Tradycyjna Medycyna Chińska
Tradycyjna Medycyna Chińska
(TCM) istnieje
(TCM) istnieje
od tysięcy lat. Pomimo tego, że pierwsze
od tysięcy lat. Pomimo tego, że pierwsze
zapiski dotyczące TCM pochodzą sprzed 2
zapiski dotyczące TCM pochodzą sprzed 2
tysiące lat, przyjmuje się, że początki TCM
tysiące lat, przyjmuje się, że początki TCM
sięgają XXX wieku p.n.e.
sięgają XXX wieku p.n.e.
to "system" medycyny, który przywraca i podtrzymuje zdrowie
to "system" medycyny, który przywraca i podtrzymuje zdrowie
dzięki wkłuwaniu igieł w ściśle okreslone miejsca na ciele ludzkim.
dzięki wkłuwaniu igieł w ściśle okreslone miejsca na ciele ludzkim.
Nakłucia działają na organizm, pobudzając go powodują powrót do
Nakłucia działają na organizm, pobudzając go powodują powrót do
równowagi i aktywację mocy regeneracji samouzdrawiania. Siła
równowagi i aktywację mocy regeneracji samouzdrawiania. Siła
życiowa, albo inaczej energia "życiowa" organizmu, Qi zajmuje
życiowa, albo inaczej energia "życiowa" organizmu, Qi zajmuje
centralne miejsce w teorii akupunktury - jest podstawą tradycyjnej
centralne miejsce w teorii akupunktury - jest podstawą tradycyjnej
medycyny chińskiej. Według Chińczyków Qi przepływa przez ciało
medycyny chińskiej. Według Chińczyków Qi przepływa przez ciało
kanałami zwanymi meridianami, które są powiązane z
kanałami zwanymi meridianami, które są powiązane z
ważniejszymi narządami ciała. Warto zaznaczyć, że w medycynie
ważniejszymi narządami ciała. Warto zaznaczyć, że w medycynie
chińskiej narząd jest definiowany w oparciu o jego czynności, a nie
chińskiej narząd jest definiowany w oparciu o jego czynności, a nie
umiejscowienie czy budowę. Wzdłuż każdego z dwunastu
umiejscowienie czy budowę. Wzdłuż każdego z dwunastu
meridianów znajdują się punkty, których nakłucie pozwala wpływać
meridianów znajdują się punkty, których nakłucie pozwala wpływać
na Qi. Oprócz dwunastu klasycznych meridianów istnieją też
na Qi. Oprócz dwunastu klasycznych meridianów istnieją też
meridiany cudowne. Na ciele ludzkim istnieją też punkty o
meridiany cudowne. Na ciele ludzkim istnieją też punkty o
znaczeniu terapeutycznym nie leżące na meridianach - są to tzw.
znaczeniu terapeutycznym nie leżące na meridianach - są to tzw.
punkty pozakanałowe (nowe i extra).
punkty pozakanałowe (nowe i extra).
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
W teorii akupunktury występują jeszcze dwa pojęcia
W teorii akupunktury występują jeszcze dwa pojęcia
energia YANG (dodatnia, wszystko co jest YANG jest: jasne,
energia YANG (dodatnia, wszystko co jest YANG jest: jasne,
solidne, szybkie, męskie, ciepłe) oraz energia YIN (ujemna,
solidne, szybkie, męskie, ciepłe) oraz energia YIN (ujemna,
wszystko co jest YIN jest: zimne,kruche, powolne, kobiece,
wszystko co jest YIN jest: zimne,kruche, powolne, kobiece,
mroczne). Yin zawsze przekształaca się w Yang i na odwrót.
mroczne). Yin zawsze przekształaca się w Yang i na odwrót.
Chińczycy uważają, że wystąpienie stanu chorobowego jest
Chińczycy uważają, że wystąpienie stanu chorobowego jest
związane z zaburzeniem równowagi między tymi energiami.
związane z zaburzeniem równowagi między tymi energiami.
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Akupunktura wywodzi się ze starożytnych Chin.
Akupunktura wywodzi się ze starożytnych Chin.
