background image

 

 

background image

 

 

Wyższa Szkoła gospodarki

w Bydgoszczy

PEDAGOGIKA CZASU 

WOLNEGO

Wykład VII

Opracowała:

dr Bożena Sowińska

background image

 

 

Wykład VII

Rola mediów (książka, prasa, radio, 

telewizja, gry komputerowe i 

Internet) w zagospodarowaniu czasu 

wolnego

Opracowała

dr Bożena Sowińska

background image

 

 

Media

Biorąc pod uwagę łacińskie pochodzenie 

terminu „media” – medius (łac.) – „będący w 

środku, pomiędzy”, definiuje się je jako 

pośredniki – środki lub sposoby 

komunikowania. 

Medium to coś, co pośredniczy w 

przekazywaniu informacji między nadawcą i 

odbiorcą.

Media to różnego rodzaju przedmioty i 

urządzenia przekazujące odbiorcom 

określone informacje (komunikaty) 

poprzez słowa, obrazy i dźwięki, a także 

umożliwiające im wykonywanie 

określonych czynności intelektualnych i 

manualnych.

Wacław Strykowski

background image

 

 

Media - podział

Jeden  z  podziałów  dzieli  media  na:  małe  i  duże(  czyli  mass  media:  prasa,  radio, 

telewizja)

Ze  względu  na  rodzaj  percepcji,  a  więc  zaangażowanie  odpowiedniego  zmysłu 

odbioru wyróżniamy media: 

-  wizualne  –  oddziałują  na  zmysł  wzroku  (książka,  prasa,  fotografia,  przeźrocza 

(niedźwiękowe),  plakat,  naklejki,  film  niedźwiękowy.  Ich  podstawowym 

tworzywem jest obraz: statyczny albo dynamiczny; 

-  audialne  (audytywne)  –  oddziałują  na  zmysł  słuchu  (radio,  taśma 

magnetofonowa,  płyta  CD).  Ich  tworzywem  podstawowym  są:  słowo, 

muzyka, hałas i cisza.

-  audiowizualne  –  oddziałują  na  dwa  zmysły:  wzrok  i  słuch  (  film  udźwiękowiony, 

telewizja,  taśma  magnetowidowa,  płyta  DVD.  Tworzywem  podstawowym 

tych mediów są: słowo, obraz statyczny albo dynamiczny, muzyka, hałas, i 

cisza.

Nową  postacią  mediów  audiowizualnych  są  multimedia  (np.  Internet,  gry 

komputerowe).  Ich  specyfika  polega  na  tym,  że  zgodnie  z  nazwą,  łączą  w 

sobie  kilka  różnych  środków  komunikowania:  tekst,  obraz,  animację, 

narrację, wideo, muzykę. Są interaktywne, gdyż umożliwiają użytkownikowi 

dokonywanie wpływu na percypowany materiał.

Inna klasyfikacja mediów opiera się na typie odbioru:
media odbierane indywidualnie, np. książka, prasa, fotografia;
-  media  odbierane  indywidualnie  bądź  zbiorowo,  np.  radio,  taśma 

magnetofonowa, 

  płyta CD, DVD;  
- media odbierane głównie grupowo, np. telewizja, wideo, przezrocza;
- media odbierane w tłumie, np. film kinowy, plakat.

background image

 

 

Funkcje mediów

Do podstawowych funkcji mediów zalicza się: 

Funkcja  informacyjna

–  realizuje  potrzebę  i  prawo  człowieka  do  informowania  i  bycia 

informowanym. Odbiorca mediów oczekuje od nich przede wszystkim informacji najnowszej i 

prawdziwej. 

Funkcja wychowawcza

 mediów ma znaczenie węższe i szersze. W znaczeniu węższym 

odnosi  się  do  działalności  świadomej,  więc  wcześniej  zaplanowanej  i  przemyślanej  np.  gdy 

nauczyciele  w  swej  pracy  posługują  się  mediami  (filmy,  przeźrocza,  taśma  magnetofonowa 

CD,  DVD).  Walor  pedagogiczny  ma  w  jakimś  stopniu  nieplanowana  działalność  mediów. 

Stanowi  ona  realizację  ich  funkcji  wychowawczej  w  znaczeniu  szerszym  np.  w  środowisku 

rodziny niekontrolowany (przez rodziców) dostęp dziecka do mediów. O kontakcie z  mediami 

decyduje  tu  najczęściej  chwilowa  potrzeba  dziecka,  jego  zachcianka  czy  kaprys. Odbywa  się 

to  poza  kontrolą,  a  nawet  poza  wiedzą  rodziców  albo  za  ich  milczącym  przyzwoleniem.  W 

realizacji  funkcji  wychowawczej  mediów  w  szerszym  znaczeniu  dają  o  sobie  znać  zarówno 

błąd  pedagogiczny  (np.  rodziców),  jak  i  różnorakie  postaci  zagrożenia  ze  strony  samych 

mediów (negatywne wzorce osobowe, elementy pornografii, agresja, przemoc, itp.).

Funkcja rozrywkowa

 - wymieniana jest we wszystkich klasyfikacjach mediów. 

Człowiek,  homo  ludens,  ma  w  swoją  psychikę  głęboko  wpisaną  potrzebę  zabawy  i  rozrywki. 

Dla  dziecka  i  osoby  dorastającej  zabawa  jest  przygotowaniem  do  zadań  życiowych,  dlatego 

wykazuje  ona  doniosłe  znaczenie  w  formowaniu  osobowości.  W  życiu  człowieka  dorosłego 

zabawa  jest  korelatem  w  stosunku  do  jego  pracy;  staje  się  też  kompensacją  w  sytuacji 

przeciążenia  pracą.  Może  być  także  czynnikiem  rozładowującym  różnorakie  napięcia 

(katharsis).  Zwiększająca  się  ilość  wolnego  czasu    oraz  ciągły  rozwój  mediów  pozwalają 

potrzebę tę w dużym stopniu zaspokoić. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż czas wolny od pracy 

wypełniany  jest  coraz  częściej  obcowaniem  z  mediami.  Rozrywkę  w  odniesieniu  do  mediów 

należy  rozumieć  najszerzej.  Wskazuje  to  na  określenie  funkcji  rozrywkowej  jako 

„ukierunkowanej na relaks i zabawę”. Oznacza to, że funkcję rozrywkową realizują w mediach 

również  i  te  programy  radiowe  i  telewizyjne  oraz  teksty  drukowane, czy  multimedia,  którym 

nie zlecono formalnie zabawiania odbiorców (radiosłuchaczy, telewidzów, czytelników, itd.). W 

związku  z  tym  należy  media  rozpatrywać  także  jako  instrumenty  wychowania  do  rekreacji 

oraz środek prowadzący do budowania nowych form relaksu.

background image

 

 

Książka

„Wszystko co we mnie 

piękne i szlachetne 

zawdzięczam książce”

 

Maksym Gorki

 

background image

 

 

Książka

Książka  to  dokument,  w  którym  na  materialnym  nośniku  są 

przedstawione  za  pomocą  znaków  graficznych  komunikaty; 

jako  wytwór  kultury  materialnej  i  duchowej  książka  jest 

narzędziem  utrwalania  i  przekazu  tekstów  językowych  i 

pozajęzykowych  (obrazowych,  symbolicznych).  Należy  do 

środków  komunikacji  o  najdłuższej  tradycji  i  o  szczególnym 

znaczeniu społecznym. Towarzysząc rozwojowi cywilizacji od 

momentu  wynalezienia  pisma  (IV-III  tysiąclecie  p.n.e.) 

stanowi ważny składnik komunikacji piśmienniczej. 

Jednoznaczne zdefiniowanie pojęcia książka jest trudne z powodu 

historycznej  zmienności  jej  treści,  form  i  funkcji.  Potocznie 

książka jest rozumiana jako:

Synonim utworu literackiego (piśmienniczego).

Wydawnictwo zwarte, nieperiodyczne, w przeciwieństwie do 

czasopisma i gazety.

Publikacja drukowana o objętości większej niż broszura.

