1

Wykład 3

Tkanka miejska – jej cechy,

elementy i rodzaje

Dr hab. inż. arch. Piotr Lorens

Katedra Urbanistyki i Planowania

Regionalnego

2

1. Pojęcie tkanki miejskiej

• Tkanką miejską nazywamy materię

tworzącą struktury miejskie

• Materia ta składa się z zespołów

zabudowy oraz przestrzeni pomiędzy nimi,

w tym przestrzeni publicznych i

prywatnych

• Opisać i zidentyfikować w strukturze

miasta możemy różne typy tkanki

miejskiej

3

2. Elementy tworzące tkankę

miejską

• W sferze materialnej:

– Budynki, budowle i ich zespoły
– Przestrzenie otwarte o różnym

charakterze

• W sferze kulturowej:

– Geneza powstania i historia rozwoju
– Struktura społeczna i jej ewolucja

• W sferze ekonomicznej:

– Struktura własności
– Wartość terenu
– Sposób zarządzania jej przekształceniami

4

3. Metody opisywania tkanki

miejskiej

• Tkankę miasta opisywać możemy

poprzez:

– Typy budynków i ich wzajemne relacje ze

sobą

– Sposób kształtowania przestrzeni

publicznych

– Genezę powstania
– Stan własności i sposób parcelacji
– Dominująca funkcja (sposób użytkowania)
– Stan i charakter zieleni towarzyszącej
– Wartości wskaźników urbanistycznych

5

4. Typy budynków i ich

wzajemne relacje

• Rodzaj zabudowy

• Sposób ulokowania zabudowy na działce

• Relacje zabudowy do przestrzeni ulicy

(tworzące pierzeje lub o swobodnej

lokalizacji)

• Relacje budynków względem siebie

(zabudowa zwarta, rozluźniona,

wolnostojąca)

• Przeznaczenie (funkcje) zabudowy

6

5. Sposób kształtowania

przestrzeni publicznych miasta

• Przekrój ulicy i jego parametry

(kąt środkowy, szerokość,
długość itp.)

• Sposób zagospodarowania i

wykorzystania przestrzeni ulicy

7

6. Geneza powstania

• Okres powstania

• Późniejsze przekształcenia i

nawarstwienia struktury

• Idee stojące za kreowaniem

określonych struktur miejskich

8

7. Stan własności i sposób

parcelacji

• Sposób podziału na działki (scalone,

rozdrobnione)

• Sposób fizycznego wydzielenia działki

w przestrzeni (integracja / separacja)

• Rodzaj własności

• Forma zarządzania

9

8. Dominująca funkcja (sposób

użytkowania)

• Funkcja podstawowa

(dominująca)

• Funkcje uzupełniające

• Wielofunkcyjność

10

9. Stan i charakter zieleni

towarzyszącej

• Lokalizacja kompleksów zieleni (w

obrębie działki i w obrebie przestrzeni

publicznej)

• Rodzaj zieleni (wysoka / niska,

urządzona / nieurządzona)

• Stan (dobry / zły)

• Wiek

11

10. Wartości poszczególnych

wskaźników urbanistycznych

• Wskaźniki pozwalają na opisanie przestrzeni

w kategoriach liczbowych

• Możemy wyróżnić wskaźniki „brutto” i

„netto”

• Podstawowe wskaźniki to:

– Gabaryt zabudowy
– Procent zabudowy
– Intensywność zabudowy
– Udział powierzchni biologicznie czynnej
– Gęstość zaludnienia

12

12

Wybrane wskaźniki

urbanistyczne

• T – powierzchnia terenu

(w granicach działek geodezyjnych)

• H – gabaryt zabudowy

(wysokość zabudowy liczona w metrach nad

poziomem terenu)

• Pbc – powierzchnia biologicznie

czynna

(powierzchnia terenu działki pokryta

roślinnością lub wodami powierzchniowymi)

13

• Pz – powierzchnia zabudowy

(wielkość powierzchni zabudowy
określona w m2)

• Pc – powierzchnia całkowita

(powierzchnia wszystkich kondygnacji
budynku liczona po obrysie
adaptowanego lub istniejącego budynku)

14

• I – intensywność zabudowy

(stosunek powierzchni wszystkich

kondygnacji nadziemnych budynku w

zewnętrznym obrysie ścian, do

powierzchni terenu / działki)

• N – procent zabudowy

(stosunek powierzchni zabudowanej w

stosunku do powierzchni działki

wyrażany w procentach)

15

• B – procent powierzchni

biologicznie czynnej

(mierzona poprzez procentowy udział
powierzchni biologicznie czynnej w
powierzchni działki)

• G – gęstość zaludnienia

(mierzona poprzez stosunek liczby
mieszkańców do powierzchni terenu)

16

Podsumowanie

• Przedstawione w trakcie wykładu

pojęcia pozwalają na w miarę pełne
opisanie materialnej struktury
miasta

• Ujęcia te nie wyczerpują jednak

wszystkich istotnych dla jakości
przestrzeni zagadnień – nie
pozwalają więc na pełne opisanie
„recepty na miasto idealne”

17

• Na jakość przestrzeni miejskiej

składają się także i inne
czynniki, w tym:

– Społeczne
– Ekonomiczne
– Kulturowe
– Sposób zarządzania przestrzenią

18

19

20

21