Badania w pielęgniarstwie
Dr hab. Maria Kózka Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa
Nauka - badania naukowe
Droga do zdobycia wartościowego poznania (poznania prawdy)
Termin - nauka (łacińskie scire) oznacza: wiedzieć i ma wiele znaczeń
Znaczenia pojęcia „nauka”
Dydaktyczne - związane z czynnością uczenia się i nauczania
Instytucjonalne - związane z dyscypliną naukową uprawianą w uczelni wyższej, instytucji naukowo-badawczej
W znaczeniu rezultatowym - zbiór twierdzeń uzasadnionych, sprawdzonych dotyczących ważnych dziedzin rzeczywistości
W znaczeniu czynnościowym - złożona twórcza działalność społeczności naukowców
Wiedza naukowa
Wiedza spójna, uporządkowana, niesprzeczna wewnętrznie, uzyskana w drodze badań naukowych za pomocą poprawnej metody i naukowych reguł
Cele nauki/ badań naukowych
Wewnętrzne - wierne i ścisłe opisanie świata, dawanie obiektywnego obrazu rzeczywistości
Zewnętrzne - przekształcanie poznanych obiektywnych praw o otaczającym nas świecie w odpowiednie normy i dyrektywy
Funkcje nauki
Poznawcza - poznanie praw, rzeczywistości
Deskrypcyjna - opisowa - opisywanie zjawisk językiem naukowym
Eksploatacyjna- wyjaśniająca zjawiska - sprawdzenie teorii i koncepcji naukowych
Prognostyczna / predykcyjna - możliwość przewidywania, prognozowania zjawisk
Metodologia - definicja
Nauka o metodach
Nauka o sposobach zbierania danych, analizy danych, interpretacji i prezentacji wyników badań
Cechy charakteryzujące metodologię nauki
obszar badawczy
język charakterystyczny dla danej nauki
metody badawcze
podstawy teoretyczne uznane w nauce
Koordynacja badań naukowych
Komitet Badań Naukowych (KBN)
Centralna Komisja ds. stopni i tytułów naukowych
Towarzystwa Naukowe
Uczelnie - Akademie, Uniwersytety
PAN
PAU
Tytuły zawodowe i naukowe
Tytuły zawodowe - licencjat, magister
Tytuły naukowe - profesor
Stopnie naukowe - doktor, doktor habilitowany
Stanowiska - asystent, adiunkt, docent, profesor
System hierarchiczny nauki
nauka
dziedziny
dyscypliny
specjalność
obszar badawczy
problemy
zagadnienia
Podział nauki wg wykazu dziedzin i dyscyplin naukowych
Dziedzina nauki - (21/22) Dyscyplina naukowa -86
Uchwała Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów z dnia 23 kwietnia 2010 roku ( Monitor Polski Nr 46, poz.636)
Dziedziny nauki i dyscypliny naukowe
1.Nauki biologiczne -6
2.Nauki chemiczne -4
3.Nauki ekonomiczne -3
4.Nauki farmaceutyczne
5.Nauki fizyczne -4
6.Nauki leśne- 2
7.Nauki matematyczne- 2
8.Nauki o kulturze fizycznej
9.Nauki prawne - 3
10.Nauki rolnicze- 7
11. Nauki o Ziemi -4
11 a. Nauki o zdrowiu
12.Nauki humanistyczne -17
13.Nauki medyczne (medycyna, biologia medyczna, stomatologia)
14.Nauki techniczne - 20
15. Nauki teologiczne
16. Nauki weterynaryjne
17. Nauki wojskowe
18. Sztuki filmowe
19. Sztuki muzyczne-6
20. Sztuki plastyczne-3
21. Sztuki teatralne
Kryterium podziału nauk w UE
Klasyfikacja OECD - 6 dziedzin nauki
1. Humanistyczne
2. Społeczne
3. Przyrodnicze
4. Medyczne i nauki o zdrowiu
5. Rolnicze
6. Techniczne
Metodologia - definicja
Nauka o metodach naukowych, o skutecznych sposobach dociekania i ich wartości poznawczej
Wiedza lub sztuka korzystania z odpowiedniej metody do osiągnięcia zaplanowanego celu
Metodologia danej dyscypliny
obszar badawczy
terminologia/język
metody badawcze
