1. Makroelementy: C, O, H, N, P, K, Ca, Mg, S

2. Mikroelementy: Fe, Mn, Zn, Cu, B, Mo, Cl



Azot (N):

Wchodzi w skład białek
Decyduje o tempie wzrostu
W glebie magazynuje się w próchnicy

- Powolny wzrost roślin
- Jasnozielona barwa liści
- Drewnienie tkanek

Nadmiar N powoduje:

- Wybujały wzrost
- Zmniejszenie kwitnienia i owocowania
- Obniżenie wartości smakowej
- Obniżenie wartości przechowalniczej

Fot.1. Żółtozielone przebarwienie liści
spowodowane niedoborem azotu

Objawy na liściach- w
pierwszym etapie liście
stają się jasnozielone, a z
czasem żółte



Niedobór N silnie hamuje wzrost i
plonowanie roślin. Wszystkie nowo
wyrastające organy roślin, tj. liście, pędy
czy owoce, są mniejsze niż u roślin
prawidłowo odżywionych N-em.



Fosfor P :

Składnik białek, kwasów nukleinowych,

lipidów

Nośnik energii w procesach życiowych
jego obecność jest niezbędna w

kształtowaniu się części generatywnych
roślin (nasiona, owoce).

-

Zahamowanie wzrostu liści

-

Szare zabarwienie liści - dolna strona przybiera
zabarwienie fioletowoczerwone

-

opóźnia dojrzewanie owoców.

Granatowofioletowe przebarwienia na
blaszce liściowej truskawki
spowodowane niedoborem P



Przy niedoborze fosforu liście drzew
owocowych często są zabarwione na
brunatno i przedwcześnie opadają



Potas K

-

Katalizator procesu oddychania i fotosyntezy

- Największe zapotrzebowanie na ten składnik

występuje w okresie owocowania.

- składnik ten wpływa na prawidłowe wykształcenie

zawiązków owoców i ich rozwój.

(wybarwienie owoców, kwiatów, ich trwałość,

foremność np. główki kapusty),

-

odporność na choroby grzybowe i szkodniki

-

Potas poprawia przydatność owoców do
przechowywania.



Wywiera ponadto bardzo duży wpływ na
transpirację. Potas przyczynia się do
poprawy jakości owoców i wzrostu ich
jędrności.

Niedobór:

-

Zahamowanie wzrostu

-

Brunatnienie i zamieranie brzegów
starszych liści

-

Zmniejszenie owoców



Wapń Ca

-

Budulec ścian komórkowych

-

W roślinie reguluje pobieranie i
przemieszczanie się składników
pokarmowych, zapewnia prawidłową
konstrukcję i uwodnienie komórek,

-

przyczynia się również do zwiększenia
odporności na patogeny.



Ca jest składnikiem słabo przemieszczającym sie
w roślinie. Z tego względu objawy jego
niedoboru widoczne są najwcześniej na
wierzchołkach roślin oraz na młodych liściach.
Jedną z pierwszych zmian jest zabarwienie liści
na jasnozielony kolor, następnie haczykowate
ich skręcenie od wierzchołka oraz porozrywanie
brzegów.



U roślin ozdobnych niedobór wapnia
powoduje np: pojawienie się ślepych
pędów róż i złocieni, a także wodnistość i
przewracanie się kwiatów tulipanów.
Korzenie roślin są zgrubiałe i śluzowate.



Magnez Mg

-

Budulec chlorofilu

-

Katalizator fotosyntezy, oddychania,
syntezy białek

Niedobór powoduje:

-

Zahamowanie wzrostu roślin

-

Chloroza starszych liści



odbarwienie tkanek między nerwami
Objawy dodatkowe: nerw główny a czasem
nerwy boczne pozostają zielone, blaszka
liściowa najpierw bladozielona, później żółta,
tkanka między nerwami wypukła



Mangan Mn:

-

Składnik chlorofilu

-

Bierze udział w procesie fotosyntezy

Niedobór :

-

Chloroza młodych liści następnie nekroza :

Pierwsze objawy braku tego składnika widoczne są u

większości gatunków roślin na młodych liściach w postaci
tzw. cętkowanej chlorozy, obejmującej tkanki pomiędzy
nerwami liści, przy czym nerwy nawet najdrobniejsze
pozostają zielone.



Miedź Cu:

-

Uczestniczy w procesie oddychania

Niedobór:
- Szarozielona barwa liści następnie

chloroza brzegów blaszki



Cynk Zn:

-

U roślin jednoliściennych np. cebuli,
początkowo na dolnych liściach pojawiają
się pomiędzy żyłkami żółte smugi, które z
czasem przechodzą w nekrozy.
Podobne przebarwienia liści występują u
roślin dwuliściennych, np. fasoli. Wzrost
liści jest nierównoramienny, w wyniku
czego brzegi ich są pofałdowane.



Bor B:

-

Uczestniczy w procesie wzrostu komórek

-

Uczestniczy w przemianach
węglowodanów

Niedobór:
- Zamieranie wierzchołków wzrostu

Pierwsze objawy niedostatku boru na

owocach jabłoni czy gruszek widoczne są
w postaci małych ciemnozielonych,
wodnistych plamek, które z czasem
brunatnieją stając się suche i
skorkowaciałe.

Na owocach pestkowych zapadnięte, lekko

brunatne plamy podobne są do oparzeń
słonecznych. Częstym objawem braku
boru u moreli, brzoskwiń i śliw jest
pękanie owoców.



Molibden Mo :

- Zapotrzebowanie większości roślin na ten

mikroelement jest niewielkie. Wyjątek
stanowią warzywa kapustne i strączkowe,
których wymagania są większe.



Dostępność Mo w porównaniu z innymi
mikroelementami wzrasta w miarę wzrostu
odczynu środowiska glebowego, stąd też jego
niedobór ujawnia się u roślin uprawianych na
glebach zakwaszonych. Objawy deficytu
molibdenu widoczne są na liściach młodszych.
Są to chlorozy, które w zależności od gatunku
obejmują różną powierzchnię liścia.



Żelazo Fe



Objawy niedoboru żelaza, podobnie jak
boru, miedzi i manganu, występują
zazwyczaj na najmłodszych częściach
rośliny. Wynika to z małej ruchliwości tych
składników, to jest z wolnego ich
przemieszczania z liści starszych do
młodszych.



Niedobór żelaza to chloroza (żółknięcie)
międzyżyłkowa liści wierzchołkowych.
Rośliny sadownicze w warunkach deficytu
żelaza dodatkowo przedwcześnie
zrzucają liście, nawet już w połowie
sierpnia.