AKUPUNKTURA W STOMATOLOGII

Akupunktura należy do metod leczenia alternatywnie stosowanych w medycynie. Kolebką akupunktury są Chiny, gdzie stanowi ona część medycyny tradycyjnej. Spośród dziedzin stomatologii szczególne uzasadnienie znajduje wykorzystanie akupunktury przy zwalczaniu lęku, bólu w trakcie zabiegu oraz uzupełnieniu w leczeniu zaburzeń czynnościowych stawów skroniowo-żuchwowych. Diagnostyka pod kątem dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia, stanowi coraz częściej nieodłączny komponent każdego badania klinicznego. Dlatego też w celu dokładniejszego diagnozowania pacjenta w naszej klinice wykorzystuje się, obok tradycyjnego badanie klinicznego, również elementy medycyny chińskiej jako jego uzupełnienie.

Pojęcie akupunktury łączy ze sobą dwa łacińskie słowa: acus – “igła” oraz pungere czyli “nakłucie”. Etymologia słowa w obrazowy sposób pokazuje czego dotyczy ta dziedzina medycyny – nakłuwania określonych punktów w różnych częściach ciała, za pomocą cienkich igieł. Głównym celem akupunktury jest leczenie schorzeń poprzez zbalansowanie pracy całego organizmu i przywrócenie jego wewnętrznej równowagi. Bardzo często wykorzystuje się akupunkturę do zmniejszenia dolegliwości bólowych, wyciszenia objawów chorobowych jak również poprawy samopoczucia pacjenta.

Jak działa akupunktura?

Medycyna chińska zakłada, że w każdym organizmie istnieją dwie przeciwstawne energie: Jin i Jang. W zdrowym ciele obie te siły znajdują się w równowadze. Choroba powstaje kiedy równowaga zostaje zaburzona i któraś z sił zyskuje przewagę w organizmie Następstwem tego procesu jest zaburzenie przepływu w ciele ludzkim energii życiowej (Qi). Tradycyjna chińska medycyna zakłada, że energia życiowa płynie w ciele kanałami energetycznymi, zwanymi meridianami. Stymulując punkty przypisane poszczególnym meridianom uzyskujemy wyregulowanie przepływu energii przez jej aktywowanie lub hamowanie, co niesie za sobą stabilizację energii Jin i Jang.

W medycynie chińskiej postawienie diagnozy opiera się nie tylko na przeprowadzeniu wywiadu pod kątem aktualnych objawów i schorzeń, ale również na całościowym uwzględnieniu pacjenta, badaniu języka oraz pulsu. Oznacza to, że czynniki takie jak tryb życia, odżywianie, typ osobowości oraz dotychczasowa historia chorób, odgrywają kluczową rolę w diagnozie. Tylko w ten sposób możemy określić, gdzie panuje brak równowagi energetycznej i które kanały energetyczne (meridiany) są za to odpowiedzialne.

Pomimo że w aktualnej medycynie konwencjonalnej nie używa się takich pojęć oraz teorii jaki w akupunkturze (równowaga Jin i Jang, kanały energetyczne), istnieją naukowe badania kliniczne potwierdzające zasadność oraz skuteczność tej metody w leczeniu wybranych schorzeń. Naukowym wytłumaczeniem tej metody, jest fizjologiczny proces wydzielania endogennych hormonów opioidów – endorfin, działających jak środek znieczulający, które pojawiają się w następstwie stymulacji odpowiednich punktów na ciele człowieka.

Dodatkowo zakłada się, że akupunktura wpływa pozytywnie na aktywność włókien nerwowych, które kontrolują i przewodzą bodźce bólowe. W konsekwencji prowadzi to do powstania szeregu reakcji zwrotnych. Przykładowo zmniejszenie odczuwania bólu w obrębie górnych partii pleców (w tej części ciała występuje mniejsze napięcie mięśniowe), prowadzi do mniejszego napięcia w obrębie mięśni karku oraz związanego z tym bólu głowy. Nowe teorie naukowe dowodzą również, że poprzez bioelektryczną regulację większa część ciała znajduje się we wzajemnym powiązaniu, dlatego można za pomocą wkłucia igły w jednym miejscu ciała, wywołać reakcję w zupełnie innej jego części.