Warunki pracy naukowej
Instrumentalne
Dyspozycje psychiczne/ postawa intelektualna
Zasady poznania naukowego
Postępowanie badawcze zgodnie z procesem badawczym
Język
Twierdzenia- dostatecznie uzasadnione
Wewnętrzna niesprzeczność
Krytycyzm
Twórczy charakter
Cechy badań i badacza
intelektualna dociekliwość
śmiałość i inwencyjność myślenia
krytycyzm i ostrożność
systematyczność, ścisłość i precyzja
wszechstronność i bezstronność
rozległa wiedza o przedmiocie badań
Rodzaje prac naukowych
Poglądowe - przeglądowe
Empiryczne - oryginalne
Teoretyczne - opracowanie teorii np.modelu, dokumentacji, programu
Podział badań naukowych
I. Ze względu na cel:
Teoretyczne - gromadzenie wiedzy
Weryfikacyjne - sprawdzenie skutków zastosowanych rozwiązań
Diagnostyczne - określenie stanu rzeczy lub zdarzenia
II. Ze względu na przebieg badań
badania zespołowe
badania terenowe
badania powtarzalne / panelowe
III. Ze względu na przedmiot badań
opisowe,
wyjaśniające
IV. Ze względu na czas prowadzonych badań
Obserwacyjne :
Badania retrospektywne Badania prospektywnye Ciągłe Powtarzalne Przekrojowe
Badania retrospektywne
Badania ex post facto
odnoszą się do faktów, zdarzeń, sytuacji, które miały miejsce w przeszłości,
polegają na analizie treści dokumentów
Badania historyczne jako badania retrospektywne
Pytania badawcze powinny dotyczyć:
Fotografii - co było?
Przyczyn - dlaczego tak było?
Teorii - Jakie twierdzenie/prawo da się ustalić na podstawie badań?
Fazy badań historycznych
Sformułowanie celu i pytań ogólnych
Identyfikację źródeł wtórnych
Ustalenie lokalizacji źródeł i zapoznanie się z nimi
Uszczegółowienie pytań
Identyfikację źródeł pierwotnych
Poznanie zawartości tych źródeł
Przeprowadzenie analizy, syntezy i prezentacja wyników
Pierwotne źródła
Materiały powstałe w wyniku spostrzeżeń
badacza i obserwacji oraz informacji
świadków
Biografie
Fotografie
Wystąpienia medialne
Sprawozdania
Rzeczy, ubrania, wyposażenia
Pierwotne źródła
Dostęp do źródeł:
Ograniczony przez prawo własności lub dysponowania nimi
Kontakt z członkami rodzin, instytucjami, organizacjami, agencjami i archiwami
Wtórne źródła
Książki
Monografie
Artykuły w czasopismach naukowych
Artykuły w prasie codziennej
Filmy
Inne materiały wytworzone przez różne osoby
Badania prospektywne
Polegają na pomiarze zmiennych, które pojawiają się podczas badania
Wszystkie badania eksperymentalne są badaniami prospektywnymi
Obejmują dane o grupach podmiotów w czasie, który nastanie zgodnie ze starannie przygotowanym protokołem
Badania ciągłe, powtarzalne
(longitudinalne)
Polegają na wielokrotnym badaniu tej samej próby
Badaniu podlegają zmiany jakiejś cechy lub cech pod wpływem czasu bądź celowo wprowadzonego czynnika
Stosowane np. w epidemiologii w celu opisania pojawiających się w czasie zmian
Badania przekrojowe
Dane zbierane są w jednym punkcie czasy
Badania dotyczą np. występowania choroby z uwzględnieniem wieku, płci, zawodu, miejsca zamieszkania, zamożności
Pomiar dokonywany jest jednorazowo
Podział badań ze względu na klasyfikację nauki
Podział I
Badania podstawowe
Badania stosowane
Badania w działaniu
Podział II
Badania indukcyjne- doświadczalne
Badania dedukcyje, formalne (matematyka, logika - wymagają założeń zwanych aksjomatami)
Badania metodologiczne (testowanie, standaryzowanie, uzasadnianie nowych metod)
