Cukr

zyca

typu

1-

post

ępow

ania

żywi

enio

we

Magdalena Ujejska

Karolina Skolik

Czym je

st

cukrzyc

a

typu I ?

Cukrzyca typu 1 to
cukrzyca insulinozależna
(młodzieńcza), która
zwykle pojawia się u dzieci
i młodzieży między
10 a 19 rokiem życia.

Ten typ cukrzycy wymaga:

•

stałego podawania insuliny
egzogennej (insulinoterapii)

•

odżywiania opartego na
przeliczaniu wymienników
węglowodanowych

•

kontrolowanego wysiłku
fizycznego

Cukrzyca typu

1

Niedobór insuliny

Komórki β zniszczone

R

o

zp

o

zn

a

n

ie

Stężenie glukozy na czczo

7,00 mmol/l (>125mg%)

Przyczyny

:

 czynnik genetyczny

 czynnik

immunologiczny

 czynnik środowiskowy

Objawy:

• wzmożone pragnienie,

• zwiększone wydalanie

moczu,

• brak lub zwiększone

łaknienie,

• ubytek masy ciała,

• drażliwość,

• częste infekcje.

Objawy

kliniczne:

• hiperglikemia,

• ketonuria,

• ketonemia,

• stężenie dwuwęglanów

w surowicy krwi >22mmol/l

Cele

leczenia:

 dobre wyrównanie

metaboliczne,

 harmonijny rozwój

fizyczny,

 zapobieganie

powikłaniom ostrym
i późnym,

 adaptacja w

środowisku,

 prawidłowy rozwój

emocjonalny,
psychiczny
i intelektualny

 dobre samopoczucie.

0,5 - 1,0

j.m./kg mc./dobę

Insulinoterapia

Podstawowe

leczenie

farmakologiczn

e:

Modele

insulinoterapii

:

• konwencjonalna -

wstrzyknięcie 2 lub 3
razy dziennie

• intensywna - liczba

zależna od potrzeb

• funkcjonalna -

dostosowana do stylu
życia

Pompy

insulinowe

• ciągły wlew stanowi

podstawowe
wydzielanie insuliny i
bolusy posiłkowe

• podające lek jako bolus:

 prosty

 złożony

 przedłużony

Pompy

insulinowe

stosowanie

dokładne programowanie insuliny na

WW

i WBT zawarte

w pożywieniu

Powikłania

cukrzycy typu I

Retinop

atia



ta choroba oczu pojawia
się u około 80 %
dorosłych, którzy
chorują na cukrzycę
typu 1 dłużej niż 15 lat;
retinopatia cukrzycowa
w przypadku cukrzycy
typu 1 jest niezwykle
rzadka przed okresem
dojrzewania



na szczęście utracie
wzroku można zapobiec w
większości przypadków
osób z tą chorobą

Nefrop

atia



u 20% do 30% osób z
cukrzycą typu 1 może
dojść do uszkodzenia
nerek



ryzyko chorób nerek
zwiększa się w czasie i
dochodzi do niego w
odstępie 15 do 25 lat od
wystąpienia choroby



ryzyko wystąpienia groźnych
chorób, takich jak
niewydolność nerek i
choroby serca

Słabe

krążen

ie

krwi i

uszkod

zenie

nerwów



uszkodzenia nerwów i
twardnienie tętnic
prowadzi do
zmniejszenia czucia i
słabego krążenia krwi w
nogach



może również prowadzić do
problemów trawiennych,
takich jak nudności,
wymioty lub biegunka

Żywien

ie

w

cukrzyc

y

typu I

Jeden

wymiennik

węglowodano

wy

10g

węglowodanó

w

przyswajalnyc

h

Jeden

wymiennik

białkowo-

tłuszczowy

100kcal

z białka i

tłuszczy lub

tłuszczu

W celu utrzymania
prawidłowego stężenia
glukozy we krwi chory musi
prowadzić samokontrolę,
czyli mierzyć stężenie
glukozy we krwi za pomocą
glukometru.

Przed posiłkami należy
stosować krótko działającą
insulinę ludzką (Actrapid,
Gensulin R, Humulin R,
Polhumin R) lub analog szybko
działający (Apidra, Humalog,
NovoRapid).

