UKŁAD KRĄŻENIA
-układ krwionośny
-układ chłonny
Układ krwionośny:
-serce worek mięśniowo-łącznotkankowy pełniący rolę pompy
-naczynia krwionośne
tętnice
tętniczki
naczynia włosowate
żyłki
żyły
serce 7, kapilary 8, tętnice 17, żyły 68% krwi
SERCE
szkielet serca- zbudowany z tkanki łącznej właściwej zbitej (zawiera szczególnie dużo włókien kolagenowych)
rola:
-wzmocnienie mechaniczne, podtrzymuje i stabilizuje mięśnie serca
tworzą:
-przegroda błoniasta- ma budowę rozcięgna (włókna kolagenowe układają się regularnie)
-pierścienie włókniste- tworzą przegrody między przedsionkami i komorami
-trójkąty włókniste- położone w miejscach zetknięcia pierścieni włóknistych
Pierścienie i trójkąty włókniste zawierają wiele włókien sprężystych, w trójkątach mogą być także wysepki tkanki chrzęstnej szklistej
Ściana serca składa się z 3 warstw:
wsierdzie
śródsierdzie
nasierdzie
wsierdzie
-grubsze w przedsionkach niż w komorach
warstwy:
-śródbłonek
-warstwa podśródbłonkowa- tkanka łączna luźna (fibroblasty, włókna kolagenowe, niewiele sprężystych)
-warstwa mięśniowo-sprężysta, o zbitym utkaniu- zawiera włókna sprężyste, kolagenowe i miocyty gładkie
-warstwa podwsierdziowa- łączy wsierdzie ze śródsierdziem- zawiera dużo naczyń krwionośnych, komórki tłuszczowe żółte
Śródsierdzie
-najgrubsza warstwa ściany serca
-grubsza w ścianie komór niż przedsionków
-zawiera komórki mięśnia sercowego, niewielkie ilości tkanki łącznej luźnej oraz naczynia krwionośne
Nasierdzie
-zewnętrzna warstwa ściany serca (jednocześnie trzewna część worka osierdziowego)
-zbudowane z tkanki łącznej właściwej
OSIERDZIE
łącznotkankowy worek
skłąda się z:
-warswty surowiczej - leży od strony światła, pokryta nabłonkiem surowiczym
-zewnętrznej
-obie zbudowane z tkanki łącznej włóknistej
Zastawki serca
zbudowane z 3 warstw:
-środkowa- z tkanki łącznej włóknistej jest przedłużeniem włóknistego pierścienia przedsionkowo-komorowego
-zewnętrzne- zdwojone wsierdzie
Impulsy przewodzące rytmiczne skurcze serca powstają i są rozprowadzane przez zmodyfikowane komórki mięśniowe
UKLĄD PRZEWODZĄCY SERCA
-układ włókien mięśniowych wspólnych dla całego serca
-oddzielony od właściwego mięśnia sercowego delikatna warstwą tkanki łącznej
-włókna zawierają niewiele elementów kurczliwych natomiast bogate są w sarkoplazmę
-tkanka jest rozrusznikiem dla potencjałów czynnościowych mięśnia sercowego- błona komórkowa charakteryzuje się zdolnością do rytmicznej, spontanicznej depolaryzacji
-zdolność od automatycznego wytwarzania bodźców wywołujących skurcz mięśnia sercowego
KOMÓRKI UKŁADU PRZEWODZĄCEGO
-nie mają układu cewek T
-zawierają znacznie mniej miofibryli o nieregularnym układzie miofilamentów
-często spotyka się delikatne filamenty, podobne do tych z okresu rozwoju płodowego
-liczba mitochondriów jest mała (mniejsze zużycie tlenu)
-zawartość glikogenu duża, zawsze wykrywa się krople tłuszczu
-siateczka sarkoplazmatyczna jest mniej rozwinięta
RODZAJE KOMÓREK MIĘŚNIA SERCOWEGO
robocze komórki mięśnia sercowego (99% masy mięśnia)
- zapewniają funkcję skurczową serca
-zawierają duzą ilość miofibryli, mitochondriów, kanalików T, oraz rozbudowaną siateczkę sarkoplazmatyczną
2) komórki ukłądu bodźcoprzewodzącego
-komórki P- pozbawione elementów kurczliwych, posiadające zdolności rozrusznikowe (węzeł zatokowy, przedsionkowo-komorowy)
-komórki Purkiniego- długie komórki o dużej średnicy, tworzące włókna, służące do przewodzenia pobudzenia do komórek roboczych
3) kardiomiocyty przejściowe- komórki T
-położone między komórkami roboczymi a komórkami bodźcoprzewodzącymi
4) komórki wydzielnicze
KOMÓRKI P
-najliczniejsze w węźle zatokowo-przedsionkowym, w mniejszej liczbie w węźle przedsionkowo-komorowym- najwięcej jest ich w środku węzła zatokowo-przedsionkowym, liczba ich zmniejsza się ku obwodowi
-komórki P stykają się tylko ze sobą i z komórkami pośrednimi, które stanowią ich jedyne połączenie z resztą serca