Badania podstawowe
Koncentrują się na badaniach, których
celem jest poznanie czegoś nowego,budowanie
i formułowanie nowych teorii
Nie rozważają natomiast, czy nowa
wiedza będzie możliwa do bezpośredniego
zastosowania
Badania stosowane
Koncentrują się na realnej rzeczywistości,
rozwiązywaniu aktualnych problemów,
poprawy efektywności działania człowieka
np. ocena skuteczności leczenia chorób,
ocena zmiany organizacyjnej na jakość
opieki
Badania w pielęgniarstwie
Osoby podejmujące badania łączą badania
podstawowe z badaniami stosowanymi z przewagą
tych drugich
Badania w działaniu
Dochodzenie do uogólnień teoretycznych
poprzez działanie praktyczne
Osoba wykonująca badania pełni rolę praktyka
Badania w działaniu
Cel badań- poprawa, polepszenie praktyki
Główne cechy badań:
Krytyczne i twórcze analizowanie działań własnych (i zespołu), ich kontekstu i skutków
Zmiany wprowadzone do praktyki są na ogół
trwałe
Podział badań ze względu na sposób zbierania i analizy obserwacji
Badania pierwotne
Badania wtórne
Badania pierwotne - primary study
Doświadczenie, podczas którego zbierane są dane dotyczące wpływu określonych procedur medycznych na wybrane punkty końcowe badania
1/ badania obserwacyjne
2/ badania interwencyjne- eksperymentalne
Badania obserwacyjne
Polegają na biernej obserwacji grupy pacjentów wybranych populacji
Badacz nie wpływa ani nie moduluje działania czynników sprawczych
Dane obserwacyjne mogą pochodzić z informacji zgromadzonych w bazach danych lub są zbierane na bieżąco
Podział badań obserwacyjnych
Kliniczno-kontrolne (retrospektywne)
Kohortowe (prospektywne)
Badanie kliniczno-kontrolne
Grupy dobiera się na zasadzie wystąpienia choroby lub jej brak
W badaniu porównujemy ekspozycję na działanie czynnika w grupie osób chorych oraz w grupie zdrowych na podstawie wcześniejszej dokumentacji
Badanie kohortowe
Polega na określeniu prawdopodobieństwa wystąpienia obserwowanego schorzenia
(zachorowalności) w grupie narażonych (kohorta badana) i nie narażonych (kohorta kontrolna)
Grupy dobiera się nie na podstawie wystąpienia choroby (skutku), lecz na podstawie zadziałania czynnika (ekspozycji)
Badanie kohortowe
Pozwala na oszacowanie związku pomiędzy działaniem badanego czynnika a pojawieniem się po określonym czasie obserwowanej choroby
Wyższy odsetek zachorowań lub zgonów w kohorcie badanej zdaje się potwierdzać związek pomiędzy badanym czynnikiem a wystąpieniem choroby
Kohorta
Grupa osobników charakteryzujących się pewną wspólną cechą (np. rokiem urodzenia, uczestnictwem w programie edukacji), od której zbierane są dane w różnym czasie. Grupa pozostaje ”zamknięta” nie zmienia składu
Badania interwencyjne- badania eksperymentalne
Odbywają się z interwencją badacza
Mogą uwzględniać tylko te sposoby interwencji, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że spowodują poprawę stanu zdrowia chorego
Badania kontrolowane
Badania eksperymentalne, w których wpływ czynnika badanego na grupę jest porównywany z grupą kontrolną, na którą dany czynnik nie działa
Grupa kontrolna otrzymuje placebo lub lek, którego działanie jest już dobrze poznane
(lek referencyjny, lek odniesienia)
Badania randomizowane
Eksperymentalne badania kliniczne, w których osób do grupy zasadniczej i kontrolnej nastąpił na drodze losowego w pełni przypadkowego przydziału
