Postępowanie

okołooperacyjne u

chorych na cukrzycę

Cukrzyca

Cukrzyca jest schorzeniem

endokrynologicznym najczęściej
spotykanym podczas znieczulenia

Na cukrzycę choruje 4-5% populacji

Amerykanów

Ocenia się, że co drugi człowiek z

cukrzycą będzie wymagał zabiegu
chirurgicznego

Współczesny podział

cukrzycy w/g WHO:

• Cukrzyca insulinozależna - IDDM
• Cukrzyca insulinoniezależna -

NIDDM

IDDM

• Chorują przeważnie ludzie młodzi <

35 rż

• Występują typowe objawy:

– poliuria, nadmierne pragnienie, złe

samopoczucie

• Występuje defekt autoimmunologiczny

- trzustka nie wytwarza odpowiedniej
ilości insuliny

IDDM

• Leczenie: insuliny o krótkim,

średnim lub długim czasie
działania

• Może wystąpić kwasica ketonowa

NIDDM

• Dotyczy w większości ludzi

starszych; zazwyczaj z nadwagą

• Brak typowych objawów
• Występuje oporność na działanie

insuliny na poziomie komórkowym

• Leczenie: dieta, środki

hypoglikemiczne, insulina

• Może wystąpić nieketonowa

śpiączka hiperosmolarna

Doustne środki

hipoglikemiczne należą

do:

• Grupy sulfonylomocznika
• Biguanidyny

Trwałe powikłania

cukrzycy

• Sercowo-naczyniowe

– nadciśnienie tętnicze
– choroba niedokrwienna serca
– choroby naczyń obwodowych
– choroby naczyń mózgowych
– bezobjawowa dysfunkcja układu

autonomicznego

– kardiomiopatia

Trwałe powikłania

cukrzycy

• Nerki

– nefropatia cukrzycowa

• Układ nerwowy

– neuropatia obwodowa
– neuropatia układu autonomicznego

• Oczy

– retinopatia
– utrata wzroku

Trwałe powikłania

cukrzycy

• Inne

– zespół ograniczenia ruchomości

stawów - możliwość trudnej intubacji

– porażenie perystaltyki żołądka -

ryzyko zachłyśnięcia

Cukrzyca

• Insulina - hormon anaboliczny

– ułatwia transport glukozy do tkanek

Cukrzyca

• Operacja (uraz,zakażenie)pobudzenie

układu współczułnego wyrzut

“hormonów stresu” (katabolicznych)

lipoliza glikogenoliza rozpad

białka

HIPERGLIKEMIA

Właściwe przygotowanie

do operacji chorego na

cukrzycę umożliwia

prawie takie samo

rokowanie co do

przebiegu pooperacyjnego

jak u osób bez cukrzycy

Sposób postępowania

okołoperacyjnego zależy

od:

• Rodzaju i ciężkości urazu

operacyjnego

• Okresu czasu po operacji przez który

konieczne jest żywienie parenteralne

• Typu cukrzycy i rodzaju leczenia

hipoglikemizującego

• Trybu zabiegu: operacja planowa lub

ze wskazań nagłych

Ocena przedoperacyjna

W przypadku planowej operacji

chorego należy przyjąć do szpitala 2-
3 dni wcześniej. W tym czasie należy:

• Ocenić i ew. poprawić wyrównanie

cukrzycy

• Ocenić ogólny stan zdrowia,

szczególnie uładu krążenia,
oddychania, nerek

Ocena przedoperacyjna

• Zaprzestać podawania

długodziałających leków
hipoglikemicznych (np.
chlorpropamid, glibenklamid) oraz
biguanidów

• Zaplanować zabieg w godzinach

porannych

Operacje u pacjentów nie

leczonych insuliną

• Mały zabieg

– cukrzyca dobrze kontrolowana (glikemia,

na czczo, 140 mg% -180 mg%)

– chorzy nie wymagają podania leków

hipoglikemizujących na okres operacji

– w czasie zabiegu kontrola glikemii
– unikać podawania roztworów glukozy
– po zabiegu powraca się do poprzednio

stosowanego leczenia

Operacje u pacjentów nie

leczonych insuliną

• Duży zabieg w znieczuleniu

ogólnym, zwłaszcza połączony z
długotrwałym okresem żywienia
parenteralnego

– postępowanie w czasie operacji i w

okresie pooperacyjnym jak chorzy z
typem I cukrzycy

Operacje u pacjentów nie

leczonych insuliną

• Chorzy z niewyrównaną cukrzycą

typu II

– na 2-3 dni przed zabiegiem należy

wdrożyć leczenie insuliną w algorytmie
3-4 wstrzyknięć w celu uzyskania
pożądanych wartości glikemii

– dalsze postępowanie jak u chorych

leczonych przewlekle insuliną

Operacje u osób leczonych

insuliną

• W czasie operacji i w okresie

poopracyjnym podajemy insulinę i
glukozę w/g różnych schematów

– ciągły wlew dożylny przez dwie różne

pompy infuzyjne, zwykle z szybkością:

•

insulina 2-4 j/h

•

glukoza 5-10 g/h

– 4 x 500 ml 5-10% glukoza z dodatkiem

insuliny krótkodziałającej w/g poziomu
cukru

Operacje u osób leczonych

insuliną

• W dniu operacji chory pozostaje na

czczo, bez insuliny

• O godzinie 6.00 po oznaczeniu cukru

należy podłączyć glukozę i insulinę w/g
obowiązującego schematu

• W czasie operacji należy mierzyć

stężenie glukozy we krwi i utrzymać ją
w zakresie

110-200 mg%

Operacje u osób leczonych

insuliną

• Infuzje insuliny i glukozy należy

kontynuować aż do rozpoczęcia
doustnego żywienia

• W pierwszej dobie po operacji

pomiary glikemii powinny być
wykonywane co 2h.

• Należy oznaczać elektrolity

Operacje ze wskazań

nagłych

• Należy

– dokładnie ocenić stan kliniczny i

biochemiczny chorego

– ocenić dekompensację cukrzycy
– starać się przed operacją wyrównać

cukrzycę i jej powikłania