Układ krążenia

Układ krążenia

Układ krążenia składa się:

Układ krążenia składa się:

układu krążenia

układu krążenia

krwi

krwi

układu krążenia

układu krążenia

chłonki

chłonki

układu krążenia

układu krążenia

płynu

płynu

śródtkankowego

śródtkankowego

Układ krwionośny

Układ krwionośny

Serce

Serce

Naczynia tętnicze

Naczynia tętnicze

- typu

- typu

sprężystego

sprężystego

(duże)

(duże)

- typu

- typu

mięśniowego

mięśniowego

(średnie) – najlepiej

(średnie) – najlepiej

wyrażona trójwarstwowa budowa ściany

wyrażona trójwarstwowa budowa ściany

-

-

tętniczki

tętniczki

(małe)

(małe)

-

-

naczynia włosowate

naczynia włosowate

Naczynia żylne małe, średnie i duże

Naczynia żylne małe, średnie i duże

Narządy wtrącone w bieg krwi

Narządy wtrącone w bieg krwi

- szpik kostny

- szpik kostny

- śledziona

- śledziona

- węzły krwiolimfatyczne

- węzły krwiolimfatyczne

Zasadniczą czynnością

Zasadniczą czynnością

układu

układu

krwionośnego jest rozprowadzanie

krwionośnego jest rozprowadzanie

krwi w organizmie, dostarczanie

krwi w organizmie, dostarczanie

tkankom i narządom substancji

tkankom i narządom substancji

odżywczych, tlenu i wody oraz

odżywczych, tlenu i wody oraz

odprowadzanie produktów przemiany

odprowadzanie produktów przemiany

materii. Ponadto: transport hormonów,

materii. Ponadto: transport hormonów,

regulacja czynności poszczególnych

regulacja czynności poszczególnych

narządów i całego organizmu.

narządów i całego organizmu.

Serce (

Serce (

cor

cor

)

)

Leży w

Leży w

śródpiersiu

śródpiersiu

, w worku osierdziowym,

, w worku osierdziowym,

zawieszone na dużych naczyniach.

zawieszone na dużych naczyniach.

Wnętrze:

Wnętrze:

dwa przedsionki (

dwa przedsionki (

atria

atria

)

)

i

i

dwie

dwie

komory (

komory (

ventriculi

ventriculi

).

).

Osierdzie (

Osierdzie (

preicardium

preicardium

)

)

stanowi układ błon

stanowi układ błon

surowiczych spełniających czynności

surowiczych spełniających czynności

osłonkowo – ślizgowe. Składa się z dwóch

osłonkowo – ślizgowe. Składa się z dwóch

części:

części:

osierdzia surowiczego

osierdzia surowiczego

(pericardium serosum)

(pericardium serosum)

– część wewnętrzna

– część wewnętrzna

i

i

osierdzia włóknistego (pericardium

osierdzia włóknistego (pericardium

fibrosum)

fibrosum)

– część zewnętrzna.

– część zewnętrzna.

Szkielet serca jest utworzony przez

Szkielet serca jest utworzony przez

pierścienie włókniste (

pierścienie włókniste (

annuli fibrosi

annuli fibrosi

)

)

i

i

trójkąty włókniste (

trójkąty włókniste (

trigona fibrosa

trigona fibrosa

).

).

Do

Do

pierścieni przyczepiają się zastawki serca i

pierścieni przyczepiają się zastawki serca i

dużych pni tętniczych oraz włókna mięśnia

dużych pni tętniczych oraz włókna mięśnia

sercowego.

sercowego.

Ściana serca składa się z trzech warstw:

Ściana serca składa się z trzech warstw:

-

-

wsierdzia

wsierdzia

(

(

endocardium

endocardium

)

)

-

-

śródsierdzia

śródsierdzia

(

(

myocardium

myocardium

)

)

-

-

nasierdzia

nasierdzia

(

(

epicardium

epicardium

)

)

Wsierdzie

Wsierdzie

- wyściela wewnętrzną powierzchnię

- wyściela wewnętrzną powierzchnię

przedsionków i komór oraz powierzchnię

przedsionków i komór oraz powierzchnię

zastawek, strun ścięgnistych i mięśni

zastawek, strun ścięgnistych i mięśni

brodawkowych

brodawkowych

- od strony przedsionków i komór jest

- od strony przedsionków i komór jest

wysłane

wysłane

śródbłonkiem (

śródbłonkiem (

endothelium

endothelium

)

)

- warstwa środkowa wsierdzia tzw.