pozwala to na podobny rozkład czynników zakłócających w obu porównywalnych grupach i przez to uzyskanie jednorodnych (homogennych) grup pacjentów
Cel badań klinicznych zrandomizowanych
Udokumentować skuteczność kliniczną,
Porównać skuteczność, bezpieczeństwo oraz tolerancję,
Wykazać nadrzędność wobec innego leczenia,
Wskazać zależność efektu od dawki
Badania wtórne
Meta-analiza
Przegląd systematyczny
Analizy farmakoekonomiczne
Raport oceny Technologii Medycznych (HTA)
Meta-analiza
Opracowanie oparte na danych klinicznych uzyskanych z pierwotnych badań klinicznych spełniających określone kryteria
Celem meta-analizy jest zwiększenie precyzji i dokładności wyników dzięki połączeniu danych z kilku mniejszych badań pierwotnych
Przegląd systematyczny
Jakościowy przegląd wszystkich badań dotyczących tego samego pytania klinicznego (podobne punkty końcowe, badana populacja, interwencja) z użyciem odpowiednich metod zmniejszających błąd systematyczny
Fazy badania naukowego
Faza koncepcji
Badań właściwych
Analizy
Prezentacji
Faza koncepcji badań
1. Określenie obszaru badawczego
2. Sformułowanie tematu pracy/tytułu pracy
3. Określenie celu badań, problemów badawczych i hipotez
4. Wybór metod, technik i narządzi badawczych
Faza koncepcji badań
5. Teren badań i dobór grupy do badań
6. Badania pilotażowe
7. Ostateczna wersja problemów badawczych i narzędzi do badań
8.Harmonogram badań
Faza koncepcji badań
1. Określenie obszaru badawczego
2. Sformułowanie tematu pracy/tytułu pracy
3. Określenie celu badań, problemów badawczych i hipotez
4. Wybór metod, technik i narządzi badawczych
Temat/tytuł pracy
„to myśl główna, którą trzeba rozwinąć”
Ma być :
krótki
językowo poprawny
informacyjnie nośny
poznawczo intrygujący - budzący pożądane oczekiwania
Co jest niezbędne do określenia tematu badań ?
Poznanie stanu badań dotyczących interesującej nas problematyki
Określenie wagi i znaczenia danej problematyki
Określenie zakresu badań
Określenie głównych zależności, które nas w badaniu interesują
Uzasadnienie podjętego tematu badań
Gdy brak opracowań naukowych danego zjawiska
Gdy są kontrowersyjne opracowania danego zjawiska
Gdy chcemy odnieść wyniki znane w innym ujęciu do konkretnego miejsca i czasu
Analiza literatury
Czasopisma naukowe z ostatnich 5-10 lat
Źródła wtórne
Faza koncepcji badań
1. Określenie obszaru badawczego
2.Sformułowanie tematu pracy/tytułu pracy
3.Określenie celu badań, problemów badawczych, zmiennych, wskaźników hipotez
4. Wybór metod, technik i narządzi badawczych
Cel badań
„ uświadomienie sobie, po co podejmujemy badania oraz do czego mogą być przydatne uzyskane wyniki
Skorny, 1994, s. 44
„ dążenie do wzbogacenia wiedzy o osobach, rzeczach lub zjawiskach będących przedmiotem badań”
Dudkiewicz, 2000, s. 51
„
Cel badań
„ rodzaj efektu, który zamierzamy uzyskać w wyniku badań, a także rodzaj czynników, z którymi efekty te będą się wiązać ''
Komorowska 1982,s.77
Cel badań - rodzaje
1. Cel praktyczny/wdrożeniowy
„ wdrożenie procedur postępowania
p/ odleżynowego”
„ ustalenie konieczności wyznaczenia miejsca wyłonienia przetoki jelitowej przed zabiegiem operacyjnym”
Cel badań
2. Cel teoretyczny
„ opracowanie modelu edukacyjnego chorych z cukrzycą typu I”
„ opracowanie modelu opieki nad chorym w oddziale......”
