrzewanie nie będzie stresujący dla

Wysoki rachunek za ogrzewanie nie będzie stresujący dla

dobrze zarabiającego prawnika, zaś dla ubogiej

dobrze zarabiającego prawnika, zaś dla ubogiej

sprzedawczyni sytuacja ta będzie stresująca.

sprzedawczyni sytuacja ta będzie stresująca.

Model stresu GAS Lazarusa

Model stresu GAS Lazarusa

Objawy stresu dzielimy na:

Objawy stresu dzielimy na:

Reakcje

Reakcje

psychologiczne:

psychologiczne:



lęk

lęk



stany depresyjne

stany depresyjne



smutek

smutek



irytacja

irytacja



rozczarowanie

rozczarowanie

życiem i sobą

życiem i sobą

Reakcje

Reakcje

fizjologiczne:

fizjologiczne:



Wzrost aktywności

Wzrost aktywności

systemu nerwowego

systemu nerwowego



Zwiększony poziom

Zwiększony poziom

adrenaliny (lub nor-

adrenaliny (lub nor-

adrenaliny) we krwi, co

adrenaliny) we krwi, co

powoduje palpitacje

powoduje palpitacje

serca, wzrost ciśnienia

serca, wzrost ciśnienia



Bóle głowy, pleców,

Bóle głowy, pleców,

żołądka

żołądka

 

 

Zmiany spowodowane

Zmiany spowodowane

stresem:

stresem:

Zmiany w

Zmiany w

zachowaniu:

zachowaniu:



objadanie się

objadanie się



palenie papierosów

palenie papierosów



nadużywanie alkoholu

nadużywanie alkoholu



obgryzanie paznokci

obgryzanie paznokci



zaburzenia snu

zaburzenia snu



łatwe wpadanie w gniew

łatwe wpadanie w gniew



unikanie kontaktów z

unikanie kontaktów z

ludźmi

ludźmi

Zmiany w

Zmiany w

myśleniu:

myśleniu:



trudności z

trudności z

koncentracją

koncentracją



zapominanie

zapominanie



negatywne

negatywne

myślenie

myślenie

Długotrwała ekspozycja na stres jest jedną z powszechnych

Długotrwała ekspozycja na stres jest jedną z powszechnych

przyczyn nerwic.

przyczyn nerwic.

Błędne koło

Błędne koło

: powiązanie stresu i nerwicy

: powiązanie stresu i nerwicy

Jak radzić sobie ze stresem?

Jak radzić sobie ze stresem?

Techniki redukcji stresu można

Techniki redukcji stresu można

pogrupować w trzech kategoriach:

pogrupować w trzech kategoriach:



Metody środowiskowe (chodzi o zredukowanie

Metody środowiskowe (chodzi o zredukowanie

stresorów tkwiących w otoczeniu)

stresorów tkwiących w otoczeniu)



Techniki fizjologiczne (odpowiednie, gdy czujemy

Techniki fizjologiczne (odpowiednie, gdy czujemy

nagły wzrost adrenaliny)

nagły wzrost adrenaliny)



Techniki umysłowe (odpowiednie, gdy czynniki

Techniki umysłowe (odpowiednie, gdy czynniki

psychologiczne mają znaczący wpływ na poziom

psychologiczne mają znaczący wpływ na poziom

stresu)

stresu)

Metody środowiskowe:

Metody środowiskowe:



zredukuj wagę wydarzenia

zredukuj wagę wydarzenia



zredukuj niepewności

zredukuj niepewności



posłuchaj uspokajającej cię i

posłuchaj uspokajającej cię i

relaksującej muzyki

relaksującej muzyki

 

 

Metody fizjologiczne:

Metody fizjologiczne:



relaksacja mięśniowa

relaksacja mięśniowa



kontrolowanie oddechu

kontrolowanie oddechu



biofeedback

biofeedback

Techniki umysłowe:

Techniki umysłowe:



relaksacja wyobrażeniowa

relaksacja wyobrażeniowa



racjonalne, pozytywne myślenie

racjonalne, pozytywne myślenie



przypominanie sobie pomyślnych

przypominanie sobie pomyślnych

wydarzeń i osiągnięć

wydarzeń i osiągnięć



autosugestia (autohipnoza)

autosugestia (autohipnoza)

Najważniejszą metodą radzenia

Najważniejszą metodą radzenia

sobie ze stresem jest

sobie ze stresem jest

profilaktyka!

profilaktyka!