Najstarszym zachowanym do dziś dziełem dotyczącym
Najstarszym zachowanym do dziś dziełem dotyczącym
akupunktury jest "Huangdi-Neijing" ("przyroda i życie"),
akupunktury jest "Huangdi-Neijing" ("przyroda i życie"),
nazywane również "Kanonem medycyny". Zostało napisane
nazywane również "Kanonem medycyny". Zostało napisane
przez grupę lekarzy w okresie Wojujących Cesarstw (475-
przez grupę lekarzy w okresie Wojujących Cesarstw (475-
221 p.n.e.). Akupunktura ma jednak korzenie sięgające o
221 p.n.e.). Akupunktura ma jednak korzenie sięgające o
wiele głębiej w historię starożytnych Chin. Sami Chińczycy
wiele głębiej w historię starożytnych Chin. Sami Chińczycy
początki akupunktury opierają na prehistorycznej legendzie
początki akupunktury opierają na prehistorycznej legendzie
z czasów jeszcze przed powstaniem cywilizacji Chin, tj. 6-4
z czasów jeszcze przed powstaniem cywilizacji Chin, tj. 6-4
tysięcy lat p.n.e. Legenda podaje, że za czasów panowania
tysięcy lat p.n.e. Legenda podaje, że za czasów panowania
mitycznego cesarza Fu-Si jeden z jego poddanych, cierpiący
mitycznego cesarza Fu-Si jeden z jego poddanych, cierpiący
na przewlekłe bóle głowy, uderzył się przypadkiem w nogę.
na przewlekłe bóle głowy, uderzył się przypadkiem w nogę.
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Od tego czasu bóle głowy ustąpiły. Wieść o zdarzeniu
Od tego czasu bóle głowy ustąpiły. Wieść o zdarzeniu
rozniosła się szeroko i każdy, kogo bolała głowa, uderzał się w
rozniosła się szeroko i każdy, kogo bolała głowa, uderzał się w
nogę. Ponieważ była to praktyka bolesna i często okaleczająca,
nogę. Ponieważ była to praktyka bolesna i często okaleczająca,
cesarz zabronił jej i uderzanie kamieniem kazał zastąpić
cesarz zabronił jej i uderzanie kamieniem kazał zastąpić
nakłuwaniem kamienną igłą. Wyniki takiego postępowania
nakłuwaniem kamienną igłą. Wyniki takiego postępowania
okazały się dobre, metoda szybko się rozpowszechniła.
okazały się dobre, metoda szybko się rozpowszechniła.
Począwszy od XII w. p.n.e. zaczęły się pojawiać igły z brązu,
Począwszy od XII w. p.n.e. zaczęły się pojawiać igły z brązu,
później żelaza i stali. W II stuleciu p.n.e. zaczęto używać
później żelaza i stali. W II stuleciu p.n.e. zaczęto używać
również igieł złotych i srebrnych.
również igieł złotych i srebrnych.
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Moksa
Moksa
- roślina z gatunku chryzantem, po wysuszeniu i
- roślina z gatunku chryzantem, po wysuszeniu i
odpowiednim przygotowaniu jest wykorzystywana w
odpowiednim przygotowaniu jest wykorzystywana w
medycynie chińskiej do przyżegania - termopunktury .
medycynie chińskiej do przyżegania - termopunktury .
Akupunktura nie przestała się rozwijać również po
Akupunktura nie przestała się rozwijać również po
narodzeniu Chrystusa. Jej dalszy postęp związany jest ze
narodzeniu Chrystusa. Jej dalszy postęp związany jest ze
słynnym lekarzem chińskim Hua-To (141-208n.e.) -
słynnym lekarzem chińskim Hua-To (141-208n.e.) -
zapoczątkował on rozwój chirurgii chińskiej oraz stworzył
zapoczątkował on rozwój chirurgii chińskiej oraz stworzył
zestaw ćwiczeń leczniczych, był także wielkim znawcą
zestaw ćwiczeń leczniczych, był także wielkim znawcą
akupunktury.
Za
jego
czasów
akupunktura
była
akupunktury.