„ opracowanie dokumentacji rejestru zakażeń szpitalnych”
Cel badań
3. Cel poznawczy/ diagnostyczny
„ ustalenie poziomu adaptacji psychospołecznej osób po.......”
„ zbadanie czynników subiektywnych i obiektywnych mających wpływ na jakość życia chorych z........”
„ poznanie zakresu samoopieki chorych po zbiegach .......”
„ poznanie uwarunkowań ……………..”
Problem badawczy
„ zadanie wymagające rozwiązania”
Węglińska 1998, s. 38
„ pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze badania naukowego”
Pieter 1986, s. 43
„ to co jest przedmiotem wysiłku badawczego, czyli to co orientuje nasze przedsięwzięcie poznawcze”
Sztumski 1994, s. 57
Rodzaje pytań
1.Pytania rozstrzygające- zaczynają się od partykuły „ czy”
2.Pytania dopełnienia- zawierające pytanie
„ jaki...”, „ który”,”gdzie” „ kiedy.., „ w jakich warunkach..” „ w jakim stopniu...”
Przykłady problemów badawczych
1. Czy w szpitalu występują zakażenia?
2. Czy pracownicy szpitala znają zasady mycia rąk?
3. Czy w szpitalu jest prowadzony rejestr zakażeń?
4. Czy istnieje zależność między długością pobytu chorego w szpitalu a występowaniem zakażeń szpitalnych?
Przykłady problemów badawczych
Jakie czynniki mają wpływ na występowanie zakażeń szpitalnych?
W jakim stopniu zakażenia szpitalne wpływają na koszty opieki?
W jakim stopniu wiek, rodzaj schorzenia, rodzaj świadczonych usług warunkuje występowanie zakażeń?
Przykłady problemów badawczych
Jakie są determinanty opieki pielęgniarskiej?
W jakim stopniu długość pobytu w szpitalu na wpływ na częstość powikłań?
Jakie są możliwości oddziaływania rodziców na rozwój zainteresowań samoopieką dzieci w młodszym wieku szkolnym?
Problem badawczy
Wyznacza proces myślowy w fazie
koncepcji i stanowi podstawę tworzenia
hipotez
określa teren badawczych poszukiwań
zawiera zależności między zmiennymi
są rozstrzygalne empirycznie oraz posiadają wartość praktyczną
Zmienne - rodzaje
Zmienna to pewna kategoria zjawisk,
których wielkość, intensywność, częstość
występowania może ulec zmianom zależnie
od różnych okoliczności
Zmienna jest identyczna z takimi pojęciami jak:
cecha, charakterystyka, właściwość przedmiotu
Np. wykształcenie może mieć 3, 4 lub 5
wartości: podstawowe, zasadnicze, średnie,
wyższe licencjackie i wyższe magisterskie
Zmienne rodzaje
Ilościowe (czas, wiek, waga, wzrost, objętość, liczba dzieci w rodzinie)
Jakościowe (nie poddają się pomiarowi a jedynie można potwierdzić ich fakt- pochodzenie społeczne, płeć, poziom wykształcenia, zainteresowania, poglądy polityczne, aktywność)
Podział zmiennych
zależne (y)- zmienna, która jest przedmiotem badań i którą badacz chce wyjaśnić
niezależne (x)- to zmienna, której wartości liczbowe wpływają na zmienną zależną powodując w niej określone zmiany
Wskaźniki do zmiennych
Definicyjny
Empiryczny
Inferencyjny
Wskaźniki definicyjny
Dobór wskaźnika poprzedzony zdefiniowaniem pojęć
Może być wskaźnik: niski, średni, wysoki lub wystarczający-niewystarczający
Wskaźniki empiryczny
Wskaźnik jako zjawisko obserwowalne jest różny od zjawiska wskazywanego, a związek między nimi ma charakter zależności empirycznej
Np. utrata przytomności - wskaźnik zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu
Wskaźniki inferencyjny
Wskaźnik nie definiuje zjawiska, zmienna nie daje się bezpośrednio zaobserwować.