Utrzymuj kontakt z naturą

Utrzymuj kontakt z naturą

- pachnący świeżością las i śpiew ptaków może dostarczyć ci energii,

- pachnący świeżością las i śpiew ptaków może dostarczyć ci energii,

której nie mają w sobie betonowe osiedla

której nie mają w sobie betonowe osiedla



Miej czas właśnie dla siebie

Miej czas właśnie dla siebie

- zrób sobie przyjemność - tak jak lubisz. Wyłącz telefon, usiądź

- zrób sobie przyjemność - tak jak lubisz. Wyłącz telefon, usiądź

wygodnie w fotelu lub idź na spacer

wygodnie w fotelu lub idź na spacer



Porozmawiaj z kimś kto naprawdę ma ochotę cię wysłuchać

Porozmawiaj z kimś kto naprawdę ma ochotę cię wysłuchać

- nie udawaj kogoś kto nie może się

- nie udawaj kogoś kto nie może się

mylić ani okazywać słabości. Pozwól sobie pomóc.

mylić ani okazywać słabości. Pozwól sobie pomóc.



Stosuj techniki relaksacyjne

Stosuj techniki relaksacyjne

- może to być joga, medytacja czy proste kontrolowanie oddechu.

- może to być joga, medytacja czy proste kontrolowanie oddechu.

Sprawią, że poczujesz się wyciszony i spokojny ( ale musisz być systematyczny)

Sprawią, że poczujesz się wyciszony i spokojny ( ale musisz być systematyczny)



Uprawiaj sport

Uprawiaj sport

- ćwiczenia fizyczne są niewątpliwie lepszym sposobem na okiełznanie stresu niż

- ćwiczenia fizyczne są niewątpliwie lepszym sposobem na okiełznanie stresu niż

obsesyjne myślenie o tym co może się wydarzyć i zamartwianie się

obsesyjne myślenie o tym co może się wydarzyć i zamartwianie się



Zdrowo się odżywiaj

Zdrowo się odżywiaj

- pamiętaj, że istnieje związek między fizyczną i psychiczną stroną człowieka.

- pamiętaj, że istnieje związek między fizyczną i psychiczną stroną człowieka.

Unikaj używek; papierosów, kawy, alkoholu. Przecież tylko w "zdrowym ciele - zdrowy duch"

Unikaj używek; papierosów, kawy, alkoholu. Przecież tylko w "zdrowym ciele - zdrowy duch"



Rozwijaj w sobie poczucie humoru

Rozwijaj w sobie poczucie humoru

- stare przysłowie mówi, że śmiech to zdrowie. Jest w tym dużo

- stare przysłowie mówi, że śmiech to zdrowie. Jest w tym dużo

racji.

racji.



Naucz się lepiej gospodarować czasem

Naucz się lepiej gospodarować czasem

- sporządzaj plan dnia, a nawet

- sporządzaj plan dnia, a nawet

tygodnia, spis rzeczy, które masz do załatwienia bardzo pilnie i takich, które mogą jeszcze zaczekać.

tygodnia, spis rzeczy, które masz do załatwienia bardzo pilnie i takich, które mogą jeszcze zaczekać.

Zorganizuj dobrze miejsce pracy.

Zorganizuj dobrze miejsce pracy.



Stawiaj sobie realistyczne cele

Stawiaj sobie realistyczne cele

- ustal co chcesz osiągnąć i w jakim czasie.

- ustal co chcesz osiągnąć i w jakim czasie.

Sporządź plan działań, ale nie bądź dla siebie zbyt wymagający.

Sporządź plan działań, ale nie bądź dla siebie zbyt wymagający.



Nie staraj się być perfekcjonistą

Nie staraj się być perfekcjonistą

- każdy popełnia błędy. Nie musisz

- każdy popełnia błędy. Nie musisz

wszystkiego robić bezbłędnie. Bądź dla siebie tolerancyjny.

wszystkiego robić bezbłędnie. Bądź dla siebie tolerancyjny.