- warstwa środkowa wsierdzia tzw.

warstwa

warstwa

mięśni sprężystych (

mięśni sprężystych (

stratum

stratum

myoelasticum

myoelasticum

)

)

jest silnie rozwinięta i

jest silnie rozwinięta i

składa się z włókien sprężystych i

składa się z włókien sprężystych i

kolagenowych oraz miocytów płaskich.

kolagenowych oraz miocytów płaskich.

- trzecią warstwę stanowi

- trzecią warstwę stanowi

utkanie

utkanie

powierzchowne (

powierzchowne (

stratum

stratum

subendocardialis

subendocardialis

)

)

– zbudowane z

– zbudowane z

tkanki łącznej wiotkiej ze splotami

tkanki łącznej wiotkiej ze splotami

naczyniowymi, włóknami nerwowymi

naczyniowymi, włóknami nerwowymi

oraz widoczne w niektórych

oraz widoczne w niektórych

miejscach odgałęzienia układu

miejscach odgałęzienia układu

przewodzącego serca. Tkanka łączna

przewodzącego serca. Tkanka łączna

tej warstwy łączy się z śródsierdziem.

tej warstwy łączy się z śródsierdziem.

Śródsierdzie

Śródsierdzie

- najgrubsza warstwa ściany serca

- najgrubsza warstwa ściany serca

- w obrębie przedsionków najgłębiej leżą

- w obrębie przedsionków najgłębiej leżą

warstwy własne mięśni

warstwy własne mięśni

- warstwy mięśni wspólne dla obu przedsionków

- warstwy mięśni wspólne dla obu przedsionków

układają się bardziej powierzchownie

układają się bardziej powierzchownie

- warstwy mięśni wspólne dla komór

- warstwy mięśni wspólne dla komór

przebiegają od pierścieni włóknistych do

przebiegają od pierścieni włóknistych do

koniuszka serca i kierują się na tylną

koniuszka serca i kierują się na tylną

powierzchnię serca

powierzchnię serca

- głębsze warstwy komór utworzone są przez

- głębsze warstwy komór utworzone są przez

włókna układu własnego komór

włókna układu własnego komór

Autor: Dr. Thomas
Caceci

Autor: Dr. Thomas Caceci

Układ przewodzący serca

Układ przewodzący serca

- zdolność do autonomicznego

- zdolność do autonomicznego

wytwarzania bodźców wywołujących

wytwarzania bodźców wywołujących

skurcz mięśnia sercowego

skurcz mięśnia sercowego

- tworzy skupiska tkanki mięśniowej,

- tworzy skupiska tkanki mięśniowej,

której włókna zawierają niewiele

której włókna zawierają niewiele

włókienek kurczliwych, ale są bogate w

włókienek kurczliwych, ale są bogate w

sarkoplazmę

sarkoplazmę

- jest

- jest

„rozrusznikiem”

„rozrusznikiem”

dla potencjałów

dla potencjałów

czynnościowych mięśnia sercowego

czynnościowych mięśnia sercowego

- ośrodkiem początkowym jest

- ośrodkiem początkowym jest

węzeł

węzeł

zatokowo – przedsionkowy

zatokowo – przedsionkowy

,

,

którego

którego

komórki ulegają pobudzeniu najszybciej –

komórki ulegają pobudzeniu najszybciej –

ośrodek nadrzędny

ośrodek nadrzędny

nadający rytm

nadający rytm

całemu mięśniowi sercowemu

całemu mięśniowi sercowemu

- węzeł przedsionkowo – komorowy

- węzeł przedsionkowo – komorowy

–

–

zwolnienie prędkości fali depolaryzacji

zwolnienie prędkości fali depolaryzacji

- pęczek przedsionkowo – komorowy

- pęczek przedsionkowo – komorowy

(

(

fasciculus atrioventricularis

fasciculus atrioventricularis

)

)

– biegnie

– biegnie

w przegrodzie międzykomorowej przenosi

w przegrodzie międzykomorowej przenosi

falę depolaryzacji do mięśni komór.

falę depolaryzacji do mięśni komór.