Za
jego
czasów
akupunktura
była
wykorzystywana między innymi do analgezji w trakcie
wykorzystywana między innymi do analgezji w trakcie
zabiegów chirurgicznych. W trzecim wieku naszej ery
zabiegów chirurgicznych. W trzecim wieku naszej ery
Huang-Foumi napisał jedną z najobszerniejszych książek o
Huang-Foumi napisał jedną z najobszerniejszych książek o
akupunkturze - "Kia-yi-King" (akupunktura i przyżeganie)
akupunkturze - "Kia-yi-King" (akupunktura i przyżeganie)
zawierającą położenie 649 punktów i sposoby ich
zawierającą położenie 649 punktów i sposoby ich
nakłuwania
nakłuwania
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Akupunktura rozwijała się dalej dzięki życzliwemu
Akupunktura rozwijała się dalej dzięki życzliwemu
wsparciu żądzących dynastii. Za czasów dynastii Tang (618-
wsparciu żądzących dynastii. Za czasów dynastii Tang (618-
907) akupunktura została uznana za samodzielną
907) akupunktura została uznana za samodzielną
specjalność medyczną, a w Cesarskim Kolegium Medycznym
specjalność medyczną, a w Cesarskim Kolegium Medycznym
stworzono wydział akupunktury. W roku 1027, za czasów
stworzono wydział akupunktury. W roku 1027, za czasów
panowania dynastii Sung, lekarz Wang-Wei-Yin odlał z brązu
panowania dynastii Sung, lekarz Wang-Wei-Yin odlał z brązu
dwie figury ludzkie naturalnej wielkości z zanzaczonymi
dwie figury ludzkie naturalnej wielkości z zanzaczonymi
punktami akupunkturowymi. Służyły one studentom do
punktami akupunkturowymi. Służyły one studentom do
nauki akupunktury. Akupunktura była rozwijana aż do
nauki akupunktury. Akupunktura była rozwijana aż do
przejęcia władzy przez dynastię mandżurską Tsing w 1644r.
przejęcia władzy przez dynastię mandżurską Tsing w 1644r.
Dynastia zwalczała wszelkie przejawy rozwoju narodowego i
Dynastia zwalczała wszelkie przejawy rozwoju narodowego i
kultury chińskiej. Z tego powodu akupunktura została
kultury chińskiej. Z tego powodu akupunktura została
oficjalnie zakazana i zeszła do podziemia. Przez blisko
oficjalnie zakazana i zeszła do podziemia. Przez blisko
trzysta lat jej rozwój został zahamowany, a przynajmniej
trzysta lat jej rozwój został zahamowany, a przynajmniej
bardzo zwolniony.
bardzo zwolniony.
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Dopiero w 1949r. po utworzeniu Chińskiej Republiki
Dopiero w 1949r. po utworzeniu Chińskiej Republiki
Ludowej akupunktura została zrównana z innymi metodami
Ludowej akupunktura została zrównana z innymi metodami
leczenia. Obecnie akupunktura jest wykładana na każdym
leczenia. Obecnie akupunktura jest wykładana na każdym
wydziale lekarskim w Chinach. Prowadzone są liczne
wydziale lekarskim w Chinach. Prowadzone są liczne
badania, mające wyjaśnić mechanizm jej działania oraz
badania, mające wyjaśnić mechanizm jej działania oraz
potwiedzić skuteczność w wielu jednostkach chorobowych.
potwiedzić skuteczność w wielu jednostkach chorobowych.
Akupunktura jest stosowana jako metoda lecznicza w każdej
Akupunktura jest stosowana jako metoda lecznicza w każdej
placówce służby zdrowia.
placówce służby zdrowia.
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Silny wpływ na rozwój akupunktury w Europie miał polski
Silny wpływ na rozwój akupunktury w Europie miał polski
misjonarz, Michał Boym, który w latach 1644-1659 przebywał w
misjonarz, Michał Boym, który w latach 1644-1659 przebywał w
Chinach. Zafascynowany medycyną chińska, napisał o niej kilka prac,
Chinach. Zafascynowany medycyną chińska, napisał o niej kilka prac,
opublikowanych już po jego śmierci i częściowo zawłaszczonych przez
opublikowanych już po jego śmierci i częściowo zawłaszczonych przez
innych autorów. W następnych latach pojawiały się nieliczne prace
innych autorów. W następnych latach pojawiały się nieliczne prace
naukowe dotyczące akupunktury, ale metoda ta nie znalazła
naukowe dotyczące akupunktury, ale metoda ta nie znalazła
szerokiego uznania. W XIX i XX wieku, w związku z gwałtownym
szerokiego uznania. W XIX i XX wieku, w związku z gwałtownym
rozwojem medycyny europejskiej, zainteresowanie akupunkturą
rozwojem medycyny europejskiej, zainteresowanie akupunkturą
spadło. Sytuacja zmieniła się dopiero w 1971r., kiedy prof. Zbigniew
spadło. Sytuacja zmieniła się dopiero w 1971r., kiedy prof. Zbigniew
Garnuszewski, pulmonolog, wrócił ze swojej podróży do Chin.
