Wykład 3
Wykład 3
Co i jak badają
Co i jak badają
psychiatrzy?
psychiatrzy?
Andrzej Czernikiewicz
Andrzej Czernikiewicz
Klinika Psychiatrii AMB
Klinika Psychiatrii AMB
2
2
Intencja niniejszego
Intencja niniejszego
opracowania
opracowania
•
Badanie psychiatrycznego jest
uwarunkowane jego celem, miejscem
badania, charakterystyką osoby badanej
•
Główne cele badania psychiatrycznego to:
– Opis sytuacji psychicznej badanego
•
Ocena obrazu psychopatologcznego
– Wyznaczenie celów interwencji teraputycznej
•
Opracowanie to obejmuje badanie osób
dorosłych, chociaż większość procedur
może być zastosowana do adolescentów
3
3
Cel i przebieg badania psychiatrycznego
Cel i przebieg badania psychiatrycznego
uwarunkowany jest tym:
uwarunkowany jest tym:
•
Kto jest badany
•
Dlaczego jest badany
•
Oczekiwaniami co do roli psychiatry
w dalszej opiece nad pacjentem
4
4
Podstawowa opozycja w
Podstawowa opozycja w
czasie badania
czasie badania
psychiatrycznego
psychiatrycznego
Potrzeba ustanowienia
relacji interpersonalnej
z pacjentem
Potrzeba uzyskania
niezbędnych do
diagnozy i interwencji
informacji
5
5
Trzy typy badania
Trzy typy badania
psychiatrycznego
psychiatrycznego
•
Ogólne badanie psychiatryczne
•
Badanie psychiatryczne w sytuacji
doraźnej (emergency evaluation)
•
Konsultacja psychiatryczna
6
6
Ogólne badanie
Ogólne badanie
psychiatryczne
psychiatryczne
•
Sytuacja : rozmowa w cztery oczy
•
Format: wywiad
•
Dodatkowe informacje:
– Dokumentacja medyczna
– Badanie ogólne
– Testy diagnostyczne
– Wywiad od bliskich
•
Minimalny czas trwania: godzina
7
7
Cele ogólnego badania
Cele ogólnego badania
psychiatrycznego
psychiatrycznego
•
Postawienie rozpoznania
•
Zebranie danych do sformułowania
planu terapii
•
Sformułowanie planu początkowej
interwencji terapeutycznej >
zapewnienie poczucia
bezpieczeństwa
8
8
Cele badania
Cele badania
psychiatrycznego w sytuacji:
psychiatrycznego w sytuacji:
•
Doraźnej:
– Postawienie wstępnej
diagnozy psychiatrycznej,
lub identyfikacja tych
przyczyn zaburzeń
psychicznych, które
wynikają ze stanu
ogólnego pacjenta
– Identyfikacja czynników
środowiskowych istotnych
dla wstępnej interwencji
– Określenie zdolności
pacjenta do współpracy w
dalszej diagnozie, oraz
określenie zagrożeń dla
życia pacjenta
– Określenie potrzeby lub jej
braku co do hospitalizacji
•
Konsultacji:
– Określenie diagnozy
psychiatrycznej i jej
związku z potrzebą
konsultacji
– Propozycja dalszego
postępowania
konsultacyjnego i
terapeutycznego
– Określenie miejsca
dalszej terapii
9
9
Specyfika badania psychiatrycznego
Specyfika badania psychiatrycznego
związana z miejscem badania
związana z miejscem badania
•
Pacjent w szpitalu psychiatrycznym
•
Pacjent ambulatoryjny
•
Opieka medyczna nie-psychiatryczna
10
10
Domeny badania
Domeny badania
psychiatrycznego
psychiatrycznego
A.
Przyczyna badania
B.
Wywiad co do obecnego zaburzenia psychicznego
C.
Wywiad psychiatryczny
D.
Wywiad somatyczny
E.
Wywiad co do nadużywania substancji psychoaktywnych
F.
Wywiad nt. rozwoju psychosocjalnego
G.
