Anorexia nervosa i

Bulimia

Opracowanie: M.Tuscher

DEFINICJE:

ANOREXIA NERVOSA

- “jadłowstręt psychiczny”

an - pozbawienie, brak oraz orexis - apetyt

Celowa utrata masy ciała wywołana i często
podtrzymywana przez pacjenta.

BULIMIA

Żarłoczność psychiczna, psychopochodna
Naprzemienne występowanie napadów „wilczego
głodu”
i prowokowania przez chorego wymiotów

Kryteria rozpoznania

• Utrzymywanie masy ciała poniżej 85% wagi należnej.
• Lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością pomimo rzeczywistej

niedowagi.

• Nieprawidłowa ocena własnej wagi i kształtu ciała.
• Utrata masy ciała osiągana przez: unikanie tzw. tuczących potraw +

–

prowokowanie wymiotów

–

stosowanie środków przeczyszczających

–

wyczerpujące ćwiczenia fizyczne

–

stos. leków tłumiących łaknienie (SlimFast etc.)

–

stos. środków moczopędnych

• Zahamowanie procesów pokwitania - wzrost, cechy płciowe III

rzędowe

• Nieobecność przynajmniej 3 kolejnych cykli menstruacyjnych.

Anorexia nervosa

Występowanie

• Najwięcej przypadków w okresie dojrzewania (13-18 r.ż.)

- u kobiet aż do menopauzy

• Choruje znacznie więcej dziewcząt (80-95%) niż chłopców (5-

20%).

• Anorexia występuje u 0,5-1,0% populacji
• Większość przypadków chorobowych występuje w krajach

rozwiniętych u osób rasy białej.

Anorexia nervosa

Etiologia

• Kulturowe:

- ideał szczupłej sylwetki,
- społeczne oczekiwania atrakcyjności

• Rodzinne:

- przecenianie społecznych oczekiwań,
- występowanie zaburzeń odżywiania w rodzinie,
- występowanie chorób afektywnych lub alkoholizmu,
- relacje rodzinne, które utrudniają osiąganie autonomii w okresie

dorastania

• Indywidualne:

- zaburzony obraz siebie,
- trudności w autonomicznym funkcjonowaniu,
- silna potrzeba osiągnięć,
- otyłość,
- doświadczenie nadużycia seksualnego,
- chroniczna choroba somatyczna,

Anorexia nervosa

Obraz kliniczny anoreksji

• Wychudzenie, wyniszczenie
• Skóra sucha, szorstka, łuszcząca się, pokryta meszkiem (lanugo)
• Nietolerancja chłodu i trudności w utrzymaniu podstawowej temperatury

ciała, obniżenie temperatury ciała poniżej 36 °

• Zanik mięśnia sercowego - objaw "małego serca",

skurcze przedwczesne przedsionkowe i komorowe,

• Zwolnienie akcji serca do 60 uderzeń na minutę,

pojawienie się szmeru sercowego,
przedłużenie przewodzenia poprzez pęczek Hisa,

• Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zawroty głowy, omdlenia
• Zaburzenia motoryki oraz opróżniania żołądka,
• Uczucie nadmiernej pełności w śródbrzuszu, bóle brzucha, wzdęcia i

zaparcia.

Anorexia nervosa

• Leukopenia, limfopenia, trombocytopenia
• Niedokrwistość.
• Nieregularne, rzadkie miesiączki

(zaburzenie reakcji przysadki na Gn-RH)

• Obniżony poziom LH we krwi
• Zwiększony poziom GH
• Niski poziom i brak pulsacyjnej sekrecji LH

przy prawidłowym lub niskim poziomie FSH i prawidłowym
poziomie PRL,

• Niski poziom progesteronu i estradiolu u kobiet.