Garnuszewski, pulmonolog, wrócił ze swojej podróży do Chin.
Garnuszewski systematycznie walczył o uznanie akupunktury jako
Garnuszewski systematycznie walczył o uznanie akupunktury jako
pełnoprawnej metody leczenia. W 1978r założył pierwszą Poradnię
pełnoprawnej metody leczenia. W 1978r założył pierwszą Poradnię
Leczenia Akupunkturą. Od tego czasu następuje systematyczny rozwój
Leczenia Akupunkturą. Od tego czasu następuje systematyczny rozwój
leczenia tą metodą. Dzięki staraniom profesora w Warszawie
leczenia tą metodą. Dzięki staraniom profesora w Warszawie
prowadzony jest raz w roku kurs metody dla lekarzy, powstało też
prowadzony jest raz w roku kurs metody dla lekarzy, powstało też
Polskie Towarzystwo Akupunktury. Mimo śmierci prof. Garnuszewskiego
Polskie Towarzystwo Akupunktury. Mimo śmierci prof. Garnuszewskiego
ośrodek nadal kształci nowych lekarzy, a akupunktura zyskuje coraz
ośrodek nadal kształci nowych lekarzy, a akupunktura zyskuje coraz
większe uznanie w świecie medycznym
większe uznanie w świecie medycznym
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Zwykłe, najczęściej używane do tego zabiegu igły mają długość od
Zwykłe, najczęściej używane do tego zabiegu igły mają długość od
jednego do kilku cm i grubość 0,15 - 0,45 mm. Im bardziej
jednego do kilku cm i grubość 0,15 - 0,45 mm. Im bardziej
umięśniona okolica, którą chce się nakłuwać tym dłuższa igła jest
umięśniona okolica, którą chce się nakłuwać tym dłuższa igła jest
używana. Te najkrótsze stosuje się do nakłuwań punktów na
używana. Te najkrótsze stosuje się do nakłuwań punktów na
małżowinie usznej.
małżowinie usznej.
Technika takiego zabiegu polega na tym, że wysterylizowane lub
Technika takiego zabiegu polega na tym, że wysterylizowane lub
jednorazowe igły wkłuwa się w odkażoną powierzchnię skóry.
jednorazowe igły wkłuwa się w odkażoną powierzchnię skóry.
Palcami wolnej ręki napina się skórę oraz lekko ją uciska, co ma
Palcami wolnej ręki napina się skórę oraz lekko ją uciska, co ma
ułatwić nakłucie i zmniejszyć ewentualne uczucie bólu. Igły wkłuwa
ułatwić nakłucie i zmniejszyć ewentualne uczucie bólu. Igły wkłuwa
się pod różnym kątem do powierzchni skóry, w zależności od
się pod różnym kątem do powierzchni skóry, w zależności od
warunków anatomicznych.
warunków anatomicznych.
Prawidłowo wkłuta igła w zabiegu akupunktury ma wywołać odczucie
Prawidłowo wkłuta igła w zabiegu akupunktury ma wywołać odczucie
przypominające rażenie prądem, ból w miejscu nakłucia lub uczucie
przypominające rażenie prądem, ból w miejscu nakłucia lub uczucie
rozpierania i określane w literaturze jako “przepływ Qi”. Wkłute igły
rozpierania i określane w literaturze jako “przepływ Qi”. Wkłute igły
można wyciągnąć natychmiast lub też pozostawić je na pewien
można wyciągnąć natychmiast lub też pozostawić je na pewien
czas. Można wreszcie wykonywać różnego rodzaju manipulacje
czas. Można wreszcie wykonywać różnego rodzaju manipulacje
igłami w celu osiągnięcia określonych efektów leczniczych.
igłami w celu osiągnięcia określonych efektów leczniczych.
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Wskazania do akupunktury obejmują bardzo szeroki zakres chorób.
Wskazania do akupunktury obejmują bardzo szeroki zakres chorób.
Obecnie opieramy się na raporcie WHO oceniającym przydatność
Obecnie opieramy się na raporcie WHO oceniającym przydatność
akupunktury w różnych schorzeniach oraz własnych wytycznych Polskiego
akupunktury w różnych schorzeniach oraz własnych wytycznych Polskiego
Towarzystwa Akupunktury.
Towarzystwa Akupunktury.