Każdy  druk  w  postaci  kodeksu  (książka  telefoniczna, 

książkowy rozkład jazdy).

Pewna  liczba  oprawionych  arkuszy  papieru  przeznaczonych 

do zapisania (książka kasowa, książka życzeń i zażaleń).

background image

 

 

Książka

Książka  jest  najczęściej  formą  przekazu  beletrystyki 

(literatura  piękna)  i  literatury  naukowej,  ale  również 

publicystyki i wszelkiej przydatnej w życiu informacji. 
Terminem  książka  obejmuje  się  dzisiaj  dzieła 

wybitnych 

pisarzy, 

uczonych, 

monumentalne 

opracowania 

encyklopedii, 

słowników, 

wszelkie 

poradniki,  zbiory  typu  przepisy  kulinarne,  instrukcje 

typu  książki  obsługi  robotów  kuchennych,  literaturę 

tzw.  trzeciorzędną  i  literaturę  popularno-naukową, 

społeczno 

polityczną, 

podręczniki 

szkolne 

akademickie, aż dp komiksów, książek telefonicznych i 

książeczek do nabożeństwa.
Książka  pełni  różnorodne  funkcje  poczynając  od 

informacyjnej poprzez wychowawczą a na rozrywkowej 

kończąc.
Mając  na  uwadze  pedagogikę  czasu  wolnego  -  pełni 

funkcję wypoczynkową i kształcąca.

background image

 

 

            Książka elektroniczna

E-book (także: eBook, książka elektroniczna lub 

publikacja  elektroniczna),  e-książka  –  treść 

zapisana 

formie 

elektronicznej, 

przeznaczona  do  odczytania  za  pomocą 

odpowiedniego 

oprogramowania 

zainstalowanego 

urządzeniu 

komputerowym 

(np. 

komputer 

osobisty, 

specjalne  urządzenie  do  czytania  książek, 
telefon komórkowy  czy palmtop).

 

background image

 

 

Zalety książek w postaci 

elektronicznej

Książki  elektroniczne,  a  właściwie  urządzenia  i  oprogramowanie 

do ich pobierania i odtwarzania, mają szereg oczywistych zalet, a 

także  pewne  wady  -  znaczenie  tych  ostatnich  maleje  jednak  z 

każdym rokiem, dzięki bardzo szybkiemu postępowi technicznemu 

i malejącym kosztom.

Aktualność  informacji,  którą  zawdzięczamy  przede  wszystkim 

Internetowi. 

Niższy 

koszt 

pozyskiwania 

informacji 

(gazet, 

książek, 

podręczników  szkolnych,  prac  naukowych  itd.),  jeśli  nie  liczyć, 

rzecz jasna, jednorazowych kosztów sprzętu. 

System nawigacyjny i wyszukiwawczy nieporównanie bogatszy i 

skuteczniejszy niż w książce tradycyjnej. 

Nieograniczona 

praktycznie 

objętość 

elektronicznych 

materiałów. 

Łączenie  najrozmaitszych  typów  mediów  w  jednolitej  postaci 

elektronicznej,  niemożliwe  do  uzyskania  w  tak  szerokim  zakresie 

w książce tradycyjnej. 

Ułatwienie dostępu do informacji dla milionów osób o fizycznych 

upośledzeniach. 

background image

 

 

Wady książek w postaci 

elektronicznej

Większe 

wymagania 

urządzeń 

elektronicznych, 

których 

używanie wiąże się z określonym poziomem kultury technicznej. 

Koszt  nabycia  urządzenia  (komputera  czy  specjalistycznego 

odtwarzacza). 

Niedostateczna ciągle jakość wyświetlaczy, powodujące szybsze 

zmęczenie czytającego i wolniejsze czytanie (wg testów - o ok. 25 

proc.) 

Ograniczona  przenośność,  aczkolwiek  nie  dotyczy  to  już  w 

zasadzie notebooka czy czytnika książek elektronicznych. 

Mała oferta. 

Ograniczenia  ekonomicznej  infrastruktury  (zwłaszcza  systemu 

rozliczeń), 

zniechęcające 

wydawców 

do 

znacznie 

intensywniejszego zagospodarowywania nowych możliwości. 

Brak 

wystarczająco 

skutecznych 

technik 

technologii 

ułatwiających  korzystanie  z  mediów  elektronicznych  osobom 

niepełnosprawnym (w szczególności syntezy dźwięku). 

Nieskuteczne techniki zabezpieczania praw autorskich. 

background image

 

 

Prasa

Prasa (łac. presso ‘tłoczę’), ogół druków 

o charakterze informacyjnym i 

regularnej częstotliwości ukazywania 

się, obejmujący wszystkie rodzaje 

periodyków. 

background image

 

 

Podział prasy

Ze  względu  na  treść  wyróżniamy  prasę:  naukową, 

religijną, sportową, satyryczną, sensacyjną, itp.

Ze  względu  na  zasięg:  prasa  sublokalna,  lokalna, 

regionalna, 

centralna 

(ogólnokrajowa), 

międzynarodowa.

Ze względu na częstotliwość ukazywania się:

-

  dzienniki  (gazety),  ukazujące  się  przynajmniej  dwa 

razy w tygodniu,

czasopisma,  wychodzące  nie  częściej  niż  raz  w 

tygodniu i nie rzadziej niż raz na  kwartał,

periodyki,  wydawane  nie  częściej  niż  jeden  raz  na 

półmroku,  ale  nie  rzadziej  niż  raz  w  roku  (a  więc 

półroczniki i roczniki)

Ze  względu  na  wiek  czytelników:  prasa  dziecięca, 

młodzieżowa  i  prasa  dla  dorosłych  (w  tym  bogata 

prasa dla kobiet oraz prasa „rodzinna”.

Ze 

względu 

na 

stosunek 

wydawców 

do 

obowiązującego  prawa:  prasa  oficjalna  (zgodna  z 

prawem),  nielegalna  (podziemna,  w  tzw.  drugim 

obiegu),  konspiracyjną  (w  warunkach  okupowanych, 

prasę  narzuconą  przez  okupanta  (tzw.  prasa 

gadzinowa), prasę subkultur..

background image

 

 

Film

Film to seria następujących po sobie 

obrazów, z dźwiękiem lub bez dźwięku, 

wyrażających określone treści, 

utrwalonych na nośniku umożliwiającym 

wielokrotne odtworzenie i wywołującym 

wrażenie ruchu. Gałąź wiedzy 

zajmująca się filmem nazywa się 

filmologią lub filmoznawstwem.

background image

 

 

Język filmu

Kadr

 (klatka) jest najmniejszą, nieruchomą cząstką filmu.

Ujęcie

  to  najmniejsza  ruchoma  jednostka  filmu,  odcinkiem  taśmy 

filmowej od momentu włączenia kamery do jej zatrzymania.

Scena

 składa się z kilku lub kilkunastu ujęć np. gdy w filmie dwie osoby 

rozmawiają ze sobą przez telefon będąc w dwóch różnych miejscach.

Sekwencja

 jest połączeniem scen w określony wątek, temat dotyczący z 

reguły  osoby,  zdarzenia,  rzeczy  itp.  W  skrajnym  wypadku  sekwencja 

może ograniczyć się do jednej sceny, a nawet jednego ujęcia.

Plan

  to  odległość  kamery  od  filmowanego  obiektu  (odległość  od 

widzianego  w  kadrze  obiektu,  ile  miejsca  zajmuje  on  w  kadrze).  Plany 

dzieli się zwyczajowo na:

 

Plan  daleki

  -  rozległy  widok  krajobrazu  lub  dekoracji  zawierający 

informację o miejscu akcji.

  Plan  ogólny

  -  postacie  ludzkie  wtopione  są  w  otaczający  krajobraz, 

dekorację.

 Plan pełny

 - nieco bliższy od ogólnego, postacie ludzkie pokazane są w 

całości, tło w dalszym ciągu jest widoczne.

  Plan  amerykański

  -  ukazuje  postacie  ludzkie  od  głowy  do  kolan, 

stosowany najczęściej do przedstawienia rozmawiających osób.