Anorexia nervosa

Obraz kliniczny anoreksji

• Nadczynność tarczycy - choroba Gravesa - Basedowa
• Niewydolność kory nadnerczy
• Choroby przebiegające ze zwężeniem światła

przewodu pokarmowego

• Robaczyce
• Zespół złego wchłaniania
• Choroby nerek

Anorexia nervosa

Rozpoznanie różnicowe

• Przywrócenie homeostazy -

elektrolitowej, witaminowej, białkowej,
węglowodanowej

• Psychoterapia chorego
• Prawidłowe ustawienie diety
• Terapia rodziny

Anorexia nervosa

Leczenie

DEFINICJE:

ANOREXIA NERVOSA

- “jadłowstręt psychiczny”

an - pozbawienie, brak oraz orexis - apetyt

Celowa utrata masy ciała wywołana i często
podtrzymywana przez pacjenta.

BULIMIA

Żarłoczność psychiczna, psychopochodna
Naprzemienne występowanie napadów „wilczego
głodu”
i prowokowania przez chorego wymiotów

Kryteria rozpoznania

Stałe zaabsorbowanie jedzeniem i niepowstrzymane

pragnienie jedzenia charakteryzujące się:

• jedzeniem w krótkim czasie ogromnych ilości jedzenia
• poczuciem braku kontroli nad jedzeniem w trakcie epizodu.
• Stosowaniem nawracających nieprawidłowych zachowań kompensacyjnych

służących zapobieganiu przyrostowi wagi ciała takich jak:
- prowokowanie wymiotów
- nadużywanie środków przeczysz czających, diuretyków, lewatyw itp.
- poszczenie,
- intensywne ćwiczenia fizyczne

• Epizody objadania się jak i zachowania kompensacyjne występują

co najmniej dwa razy w tygodniu przez trzy miesiące.

• Samoocena wyznaczona głównie przez kształt i masę ciała.

Bulimia

Bulimia

Etiologia

• Kulturowe:

- ideał szczupłej sylwetki,
- społeczne oczekiwania atrakcyjności

• Rodzinne:

- przecenianie społecznych oczekiwań,
- występowanie zaburzeń odżywiania w rodzinie,
- występowanie chorób afektywnych lub alkoholizmu,
- relacje rodzinne, które utrudniają osiąganie autonomii w okresie

dorastania

• Indywidualne:

- zaburzony obraz siebie,
- trudności w autonomicznym funkcjonowaniu,
- silna potrzeba osiągnięć,
- otyłość,
- doświadczenie nadużycia seksualnego,
- chroniczna choroba somatyczna,

Obraz kliniczny bulimii

• Objawy występujące po wymiotach:

- zasadowica metaboliczna z hiperchloremią,
- wzrost poziomu wodorowęglanów,
- wtórna hipokaliemia,
- hipowolemia z wtórnym hiperaldosteronizmem

.

• Występujące przy wymiotach, biegunkach i stosowaniu

diuretyków

- hipokaliemia,
- kwasica metaboliczna z pozornie prawidłowym poziomem potasu
- nefropatia hipokaliemiczna z zaburzeniami zagęszczania moczu,

• Komplikacje związane z wymiotami

- nadżerki w przełyku i żołądku, tylnej ściany gardła,
- erozja szkliwa z przebarwieniami i towarzyszącą próchnicą zębów.

• Komplikacje związane z nadużywaniem środków

przeczyszczających i odwadniających

- biegunka,
- duże, występujące w krótkim czasie, spadki masy ciała przebiegające
z objawami odwodnienia.

Bulimia

Rozpoznanie różnicowe

• Schorzenia górnego odcinka przewodu pokarmowego

z nawracającymi wymiotami

• Zaburzenia osobowości
• Anoreksja

Bulimia

Leczenie

• Psychoterapia
• Leki psychotropowe - anksjolityczne
• Leki przeciwdepresyjne - fluoksetyna (Prozac)

Bulimia

Rokowanie: ANOREXIA NERVOSA i
BULIMIA

• Nie leczone w 5% kończą się śmiercią pacjenta
• Duże ryzyko samobójstwa (próby samobójcze - 20%

chorych)

• Istnieje ryzyko nawrotów
• Tylko w 50% przypadków trwałe wyleczenie