Końcowe odgałęzienia pęczka czyli

Końcowe odgałęzienia pęczka czyli

komórki

komórki

mięśniowe sercowe

mięśniowe sercowe

przewodzące (

przewodzące (

myocyti conducens

myocyti conducens

cardiaci

cardiaci

)

)

nazywane komórkami

nazywane komórkami

Purkinjego dochodzą do mięśni

Purkinjego dochodzą do mięśni

brodawkowych oraz komór.

brodawkowych oraz komór.

Depolaryzacja szerzy się w

Depolaryzacja szerzy się w

mięśniu komór w kierunku od

mięśniu komór w kierunku od

wsierdzia do osierdzia.

wsierdzia do osierdzia.

Autor: Dr. Thomas
Caceci

Autor: Dr. Thomas
Caceci

Autor: Dr. Thomas
Caceci

Nasierdzie

Nasierdzie

- stanowi

- stanowi

blaszkę trzewną (

blaszkę trzewną (

lamina visceralis

lamina visceralis

)

)

osierdzia surowiczego i ma podobną budowę jak

osierdzia surowiczego i ma podobną budowę jak

blaszka ścienna (

blaszka ścienna (

lamina parietalis

lamina parietalis

)

)

- obie błony są pokryte nabłonkiem

- obie błony są pokryte nabłonkiem

jednowarstwowy płaskim

jednowarstwowy płaskim

(

(

mesothelium

mesothelium

),

),

pod

pod

którym występuje tkanka łączna błoniasta z

którym występuje tkanka łączna błoniasta z

licznymi włóknami sprężystymi i kolagenowymi

licznymi włóknami sprężystymi i kolagenowymi

oraz małymi naczyniami krwionośnymi i

oraz małymi naczyniami krwionośnymi i

limfatycznymi.

limfatycznymi.

Najgłębiej leżąca część

Najgłębiej leżąca część

nasierdzia łączy się z tkanką łączną

nasierdzia łączy się z tkanką łączną

śródsierdzia.

śródsierdzia.

Naczynia krwionośne (

Naczynia krwionośne (

vasa sanguinea

vasa sanguinea

)

)

- budową dostosowane do pełnionej funkcji

- budową dostosowane do pełnionej funkcji

- budowa naczyń włosowatych

- budowa naczyń włosowatych

przystosowana do transportu i wymiany wody

przystosowana do transportu i wymiany wody

i cząsteczek między krwią, a tkankami

i cząsteczek między krwią, a tkankami

- budowa żył przystosowana do transportu

- budowa żył przystosowana do transportu

krwi w warunkach zmniejszonego ciśnienia

krwi w warunkach zmniejszonego ciśnienia

(różnice w budowie naczyń żylnych tej samej

(różnice w budowie naczyń żylnych tej samej

średnicy, w zależności od położenia

średnicy, w zależności od położenia

względem serca)

względem serca)

Trzy
warstwy,
których
grubość
zależna jest
od typu
naczynia.

Mięśnie gładkie wzmocnione przez
warstwy tkanki elastycznej w formie
blaszek elastycznych. Ważna w
tętnicach, niewyraźna w żyłach i
praktycznie nie istniejąca w małych
naczyniach.

głównie kolagen,
silnie rozwinięta
warstwa ściany
żył, vasa vasorum
w grubościennych
naczyniach

Tętnice (

Tętnice (

arteriae

arteriae

)

)

Trzy warstwy:

Trzy warstwy:

- warstwa wewnętrzna (

- warstwa wewnętrzna (

tunica intima

tunica intima

)

)

