1

Ocena stężenia greliny oraz leptyny

u dzieci i młodzieży z nieswoistymi zapaleniami

jelit

lek. med. Sylwia Murawska

/praca na stopień doktora nauk medycznych/

badania finansowane z grantu BW 82/2005

Promotor:

prof. dr hab. n. med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska

Recenzenci:

dr hab. n. med. Danuta Rość prof. nadzw. UMK

dr hab. n. med. Ewa Toporowska-Kowalska

Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy

Uniwersytetu Miko

ł

aja Kopernika w Toruniu

2

• grelina (acylowana i deacylowana)
• leptyna (OB-R: a, b, c, d,

e

, f)

• grelina oraz leptyna regulują procesy metaboliczne

oraz czynność układu immunologicznego,
endokrynologicznego, pokarmowego, nerwowego,
proliferację i przeżycie komórek

• nieswoiste zapalenia jelit (NZJ):

– choroba Leśniowskiego-Crohna (ChL-C)
– wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG)

3

Cel pracy

• ocena stężenia całkowitego greliny,

stężenia greliny acylowanej oraz deacylowanej,

stężenia leptyny oraz OB-Re w surowicy krwi
dzieci i młodzieży z NZJ, analiza zależności
między nimi oraz między nimi a wybranymi:

– parametrami demograficznymi,
– wykładnikami stanu odżywienia.

4

Pacjenci i metodyka badań

• grupy:

– pacjenci z ChL-C (n=27; wiek = 14,2 ± 2,67 lat)
– pacjenci z WZJG (n=23; wiek = 14,2 ± 3,25 lat)
– zdrowe dzieci i młodzież (n=30; wiek = 13,8 ± 2,88

lat)

•

oznaczono stężenie:

– greliny (całkowite, frakcji acylowanej i

deacylowanej)

– leptyny
– OB-Re

5

• wszystkich uczestników badania mierzono

i ważono, a następnie oznaczano:

– wskaźnik masy ciała (BMI)
– współczynnik masy ciała (WMC)
– wskaźnik Cole’a

• aktywność procesu chorobowego oceniano w

skali:

– PCDAI dla ChL-C
– Trulove – Wittsa dla pacjentów z WZJG

Pacjenci i metodyka badań

6

Wyniki

7

Wyniki analizy rozkładu stężenia

całkowitego greliny

Mediana
25%-75%
max-min

gr. ChL-C

gr. WZJG

gr. porównawcza

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

st

ę

że

n

ie

c

a

łk

o

w

it

e

g

re

li

n

y

[

p

g

/m

l]

p=0,005

p=0,0000
6

8

Wyniki analizy rozkładu stężenia

greliny deacylowanej oraz acylowanej

mediana

25%-75%

max-min

gr. ChL-C

gr. WZJG

gr. porównawcza

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

st

ę

że

n

ie

g

re

lin

y

d

e

a

cy

lo

w

a

n

e

j

[p

g

/m

l]

gr. ChL-C

gr. WZJG

gr. porównawcza

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

st

ę

że

n

ie

g

re

lin

y

a

cy

lo

w

a

n

e

j

[p

g

/m

l]

p=0,081

p=0,002

p=0,0002

p=0,0002

9

Wyniki analizy rozkładu stężenia

leptyny

mediana
25%-75%
max-min

gr. ChL-C

gr. WZJG

gr. porównawcza

0

5

10

15

20

25

30

st

ę

że

n

ie

l

e

p

ty

n

y

[

n

g

/m

l]

p=0,0005

p=0,00000
2

10

Wyniki analizy korelacji stężenia

leptyny

ze stężeniem greliny acylowanej

grupa

Rs

t(N-2)

poziom p

gr.ChL-C

-0,400

-2,182

0,039

gr.WZJG

-0,037

-0,168

0,868

gr.porównawcza

0,285

1,573

0,127

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

stężenie greliny acylowanej [pg/ml]

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

st

ę

że

n

ie

l

e

p

ty

n

y

[

n

g

/m

l]

11

Wyniki analizy korelacji stężenia

leptyny

ze stężeniem całkowitym greliny

20

40

60

80

100

120

140

160

stężenie całkowite greliny [pg/ml]

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

st

ę

że

n

ie

l

e

p

ty

n

y

[

n

g

/m

l]

grupa

Rs

t(N-2)

poziom p

gr.ChL-C

-0,126

-0,637

0,530

gr.WZJG

0,497

2,628

0,016

gr.porównawcza

-0,152

-0,816

0,421

12

Wyniki analizy rozkładu stężenia OB-Re

mediana

25%-75%

max-min

gr. ChL-C

gr. WZJG

gr. porównawcza

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

st

ę

że

n

ie

O

B

-R

e

[

n

g

/m

l]

p=0,01

13

Wyniki analizy korelacji stężenia

leptyny ze stężeniem OB-Re

gr. ChL-C

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

stężenie leptyny [ng/ml]

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

st

ę

że

n

ie

O

B

-R

e

[

n

g

/m

l]

gr. WZJG

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

stężenie leptyny [ng/ml]