Wskazania do akupunktury można podzielić na trzy grupy:
Wskazania do akupunktury można podzielić na trzy grupy:
1) Schorzenia, w których akupunktura jest podstawową metodą
1) Schorzenia, w których akupunktura jest podstawową metodą
leczenia (zanik nerwu wzrokowego, neuralgie: nerwu
leczenia (zanik nerwu wzrokowego, neuralgie: nerwu
trójdzielnego,
trójdzielnego,
podpotylicznego i inne)
podpotylicznego i inne)
2)
2)
Schorzenia, w których akupunktura funkcjonuje na równi z
Schorzenia, w których akupunktura funkcjonuje na równi z
leczeniem konwencjonalnym (najczęściej farmakoterapią). Tych
leczeniem konwencjonalnym (najczęściej farmakoterapią). Tych
schorzeń
schorzeń
jest najwięcej i dlatego tak ważne jest, by zabieg
jest najwięcej i dlatego tak ważne jest, by zabieg
akupunktury
akupunktury
wykonywał doświadczony lekarz znający również
wykonywał doświadczony lekarz znający również
konwencjonalne
konwencjonalne
sposoby leczenia. W tych jednostkach
sposoby leczenia. W tych jednostkach
chorobowych stosowanie
chorobowych stosowanie
wyłącznie akupunktury jest błędem
wyłącznie akupunktury jest błędem
3)
3)
Schorzeni , w których akupunktura jest metodą pomocniczą,
Schorzeni , w których akupunktura jest metodą pomocniczą,
dodatkiem do głównego leczenia.
dodatkiem do głównego leczenia.
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Poniżej znajduję się lista wskazać chorób według PTA (Polskie towarzystwo
Poniżej znajduję się lista wskazać chorób według PTA (Polskie towarzystwo
akupunktury)
akupunktury)
Choroby oczu:
Choroby oczu:
zapalenie spojówek
zapalenie spojówek
zaćma bez powikłań
zaćma bez powikłań
Jaskra
Jaskra
zanik nerwu wzrokowego
zanik nerwu wzrokowego
Choroby jamy ustnej:
Choroby jamy ustnej:
zapalenie dziąseł
zapalenie dziąseł
parodontoza
parodontoza
ostre i przewlekle zapalenie gardła
ostre i przewlekle zapalenie gardła
bole poekstrakcyjne zębów
bole poekstrakcyjne zębów
Choroby układu krążenia:
Choroby układu krążenia:
choroba wieńcowa • choroba nadciśnieniowa
choroba wieńcowa • choroba nadciśnieniowa
Choroby alergiczne:
Choroby alergiczne:
alergie skórne • oddechowe • pokarmowe
alergie skórne • oddechowe • pokarmowe
Choroby dermatologiczne:
Choroby dermatologiczne:
pokrzywka • atopowe zapalenie skory• łuszczyca • trądzik
pokrzywka • atopowe zapalenie skory• łuszczyca • trądzik
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Choroby żołądka i jelit:
Choroby żołądka i jelit:
•
•
skurcze przełyku i wpustu • ostre i przewlekle zapalenie błony śluzowej
skurcze przełyku i wpustu • ostre i przewlekle zapalenie błony śluzowej
żołądka • nadkwaśny nieżyt żołądka • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
żołądka • nadkwaśny nieżyt żołądka • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
• biegunka bakteryjna • zaparcia • niedrożność porażenna jelit • stan po
• biegunka bakteryjna • zaparcia • niedrożność porażenna jelit • stan po
wirusowym zapaleniu wątroby
wirusowym zapaleniu wątroby
Zaburzenia czynnościowe
Zaburzenia czynnościowe
:
:
•
•
układu sercowo-naczyniowego (choroba nadciśnieniowa I i II stopnia, skurcz
układu sercowo-naczyniowego (choroba nadciśnieniowa I i II stopnia, skurcz
naczyniowy) • nerwice wegetatywne z zaburzeniami czynnościowymi • nerwice
naczyniowy) • nerwice wegetatywne z zaburzeniami czynnościowymi • nerwice
histeryczne • napadowe bole głowy pochodzenia naczyniowego
histeryczne • napadowe bole głowy pochodzenia naczyniowego
Drogi oddechowe:
Drogi oddechowe:
•
•
zapalenie zatok bocznych nosa • zapalenie nosa • zapalenie migdalkow
zapalenie zatok bocznych nosa • zapalenie nosa • zapalenie migdalkow