O wystąpieniu danego zjawiska wnioskujemy w sposób pośredni to znaczy dokonujemy inferencji. Np. trzęsące się ręce -wskaźnik poziomu zdenerwowania ucznia, odpowiedź udzielana przez studenta - poziom jego wiedzy
Hipoteza badawcza
„ to stwierdzenie częściowo tylko uzasadnione”
„ zdanie nie w pełni uzasadnione, rozważane jako racja pewnych uznanych już zdań, założenie
oparte na prawdopodobieństwie”
Brzeziński, 1989, s. 55
Hipoteza ma charakter zdań twierdzących lub
warunkowych ( wyjaśniająca, zależnościowa)
Faza koncepcji badań
1. Określenie obszaru badawczego
2. Sformułowanie tematu pracy/tytułu pracy
3. Określenie celu badań, problemów badawczych i hipotez
4. Wybór metod, technik i narządzi badawczych
Metody badań
To typowy i powtarzalny sposób zbierania, opracowywania, analizy i interpretacji danych empirycznych, służących do uzyskiwania uzasadnionych odpowiedzi na stawiane w nich pytania
Techniki badań
Czynności praktyczne, uregulowane staranie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów
Klasyfikacja metod badań
1. Sondaż diagnostyczny
technika - ankieta, wywiad
narzędzie -kwestionariusz ankiety, wywiadu
2. Historyczna
3. Indywidualnych przypadków
4. Audio-wizualna
5. Eksperymentu
Metody badawcze
6. Dokumentoskopia ( analiza dokumentów)
7. Obserwacja
8. Testy
9. Skal i skalowania
10. Monograficzna
11. Biograficzna
12. Porównawcza
Sondaż diagnostyczny
Technika- wywiad
Forma - jawna, ukryta, jednostkowa,
zespołowa, skategoryzowana,
nieskategoryzowana
Narzędzia: 1/ zasadnicza- kwestionariusz wywiadu, notatki, lista pytań, 2/ dyktafon, kamera filmowa, kamera wideo
Wywiad - zalety
Możliwość wyjaśnienia niezrozumiałych kwestii
Możliwość zastosowania pogłębionego wywiadu - dodatkowe pytania w trudnych lub drażliwych kwestiach
Wywiad - wady
Zniekształcenie informacji
Niepotrzebne lub niewłaściwe zadawanie pytań
Czasochłonne badanie
Sondaż diagnostyczny
Technika ankiety
Forma - wysyłkowa, audytoryjna, internetowa
Narzędzia: kwestionariusz ankiety
Ankieta - zalety
Stosunkowo niski koszt
Jednolity sposób zadawania pytań- zmniejsza możliwość wystąpienia błędów systematycznych
Badani dysponują dłuższym czasem niezbędnym do przemyślenia odpowiedzi
Ankieta - wady
Trudności z odzyskaniem wypełnionych ankiet
Niepewność co do rzetelności udzielonych odpowiedzi
Badania kontrolowane
Mogą być:
Randomizowane
Z pseudorandomizacją
Konstrukcja kwestionariusza
Krótkie wprowadzenie - zaproszenie do badania, cel badania, instruktaż wypełniania ankiety, informacje o zespole badawczym, adres z telefonem
Dane socjo-demograficzne badanego ( wiek, płeć, miejsce zamieszkania , etc.)
Grupowanie tematyczne pytań
Prawidłowa numeracja pytania objaśniające
Konstrukcja kwestionariusza
Pytania proste, jasno sformułowane i nie krępujące badanego
Unikanie powtórzeń i zbędnych pytań
Pozostawienie miejsca na kodowanie danych
Pytania kontrolne i krzyżowe - eliminują stronniczość i nierzetelność odpowiedzi
Skomplikowany kwestionariusz poprzedzić badaniem pilotażowym
Najczęściej występujące problemy
Konstrukcja kwestionariusza
Dostosowanie do percepcji
Akceptowalność
Dystrybucja
Brak standaryzacji
Konstrukcja pytań- pytania otwarte
Dostarczają pełnej informacji, pozwalają na wyładowanie emocji ale……….