–

–

warstwa komórek śródbłonka i warstwa

warstwa komórek śródbłonka i warstwa

podśródbłonkowych włókien

podśródbłonkowych włókien

kolagenowych, na zewnątrz których

kolagenowych, na zewnątrz których

może występować

może występować

błona sprężysta

błona sprężysta

wewnętrzna (

wewnętrzna (

membrana elastica

membrana elastica

interna

interna

)

)

- warstwa środkowa (

- warstwa środkowa (

tunica media

tunica media

)

)

–

–

komórki mięśni gładkich i włókna

komórki mięśni gładkich i włókna

sprężyste o układzie okrężnym

sprężyste o układzie okrężnym

- blaszka sprężysta zewnętrzna

- blaszka sprężysta zewnętrzna

(

(

membrana elastica externa

membrana elastica externa

)

)

- warstwa zewnętrzna (

- warstwa zewnętrzna (

tunica

tunica

externa

externa

)

)

czyli

czyli

przydanka (

przydanka (

tunica

tunica

adventitia

adventitia

)

)

– tkanka łączna wiotka z

– tkanka łączna wiotka z

włóknami o układzie podłużnym

włóknami o układzie podłużnym

Tętnice w zależności od średnicy ich

Tętnice w zależności od średnicy ich

światła i od ich budowy

światła i od ich budowy

mikroskopowej dzielimy na:

mikroskopowej dzielimy na:

- tętnice duże lub sprężyste

- tętnice duże lub sprężyste

- tętnice średnie lub mięśniowe

- tętnice średnie lub mięśniowe

- tętnice małe lub tętniczki

- tętnice małe lub tętniczki

Tętnice typu sprężystego

Tętnice typu sprężystego

Błona wewnętrzna

Błona wewnętrzna

- warstwa komórek śródbłonka

- warstwa komórek śródbłonka

- warstwa podśródbłonkowa

- warstwa podśródbłonkowa

(

(

stratum subendotheliale

stratum subendotheliale

)

)

- błona sprężysta wewnętrzna

- błona sprężysta wewnętrzna

zbudowana z dwóch blaszek:

zbudowana z dwóch blaszek:

wewnętrznej i zewnętrznej

wewnętrznej i zewnętrznej

Tętnice typu sprężystego

Tętnice typu sprężystego

Błona środkowa

Błona środkowa

- liczne włókna sprężyste o układzie

- liczne włókna sprężyste o układzie

okrężnym, tworzące zwykle

okrężnym, tworzące zwykle

kilkadziesiąt warstw (aorta, t. szyjna, t.

kilkadziesiąt warstw (aorta, t. szyjna, t.

płucna, t. podobojczykowa – ciągłe

płucna, t. podobojczykowa – ciągłe

blaszki na przekroju faliste zawierające

blaszki na przekroju faliste zawierające

liczne przerwy w postaci okienek –

liczne przerwy w postaci okienek –

błony okienkowate (

błony okienkowate (

membranae

membranae

fenestrate

fenestrate

)

)

Tętnice typu sprężystego

Tętnice typu sprężystego

Błona zewnętrzna

Błona zewnętrzna

od błony

od błony

środkowej oddzielona jest błoną

środkowej oddzielona jest błoną

sprężystą zewnętrzną.

sprężystą zewnętrzną.

Przydanka

Przydanka

– tkanka łączna wiotka,

– tkanka łączna wiotka,

w której przebiegają naczynia naczyń

w której przebiegają naczynia naczyń

i nerwy naczyń

i nerwy naczyń

(A), tunica intima; (B), internal elastic lamina; (C), tunica media; (D), external elastic

lamina; (E), tunica externa.

Tętnica typu sprężystego

błony okienkowate –

błony okienkowate –

membranae fenestrate.

membranae fenestrate.

gruba błona wewnętrzna

gruba błona wewnętrzna

zbudowana z włókien

zbudowana z włókien

sprężystych

sprężystych

ciensza niż w tętnicach

ciensza niż w tętnicach

typu mięśniowego

typu mięśniowego

(włókna sprężyste,

(włókna sprężyste,

komórki mięśniowe o

komórki mięśniowe o

przebiegu podłużnym,

przebiegu podłużnym,

naczynia i nerwy).

naczynia i nerwy).