podniebiennych • przeziębienie • zapalenie oskrzeli • Astma
podniebiennych • przeziębienie • zapalenie oskrzeli • Astma
Choroby neurologiczne i ortopedyczne:
Choroby neurologiczne i ortopedyczne:
•
•
bole głowy, migrena • neuralgia nerwu trójdzielnego • porażenie obwodowe
bole głowy, migrena • neuralgia nerwu trójdzielnego • porażenie obwodowe
nerwu twarzowego (do trzech miesięcy od początku trwania choroby) •
nerwu twarzowego (do trzech miesięcy od początku trwania choroby) •
niedowłady po udarach mózgu • neuropatie obwodowe • neurologiczne
niedowłady po udarach mózgu • neuropatie obwodowe • neurologiczne
zaburzenia czynności pęcherza moczowego • moczenie nocne • neuralgia
zaburzenia czynności pęcherza moczowego • moczenie nocne • neuralgia
międzyżebrowa • kręcz karku • łokieć tenisisty • zespól bolesnego barku • rwa
międzyżebrowa • kręcz karku • łokieć tenisisty • zespól bolesnego barku • rwa
kulszowa • rzs • kurcz pisarski
kulszowa • rzs • kurcz pisarski
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Położnictwo i ginekologia
Położnictwo i ginekologia
:
:
•
•
nieregularne krwawienia miesięczne • bolesne miesiączki,
nieregularne krwawienia miesięczne • bolesne miesiączki,
zespół napięcia przedmiesiączkowgo • endometrioza -
zespół napięcia przedmiesiączkowgo • endometrioza -
leczenie wspomagające • objawy zespołu klimakterycznego,
leczenie wspomagające • objawy zespołu klimakterycznego,
osteoporoza, • przewlekle stany zapalne narządu rodnego
osteoporoza, • przewlekle stany zapalne narządu rodnego
(PID) • zespół klimakteryczny • przedłużający się poród •
(PID) • zespół klimakteryczny • przedłużający się poród •
wymioty ciężarnych • brak pokarmu po porodzie • obniżenie
wymioty ciężarnych • brak pokarmu po porodzie • obniżenie
narządu rodnego • wspomagająco w porodzie
narządu rodnego • wspomagająco w porodzie
przedwczesnym
przedwczesnym
Urologia:
Urologia:
•
•
przerost gruczołu krokowego (początkowa faza) •
przerost gruczołu krokowego (początkowa faza) •
nietrzymanie moczu (początkowa faza) • przewlekle stany
nietrzymanie moczu (początkowa faza) • przewlekle stany
zapalne pęcherza i nerek • kamica nerkowa
zapalne pęcherza i nerek • kamica nerkowa
Medycyna sportowa:
Medycyna sportowa:
•
•
urazy sportowe (naderwanie mięsni i ścięgien,
urazy sportowe (naderwanie mięsni i ścięgien,
nadwichnięcia stawów, dystorsje) • trema przedstartowa
nadwichnięcia stawów, dystorsje) • trema przedstartowa
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
Akupunktura jest zabiegiem bardzo
Akupunktura jest zabiegiem bardzo
bezpiecznym należy jednak przestrzegać
bezpiecznym należy jednak przestrzegać
przeciwwskazań do zabiegu.
przeciwwskazań do zabiegu.
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
hemofilia
hemofilia
uogólnione choroby skórne
uogólnione choroby skórne
choroby psychiczne
choroby psychiczne
choroby zakaźne
choroby zakaźne
choroby nowotworowe (tylko w paliatywnym
choroby nowotworowe (tylko w paliatywnym
leczeniu bólu nowotworowego)
leczeniu bólu nowotworowego)
wiek niemowlęcy
wiek niemowlęcy
dekompensacja układu krążenia lub oddechowego
dekompensacja układu krążenia lub oddechowego
czynna gruźlica lub sarkoidoza
czynna gruźlica lub sarkoidoza
"ostry brzuch"
"ostry brzuch"
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”
menstruacja
menstruacja
ciąża (zwłaszcza w początkowym okresie)
ciąża (zwłaszcza w początkowym okresie)
stan upojenia alkoholowego
stan upojenia alkoholowego
wyczerpanie fizyczne i psychiczne
wyczerpanie fizyczne i psychiczne
„
„
Podstawy refleksoterapii”
Podstawy refleksoterapii”