Komplikują analizę statystyczną wyników
Zmniejszają obiektywność danych
Konstrukcja pytań- pytania zamknięte
Ograniczona ilość wariantów odpowiedzi (tak, nie; tak, nie, nie wiem)
Ułatwiają analizę wyników
Konstrukcja pytań- pytania otwarte z dystraktorami odpowiedzi
Umożliwiają większą ilość wariantów odpowiedzi
Pozwalają na większą precyzję danych
Umożliwiają stosowanie metod statystycznych do obliczenia danych
Dają możliwość zastosowania skalowania pytań
Obserwacja
Techniki - obserwacja fotograficzna
Formy - Jawna, ukryta, uczestnicząca,
pośrednia
Narzędzia ( środki): 1/ zasadnicze- arkusz obserwacji, dziennik obserwacji, karty obserwacyjne, arkusze ocen; 2/ techniczne- aparat fotograficzny, kamera wideo, Lornetka, kabina obserwacyjna
Eksperyment
Techniki: Naturalny, Laboratoryjny
Formy : jednostkowy, jednej grupy, grup równoległych, grup rotacyjnych
Narzędzia: 1/ zasadnicze: protokoły analizy,
formularze testów, arkusze protokołów,
Notatki 2/ techniczne: laboratorium,
odczynniki, opatrunki, aparat fotograficzny,
kamera wideo
Metoda indywidualnych przypadków
Studium przypadku
Case study
Jest sposobem badań, polegającym na analizie
jednostkowych losów ludzkich, uwikłanych w
określone sytuacje z nastawieniem na
opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w
celu podjęcia działań terapeutycznych
Analiza dokumentów
Technika - analiza piśmiennictwa, dokumentów, wytworów, prac, pamiętników, rysunków
Forma - bezpośrednia, pośrednia
Narzędzia: notatki, szkice, wyciągi, protokoły, arkusze analizy
Analiza dokumentów
Ustalenie kryteriów analizy danych uwzględniając dane zawarte w pytaniach badawczych
Badania monograficzne
Cel - opis jakiegoś zjawiska, instytucji
czy grupy społecznej
Praca monograficzna poświęcona
jednemu działowi jakiejś nauki, jednej
osobie, miejscowości, epoce
Np. Rozwój opieki hospicyjnej w
Krakowie
Historia Wydziału Pielęgniarstwa w
Krakowie
Badania monograficzne
Techniki: wywiad, dokumenty, źródła
Metoda biograficzna
Metoda analizująca przebieg życia ludzkiego traktowanego w kategoriach wycinka społecznej rzeczywistości
Np. Życie i działalność Anny Rydlówny,
Istota wolontariatu w pracy Hanny
Chrzanowskiej
Działalność naukowa Stefanii Poznańskiej
Metoda porównawcza
Porównanie czegoś z czymś np.