Tętnice typu mięśniowego

Tętnice typu mięśniowego

(arteriae miotypicae)

(arteriae miotypicae)

- są często odgałęzieniami tętnic typu

- są często odgałęzieniami tętnic typu

sprężystego

sprężystego

- mają mniejszą średnicę

- mają mniejszą średnicę

(> 100

(> 100

µ

µ

m, ale

m, ale

<1 cm)

<1 cm)

i cieńsze ściany

i cieńsze ściany

- posiadają

- posiadają

przewagę elementów

przewagę elementów

mięśniowych

mięśniowych

nad sprężystymi w błonie

nad sprężystymi w błonie

środkowej

środkowej

- stosunek grubości ściany do średnicy

- stosunek grubości ściany do średnicy

światła wynosi

światła wynosi

1:3

1:3

i jest większy niż w

i jest większy niż w

tętnicach sprężystych

tętnicach sprężystych

śródbłonek

śródbłonek

tkanka łączna wiotka

tkanka łączna wiotka

otoczona błoną

otoczona błoną

sprężystą wewnętrzna

sprężystą wewnętrzna

mięśnie gładkie o

mięśnie gładkie o

układzie okrężnym i

układzie okrężnym i

podłużnym + włókna

podłużnym + włókna

kolagenowe i sprężyste

kolagenowe i sprężyste

w większych tętnicach

w większych tętnicach

tkanka łączna wiotka z

tkanka łączna wiotka z

włóknami kolagenowymi i

włóknami kolagenowymi i

sprężystymi

sprężystymi

podłużny przebieg

podłużny przebieg

włókien

włókien

pojedyncze

pojedyncze

fibrocyty

fibrocyty

kilka pokładów komórek mięsniowych

kilka pokładów komórek mięsniowych

gładkich o przebiegu okrężnym lub

gładkich o przebiegu okrężnym lub

spiralnym, zgodnym w prawych tętnicach,

spiralnym, zgodnym w prawych tętnicach,

lub przeciwnym do ruchu wskazowek

lub przeciwnym do ruchu wskazowek

zegara.

zegara.

tkanka łączna włóknista, z włóknami sprężystymi o

tkanka łączna włóknista, z włóknami sprężystymi o

przebiegu podłużnym, czasem występują kómorki

przebiegu podłużnym, czasem występują kómorki

mięśniowe gładkie, ułożone równolegle do długiej

mięśniowe gładkie, ułożone równolegle do długiej

osi naczynia. Vasa vasorum.

osi naczynia. Vasa vasorum.

Tętniczki (

Tętniczki (

arteriolae

arteriolae

)

)

Tętniczki (

Tętniczki (

arteriolae

arteriolae

) – średnica

) – średnica

ok.100

ok.100

µ

µ

m

m

Stosunek średnicy światła w

Stosunek średnicy światła w

stosunku do średnicy ściany wynosi

stosunku do średnicy ściany wynosi

1:2

1:2

Nie występuje w nich błona

Nie występuje w nich błona

sprężysta zewnętrzna.

sprężysta zewnętrzna.

Tętniczki (arteriolae,
30-400 μm); ważna
rola w regulacji
dopływu krwi do
naczyń
włosowatych.

mięśnie gładkie okrężne

mięśnie gładkie okrężne

1-3 warstw (

1-3 warstw (

tunica

tunica

media

media

), liczne włókna

), liczne włókna

nerwów współczulnych

nerwów współczulnych

tkanka łączna –

tkanka łączna –

tunica externa –

tunica externa –

znikoma, otacza mięśnie

znikoma, otacza mięśnie

gładkie o przebiegu okrężnym

gładkie o przebiegu okrężnym

(zamiast pericytów)

(zamiast pericytów)

Naczynia włosowate (

Naczynia włosowate (

vasa

vasa

haemocapilaria

haemocapilaria

)

)

Są przedłużeniem tętniczek przedwłosowatych.

Są przedłużeniem tętniczek przedwłosowatych.