Nie troszcz się o rzeczy na które nie masz wpływu

Nie troszcz się o rzeczy na które nie masz wpływu

-nie jesteś w stanie

-nie jesteś w stanie

wpłynąć na pogodę, ani na zaprzestanie wojen na świecie. Pozwól by życie toczyło się samo, a ty

wpłynąć na pogodę, ani na zaprzestanie wojen na świecie. Pozwól by życie toczyło się samo, a ty

koncentruj się tylko na tym nad czym masz władzę.

koncentruj się tylko na tym nad czym masz władzę.

 

 

Sytuacje traumatyczne:

Sytuacje traumatyczne:



Zdefiniowanie pojęcia sytuacja

Zdefiniowanie pojęcia sytuacja

traumatyczna jest niezwykle trudna

traumatyczna jest niezwykle trudna

ponieważ to zależy od przypadku,

ponieważ to zależy od przypadku,

okoliczności a także osoby.

okoliczności a także osoby.

Podział sytuacji

Podział sytuacji

traumatycznych:

traumatycznych:



klęski żywiołowe: huragany, powodzie,

klęski żywiołowe: huragany, powodzie,

cyklony, pożary, lawiny

cyklony, pożary, lawiny



katastrofy technologiczne: wypadki

katastrofy technologiczne: wypadki

transportu lądowego, wypadki

transportu lądowego, wypadki

transportu lotniczego, wypadki transportu

transportu lotniczego, wypadki transportu

wodnego, wypadki nuklearne

wodnego, wypadki nuklearne



akty masowej przemocy: wybuchy bomb,

akty masowej przemocy: wybuchy bomb,

akty terroryzmu, masowe samobójstwa

akty terroryzmu, masowe samobójstwa

Najczęstsze zmienne spowodowane

Najczęstsze zmienne spowodowane

sytuacjami traumatycznymi:

sytuacjami traumatycznymi:



konkretne zaburzenia psychiczne

konkretne zaburzenia psychiczne



niespecyficzne poczucie dystresu

niespecyficzne poczucie dystresu



problemy i dolegliwości zdrowotne

problemy i dolegliwości zdrowotne



chroniczne trudności życiowe

chroniczne trudności życiowe



straty w zasobach psychospołecznych

straty w zasobach psychospołecznych



problemy specyficzne dzieci i

problemy specyficzne dzieci i

młodzieży

młodzieży

Konkretne zaburzenia

Konkretne zaburzenia

psychiczne

psychiczne



Kategoria specyficznych zaburzeń

Kategoria specyficznych zaburzeń

psychicznych obejmowała symptomy

psychicznych obejmowała symptomy

zespołu stresu pourazowego, depresji i

zespołu stresu pourazowego, depresji i

stanów lękowych. Ta grupa zmiennych

stanów lękowych. Ta grupa zmiennych

uwzględniła także diagnozowalne zespoły

uwzględniła także diagnozowalne zespoły

symptomów zaburzeń psychicznych,

symptomów zaburzeń psychicznych,

takich jak: zespół stresu pourazowego,

takich jak: zespół stresu pourazowego,

duża depresja, zespół lęku uogólnionego i

duża depresja, zespół lęku uogólnionego i

zespół paniki.

zespół paniki.

Niespecyficzne poczucie

Niespecyficzne poczucie

dystresu

dystresu

Grupa niespecyficznych wskaźników

Grupa niespecyficznych wskaźników

poczucia dystresu została tak

poczucia dystresu została tak

nazwana, ponieważ zawiera w sobie

nazwana, ponieważ zawiera w sobie

zmienne szacujące obecność

zmienne szacujące obecność

ogólnych symptomów poczucia

ogólnych symptomów poczucia

dystresu w odróżnieniu od

dystresu w odróżnieniu od

diagnozowanych zespołów lękowych i

diagnozowanych zespołów lękowych i

depresji ujętych w grupie pierwszej.

depresji ujętych w grupie pierwszej.

Problemy i dolegliwości

Problemy i dolegliwości

zdrowotne

zdrowotne



Następna grupa zmiennych odnoszących się do

Następna grupa zmiennych odnoszących się do

negatywnych skutków klęsk, katastrof i opresji

negatywnych skutków klęsk, katastrof i opresji

to problemy ze zdrowiem fizycznym ofiar.

to problemy ze zdrowiem fizycznym ofiar.

