Międzynarodowy Fundusz
Walutowy
(International
Monetary Fund)
Siedziba IMF, Waszyngton
wyspecjalizowana agenda Narodów
Zjednoczonych;
powołana do życia w wyniku
porozumienia zawartego w trakcie
konferencji w Bretton Woods w lipcu
1944 r.
zaczął funkcjonować od 1. 03 1947 r.
założyły go 45 państw świata w tym
Polska.
Podczas Wielkiego Kryzysu w 1930,
kraje próbowały wesprzeć swoje
gospodarki przez tworzenie przeszkód w
handlu zagranicznym oraz dewaluując
swoje waluty by konkurować ze sobą
na rynkach eksportowych.
Próby te okazały się samobójcze.
Światowy handel gwałtownie spadł co
doprowadziło do spadku stopy
zatrudnienia i poziomu życia w wielu
krajach.
w lipcu 1944 roku, kiedy to przedstawiciele
45 krajów, spotkali się w miejscowości
Bretton Woods, w stanie New Hampshire, w
północno-wschodniej części USA uzgodnili
ramy i filary międzynarodowej współpracy
gospodarczej, które miały być ustanowione
po II wojnie światowej. Uważali, że takie
ramy były konieczne, aby uniknąć
katastrofalnych polityk gospodarczych,
które przyczyniły się do Wielkiego Kryzysu.
Porozumienie o MFW weszło życie grudniu
1945 roku, kiedy pierwszych 29 państw
członkowskich podpisało układ.
Zaczął działalność 1 marca 1947.
W tym samym roku Francja stała się
pierwszym krajem, pożyczającym środki
finansowe od MFW.
MFW rozpoczęło ekspansję w latach 1950 i
1960, kiedy wiele krajów Afryki, które stały
się niezależne złożyło wniosek o członkostwo.
Okres zimnej wojny ograniczał członkostwo w
Funduszu, większości krajów w sowieckiej
strefie wpływów.
Kraje, które przystąpiły do MFW pomiędzy 1945 i 1971 r.
zgodziły się utrzymać stałe kursy walut (wartość ich
walut ustalono w odniesieniu do dolara
amerykańskiego, który zaś miał swój parytet w złocie i
jako jedyna waluta był w pełni wymienialna na złoto –
posiadano tyle złota ile wyemitowano jednostek dolara),
które mogą być zmieniane tylko w sytuacjach tzw.
„Fundamentalnego Zachwiana” w bilansie płatniczym i
tylko za zgodą MFW.
Ten system wartości nominalnej znany również jako
system z Bretton Woods, panował do 1971 r., kiedy rząd
USA zawiesiły wymienialność dolara (i rezerw
dolarowych znajdujących się w posiadaniu innych
rządów) na złoto.
System rozpadł się między 1968 a1973.
W sierpniu 1971 r. prezydent USA Richard
Nixon ogłosił tymczasowe zawieszenie
wymienialności dolara na złoto. Podczas
gdy dolar walczył w latach 60. XX w. z
stabilnością i utrzymaniem parytetu z
Bretton Woods, kryzys, który się rodził
postrzegano jako awarię całego systemu.
Próba ożywienia stałych kursów
walutowych nie powiodła się i do marca
1973 r. upłynniono kursy większości walut.
Stacje
paliwowe w
USA w latach
70. XX - wieku
w czasie
kryzysu
energetyczneg
o
W czerwcu 2009,
Kosovo stało się186 członkiem MFW
W historii MFW wystąpiły z niego tylko 3
państwa, w tym:
Polska (4. 03. 1950 r.)
Kuba
Czechosłowacja.
Polska jest ponownie w MFW
od 12. 06. 1986 r.
S
tatut - cele i zadania Funduszu
zmieniano trzykrotnie.
w 1969 r. w związku z emisją SDR-ów;
w 1978 r. po rozpadzie systemu z
Bretton Woods;
w 1992 r. - do zmiany tej przyczyniła się
Polska, dotyczyła ona niewywiązywania
się ze zobowiązań krajów członkowskich
w stosunku do Funduszu.
1.
Popieranie
międzynarodowej współpracy
walutowej
dzięki powołaniu stałej
instytucji tworzącej mechanizm
konsultacji i współpracy w dziedzinie
międzynarodowych problemów
walutowych.
2.