-symbol P pochodzi od kilku cech- są blade, posiadają wiele cech pierwotnych mięśnia sercowego
-ich cytoplazma zawiera nieliczne, rozproszone organella, sprawia wrażenie że komórka jest pusta
-jajowate lub zaokrąglone, o powierzchni gładkiej, tworzą skupienia i szeregi
-są to najmniejsze kardiomiocyty
-ich błona plazmatyczna nie przepuszcza elektronów, nie dochodzą do nich żadne zakończenia nerwowe
-zawierają bardzo mało miofibryli, które sa rozrzucoe bezładnie i przebiegają w różnych kierunkach, zawierają niewiele miofilamentów
KOMÓRKI PURKINIEGO
podstawowy skłądnik pęczka przedsionkowo-komorowego
-dużo ich przy brzeżkach węzłów- pełnią tu rolę ogniwa między komórkami pośrednimi obu węzłów i resztą serca
- mało miofibryli a w nich mało miofilamentów, dlatego s ą blade na preparatach
-jądro znajduje sie w środku i otoczone jest rąbkiem cytoplazmy wolnym od organelli
KOMÓRKI TYPU PRZEJŚCIOWEGO
-stanowią twory pośrednie między komórkami P i bardziej złożonymi komórkami kurczącymi się
-są one wydłużone ale krótsze i węższe niż te ostatnie
-z komórek przejciowych składają się delikatne włókna widoczne pod mikroskopem optycznym w węźle zatokowo-przeds. i przeds-kom
-ze względu na to, że są tak cienkie, komórki te przewodzą pobudzenie dosyć powoli
TĘTNICE
-typu sprężystego (duże)
-tętnice typu mięśniowego (średnie małe i tętniczki)
Tetnica typu sprezystego (aorta, tetnica wspolna szyjna, szyjna, biodrowa, podoboczjykowa, plucna)
Sciana tetnic ma duza grubosc w stosunku do swiatla i zbudowana jets z 3 warstw
-blona wewnetrzna
-blona srodkowa
-błona zewnetrzna
błona wewnętrzna
-stosunkowo gruba
zbudowana z:
-śródbłonek,
-błona podstawna,
-warstwa podśródnabłonkowa utworzona z tkanki łącznej właściwej,
- blaszka sprezysta wewnetrzna- nagromadzenie włókien sprężystych, kolagenowych, fibroblastów i miocytow gladkich
błona środkowa- najgrubsza, zawiera błony sprężyste zbudowane z elastyny (okienkowe)
błona zewnętrzna- gruba zawierająca dużo włókien kolagenowych, mało sprężystych, żyły i tętnice
hihihi :*:** (dodała Kasia, żeby się Wam lepiej uczyło)
tętnica typu mięśniowego
-sredniego kalibru od ok 0.3 d0 10 mm
-błona wewnętrzna:
najgrubsza warstwę stanowi warstwa sprężysta wewnętrzna
- błona środkowa:
zbudowana z 30-40 warstw miocytów gładkich ułożonych okrężnie, między nimi kolagen i elastyna
-błona zewnętrzna- oddzielona od środkowej sprężystą blaszką zewnętrzną
zyły
-dużego
-średniego
-małego kalibru i żyłki
dużego kalibru mają śródbłonek ciągły, grubą błonę zewnętrzną zawierającą naczynia krwionośne, limfatyczne, nerwy
ściana wiotka często ulega zapadnięciu
żyły małego kalibru i żyłki mają śródbłonek porowaty o nieciągłej błonie podstawnej
ich ściana jest tak samo przepuszczalna jak naczyń włosowatych
w reakcjach alergicznych pod wpływem histaminy wydzielanej przez komórki tuczne następuje rozszerzenie
Śródbłonek
tworzą go komórki nabłonka jednowarstwowego płaskiego pochodzące z mezenchymy
budowa:
-jądra owalne, wydłużone lub spłaszczone
-otoczka jądrowa pofałdowana (umozliwia zmiany kształtu jądra w zależności od stanu czynnościowego)
-błona komórkowa tworzy: mikrokosmki, mikrofałdy, wypustki palczaste
-organelle komórkowe skupione w części przyjądrowej: mitochondria, AG, siateczka śródplazm, rybosomy, centriole, mikrotubule, mikrofilamenty, ziarna glikogenu
Śródbłonek naczyń włosowatych- gruby, ciągły
występuje w :
-mięśniach szkieletowych
-m. gładkich
m. sercowym
-jądrze
-jajnikach
-skórze
pęcherzyki plazmolemalne otwarte po obu stronach w 70%
Śródbłonek cienki ciągły
-OUN
-płuca
-osteony
-niektóre tętnice
śródbłonek okienkowy:
-błona śluzowa jamy ustnej i nosowej
-przełyk
-trzustka
-gruczoły dokrewne
-oko (naczyniówka, ciałko rzęskowe)
-nerka
-torebki stawowe
Śródbłonek typu zatokowego:
-zatoki szpiku
-zatoki śledziony
-zatoki wątroby
brak ścisłych połączeń między komórkami- tylko nieliczne desmosomy punktowe