Indeks

glikemiczny

Klasyfikacja produktów na
podstawie ich wpływu na
stężenie glukozy we krwi i
czas pojawienia się zmian

IG

•

produkty o niskim indeksie
glikemicznym - poniżej
55

•

produkty o średnim
indeksie glikemicznym -
55-70

•

produkty o wysokim
indeksie glikemicznym -
powyżej 70

Cel prawidłowego

żywienia

•

utrzymanie kontroli
metabolicznej

•

zapobieganie nadwadze i
otyłości

•

niedopuszczenie do
wychudzenia

•

prawidłowy rozwój fizyczny i
psychiczny

Zalecenia

żywieniowe

:

WĘGLOWODANY

45-50%

Cukry
łatwoprzyswajalne

5-8%

Błonnik

pokarmowy

20-35 g/dobę

Zalecenia

żywieniowe

:

BIAŁKO

15-20%

Do 2 roku życia

2 g/kg

mc./dobę

Od 10 roku życia

1 g/kg

mc./dobę

Do 4 roku życia

60% białko

zwierzęce

Od 5 roku życia

50% białko

zwierzęce

50% białko

roślinne

W

mikroalbuminurii

0,8 g/kg

mc./dobę

W

makroalbuminurii

0,6 g/kg

mc./dobę

Zalecenia

żywieniowe

:

TŁUSZCZE

Dzieci starsze i

młodzież

30-35%

Niemowlęta i małe
dzieci

35-40%

Kwasy tłuszczowe
nasycone

Do 7%

energii

Kwasy tłuszczowe

jednonienasycone

15-20%

energii

Kwasy tłuszczowe

wielonienasycone

Do 7%

energii

Grupa

ludności

Energia

kcal/os./

d.

Białko zal.

spożycie

g/os./d.

Tłuszcz

g/os./d.

Węglowodan

y uzupeł.

zap. energ.

g/os./d.

Dzieci

1-3

4-6

7-9

1000-

1500

1500-

1900

1900-

2200

45

55

65

36-53

53-68

63-73

138-206

206-261

261-303

Dziewczęt

a

10-12

13-15

16-18

2000-

2150

2200-

2400

2200-

2600

75

85

80

62-74

67-83

72-95

275-296

303-330

303-358

Chłopcy

10-12

13-15

16-18

2150-

2350

2500-

2850

2600-

3200

75

95

100

65-81

78-98

82-117

296-323

344-392

358-440

Normy żywienia dla dzieci

i młodzieży

Normy na białko wg krajowej racji

pokarmowej – bezpieczny poziom

spożycia w g/kg mc./dobę

Dzieci

1-3 lat

4-6

7-9

1,3
1,2

1,1

Dziewczęta

10-12 lat

13-15
16-18

1,1
1,0
0,9

Chłopcy

10-12 lat

13-15
16-18

1,1
1,1
0,9

Produkty

zalecane

•

produkty zbożowe

•

mleko

•

kefiry, jogurty, sery
twarogowe

•

chude mięsa

•

warzywa

•

owoce

•

tłuszcze

Produkty

niezalecane

•

cukier i słodycze

Planow

ani

e diety

•

żywienie w cukrzycy
powinno być zgodne
z zaleceniami i normami
dla zdrowych grup
dzieci
i młodzieży

•

zapotrzebowanie
energetyczne ustalane na
postawie wieku, płci,
wzrostu, masy ciała i
aktywności fizycznej

•

ustalenie liczby
wymienników
węglowodanowych i
rozkład na posiłki

•

jadłospisy atrakcyjne,
urozmaicone pod względem
produktów, smaku,
konsystencji
i barwy

Planow

ani

e diety

•

w insulinoterapii
konwencjonalnej
podawać 6 posiłków
dziennie
- 3 duże i 3 małe

•

chore dzieci oraz ich rodzice
powinni stale prowadzić
kontrolę poziomu glikemii i
dostosowywać dawki
insuliny

Planow

ani

e diety

Bibliografia

•

H. Ciborowska, A. Rudnicka „Dietetyka
żywienie zdrowego i chorego człowieka”

•

„Normy żywienia dla populacji polskiej-
nowelizacja”