Ich średnica wynosi 7-9

Ich średnica wynosi 7-9

µ

µ

m. Włośniczki tworzą

m. Włośniczki tworzą

w obrębie tkanek i narządów silnie rozgałęzioną

w obrębie tkanek i narządów silnie rozgałęzioną

sieć umożliwiającą wymianę płynów i

sieć umożliwiającą wymianę płynów i

cząsteczek różnych związków chemicznych

cząsteczek różnych związków chemicznych

pomiędzy krwią i tkankami. Ściana naczyń

pomiędzy krwią i tkankami. Ściana naczyń

włosowatych jest zbudowana z

włosowatych jest zbudowana z

komórek

komórek

śródbłonka

śródbłonka

, najczęściej spłaszczonych, które

, najczęściej spłaszczonych, które

mogą na siebie zachodzić. Śródbłonek

mogą na siebie zachodzić. Śródbłonek

spoczywa na

spoczywa na

błonie podstawnej

błonie podstawnej

.

.

Najbardziej

Najbardziej

zewnętrzną część ściany naczynia włosowatego

zewnętrzną część ściany naczynia włosowatego

stanowią

stanowią

komórki przydanki.

komórki przydanki.

zdolność

zdolność

poruszania się i

poruszania się i

fagocytozy

fagocytozy

przydanka włosowata

przydanka włosowata

(

(

adventitia capilaris

adventitia capilaris

);

);

unerwienie włóknami

unerwienie włóknami

bezrdzennymi

bezrdzennymi

mikrovil
li

Przechodzenie substancji płynnych przez komórki

Przechodzenie substancji płynnych przez komórki

śródbłonka odbywa się na zasadzie pinocytozy –

śródbłonka odbywa się na zasadzie pinocytozy –

pęcherzyki pinocytarne (

pęcherzyki pinocytarne (

cytopempsis

cytopempsis

).

).

10-15

10-15

µ

µ

m x 25-50

m x 25-50

µ

µ

m

m

śródbłonek ciągły

śródbłonek ciągły

najpowszechniejszy rodzaj naczyń włosowatych (mięśnie, wątroba,
śledziona, szpik kostny, siatkówka, grasica, gonady)

śródbłonek

śródbłonek

okienkowaty

okienkowaty

okienka otwarte w kłębku nerkowym lub zamknięte przeponą w

okienka otwarte w kłębku nerkowym lub zamknięte przeponą w

gruczołach dokrewnych, kosmkach jelitowych, ciałku rzęskowym

gruczołach dokrewnych, kosmkach jelitowych, ciałku rzęskowym

oka

oka

naczynie z nieciągłą wyściółką

naczynie z nieciągłą wyściółką

śródbłonkową

śródbłonkową

naczynia zatokowe w wątrobie, szpiku kostnym i

naczynia zatokowe w wątrobie, szpiku kostnym i

śledzionie

śledzionie

Naczynia żylne

Naczynia żylne

Budowa naczyń żylnych jest o wiele

Budowa naczyń żylnych jest o wiele

bardziej urozmaicona niż naczyń

bardziej urozmaicona niż naczyń

tętniczych, co spowodowane jest niskim

tętniczych, co spowodowane jest niskim

ciśnieniem krwi. Przepływ krwi przez

ciśnieniem krwi. Przepływ krwi przez

naczynia żylne uwarunkowany jest tzw.

naczynia żylne uwarunkowany jest tzw.

pompą mięśniową – skurcze mięśni

pompą mięśniową – skurcze mięśni

szkieletowych. Zastawki żylne

szkieletowych. Zastawki żylne

uniemożliwiają cofanie się krwi. Ponadto

uniemożliwiają cofanie się krwi. Ponadto

przepływ krwi zależy od ssącego

przepływ krwi zależy od ssącego

działania ruchów oddechowych klatki

działania ruchów oddechowych klatki

piersiowej.

piersiowej.

Naczynia żylne

Naczynia żylne

Ściany

Ściany

cienkie i wiotkie z powodu

cienkie i wiotkie z powodu

małej liczby włókien mięśniowych i

małej liczby włókien mięśniowych i

sprężystych; zbudowane z

sprężystych; zbudowane z

3 warstw

3 warstw

podobnie jak w tętnicach.

podobnie jak w tętnicach.