  Plan  średni  (półzbliżenie)

  -  na  ekranie  widzimy  twarz  aktora  z 

częścią tułowia.

 Zbliżenie (wielki plan)

 - twarz aktora zajmuje cały ekran.

  Detal  (wielkie  zbliżenie)

  –  np.  szczegół  twarzy  (usta,  ucho,  oko), 

przedmiot np.: pierścionek, telefon, pistolet itp.

background image

 

 

Rodzaje filmu

Słynny teoretyk filmu B. W. Lewicki dzieli film na następujące 

rodzaje

 

F A B U L A R N Y

P O E T Y C K I

D O K U M E N T A L N Y

D Y D A K T Y C Z N Y

F I L M

background image

 

 

Rodzaje filmu

W angielskich opracowaniach najczęściej spotykamy

 

F A B U L A R N Y

( fi l m   a k c j i )

D O K U M E N T A L N Y

( fi l m   f a k t ó w )

F I L M

background image

 

 

Rodzaje filmu

Ze względu na długość filmy dzielimy 

K R Ó T K O M E T R A Ż O W Y

(d o  2 2  m in .)

Ś R E D N IO M E T R A Ż O W Y

(2 2 -3 5  m in .)

P E Ł N O M E T R A Ż O W Y

(p o w . 5 5  m in ., z w yk le  9 0 -1 3 0  m in .)

F IL M

background image

 

 

Rodzaje filmu

Ze względu na kolor 

N I E M Y

D Ź W I Ę K O W Y

F I L M

C Z A R N O - B I A Ł Y

B A R W N Y

F I L M

     Ze względu na dźwięk 

background image

 

 

Rodzaje filmu

Ze względu na technikę tworzenia 

A K T O R S K I

( g r a n y )

R Y S U N K O W Y

L A L K O W Y

A N I M A C J A

K O M P U T E R O W A

A N I M O W A N Y

F I L M

background image

 

 

Rodzaje filmu

Ze względu na przeznaczenie i sposób 

prezentacji 

T E L E W I Z Y J N Y

( m o ło   p la n ó w   o g ó ln y c h ,

d u ż o   z b liż e ń ,   d e ta li)

N O R M A L N O E K R A N O W Y

P A N O R A M I C Z N Y

T R Ó J W Y M I A R O W Y

K I N O W Y

F I L M

background image

 

 

Gatunki filmu fabularnego

Już  bardzo  wcześnie  w  historii  filmu  powstały  gatunki  filmowe.  Filmy 

poszczególnych gatunków mają wiele cech wspólnych: bohaterów, podobne wątki, 

scenerię.  Jednakże  sztuka  filmowa  stale  się  rozwija,  ewoluuje,  powstają  nowe 

gatunki,  odmiany,  a  nawet  zauważamy  proces  krzyżowania  się  gatunków  (jeden 

film  można  zaklasyfikować  do  różnych  gatunków  np.  8  kobiet  F.  Ozona  to 

jednocześnie kryminał, melodramat, komedia, musical).

Baśń

  to  gatunek,  w  którym  królują  fantastyka,  czary,  cuda,  niezwykłe  dokonania 

bohaterów,  przedmioty  o  niezwykłych  właściwościach,  a  zwierzęta  zachowują  się 

jak ludzie. Baśnie oglądają głównie dzieci do 12 lat. Filmy te pobudzają  wyobraźnię 

dziecięcą,  pełnią  ważną  rolę  wychowawczą  ukazując  zwycięstwo  dobra  nad  złem 

(np. Pinokio S. Barrona, Harry Potter i kamień filozoficzny Ch. Columbusa).

Dramat  filmowy

,  utwór  filmowy,  w którym  akcja  skupia  się  wokół  głównego 

konfliktu, a jego struktura ma za zadanie poruszyć emocje widza. W zależności od 

problematyki  występują  różne  odmiany  gatunku  charakteryzujące  się  swoistą 

poetyką.

  Dramat  filmowy  psychologiczny

  – konflikt  w nim  ma  charakter  wewnętrzny 

– rozgrywa  się  w psychice  bohatera,  osoby  często  psychicznie  niezrównoważonej. 

W zakresie  poetyki  cechują  go:  duża  liczba  zbliżeń,  wolny  rytm  narracji, 

wzrastające  napięcie  dramaturgiczne,  szczególna  rola  muzyki  i tzw.  efektów 

dźwiękowych,  np.  Milczenie  i Persona  I.  Bergmana,  Lokator  R.  Polańskiego,  Trzy 

kobiety R. Altana. 

  Dramat  filmowy  obyczajowy

  – jego  tematem  są  konflikty  obyczajowe,  np. 

opozycja:  zbuntowana  jednostka  – społeczeństwo  (Na  nabrzeżach  E.  Kazana, 

Buntownik  bez  powodu  N.  Raya),  konflikt  artysty  i społeczeństwa  (Lenny  B. 

Fosse’a), robienie kariery (Wszystko o Ewie J. Mankiewicza) czy brak ambicji i dążeń 

(Pięć łatwych utworów B. Rafelsona).

 Dramat filmowy społeczny

 – utwór, którego tematem są problemy społeczne 

(np.  Nietolerancja  D.W.  Griffitha,  Grona  gniewu  J.  Forda,  Złodzieje  rowerów  V.  de 

Sici, Perła w koronie K. Kutza).

background image

 

 

Gatunki filmu fabularnego c.d.

Historyczny film

 oparty jest na faktach i opowiada o postaciach historycznych w 

wiernie odtworzonych kostiumach z danej epoki (np. Ben Hur W. Wylera, Ogniem i 

mieczem J. Hoffmana).

  Biograficzny  film

  jest  pewną  odmianą  filmu  historycznego,  o  życiu  i  dziełach 

wybitnych postaci (np. Korczak A Wajdy).

  Kostiumowy  film

  to  film,  w  którym  wypadki  historyczne  stanowią  jedynie 

egzotyczne tło dla przygód fikcyjnych bohaterów(np. Człowiek w żelaznej masce R. 

Wallace’a, Trzej muszkieterowie).

Horror 

  zwany  filmem  grozy  ma  swój  rodowód  w  baśniach,  ludowych 

opowieściach  o  diabłach,  czarach,  duchach  powracających  zza  grobu.  Jego 

charakterystyczną  cechą  jest  budzenie  grozy  i  tajemniczości  (np.  Dziecko 

Rosemary R. Polańskiego, Dracula J. Badhama).

Komedia 

jest  najstarszym  gatunkiem  filmowym,  bodaj  najtrudniejszym,  gdyż 

twórcy  filmowi  do  końca  nie  są  w  stanie  przewidzieć  czy  rozśmieszą  widza,  czy 

wszyscy  zrozumieją  dowcip  (np.  Pół  żartem  pół  serio  W.  Wildera,  Sami  swoi  S. 

Chęcińskiego, Zemsta A. Wajdy,  Kevin sam w domu).

  Burleska

  to  gatunek  wywodzący  się  z  tradycji  teatralnej  (farsa,  wodewil), 

rewiowej,  i  cyrkowej.  Charakteryzuje  się  spiętrzonymi  do  granic  absurdu 

elementami  komizmu  sytuacyjnego:  gagami,  bójkami,  błazeńskimi  gonitwami, 

akrobatycznymi  wyczynami,  akcja  rozwija  się  niezmiernie  szybko.  Mistrzami 

burleski byli bracia Max, Charcie Chaplin, Flip i Flap

  Slapstick 

gatunek  filmowy  popularny  zwłaszcza  w  kinie  niemym.,  O  bardzo 

wartkiej  akcji  i  licznych  gagach.  Nazwa  pochodzi  od  kija  z  nadętym  pęcherzem, 

którym komicy uderzali jeden drugiego z nośnym trzaskiem (slap –stick) (np. Flip i 

Flap).
.

Komediodramat,

  utwór  filmowy,  który  łączy  elementy  komedii  i  dramatu  (np. 

Brzdąc Ch. Chaplina, Zezowate szczęście A. Munka).

background image

 

 

Gatunki filmu fabularnego c.d.