Występowania odleżyn w szpitalach krakowskich
Satysfakcji pacjentów z opieki szpitalnej
Jakości życia osób starszych w zależności od miejsca zamieszkania
Testy
Techniki - test osobowości, uzdolnień, osiągnięć, sprawności,
Formy- ustna, pisemna, sprawnościowa, mieszana
Narzędzia: 1/ zasadnicze- notatki, skala ocen, formularze testów
2/ techniczne- grafoskop, ksero, papier
Skale i skalowanie
Technika- Skala szacunkowa, skala
postaw
Forma - Skala numeryczna, skala graficzna, skala Likerta
Narzędzie - 1/arkusz skali,
2/ aparat fotograficzny
Faza koncepcji badań
5. Teren badań i dobór grupy do badań
6. Badania pilotażowe
7. Ostateczna wersja problemów badawczych i narzędzi do badań
8.Harmonogram badań
Dobór grupy
Populacja generalna- to skończona lub
nieskończona zbiorowość, której elementy są
przedmiotem obserwacji
Populacja badana- to kompletny zbiór osób
(„reprezentacja”) powstały w wyniku doboru
losowego, odnoszący się do całej lub pewnej jej
części
Próba - to podzbiór podmiotów populacji badanej,
z której każdy posiada określoną cechę np. chorobę
Rodzaje doboru grupy
Losowy
Celowy
Losowy dobór grupy
Losowanie zależne (bezzwrotne) - po wylosowaniu element nie bierze w dalszym już losowaniu
Losowanie niezależne (zwrotne)- po wylosowaniu element ponownie bierze udział w losowaniu ( jednostka wraca do zbiorowości generalnej)
Losowy dobór grupy
Losowanie proste (parzysty- nieparzysty,
0-25; 26-50, orzeł- reszka)
Losowanie at random (randomizacja) - chybił trafił, na los szczęścia, zwane metodą Monte Carlo od sławnego kasyna gry
Losowanie z wykorzystaniem tablic liczb losowych (przypadkowych)
Ukrycie kodu randomizacji
Pojedyncza ślepa próba
Podwójna ślepa próba
Maskowanie
Dobór celowy
Badacz dysponując informacjami o zbiorowości generalnej, a nawet związkach między nimi włącza poszczególne elementy do próby
Grupa kontrolna
Grupa umożliwiająca przeprowadzenie dyskryminacji efektów obserwowanych jako skutek testowanego leczenie/ interwencji od innych efektów, wywoływanych przez pozostałe (nie kontrolowane) czynniki
Faza koncepcji badań
5. Teren badań i dobór grupy do badań
6. Badania pilotażowe
7. Ostateczna wersja problemów badawczych i narzędzi do badań
8.Harmonogram badań
Badania pilotażowe
Cel - sprawdzenie i udoskonalenie
szczegółowego planu badania, sprawdzenie
poprawności założeń badawczych oraz doboru
Narzędzi
Grupa badanych - 10 % z grupy docelowej
Teren badań - ten sam co grupa docelowa
Faza koncepcji badań
5. Teren badań i dobór grupy do badań
6. Badania pilotażowe
7. Ostateczna wersja problemów badawczych i narzędzi do badań
8.Harmonogram badań
Faza badań właściwych
1. Uzyskanie zgody na badania
2. Przygotowanie narządzi badawczych
3. Przeprowadzenie badań
4. Zabezpieczenie materiału badawczego
Faza analizy danych
Segregacja danych surowych
Kodowanie danych
Tworzenie arkusza zbiorczego
Metody i techniki opracowania materiału empirycznego
Metody matematyczne i statystyczne - techniki: 1/ liczba, procent,2/miary tendencji: średnia arytmetyczna, mediana, modalna, 3/miary zmienności: korelacje, odchylenie standardowe
3/testy istotności statystycznej
Metody i techniki opracowania materiału empirycznego
Metody graficzne - techniki: wykresy słupkowe, kołowe, tabele
Metody logiczne- techniki: wnioskowanie, sprawdzanie, wyjaśnianie, dowodzenie
Metody psychologiczne- techniki: analiza synteza, porównanie
Etap redagowania tekstu- prezentacji danych
1. Przygotowanie przedmiotowe - warunki
pracy
2. Przygotowanie podmiotowe - przestrzeganie zasad pisania: metodologicznych, logicznych, stylistycznych, ekonomicznych, graficznych
Etap redagowania tekstu
3. Stosowanie stylu rzeczowego - omawianie określonych kwestii w sposób bezosobowy, unikanie sugestii autorskich, konsekwentne przestrzeganie czasowników charakteryzujących czynności autora np. autor ustalił, zbadano, przeprowadzono
Etap redagowania tekstu
4. Przestrzeganie zasad stosowania przypisów i odsyłaczy
5. Redagowanie tekstu ( wstęp, rozdziały, cel pracy, problemy badawcze, metody badań, charakterystyka badanych, wyniki badań, streszczenie/podsumowanie (dyskusja), wnioski, piśmiennictwo, aneks.