Liczne podłużne wiązki włókien

Liczne podłużne wiązki włókien

mięśniowych gładkich w

mięśniowych gładkich w

błonie

błonie

zewnętrznej

zewnętrznej

W zależności od średnicy wyróżniamy

W zależności od średnicy wyróżniamy

żyłki, żyły małe i średnie oraz żyły duże.

żyłki, żyły małe i średnie oraz żyły duże.

Żyłki

Żyłki

Średnicy

Średnicy

20 – 30

20 – 30

µ

µ

m

m

Ściana złożona z warstwy komórek

Ściana złożona z warstwy komórek

śródbłonka i tkanki łącznej włóknistej z

śródbłonka i tkanki łącznej włóknistej z

nielicznymi włóknami mięśniowymi.

nielicznymi włóknami mięśniowymi.

Większe żyłki mają w obrębie błony

Większe żyłki mają w obrębie błony

środkowej dobrze wykształconą warstwę

środkowej dobrze wykształconą warstwę

komórek mięśniowych gładkich.

komórek mięśniowych gładkich.

Szczególny rodzaj żyłek –

Szczególny rodzaj żyłek –

żyłki o

żyłki o

wysokim śródbłonku

wysokim śródbłonku

występujące w

występujące w

naczyniach limfatycznych.

naczyniach limfatycznych.

Żyły małe i średnie

Żyły małe i średnie

Są to żyły typu mięśniowego (venae

Są to żyły typu mięśniowego (venae

miotypicae), których rozmiar odpowiada

miotypicae), których rozmiar odpowiada

tętnicom typu mięśniowego. Mają

tętnicom typu mięśniowego. Mają

słabo

słabo

wykształconą

wykształconą

błonę wewnętrzną

błonę wewnętrzną

(śródbłonek i

(śródbłonek i

uboga warstwa podśródbłonkowa).

uboga warstwa podśródbłonkowa).

Błona

Błona

sprężysta wewnętrzna

sprężysta wewnętrzna

– delikatna sieć

– delikatna sieć

włókien sprężystych lub jednolita błona

włókien sprężystych lub jednolita błona

okienkowata.

okienkowata.

Błona środkowa

Błona środkowa

– cienka – okrężnie ułożone

– cienka – okrężnie ułożone

włókna mięśniowe gładkie, włókna kolagenowe i

włókna mięśniowe gładkie, włókna kolagenowe i

sprężyste.

sprężyste.

Błona zewnętrzna

Błona zewnętrzna

–

–

najgrubsza

najgrubsza

–

–

włókna kolagenowe i mięśnie gładkie.

włókna kolagenowe i mięśnie gładkie.

Charakterystyczne dla tej grupy

Charakterystyczne dla tej grupy

zastawki

zastawki

(

(

valvulae

valvulae

)

)

zastawki żylne zapobiegające cofaniu się krwi

1 - tunica intima
2 - tunica media
3 - tunica externa
4 - internal elastic lamina
     (is present only in arteries)

MUSCULAR ARTERY

LARGE MUSCULAR VEIN

1 - internal elastic lamina

1 - internal elastic lamina

     (is present only in arteries)

     (is present only in arteries)

2 - elastic membranes within tunica

2 - elastic membranes within tunica

media

media

     (are present only in arteries)

     (are present only in arteries)

MUSCULAR ARTERY

LARGE MUSCULAR
VEIN

Żyły ciensze ściany i bardziej wiotkie, ze względu na

Żyły ciensze ściany i bardziej wiotkie, ze względu na

przewagę elementów łącznotkankowych nad sprężystymi i

przewagę elementów łącznotkankowych nad sprężystymi i

mięśniowymi (światło zdeformowane, zapadnięte, kontur

mięśniowymi (światło zdeformowane, zapadnięte, kontur

światła gładki (

światła gładki (

membrana elastica interna

membrana elastica interna

słabo

słabo

rozwinięta. Światło zwykle wypełnione krwią. Błona

rozwinięta. Światło zwykle wypełnione krwią. Błona

zewnętrzna lepiej wykształcona niż środkowa, w tętnicach

zewnętrzna lepiej wykształcona niż środkowa, w tętnicach

odwrotnie.

odwrotnie.