Kryminał,

  to  gatunek  filmu,  którego  tematem  jest  zbrodnia  lub 

przestępstwo. W obrębie tego gatunku powstało wiele odmian m.in.:

 Detektywistyczny film.

 Przestępstwo stara się wykryć przedstawiciel 

prawa,  prywatny  detektyw.  Widz  zostaje  wciągnięty  w  akcję  wokół 

rozwiązania zagadki, morderstwa (np. Sokół maltański J. Hustona).

  Gangsterski  film

  ukazuje  grupę  gangsterów  zazwyczaj  żyjąca  w 

izolacji  od  reszty  społeczeństwa,  która  rządzi  się  własnymi  prawami, 

mająca  własny  kodeks  honorowy.  Akcja  jest  żywa,  walki  band 

gangsterskich, krwawe sceny (np. Ojciec chrzestny F.F. Coppoli).

 Thriller

 (dreszczowiec), sensacyjny film podejmujący najczęściej temat 

zbrodni,  o silnym  emocjonalnym  oddziaływaniu  na  widza.  Dramatyczna, 

oparta na zagrożeniu, intryga wywołuje napięcie graniczące nierzadko ze 

strachem. Za klasyka gatunku uchodzi A. Hitchcock.

 Czarny film

, jest to odmiana filmu kryminalnego, w którym zaciera się 

granica  między  ściganym  a  ścigającym.  Zamieniają  się  rolą  –  ścigający 

jest ścigany np. (Żar ciała L. Kasdana).
Należy dodać, że czyste jednorodne gatunki bywają coraz rzadziej, cechy 

wszystkich tych odmian we współczesnym filmie bywają wymieszane. 

Melodramat

  –  najbardziej  popularny  gatunek  filmowy  zwany  też 

„wyciskaczem  łez”.  To  filmy  o  miłości,  życiu  rodzinnym,  problemach 

dorastania, w których osią akcji są konflikty idei i emocji (np.  Love story 

A.  Hillera,  Umrzeć  z  miłości  A.  Cayatte’a  Trędowata  J.  Hoffmana). 

Zakończenie  filmu  bywa  zazwyczaj  tragiczne,  choć  kończy  się  śmiercią 

bohaterki, to jednak miłość triumfuje.

background image

 

 

Gatunki filmu fabularnego c.d.

Muzyczny  film

,  czyli  musical,  jest  najczystszą  formą  rozrywki.  Muzyka  i  taniec 

odgrywają  w  nim  istotną  rolę.  Pojawił  się  dopiero  po  wprowadzeniu  do  filmu 

dźwięku  (np.  Deszczowa  piosenka  G.  Kelly’ego  i  S.  Donena,  Hair  M.  Formana, 

Kabaret B. Fosse’a, Chicago R. Marschalla).

Przygodowy  film,

  to  filmy  akcji  o  szlachetnych  śmiałkach  i  podłych 

nikczemnikach.  Charakteryzują  się  szybkim  tempem,  pełno  w  nich  ucieczek, 

pogoni,  pojedynków,  odsieczy,  ale  i  sporo  humoru  i  miłości  (np.  Poszukiwacze 

zaginionej arki S. Spielberga).

Katastroficzny  film

,  to  nowy  rodzaj  kina  akcji,  który  pojawił  się  w  latach 

siedemdziesiątych  XX  w.  i  zdobył  natychmiast  popularność.  W  filmach  tych 

bohaterowie stają wobec groźnego kataklizmu (np. Tragedia Posejdona R. Neame’a

Płonący wieżowiec J. Guillermina).

Science  fiction

.  Już  od  początku  XX  w.  Twórcy  filmowi  zajmowali  się  fantastyką 

naukową.  W  filmach  tych  wykorzystywano  wszelkie  znane  triki  filmowe  i  efekty 

specjalne,  ale  dopiero  zastosowanie  technik  komputerowych  do  produkcji  filmu 

pozwoliło  temu  gatunkowi  wznieść  się  na  najwyższe  szczyty.  Akcja  tych  filmów 

dzieje  się  w  odległej  przeszłości  bądź  odległej przyszłości  (np.  Gwiezdne  wojny  G. 

Lucasa, Park jurajski S. Spielberga).
 

Western

,  czyli  film  kowbojski  powstał  na  początku  XX  w.  Opowiada  o  życiu 

pierwszych  osadników  na  Dzikim  Zachodzie  w  okresie  zasiedlania  tych  terenów. 

Dzięki  wartkiej  akcji,  licznym  scenom  walki,  atrakcyjnym  plenerom,  wyraźnie 

nakreślonym  postawom  moralnym  (walka  dobra  ze  złem)  do  dziś  jest  popularny 

(Dyliżans  J.  Forda,  W  samo  południe  F.  Zinnemanna,  Tańczący  z  wilkami  K. 

Costnera).

Wojenny  film

,  gatunek  ten  na  dobre  pojawił  się  podczas  pierwszej  wojny 

światowej.  Filmy  te  opowiadają  o  surowej,  tragicznej  rzeczywistości,  o 

okrucieństwie  wojny,  o  wpływie  na  ludzi  biorących  w  niej  udział  (np.  Czas 

Apokalipsy F. F. Coppoli, Pluton O. Stone’a, Westerplatte S. Różewicza)

background image

 

 

Historia filmu

28XII1895r.

Bracia  A.  I  L.  Lumière  w  Paryżu,  w  „Grand  Café”  zorganizowali  pierwszy  pokaz 
filmowy m.in. Wyjście robotników z fabryki 

XIX/XXw.

•Filmy były nieme, czarno-białe

1908r.

Operator  Józef  Mayer  nakręcił    pierwszy  polski  film  fabularny  Antoś  po  raz 
pierwszy w Warszawie
.

6X1927r.

Sukces  Śpiewaka  jazzbandu  A.  Croslanda,  zrealizowany  systemem  Vitaphone 
(dźwięk odtwarzany z płyt), a potem The Air Circus, z dźwiękiem odtwarzanym za 
pośrednictwem  optycznego  odczytu  ścieżki  dźwiękowej  na  brzegu  taśmy  z 
obrazem, zadecydowały o szybkim rozpowszechnieniu filmu dźwiękowego na całym 
świecie.

1932r.

Pierwszy  film  wyprodukowany  w  systemie  trójbarwnym  tzw.  technikolorem  – 
kreskówka Disneya Kwiaty i drzewa, a pierwszy film fab. aktorski to Becky Sharp. 

50.XXw.

W  walce  z  rosnącą  konkurencją  telewizji  wynaleziono  tzw.  szeroki  ekran  (film 
panoramiczny).

70.XXw.

Potrzeby  emisji  filmu  w  telewizji  doprowadziły  do  wynalezienia  techniki  zapisu  i 
odtwarzania obrazu za pośrednictwem taśmy magnetycznej (magnetowid).

2.połowa lat 

70.XXw.

Udoskonalone  i  zminiaturyzowane  magnetowidy  stały  się  dostępne  dla 
pojedynczych widzów, tworząc trzecią, obok kina i telewizji sieć rozpowszechniania 
filmów – wideo.

80.XXw.

W  realizacji  filmów  zaczęto  stosować  techniki  komputerowe  (m.  in.  przy 
projektowaniu  scenografii),  uzyskując  efekty  niemożliwe  do  osiągnięcia  w 
przestrzeni trójwymiarowej. Za pioniera stosowania nowości technicznych w filmie 
określono  Georga  Lucasa,  który  zastosował  je  w  1977  r.  w  pierwszej  wersji 
Gwiezdnych wojen.

1990r.

Wytwórnia  Disneya  zastosowała  po  raz  pierwszy  nowoczesną  cyfrową  technikę 
animacji do produkcji filmu Bernard i Bianka w krainie kangurów. Potem był Król 
lew
 i inne.

1995r.

Wszedł na ekrany pierwszy film wyprodukowany wyłącznie za pomocą komputera, 
bez kręcenia ujęć kamerą – Toy story.

90.XXw.