Ułatwienie ekspansji i wzrostu handlu
międzynarodowego, wzrostu
zatrudnienia i utrzymania realnych
dochodów
, a także rozwoju zasobów
produkcyjnych krajów członkowskich
3. Popieranie
stabilizacji kursów
,
utrzymanie uporządkowanej
wymiany między krajami
członkowskimi i unikanie
deprecjacji walut inspirowanej
przez rywalizację
4. Pomoc w
ustanowieniu systemu
rozliczeń multilateralnych w
zakresie transakcji bieżących oraz
eliminacja ograniczeń
walutowych
,
które przeszkadzają w rozwoju
handlu światowego.
5. Obdarzanie zaufaniem kraje
członkowskie przez
czasowe
oddawanie w ich dyspozycję zasobów
ogólnych Funduszu
w celu
korygowania nierównowagi bilansu
płatniczego bez konieczności
uciekania się do środków
szkodliwych dla narodowej i
międzynarodowej prosperity.
6. Zgodnie z celami wyżej
wymienionymi
zmniejszenie rozmiaru
i skracanie okresu trwania
nierównowagi bilansu płatniczego.
Tworzenie warunków niezbędnych do
stabilizacji finansowej
Utrzymywanie względnej stabilności
walut
Tworzenie ram ułatwiających wymianę
dóbr, usług i kapitału pomiędzy krajami
członkowskimi
Wspieranie wzrostu gospodarczego
Każdy kraj członkowski jest zobowiązany:
do kierowania swoją polityką gospodarczą
i finansową w taki sposób aby utrzymywać
zrównoważony wzrost gospodarczy
popierać stabilizację gospodarczą przez
zapewnienie uporządkowanych warunków
gospodarczych i finansowych
unikać manipulowania kursem walutowym
lub wykorzystywania MFW do osiągnięcia
nieuzasadnionych korzyści
stosować politykę kursu walutowego
zgodnie z zasadami statutu Funduszu.
Rada Gubernatorów
– gubernatorzy i
ich zastępcy (ministrowie finansów
lub prezesi banków centralnych)
Rada Wykonawcza
– 24 dyrektorów
wykonawczych (powoływani przez 5
głównych krajów: Francja, Niemcy,
Japonia, Wielka Brytania, USA, i tzw.
grupy państw)
Dyrektor Generalny
– wybierany
przez RW, prowadzi działalność
bieżącą
Z-ca Dyrektora Generalnego
Dominique Strauss-
Kahn
Od 2 maja 2011
zawieszony, 10
maja sam
zrezygnował
regulacyjna
kredytowa
konsultacyjna
Nadzorowanie stosowanych przez
kraje członkowskie ograniczeń
walutowych i przestrzeganie zasad
kursowych, tj. wprowadzania i
podtrzymywania wymienialności
walut
Dostarczanie krajom członkowskim
środków finansowych na cele
przywracania równowagi bilansu
płatniczego
Stałe forum konsultacji i współpracy
krajów członkowskich
decyduje o:
1.
liczbie głosów, jaką dysponuje dany
kraj (250 + 1 za każde 100 tyś.
SDR)
2.
wielkości i przydziale SDR
3.
wielkości pomocy kredytowej
4.
udziale w Radzie Gubernatorów i
Dyrektorów
Dwie podstawowe metody ustalania:
1. Formuła tradycyjna
-
poziom i struktura dochodu narodowego
- saldo rezerw, złota i walut wymienialnych
- wartość eksportu i importu
- bilans obrotów bieżących
2. Formuła porównawcza
-
obliczanie przypuszczalnej wysokości kwoty
według formuły 1 i porównywanie ze
wskaźnikami podobnego państwa członka
MFW
25%
w SDR lub walucie wymienialnej
wskazanej przez MFW
75%
w walucie narodowej na konto MFW
w banku centralnym w danym kraju
Do 1978 roku:
25% w złocie lub walucie wymienialnej
wskazanej przez MFW
75% w walutach narodowych
Ostatnie podwyższenie kwot członkowskich
– 2008 rok
Możliwości finansowe MFW
= SDR 217 mld (ok.343 mld USD).