Światło ziejące, okrągłe, o poząbkowanym

Światło ziejące, okrągłe, o poząbkowanym

konturze. Odgraniczenie warstw dobrze

konturze. Odgraniczenie warstw dobrze

widoczne dzięki obecności błon elastycznych.

widoczne dzięki obecności błon elastycznych.

Żyły

Żyły

Żyły duże

Żyły duże

Żyła główna dogłowowa i doogonowa

Żyła główna dogłowowa i doogonowa

Żyła wrotna

Żyła wrotna

Naczynia bezpośrednio od nich odchodzące

Naczynia bezpośrednio od nich odchodzące

Błona wewnętrzna

Błona wewnętrzna

– śródbłonek, warstwa

– śródbłonek, warstwa

podśródbłonkowa, błona sprężysta

podśródbłonkowa, błona sprężysta

wewnętrzna

wewnętrzna

Błona środkowa

Błona środkowa

– komórki mięśni

– komórki mięśni

gładkich w różnych ilościach

gładkich w różnych ilościach

Błona zewnętrzna

Błona zewnętrzna

- tkanka łączna wiotka

- tkanka łączna wiotka

Zespolenia tętniczo – żylne

Zespolenia tętniczo – żylne

(

(

anostomosis arterio – venosa

anostomosis arterio – venosa

)

)

- istotna rola w regulacji przepływu

- istotna rola w regulacji przepływu

krwi przez tkanki i narządy

krwi przez tkanki i narządy

- obfite unerwienie przez włókna

- obfite unerwienie przez włókna

układu współczulnego

układu współczulnego

Zespolenia tętniczo – żylne (

Zespolenia tętniczo – żylne (

anostomosis

anostomosis

arterio – venosa

arterio – venosa

)

)

Proste

Proste

(

(

anostomosis arterio – venosa

anostomosis arterio – venosa

simplex)

simplex)

– skóra właściwa, płuca, nerka,

– skóra właściwa, płuca, nerka,

mięsień sercowy, gruczoły dokrewne,

mięsień sercowy, gruczoły dokrewne,

jajnik, macica, łożysko, ściana żołądka i

jajnik, macica, łożysko, ściana żołądka i

jelit.

jelit.

Kłębkowate

Kłębkowate

(anostomosis arterio –

(anostomosis arterio –

venosa glomeriformis)

venosa glomeriformis)

– skóra dłoni,

– skóra dłoni,

warg i małżowiny usznej

warg i małżowiny usznej

narządy czynne okresowo jak gruczoły dokrewne, gruczoły ślinowe, żołądek, jelito, nerki,

narządy czynne okresowo jak gruczoły dokrewne, gruczoły ślinowe, żołądek, jelito, nerki,

przez które przepływa różna ilość krwi, zależnie od zapotrzebowania.

przez które przepływa różna ilość krwi, zależnie od zapotrzebowania.

W zespoleniu tętniczo – żylnym

W zespoleniu tętniczo – żylnym

kłębkowatym

kłębkowatym

można wyróżnić odcinek

można wyróżnić odcinek

tętniczy

tętniczy

(

(

segmentum

segmentum

arteriosum

arteriosum

) i żylny (

) i żylny (

segmentum venosum

segmentum venosum

).

).

W niektórych zespoleniach występują tzw.

W niektórych zespoleniach występują tzw.

poduszki błony wewnętrznej (

poduszki błony wewnętrznej (

pulvinar

pulvinar

tunicae intimae

tunicae intimae

),

),

które są utworzone z

które są utworzone z

pęczków włókien mięśniowych gładkich

pęczków włókien mięśniowych gładkich

ułożonych podłużnie w stosunku do osi długiej

ułożonych podłużnie w stosunku do osi długiej

naczynia. W ścianach naczynia w zespoleniu

naczynia. W ścianach naczynia w zespoleniu

często występują

często występują

komórki mięśniowe

komórki mięśniowe

nabłonkowate (

nabłonkowate (

myocyti epithelioidei

myocyti epithelioidei

)

)