Upowszechnił się cyfrowy zapis filmu na płytach DVD.

2000r.

Stworzono  wirtualnego  człowieka  w  filmie  Człowiek  widmo.  Modelem  był  aktor 
Kevin Bacon.

XXIw.

Przewiduje się upowszechnienie kina cyfrowego. Dystrybucja cyfrowa odbywać się 
będzie  kanałami  satelitarnymi  lub  światłowodowymi.  Umożliwi  to  jednoczesny 
przekaz kopii do wielu kin.

background image

 

 

Wideo na żądanie

 Video-on-Demand (VOD), czyli w 

tłumaczeniu wideo na żądanie

 

Nie wychodząc z domu, możemy skorzystać z usług 

wirtualnej wypożyczalni filmów, coraz częściej 

nagranych w standardzie HD. Co więcej, nie musimy 

się martwić o płatność za obejrzenie filmu, bo 

rachunek zostanie dołączony do comiesięcznej faktury 

za usługi TV. Dostępne w ten sposób filmy czy 

ulubione seriale, co prawda, nie zawsze należą do 

gorących nowości, ale są legalne i można je zamówić, 

nie wstając z fotela. Możemy również obejrzeć 

wybrany film lub odcinek serialu nie wtedy, kiedy jest 

nadawany przez telewizję, ale wówczas, gdy mamy na 

to czas i ochotę.

background image

 

 

Trzy warianty VOD

 

VOD

 – używając terminu „Video-on-Demand” mamy na myśli 

najczęściej tak zwany rzeczywisty VOD, który polega na tym, że 

dostawca usługi – na żywo, o określonej przez nas porze – przesyła do 

naszego odbiornika zamówiony film czy program. Magazyn materiałów 

wideo znajduje się u operatora, a opłaty (jeśli jakieś są – część 

usługodawców udostępnia abonamentom filmy za darmo) są doliczane 

do miesięcznego rachunku. Do każdego filmu możemy wrócić, bo 

oferta jest tylko rozszerzana, nic z niej nie znika.

Push VOD

 – odmiana VOD wybierana najczęściej przez nadawców 

satelitarnych, którzy w odróżnieniu od kablowych konkurentów muszą 

się bardzo liczyć z przepustowością łączy. W tym systemie rolę 

magazynu pełni umieszczone u użytkownika urządzenie PVR, na które 

operator automatycznie wgrywa aktualnie udostępniane materiały. 

Liczba oferowanych filmów jest więc ograniczona pojemnością dysku 

twardego w PVR, a po każdym uaktualnieniu oferty tracimy dostęp do 

poprzednich materiałów.

nVOD (near VOD)

 – czyli „prawie VOD” to symulowanie funkcji wideo 

na żądanie za pomocą klasycznych technologii TV. Operator 

transmituje ten sam film na wielu kanałach jednocześnie, na każdym 

rozpoczynając emisję o 10-15 minut później. Dzięki temu odbiorca 

może rozpocząć oglądanie materiału od początku niemal w dowolnym 

momencie. Zastosowanie tej technologii wymaga bardzo dużej 

przepustowości łączy, na co mogą sobie pozwolić tylko najwięksi 

operatorzy.

background image

 

 

Radio

Technologie realizacji radiowych:

  technika  reporterska  -  reportaż  jest  jednym  z 

najbardziej  rozwiniętych,  twórczych  programów 

radiowych;

  technika  studyjna  (dyskusja,  słuchowisko,  treści 

napisane specjalnie dla radia);

  technika  samorealizacji  (realizator  jest  narratorem, 

spikerem, odbiera telefony itd.).

Dziedziny zastosowania radia:

 informacja,

 rozrywka,

 propaganda,

 reklama,

 edukacja.

background image

 

 

Radio

Elementy tworzywa radiowego:

 

słowo,

 muzyka,

 dźwięki naturalne, 

 cisza

.

Rodzaje twórczości radiowej:

Komunikat

  (albo  informacja)  –  to  najstarsza  forma  audycji  radiowej,  służy  do 

przekazywania wiadomości najświeższych i ważnych.

Komentarz

  –  jest  następstwem  komunikatu,  stanowi  próbę  interpretacji 

zaistniałych wydarzeń. Jest to propozycja oceny tego, co się dzieje w świecie.

Dyskusja

 – to rozmowa wcześniej przygotowana i prowadzona przez dziennikarza 

radiowego.

Wywiad

  –  jest  rozmową  indywidualną  prowadzoną  przez  dziennikarza  z  osobą 

poproszoną o wywiad.

Magazyn

 – znacznie rozbudowana forma audycji radiowej. Swoim zasięgiem może 

on obejmować również inne, proste formy radiowe, takie jak: informacja, piosenka, 

dyskusja, komentarz itp.

Reportaż

 – to najbardziej atrakcyjna forma twórczości radiowej, która dociera do 

codziennej rzeczywistości bardzo blisko, aby ukazać pewne zjawiska oraz problemy 

i odpowiednio je naświetlić.

Słuchowisko

  –  jest  teatrem  radiowym,  stwarza  słuchaczom  „teatr  w  domu”. 

Znamionuje  je  duża  siła  oddziaływania  na  radiosłuchaczy,  ponieważ  odwołuje  się 

przede wszystkim do ich wyobraźni.
Wymienione zostały podstawowe formy twórczości radiowej. Swoje własne formy, 

a więc rodzaje i gatunki tej twórczości mają poszczególne działy programowe, jak 

np. programy publicystyczne, muzyczne, religijne, oświatowe, sportowe itp.

background image

 

 

Telewizja

Termin telewizja pochodzi od dwóch słów: 

greckiego tele – daleko i łacińskiego visio – 

widzenie. Etymologicznie więc telewizja 

oznacza przekazywanie i odbieranie obrazów 

z pewnej odległości. Telewizja należy do 

mediów audiowizualnych. Specyfika przekazu 

telewizyjnego sprawiła, że medium to 

wywarło głębokie piętno na kulturze drugiej 

połowy XX wieku.

background image

 

 

Telewizja

Pod względem zakresu wyodrębniamy:

Telewizję otwartą w skali makro (charakteryzująca się 

dużym zasięgiem, jak np. TVP 1 i TVP 2) i w skali mikro 

(dot. telewizji środowiskowej o małym zasięgu).

Telewizje  satelitarną  –  programy  emitowane  na  olbrzymie 

odległości przy pomocy satelity komunikacyjnego.

Telewizję  przewodową,  nazywaną  inaczej  płatną  lub 

komercyjną  (przesyłanie  obrazów  za  pomocą  przewodów, 

zapewnienie wielu programów i lepszej jakości).

Telewizję  w  obwodzie  zamkniętym  inaczej  nazywaną 

użytkową (przemysłową). Telewizja ta wykorzystywana jest 

w przemyśle, np. kamera rejestrująca wytop stali, kontrola 

ruchu  pociągów;  w  szkolnictwie,  np.  śledzenie  przez 

studentów skomplikowanych operacji serca; w wierceniach 

i  obserwacjach  geologicznych,  np.  kamera  w  szybie 

wiertniczym, w kraterze wulkanu.

background image

 

 

Telewizja

Pod  względem  jakości  wyróżniamy 

programy telewizyjne:

czarno-białe i kolorowe,

trójwymiarowe i płaskie,

monofoniczne i stereofoniczne.

background image

 

 

Telewizja

            Ze  względu  na  technikę  utrwalania  i 

przechowywania  obrazów  wyróżniamy 
dwa urządzenia: 

Magnetowidy 

pozwalające 

na 

indywidualne 

nagrywanie, 

montaż 

odtwarzanie programów.

Gramowid – płyta gramowidowa, płyta CD 
itp.  Nagrywane  są  przemysłowo  i  służą 
tylko do odtwarzania programu.

background image

 

 

Telewizja

Serial fabularny zajmuje znaczące miejsce w 

układzie ramowym wszystkich nadawców 

telewizyjnych. To jeden z najważniejszych 

budulców programu telewizyjnego. 