Udział w kwocie narodowej MFW
Kraj/region
Aktualny udział w
kwocie
Udział nominalny
USA
17.1
37,149
Unia Europejska
32.4
70,404
Azja
11.5
25,010
Chiny
3.7
8,090
Indie
1.9
4,158
Korea
1.3
2,927
Bliski Wschód i Turcja
7.6
16,426
Turcja
0.5
1,191
Ameryka Łacińska
7.6
16,501
Meksyk
1.5
3,153
Brazylia
1.4
3,036
Afryka
5.3
11,498
Kanada
2.9
6,369
Rosja
2.7
5,945
Szwajcaria
1.6
3,459
Australia
1.5
3,236
Pozostałe kraje członkowskie
9.8
21,317
1
Consented quotas as of May 21, 2007.
Jednostka rozrachunkowa MFW
Forma pieniądza międzynarodowego
Dotąd – dziewięć przydziałów SDR
Kursy ustalano:
1 SDR = 1 USD
(od 1970)
1 SDR = 1 USD sprzed dewaluacji
(1971-1974)
1 SDR = średni kurs ważony 16 głównych walut (
VII 1974-
1980
)
1 SDR = średni kurs ważony 5 głównych walut (
od 1981
)
1 SDR = średni kurs ważony 4 głównych walut (
od I 2001
)
Fundusz walutowy posiada
zasoby
własne i pożyczone.
Zasoby własne funduszu:
- kwoty udziałowe każdego państwa
członkowskiego (złoto, SDR, waluty narodowe)
333 mld USD
(stan na 28/02/2010)
- dochody z lokat
- środki z operacji budżetowych
- emisja SDR
- fundusz powierniczy ze sprzedaży złota
600 mld USD
(
stan na 28/02/2010
)
Zasoby pożyczone
:
- porozumienie pożyczkowe zawarte z Japonią (2
mld USD) - wygasło
- porozumienie pożyczkowe zawarte z Agencją
Monetarną Arabii Saudyjskiej (1,5 mld USD)
-wygasło
-
Generalne Porozumienie Pożyczkowe (General
Arrangaments to Borrow -GAB), 1962 – 11
krajów (17 mld SDR, tj.ok.25 mld USD)
-
Nowe Porozumienie Pożyczkowe (New
Arrangements to Borrow -NAB), 1998 r. -26
krajów (34 mld SDR ,tj. ok.50 mld USD)
12 kwietnia, 2010
NAB podwyższono do ok. 589 mld
USD = 367,5 mld SDR ( + 13 nowych krajów)
-
stand-by arrangements (promesy kredytowe)
ze względu na stopień
uwarunkowania:
1.
Pomoc nieuwarunkowana
2.Pomoc uwarunkowana
:
-
program dostosowawczy wraz z tzw.
kryteriami wykonawczymi
podstawowe udogodnienia kredytowe (1952)
finansowanie udzielane na wsparcie korekty bilansu
płatniczego
rozszerzone udogodnienia kredytowe- trudności związane
częściowo z problemami strukturalnymi, które mogą trwać
dłużej zanim kraj powróci do równowagi makroekonomicznej.
elastyczne udogodnienia kredytowe Flexible Credit Line
(FCL
)
– dla krajów o bardzo dużych problemach
fundamentalnych które dają pewność, że ich polityka
gospodarcza będzie nadal silna, że środki naprawcze zostaną
podjęte w obliczu wstrząsów
udogodnienie w zakresie pomocy awaryjnej tzw.
Emergency Assistance - problemy z bilansem płatniczym
spowodowane klęskami żywiołowymi lub konfliktami
wojskowymi
udogodnienie na rzecz wzrostu gospodarczego oraz
redukcji ubóstwa (Poverty Reduction and Growth
Facility – PRGF)
Udogodnienia na rzecz zmiejszania zadłużenia - Heavily
Indebted poor Countries (HIPC) Initiative, oraz
Multilateral Debt Relief Initiative (MDR);
W 2004 r.
Trade Integration Mechanism
pomoc małym krajom słabo
rozwiniętym w radzeniu
sobie z negatywnymi
skutkami liberalizacji
Rumunia, Węgry, Ukraina
Najwięksi dłużnicy
2010
POLSKA
Jan Vincent
Rostowski
Kwota narodowa:
1,369.0 mln SDR
0.63%
Ilość głosów: 13,940
0,63 %
6 maja 2009 roku MFW przyznał Polsce 20,58 mld USD w
ramach FCL
Polska korzystała ostatnio z podstawowego udogodnienia
kredytowego, które wygasło 4 marca1996.