Wywiad nt. funkcjonowania socjalnego
H.
Wywiad nt. funkcjonowania szkolnego/zawodowego
I.
Wywiad rodzinny
J.
Obecne dolegliwości somatyczne
K.
Badanie stanu somatycznego
L.
Badanie aktualnego stanu psychicznego
M.
Aktualny poziom funkcjonowania w rolach psychosocjalnych
N.
Testy diagnostyczne
O.
Impresje wynikające z przeprowadzonego badania
11
11
Metody zbierania informacji
Metody zbierania informacji
1.
Rozmowa
2.
Dodatkowe źródła informacji
3.
Użycie strukturalizowanych narzędzi
badawczych
4.
Użycie testów diagnostycznych
5.
Praca zespołu interdyscyplinarnego
6.
Badanie pacjenta pod wpływem leku i/lub
w sytuacji unieruchomienia
7.
Badanie fizykalne
12
12
MINI 4.0. ®
D. Sheehan, Y. Lecrubier
Tłumaczenie: Andrzej
Czernikiewicz
13
13
M
1
Płeć
Wzrost pacjenta ...
K
M
2
Waga ...
3
Waga pacjenta jest niższa od załączonych
norm ...
nie
tak
4
Pomimo niskiej wagi pacjent nie chce przytyć ...
nie
tak
5
Pacjent boi się, że przytyje , lub stanie się
gruby ...
nie
tak
6
a
Pacjent uważa się za grubego, lub że części jego
ciała są zbyt grube ...
nie
tak
b
Uważa, że jego samopoczucie zależy od jego
wagi lub sylwetki ...
nie
tak
c
Uważa, że jego obecna waga jest normalna lub
nadmierna ...
nie
tak
7
Co najmniej 1 tak na M6 ...
nie
tak
8
Tylko u kobiet: utrata miesiączek w ostatnich 3
cyklach (za wyjątkiem ciąży) ...
nie
tak
Jeśli u kobiet tak na M3-M5 i M7-M8, a
u mężczyzn tak na M3-M5 i M7, to
rozpoznanie brzmi – anorexia
nervosa ...
nie
tak
14
14
P. Ryzyko samobójstwa
1.
Pacjent miał
kiedykolwiek próbę
samobójczą ...
W okresie ostatniego
miesiąca pacjent ...
2.
Chciał umrzeć ...
3.
Chciał dokonać
samouszkodzenia ...
4.
Myślał o
samobójstwie ...
5.
Układał plan
samobójstwa ...
6.
Miał próbę
samobójczą ...
Jeśli tylko jedno tak
na P1 lub P2 lub P3
to ryzyko
samobójstwa jest
obecne i niewielkie
Jeśli tak na P4 lub na
P1 i P3 to ryzyko
samobójstwa jest
obecne i średnie
Jeśli tak na P5 lub
P6 lub P1 i P4 to
ryzyko
samobójstwa jest
wysokie ...
15
15
Czy ?
Pacjent czuł się smutny, depresyjny przez większość
czasu w okresie ostatnich 2 lat ...
Miał, w okresie ostatnich 2 lat, okresy lepszego
samopoczucia dłuższe niż 2 miesiące ...
nie
16
16
Czy ?
Pacjent miał co najmniej 4 napady lęku,
strachu, obawy, w sytuacjach, w
których większość ludzi nie ma takich
objawów w okresie ostatniego
miesiąca...
Napady te występowały niespodziewanie,
nie były niczym sprowokowanie (były
spontaniczne) ...
Pomiędzy napadami pacjent przeżywał
obawę przed kolejnym atakiem, lub
jego skutkami ...
nie
17
17
Czy ?
Pacjent czuje niepokój w miejscach lub
sytuacjach z których ucieczka może być
utrudniona, lub w których trudno
będzie mu pomóc
Obawia się tych sytuacji, unika ich, cierpi
z tego powodu, lub potrzebuje
towarzystwa w takich sytuacjach ... jeśli
tak E1a i E1b - to aktualna agorafobia
nie
18
18
Osobowość unikająca wg SCID
II
1. [Czy] Unikał Pan(i)
pracy lub zajęć, bo
wymagały kontaktu z
wieloma osobami.