SERIALE TELEWIZYJNE

SERIAL

       TRADYCYJNY

TELENOWELA

SITKOM

DOKU-NOWELA

background image

 

 

Serial tradycyjny

Serial tradycyjny składa się ze skończonej 

ilości odcinków, a fabularna opowieść zostaje 

domknięta. Wszystkie wątki znajdują pod 

koniec dramaturgiczne rozwiązanie. 

Przypomina to film fabularny – tyle że rozbity 

na odcinki. Tematyka seriali jest 

nieograniczona: współczesność, historia, 

fantastyka, kryminalna intryga, obserwacja 

obyczajowa, dzieje zbiorowości i losy 

jednostek. Zazwyczaj cotygodniowa emisja 

oraz poważniejsza niż w przypadku telenoweli i 

sitcomu tematyka sprawiają, że odbiór ma 

charakter bardziej „uroczysty”. Produkcjom 

tego typu są też zazwyczaj stawiane wyższe 

wymagania realizacyjne (np. Pogada dla 

bogaczy)

background image

 

 

Telenowela

Telenowela  –  jej  początki  sięgają  jeszcze  epoki  radia  (w  Polsce 

najsłynniejszym  pierwowzorem  tego  gatunku  było  słuchowisko  radiowe 

Matysiakowie).  W  terminologii  amerykańskiej  spotykamy  się  z  terminem 

soap  opera  (opera  mydlana)  –  od  towarzyszącym  często  tym 

opowieściom  reklam  środków  czystości.  Ta  nazwa  wskazuje  zrazem  na 

charakter publiczności, wśród której dominują kobiety. Tematem telenowel 

są zwykle:

 Perypetie uczuciowe (dominują w modelu latynoamerykańskim)

 Obserwacja obyczajowa (model północnoamerykański).

Telenowela ma charakter otwarty: wiemy, jak opowieść się zaczyna, nigdy 

nie  wiemy,  jak  całość  się  kończy  (zwykle  się  kończy,  gdy  spada 

oglądalność,  telenowele  są  po  prostu  zdejmowane  z  anteny).  W  trakcie 

trwających  –  nawet  po  kilkadziesiąt  lat  –  emisji  bohaterowie  dojrzewają 

wraz z widzami, pojawiają się nowe wątki i postaci, stare znikają (czasami 

– jak w Klanie, Złotopolskich, Na dobre i złe – związane jest to ze śmiercią 

aktorów).  Istotna  jest  także  wielowątkowość  każdego  odcinka  –  w  życiu 

poszczególnych postaci niewiele się wydarza (jak w życiu), ale następuje 

pewien rozwój akcji. Pod względem realizacyjnym, co widać np.  w Klanie, 

Złotopolskich,  Na  dobre  i  Złe,  zalecana  jest  oszczędność:  kilka  wnętrz, 

rzadkie  plenery,  stała  grupa  wykonawców,  „taśmowa”  produkcja 

scenariusza.  W  założeniu  –  choć  nie  zawsze  –  telenowela  pojawia  się  na 

ekranie  codziennie  po  to,  byśmy  niejako  na  bieżąco  mogli  towarzyszyć 

ulubionym  bohaterom.  Sami  bohaterowie  to  najczęściej  ludzie  tacy  jak 

my,  których  życie  (poza  pewną  dramaturgiczną  kondensacją  wydarzeń) 

niewiele  różni  się  od  naszego,  a  kategorie,  w  jakich  opisują  świat, 

korespondują  z  rozpowszechnionymi  stereotypami.  Telenowela  to 

dzisiejsze zwierciadło naszego życia.

background image

 

 

Sitcom

Sitcom  (komedia  sytuacyjna,  z  ang.  situation  comedy).  Już 

sama nazwa wskazuje na charakter opowieści. O ile popularność 

telenoweli  wynika  z  potrzeby  wzruszeń,  o  tyle  sitcom  odwołuje 

się  do  drzemiącego  w  nas  potencjału  buntu.  Jest  to  oczywiście 

bunt 

kontrolowany 

– 

polegający 

na 

igraniu 

rozpowszechnionymi 

stereotypami. 

Sytuacyjne 

zdarzenia 

komiczne  zawierają  często  wnikliwą  obserwację  paradoksów 

życia  społecznego,  z  drugiej  strony  –  śmiech  pozwala 

odreagować wiążące się z mini stresy. Sitcom to lustro, w którym 

odbija  się  codzienne  życie  –  tyle  że  jest  to  krzywe  zwierciadło. 

Wielokrotnie  doświadczenia  dowiodły,  że  dla  takiej  opowieści 

najwłaściwsza  jest  konstrukcja  epizodyczna.  Poszczególne 

odcinki  stanowią  domknięte  dramaturgicznie  całości,  najlepiej  z 

wyraźną puentą, która musi na końcu wybrzmieć. Częstotliwość 

emisji  i  czas  trwania  całości  nie  są  przesadzone.  Ci  sami 

bohaterowie w kolejnych komicznych sytuacjach będą nas bawić 

tak często i tak długo, dopóki będziemy mieli potrzebę spotykać 

się  z  nimi  na  ekranie.  Kiedy  się  znudzą,  znikają  nagle  –  jak 

bohaterowie  telenoweli.  Sitcomy  są  chyba  najoszczędniejszymi 

produkcjami serialowymi, wystarczy zwykle jedno wnętrze i kilku 

aktorów np.: Świat według Kiepskich, Posterunek 13.

background image

 

 

Doku-nowela

Doku-nowela 

(telenowela 

dokumentalna)  to  najnowszy  gatunek 
serialu  telewizyjnego.  Choć  pierwsze 
realizacje 

pozostawiały 

wiele 

do 

życzenia,  to  jednak  znalazły  wielu 
naśladowców.

background image

 

 

Najlepsze programy telewizyjne

INFORMACJA

Wiadomości  (1  TVP);  Panorama  (2  TVP);  Informacje  (Polsat);  Fakty  (TVN); 
Teleexpress (1 TVP)

PUBLICYSTYKA

7 dni-Świat – Andrzeja Turskiego i jego gości (od końca lat 80., 2 TVP); Kropka 
nad I
 – Moniki Olejnik (od 1997, TVN)

EDUKACJA

Sonda – program Andrzeja Kurskiego i Zdzisława Kaminskiego (1973-89, 1 TVP); 
Sensacje XX wieku – Bogusława Wołoszańskiego (od połowy lat 80., 1 TVP)

DLA DZIECI

Bolek  i  Lolek  –    Władysława  Nehrebeckiego,  film,  światowy  przebój;  Miś  z 
okienka
 z Bronisławem Pawlikiem; Zwierzyniec – Franciszka Sumińskiego

DLA MŁODZIEŻY

Rower Błażeja(1 TVP)

1.KULTURA

Pegaz (od  1959,  1TVP);  W  starym  kinie  – Stanisława  Janickiego  (2  TVP);  Perły  z 
lamusa
 – Zygmunta Kałużyńskiego i Tomasza Raczka

1.ROZRYWKA- 
programy 
rozrywkowe

Kabaret  starszych  panów  (1958-66);  Spotkania  z  balladą  ze  Stuhrem  i 
Sobczukiem; Poznajmy się i Małżeństwo doskonałe (1964-68, 1 TVP)

POZRYWKA 

– 

programy satyryczne

Wielokropek  (1963-65);  Właśnie  leci  kabarecik  (od  1978,  2TVP);  MdM  po 
godzinach
 – Wojciecha Manna i Krzysztofa Materny (1997-2000, 2 TVP)

TELETURNIEJE

Wielka  gra  (od  1962,  2  TVP);  Koło  fortuny  i  Wojciech  Pijanowski  (1  TVP); 
Milionerzy i Hubert Urbański (TVN)

TALK-SHOW

Tok-Szok  Jacka  Żakowskiego i Piotra Najsztuba (2 TVP, później Polsat);  Tele-Echo 
Ireny Dziedzic (lata 60. i 70.); Na każdy temat
Andrzeja Woyciechowskiego i Mariusza Szczygła (1995-2000, Polsat)

REALITY-SHOW

Big Brother (2001, TVN); Dwa światy(2001, Polsat)

SERIALE:
KOMEDIOWE

Czterdziestolatek (reż. Jerzy Gruza, 1974); Alternatywy 4 (reż. Stanisław Bareja, 
1983); Kariera Nikodema Dyzmy (reż. Jan Rybkowski, 1980)

SERIALE 
DRAMATYCZNE

Chłopi  (reż.Jan  Rybkowski,  1972);  Dom  (reż.  Jan  Łomnicki,  1980);  Dekalog  (reż. 
Krzysztof Kieslowski, 1988)

SERIALE AKCJI

Stawka większa niż życie (reż. Janusz Morgenstern, Andrzej Konic1967); 07 zgłoś 
się
 ( reż. Krzysztof Szmagier, 1976); Ekstradycja (reż. Wojciech Wójcik, 1995).

background image

 

 

Gry komputerowe

Gry komputerowe są udoskonaloną 

wersją gier elektronicznych, które 

masowo były produkowane w latach 70. 

w USA i w krajach Dalekiego Wschodu. 