Czy akupunktura jest skuteczną i uznaną metodą leczenia?

W przeciwieństwie do większości alternatywnych metod leczenia, istnieje wiele badań klinicznych i dowodów naukowych potwierdzających skuteczność działania akupunktury. Badania kliniczne pokazują, że akupunktura powoduje znaczną poprawę zwłaszcza przy zmniejszeniu dolegliwości bólowych oraz uzależnieniach. Kolejnym naukowym potwierdzeniem działania akupunktury jest fakt, że Światowa Organizacja Zdrowia wydała listę wskazań do jej stosowania. Obejmuje ona około sto objawów oraz schorzeń, m.in. bóle głowy, przewlekłe bóle pleców, bóle spowodowane zwyrodnieniami stawów oraz bóle zębów.

Akupunktura – na czym ona polega?

Przy pierwszej wizycie następuje zebranie dokładnej historii choroby. Podczas wywiadu uwzględnia się nie tylko obecne objawy, ale również warunki środowiskowe oraz typ osobowości, w celu uzyskania całościowego obrazu pacjenta. Przy każdym zabiegu używa się jednorazowych igieł wykonanych ze stali nierdzewnej. W zależności od części ciała oraz głębokości wkłucia, ich długość waha się od 1,5 do 7 cm. Po wyszukaniu odpowiednich punktów akupunkturowych następuje moment wkłucia, który sam w sobie jest relatywnie niebolesny. Krótko po tym pojawia się uczucie mrowienia lub ciepła rozchodzącego się po ciele. Często bezpośrednio po zabiegu następuje złagodzenie objawów, chociaż może się zdarzyć także ich chwilowe nasilenie. Działanie poszczególnych punktów akupunkturowych można wzmocnić poprzez mechaniczne drażnienie wskazanych miejsc palcami. Technika ta nazywa się akupresura i może być swobodnie wykonywana według opisu również w domu.

Przy których schorzeniach stosowne jest używanie akupunktury?

Akupunktura znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu różnego rodzaju bólu. Wysoka skuteczność tej metody opisywana jest w szczególności przy migrenach, neuralgiach nerwu trójdzielnego, napięciowych bólach głowy, rwie kulszowej. Innymi schorzeniami, w których leczeniu jako zasadne wskazano stosowanie akupunktury są alergie, duże grupy uzależnień, w tym uzależnienia od alkoholu, papierosów czy narkotyków.

Obszar zastosowania akupunktury jest ogromny i sięga od chorób przewodu pokarmowego, poprzez schorzenia w obrębie płuc, aż po zaburzenia psychiczne w formie depresji i nerwic. W stomatologii dotyczy szczególnie bólu, który przez akupunkturę ulega zmniejszeniu. Dodatkowo wykazano jej pozytywne działanie przy nawyku zgrzytania i zaciskania zębów (bruksizm).

Kiedy akupunktura nie może być zastosowana?

Akupunktura wykorzystywana jest głównie jako terapia uzupełniająca konwencjonalne metody leczenia. Dotyczy to przede wszystkim ciężkich schorzeń. Bezwzględnym wskazaniem do stosowania akupunktury są nowotwory oraz poważne schorzenia psychiczne. Do względnych przeciwwskazań należą silne infekcje, zmiany skórne oraz ciąża (za wyjątkiem jej końcowego okresu).

Podsumowanie

Pomimo że akupunktura należy do alternatywnych metod leczenia, jej skuteczność została potwierdzona sporą ilością badań naukowych. Tylko w rzadkich przypadkach możliwe jest całkowite wyleczenie pacjenta za pomocą akupunktury. Znacznie częściej stanowi ona terapię wspomagającą w leczeniu schorzeń bólowych oraz innych objawów, przyczyniając się do poprawy komfortu życia pacjenta