10

15

20

25

30

35

40

45

50

st

ę

że

n

ie

O

B

-R

e

[

n

g

/m

l]

grupa

Rs

t(N-2)

poziom p

gr.ChL-C

-0,396

-2,156

0,040

gr.WZJG

-0,409

-2,055

0,050

gr.porównawcza

-0,157

-0,843

0,406

14

Wyniki analizy zależności stężeń

hormonów

oraz OB-Re od wybranych parametrów

demograficznych

• miejsce zamieszkania

gr.ChL-C

mediana

25%-75%

max-min

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

st

ę

że

n

ie

c

a

łk

o

w

it

e

g

re

lin

y

[

p

g

/m

l]

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

st

ę

że

n

ie

g

re

lin

y

d

e

a

cy

lo

w

a

n

e

j

[p

g

/m

l]

miasto

miasto

p=0,0037

p=0,0048

wieś

wieś

15

Wyniki analizy zależności stężeń

hormonów

oraz OB-Re od wybranych parametrów

demograficznych

• zależność od wieku: brak

• zależność od płci

gr.WZJG

mediana
25%-75%
max-min

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

st

ę

że

n

ie

l

e

p

ty

n

y

[

n

g

/m

l]

p=0,015

chłopc

y

dziewczęta

16

Wyniki analizy korelacji stężeń hormonów

oraz OB-Re z wybranymi parametrami

antropometrycznymi

• stężenie całkowite greliny oraz greliny

deacylowanej pozytywnie koreluje z
wykładnikami stopnia odżywienia u pacjentów z
WZJG

gr. WZJG

30

35

40

45

50

55

60

65

70

stężenie całkowite greliny [pg/ml]

80

85

90

95

100

105

110

115

120

125

130

w

sk

a

źn

ik

C

o

le

'a

p=0,025

17

Wyniki analizy korelacji stężeń hormonów

oraz OB-Re z wybranymi parametrami

antropometrycznymi

• stężenie leptyny pozytywnie koreluje z

wykładnikami stopnia odżywienia we wszystkich
grupach

p=0,005

gr. WZJG

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

stężenie leptyny [ng/ml]

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

B

M

I

18

Wyniki analizy korelacji stężeń hormonów

oraz OB-Re z wybranymi parametrami

antropometrycznymi

• stężenie OB-Re ujemnie koreluje z

wykładnikami
stopnia odżywienia u pacjentów z ChL-C

gr.ChL-C

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

stężenie OB-Re [pg/ml]

12

14

16

18

20

22

24

26

28

B

M

I

p=0,000
1

19

Wyniki analizy korelacji stężeń hormonów

z aktywnością procesu zapalnego

• stężenie greliny acylowanej pozytywnie

koreluje
z punktacją uzyskaną w skali PCDAI u
pacjentów
z ChL-C

gr. ChL-C

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

stężenie greliny acylowanej [pg/ml]

-10

0

10

20

30

40

50

60

P

C

D

A

I

p=0,003

20

Wyniki analizy korelacji stężeń hormonów

z aktywnością procesu zapalnego

• stężenie leptyny ujemnie koreluje z punktacją

uzyskaną w skali Truelove-Wittsa u pacjentów z
WZJG

gr. WZJG

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

stężenie leptyny [ng/ml]

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

sk

a

la

T

ru

e

lo

v

e

-W

it

ts

a

p=0,033

21

Wnioski

22

• Stężenie całkowite greliny, greliny acylowanej

oraz leptyny u pacjentów z NZJ w okresie
okołopokwitaniowym jest obniżone w sposób
wskazujący na istotne modulowanie stężenia
hormonów przez aktywność procesu zapalnego
oraz stopień dojrzałości płciowej.

• Stężenie leptyny w różnym stopniu pozytywnie

koreluje z wartościami wykładników stopnia
odżywienia u zdrowych dziewcząt oraz pacjentów
z NZJ obu płci.

• Stężenia leptyny i OB-Re ujemnie korelują ze sobą

u pacjentów z NZJ, co należy uznać za korzystne
z klinicznego punktu widzenia w aktywnej fazie
choroby.

23

• Pacjentów z ChL-C pochodzących ze środowiska

wiejskiego charakteryzuje mniejsza aktywność

procesu zapalnego w przebiegu NZJ oraz niższe

stężenie całkowite greliny oraz greliny acylowanej

niż chorych pochodzących ze środowiska

miejskiego.

• Kontrola dynamiki zmian stężenia leptyny może

być przydatna w monitorowaniu aktywności

procesu zapalnego u pacjentów z WZJG, natomiast

greliny acylowanej w monitorowaniu aktywności

procesu zapalnego u pacjentów z ChL-C.

• W przebiegu WZJG, prawdopodobnie w związku

z odmiennym od występującego w ChL-C profilem

cytokinowym zapalenia, mają miejsce bardziej

znaczące zaburzenia fizjologicznych interakcji

między greliną i leptyną oraz stężeniem obu

hormonów a wykładnikami stopnia odżywienia.