Współczesne gry komputerowe w 

porównaniu z prostymi grami 

elektronicznymi (zwanymi też 

telewizyjnymi) z początkowego okresu 

oferują wszechstronną interakcję, 

sugestywne efekty dźwiękowe, mają 

bardziej realistyczną grafikę, bardziej 

skomplikowaną akcję. 

background image

 

 

Gra komputerowa

jest „jedynym w swoim rodzaju 

zjawiskiem kulturowym, które łączy 

ludyczność, fikcyjność, 

bezproduktywność i normatywność z 

elektronicznym nośnikiem i 

interakcyjną realizacją, w której 

odbiorca jest w sposób konieczny 

twórcą niepowtarzalnego przekazu”. 

Piotr Dębek

background image

 

 

Gry komputerowe - klasyfikacja

Obecnie  istnieje  wiele  tysięcy  gier  komputerowych.  Producenci  i  użytkownicy 

dokonują rozmaitych ich klasyfikacji. Spośród nich można wyróżnić wiele typów, z 

typów można wydzielić wiele podgrup. Także, podobnie jak przy klasyfikacji filmów, 

można znaleźć produkcje pośrednie, o wyraźnie mieszanym pochodzeniu, np. gry 

symulacyjno-strategiczne.

Sławomir Łukasz dokonał następującej klasyfikacji gier komputerowych:

  Symulacyjne  –  jak  wynika  z  samej  nazwy,  gry  te  pozwalają  na  symulowanie 

sprawowania  kontroli  nad  jakimś  pojazdem,  np.  samochodem,  statkiem, 

samolotem  przy  wiernym  odwzorowaniu  danego  środowiska.  W  zależności  od 

pojazdu,  jaki  został  wykorzystany,  gry  symulacyjne  dzielą  się  na:  symulatory 

lotnicze, morskie, lądowe i kosmiczne.

 Strategiczne – wywodzą się ze sztabowych gier wojennych. Istnieje wiele typów 

gier  strategicznych,  np.:  klasyczne  strategie  wojenne,  strategie  w  czasie 

rzeczywistym (ang. Real Time Strategy), strategie ekonomiczne. 

  Zręcznościowe  –  grający  musi  wykazać  się  refleksem  i  sprawnością  w 

operowaniu
joystickiem  bądź  myszką.  Zabawa  zazwyczaj  polega  na  strzelaniu  do  wrogich 

obiektów,  bieganiu  i  skakaniu  przez  przeszkody,  czy  walkach  wręcz  z  różnymi 

przeciwnikami.

 Przygodowe – cechą charakterystyczną tego typu gier jest rozbudowana fabuła. 

Gracz  wykonuje  rozmaite  czynności,  np.:  rozmawia  z  napotkanymi  w  świecie  gry 

postaciami, rozwiązuje zagadki, poszukuje przedmiotów.

  RPG  (ang.  role-playing  games)  -  to  komputerowa  odmiana  gier  fabularnych. 

Gracze wcielający się w postacie bohaterskich rycerzy, śmiałków itp., podróżują po 

fantastycznych  krainach,  pokonują  piętrzące  się  przed  nimi  przeszkody  i 

niebezpieczeństwa.

  Logiczne  –  to  przeniesione  na  ekrany  monitora  znane  łamigłówki  i  zabawy 

logiczne, wymagające wytężonego myślenia.

background image

 

 

Gry komputerowe – klasyfikacja 

c.d.

Z kolei Mark Griffiths zaproponował klasyfikację gier, która oparta 

jest na kategoryzacji gier wideo, dokonanej przez młodzież:

  Symulatory  sportowe  –  symulacje  dyscyplin  sportowych,  np.: 

golf, hokej, lekka atletyka (np. World Wide Soccer).

 Wyścigi – symulują sporty motorowe, takie jak wyścigi formuły 

I.

 Przygodowe – gracz przebywa w różnych światach i przyjmuje 

odmienne osobowości (np.: Star Trek Generations).

 Logiczne – wymagające aktywności myślenia (np.: Tetris)

  Platformówki  –  polegają  na  bieganiu  wzdłuż  platform  i 

przeskakiwaniu pomiędzy nimi (np.: Mario 64).

  Platformówki  i  eksplozje  (blastery)  –  to  platformówki  z 

dodatkowymi  elementami  polegającymi  na  wysadzaniu  w 

powietrze  wszystkiego,  co  pojawi  się  w  polu  widzenia  (np.: 

Robocop 2).

 Pokonaj wszystkich – to gry z elementami przemocy fizycznej. 

Zabawa  polega  na  walce,  np.:  uderzenia,  kopnięcia,  ciosy  (np.: 

Mortal Kombat). 

 Zabij wszystkich – to gry polegające na strzelaniu i zabijaniu z 

wykorzystaniem wszelkiego rodzaju broni (np.: Blast Corps).

  Inne  –  to  pozostałe  gry,  których  nie  można  zaliczyć  do 

wcześniej wymienionych kategorii (np.: Sim City).

background image

 

 

Gry komputerowe – klasyfikacja 

c.d.

Jerzy  Zygmunt  Szeja  podaje  podział  gier  ze  względu  na 

perspektywę, z jakiej gracz obserwuje bohaterów:

  Perspektywa  gracza-bohatera  gry  (FPP  –  ang.  first  person 

perspective).  Świat  gry  widziany  jest  w  ten  sposób,  jakby  oczy 

gracza były oczami bohatera, którego ruchami gracz zawiaduje.

 Perspektywa gracza zawiadująca ruchami widocznego bohatera 

(TPP  –  third  person  perspective).  W  tego  typu  grach  świat  jest 

widziany zwykle zza pleców postaci.

Perspektywa obserwatora mapy – bez bohaterów lub wpływu na 

ich indywidualne ruchy.

background image

 

 

Gry komputerowe – bezpieczeństwo 

dzieci

         Większość dorosłych w ogóle nie jest zorientowana, jakie treści 

zawarte są w grach komputerowych, jakie gry są odpowiednie dla 
ich  dzieci,  dlatego  też  trudno  jest  im  kontrolować  zaistniałą 
sytuację. 

                    Pomocny  może  okazać  się  wprowadzony  w  2003  r. 

ogólnoeuropejski  system  klasyfikacji  gier  (PEGI).  System  ten 
został  stworzony  w  celu  ochrony  nieletnich  przed  grami  o  treści 
nieodpowiedniej  dla  ich  grupy  wiekowej.  Został  on  opracowany 
przez  ISFE  (Interactive  Software  Federation  of  Europe)  przy 
współpracy z największymi producentami konsol komputerowych 
(Playstation,  Xbox  i  Nintendo),  a  także  grup  społecznych, 
konsumentów,  rodziców  i  grup  religijnych.  Spotkał  się  on  z 
entuzjastycznym przyjęciem ze strony Komisji Europejskiej, która 
uważa,  iż  jest  to  modelowy  przykład  działań  mających  na  celu 
ochronę  nieletnich.  Został  on  przyjęty  przez  większość  krajów 
Unii  Europejskiej.  System  klasyfikacji  gier  składa  się  z  dwóch 
oddzielnych,  ale  uzupełniających  się  elementów,  których 
piktogramy umieszcza się na okładce gry: 

klasyfikacji wiekowej;

opis rodzaju treści obecnych w grze. 