Proszę podać kilka
przykładów. Z jakich
powodów unikał Pan(i)
tych [lista prac lub zajęć]?
2. [Czy] Unikał Pan(i)
wchodzenia w bliższe
związki z ludźmi, o ile nie
miał pewności, że
zostanie zaakceptowany.
Jeśli nie jest Pan(i) pewny
czy ktoś Pana(ią) lubi, czy
zrobił by Pan(i) pierwszy
krok ku tej osobie?
3. [Czy] Trudno jest
Panu(i) otworzyć się
nawet przed ludźmi,
którzy są Panu(i) bliscy.
Dlaczego tak jest? (Czy
obawia się Pan(i) bycia
ośmieszonym albo
zakłopotanym?)
4. [Czy] Często obawia
się Pan(i) bycia
skrytykowanym albo
odrzuconym w sytuacjach
towarzyskich.
Proszę podać jakieś
przykłady.
Czy dużo czasu poświęca
Pan(i) na te obawy?
19
19
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
niżej objawów, proszę je podkreślić:
niżej objawów, proszę je podkreślić:
•
1. Niechęć do życia
•
2. Smutek
•
3. Kłopoty ze snem
•
4. Poczucie beznadziejności swojej
sytuacji
•
5. Utrata zainteresowań
•
6. Chęć pozbawienia się życia
•
7. Zaburzenia apetytu
20
20
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
niżej objawów, proszę je podkreślić:
niżej objawów, proszę je podkreślić:
•
1. Przyspieszone
tętno
•
2. Obawa przed
zwariowaniem
•
3. Kołatanie serca
•
4. Nagłe ataki
lęku
•
5. Przyspieszone
bicie serca
•
6. Drżenie
•
1. Zbieranie
niepotrzebnych
przedmiotów
•
2. Wykonywanie
wielokrotnie
niepotrzebnych
czynności
•
3. Powracające,
absurdalne myśli
21
21
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
niżej objawów, proszę je podkreślić:
niżej objawów, proszę je podkreślić:
•
1. Uwagi bliskich
osób o nadmiernym
piciu alkoholu
•
2. Poprawa
samopoczucia po
zastosowaniu klina
•
3. Nadmierne,
słabo kontrolowane
picie alkoholu
•
1. Uwagi bliskich
osób o nadmiernym
przyjmowaniu leków
•
2. Poprawa
samopoczucia po
wzięciu leku
•
Nadmierne, słabo
kontrolowane
używanie leków
22
22
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
Jeśli w ciągu ostatniego miesiąca cierpiał
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
(a) Pan (i) z powodu któregoś z podanych
niżej objawów, proszę je podkreślić:
niżej objawów, proszę je podkreślić:
•
1. Niepokój
•
2. Dreszcze
•
3. Napięcie mięśniowe
•
4. Obawa przed przyszłością
23
23
„
„
Przykazania” dobrego
Przykazania” dobrego
badacza
badacza
•
Zredukuj lęk badanego – zapewnij mu
poczucie bezpieczeństwa
•
Zredukuj swój lęk
•
Bądź cierpliwy
•
Unikaj:
– Konfrontacji i/lub kłótni
– Wypowiedzi „naukowych” lub dziwacznych
– Żartów , ale nie poczucia humoru
•
Wykorzystaj swój czas mądrze
•
Ucz się od pacjentów
24
24
Złe i dobre pytania o
problemy alkoholowe
Jak tam
u Pana z
alkohole
m?
Czy
żona
czasem
mówi,
że za
dużo
pan
pije?
25
25
Złe i dobre pytania o
problemy alkoholowe
Jak
często
pije Pan
alkohol?
Jak długo
w ciągu
ostatnieg
o roku w
ogóle Pan
nie pił?