Ofiary- w porównaniu z grupami kontrolnymi lub

Ofiary- w porównaniu z grupami kontrolnymi lub

normalnymi populacjami- częściej skarżą się na

normalnymi populacjami- częściej skarżą się na

dolegliwości i zaburzenia fizyczne. Zaburzenia

dolegliwości i zaburzenia fizyczne. Zaburzenia

snu są wręcz standardową dolegliwością,

snu są wręcz standardową dolegliwością,

nadzwyczaj często wspominaną przez ofiary.

nadzwyczaj często wspominaną przez ofiary.

Odnotowano również negatywnie wpływające

Odnotowano również negatywnie wpływające

na zdrowie fizyczne zjawiska, takie jak:

na zdrowie fizyczne zjawiska, takie jak:

pokryzysowy wzrost konsumpcji alkoholu,

pokryzysowy wzrost konsumpcji alkoholu,

leków, narkotyków lub papierosów.

leków, narkotyków lub papierosów.

Straty w zasobach

Straty w zasobach

psychospołecznych

psychospołecznych



Wśród ofiar zaobserwowano

Wśród ofiar zaobserwowano

pokryzysowe obniżenie się ich

pokryzysowe obniżenie się ich

poczucia spostrzeganego wsparcia

poczucia spostrzeganego wsparcia

społecznego, poczucia więzi

społecznego, poczucia więzi

społecznej, poczucia skuteczności,

społecznej, poczucia skuteczności,

kontroli lub optymizmu.

kontroli lub optymizmu.

Chroniczne trudności

Chroniczne trudności

życiowe

życiowe



Udokumentowano, że ofiary kryzysów częściej

Udokumentowano, że ofiary kryzysów częściej

niż osoby nie poszkodowane doświadczyły

niż osoby nie poszkodowane doświadczyły

różnego rodzaju negatywnych wydarzeń

różnego rodzaju negatywnych wydarzeń

życiowych i problemów codziennych.

życiowych i problemów codziennych.

Najczęściej pojawiające się w tej kategorii

Najczęściej pojawiające się w tej kategorii

problemy to znaczny przyrost obowiązków w

problemy to znaczny przyrost obowiązków w

domu i w pracy, trudności finansowe,

domu i w pracy, trudności finansowe,

konflikty z innymi ludźmi i różnego rodzaju

konflikty z innymi ludźmi i różnego rodzaju

kłopoty związane z procesem powrotu do

kłopoty związane z procesem powrotu do

normalności.

normalności.

Problemy specyficzne dzieci i

Problemy specyficzne dzieci i

młodzieży

młodzieży



Dość częstymi zmiennymi badanymi

Dość częstymi zmiennymi badanymi

u dzieci i młodzieży które były

u dzieci i młodzieży które były

ofiarami katastrof są: nadmierna

ofiarami katastrof są: nadmierna

zależność od dorosłych, częste

zależność od dorosłych, częste

napady złości, lęk przed separacją,

napady złości, lęk przed separacją,

zachowania agresywne, zachowania

zachowania agresywne, zachowania

antyspołeczne, drobna przestępczość

antyspołeczne, drobna przestępczość

oraz inne problemy z prawem.

oraz inne problemy z prawem.

Wskaźnik stopnia zaburzeń psychicznych

Wskaźnik stopnia zaburzeń psychicznych

i zdrowotnych ofiar sytuacji

i zdrowotnych ofiar sytuacji

Traumatycznych:

Traumatycznych:



kategoria pierwsza – „ Minimalne straty

kategoria pierwsza – „ Minimalne straty

zdrowotne, wskazujące na niewielki stopień

zdrowotne, wskazujące na niewielki stopień

stresu traumy”

stresu traumy”



kategoria druga – „ Umiarkowane skutki

kategoria druga – „ Umiarkowane skutki

zdrowotne, wskazujące na przedłużone

zdrowotne, wskazujące na przedłużone

doświadczenie stresu traumy”

doświadczenie stresu traumy”



kategoria trzecia – „Poważne zaburzenia,

kategoria trzecia – „Poważne zaburzenia,

wskazujące na istotny stopień

wskazujące na istotny stopień

psychopatologii i dystresu”- kategoria

psychopatologii i dystresu”- kategoria

czwarta – „Wysoki poziom zaburzeń”

czwarta – „Wysoki poziom zaburzeń”