                    Po  przejściu  procesu  klasyfikacji  udziela  się  grom  licencji  na 

używanie określonego logo i piktogramów.

 

background image

 

 

Znaczenie piktogramów wg 

systemu PEGI

Klasyfikacja wg rodzaju treści 

gry

Klasyfikacja wiekowa

Piktogr

am

Znaczenie piktogramu

Piktogr

am

Znaczenia piktogramu

Wulgaryzmy (Bad 
Language) W grze 
używany jest wulgarny 
język.

Minimalny wiek gracza: 
3 lata.

Dyskryminacja 
(Discrimination)
Gra zawiera materiał, 
który może 
dyskryminować niektóre 
osoby.

Minimalny wiek gracza: 
7 lat.

Narkotyki (Drugs) Gra 
nawiązuje do tematu 
narkotyków.

Minimalny wiek gracza: 
12 lat.

Strach (Fear) Gra może 
przerażać małe dzieci, 
wywołuje
 przerażenie

Minimalny wiek gracza: 
16 lat.

Treści erotyczne (Sex) 
 Gra zawiera treści 
erotyczne.

Minimalny wiek gracza: 
18 lat.

Przemoc (Violence) 
Gra zawiera elementy 
przemocy.

background image

 

 

Gry internetowe

Gry na automatach weszły do domów dzięki 

konsolom, z kolei ich popularność przyczyniła 

się do zaadaptowania gier na komputerach 

osobistych, to natomiast stało się przyczyną 

ogromnej ekspansji przemysłu produkującego 

te komputery. W dalszej konsekwencji – 

ekspansja komputerów osobistych przyczyniła 

się do rozwoju Internetu, a to było 

konsekwencją pojawienia się gier w sieci.

Obecnie każda z ważniejszych gier 

komputerowych ma opcję sieciową.

Spośród wielu form spędzania wolnego czasu 

w Internecie największym powodzeniem cieszą 

się gry komputerowe, a także kontakty 

towarzyskie.

background image

 

 

Gry internetowe

W pismach o grach komputerowych gry sieciowe dzielą się na 

takie same rodzaje jak zabawy dla pojedynczych uczestników. 

Można również spotkać podział gier online, zwanych również MMO 

(od  ang.  Massively  Multiplayer  Online),  ściśle  związany  z 

czasem rozgrywki:

1.

 gry krótkie STMMO (od ang. Short Time MMO). To przeważnie 

kopie  popularnych  gier  takich  jak:  szachy,  poker,  warcaby, 

brydż,  kółko  i  krzyżyk,  statki  itp.,  zmodyfikowanych  na 

potrzeby  Internetu.  Na  jednym  serwerze  umieszczonych  jest 

przeważnie  kilka  gier  tego  typu.  Pojedyncza  rozgrywka  w  grę 

STMMO  nie  trwa  dłużej  niż  kilkadziesiąt  minut  (maksymalnie 

kilka godzin);

2.

 gry długie LTMMO (od ang. Long Time MMO). W grach LTMMO 

rozgrywka  trwa  kilka  miesięcy  lub  nie  ma  wyraźnego  końca. 

Wydawać  by  się  mogło,  że  nowi  gracze  mogą  mieć  problemy 

przy  włączaniu  się  do  aktualnie  trwającej  rozgrywki.  Jednakże 

tak  nie  jest.  W  miarę  uczestnictwa  w  rozgrywce  gracze 

ewoluują,  przechodząc  na  coraz  wyższe  poziomy  i  rywalizują 

ze  starszymi  graczami.  Powoduje  to  stały  dopływ  emocji  i 

motywuje  do  bycia  coraz  lepszym,  by  pokonać  coraz 

silniejszych rywali 

background image

 

 

Internet

tak to się zaczęło

• W 1969 r. w ramach eksperymentu finansowanego przez 

ARPA (Advanced Research Projects Agency) - amerykańską 

agencję zajmującą się koordynowaniem badań naukowych 

dla potrzeb wojska - połączono cztery uniwersytety w USA: 

Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles, Uniwersytet w Santa 

Barbara, Uniwersytet Stanowy Utah oraz Stanford Research 

Institute. Tak powstała sieć ARPANET – przodek Internetu 

background image

 

 

Internet (

rok 1973)

 

W 1973 r. sieć przekroczyła granice USA – 

uruchomiono połączenia do Wielkiej Brytanii 

(University Collage) i Norwegii (Royal Radar 

Establishment). ARPANET stał się 

międzynarodowy 

background image

 

 

Usługi internetowe

Większość  ludzi  utożsamia  WWW  (ang.  World  Wide 

Web)  z  Internetem,  nie  zdając  sobie  sprawy,  iż  jest  to 

jedna z usług globalnej sieci, powstała w latach 90. XX 

w. Przed nią istniały już inne - np. FTP, Usenet, poczta 

elektroniczna, 

Gopher, 

które 

powodzeniem 

realizowały wszystkie funkcje potrzebne do efektywnej 

wymiany  danych.  Niektóre  z  tych  usług  przetrwały  do 

dzisiaj, inne pomału zamierają.
Dzisiejszy  Internet  to  gigantyczny  twór,  a  liczba  jego 

zastosowań jest nieograniczona i nie wiemy co za 5, 10 

lat wymyśli jeszcze człowiek.
Usługi internetowe wymagają różnego oprogramowania 

i sposobu realizacji – to rezultat wielu lat pracy tysięcy 

programistów.

background image

 

 

Usługi internetowe

World Wide Web 

Poczta elektroniczna 

Listy dyskusyjne 

Grupy dyskusyjne 

FTP 

Telnet 

Gopher

 IRC

 ICQ i inne komunikatory 

Czat

Systemy P2P

VolP

 WAP

background image

 

 

Jak bezpiecznie korzystać z 

Internetu

1. Korzystaj z zapory połączenia internetowego (tzw. 

firewall);

2. Pobieraj i instaluj najnowsze aktualizacje 

oprogramowania;

3. Korzystaj z aktualnego oprogramowania antywirusowego;
4. Nie używaj haseł, które łatwo odgadnąć lub złamać;
5. Przeglądaj sieć Web, zachowując środki ostrożności (np. 

niektóre animacje czy menu wskakujące czasem 

zawierają wirusy);

6. Korzystaj z poczty e-mail w bezpieczny sposób (nie 

otwieraj podejrzanych załączników, aktualizuj 

oprogramowanie poczty, nie odpowiadaj na spam, filtruj 

wiadomości śmieci);

7. Regularnie twórz kopie zapasowe i odtwarzaj dane.

background image

 

 

Propozycje pytań egzaminacyjnych

1.

Co rozumie pan/pani  pod pojęciem media?

2.

Jak dzielimy media ze względu na rodzaj percepcji?

3.

Wymień podstawowe funkcje mediów (trzy).

4.

Książka jest najczęstszą formą przekazu ................. (dokończ 

zdanie).

5.

Co pan/pani rozumie pod pojęciem książka elektroniczna?

6.

Co to jest prasa?

7.

Jak dzielimy prasę ze względu na częstotliwość ukazywania się?

8.

Co to jest film?

9.

Jakie mamy rodzaje filmu (biorąc pod uwagę technikę tworzenia)?

10.

Istnieje wiele gatunków filmu fabularnego. Scharakteryzuj np. 

kryminał i jego odmiany.

11.

Co to jest wideo na żądanie i wymień jego rodzaje?

12.

Wymień rodzaje twórczości radiowej.

13.

Jak dzielimy seriale telewizyjne (podaj przykłady)?

14.

Przedstaw podział gier komputerowych zaproponowany przez 

Sławomira Łukasza.

15.

Jakie znasz usługi internetowe (wymień przynajmniej 5)?

background image

 

 

Dziękuję za uwagę


Document Outline