2
Efektywność ekonomiczna scalenia gruntów
Efekty ekonomiczne
scalenia gruntów
Poprawa układu
przestrzennego
Zmiana organizacji
i intensyfikacji
produkcji rolniczej
3
Efektywność ekonomiczna scalenia gruntów
Wzrost dochodu wynikający z uporządkowania struktury
przestrzennej wsi i gospodarstw wynika ze:
1. Zwiększenia stopnia wykorzystania uprawianych
gruntów,
2. Dodatkowej produkcji na użytkach rolnych dotychczas
pełniących funkcję miedz i dróg prywatnych do pól,
3. Ograniczenia strat brzegowych
4. Stworzenia możliwości intensyfikacji organizacji i
produkcji rolniczej,
5. Wyższej wydajności pracy,
6. Obniżenia kosztów produkcji roślinnej poprzez
usprawnienie transportu wewnętrznego oraz
zmniejszenie pracochłonności prac polowych,
7. Skrócenia dojazdów do działek.
4
Efektywność ekonomiczna scalenia gruntów
Pozostałe efekty scalenia to:
1. Wzrost wartości rynkowej działek i gospodarstwa,
2. Uwolnienie rezerw czasowych, które są następstwem
zmniejszenia pracochłonności prac polowych i transportowych,
3. Poprawa organizacji prac polowych,
4. Obniżenie uciążliwości tych prac,
5. Efekty socjalno-społeczne wyrażające się poprawą warunków
życia i pracy,
6. Efekty środowiskowe i krajobrazowe – melioracje, rekultywacje
doskonaliły funkcję ekologiczną i podwyższały walory
przyrodniczo – krajobrazowe, następowała poprawa stanu
środowiska,
7. Efekty organizacyjno-prawne – uporządkowanie stanu prawnego,
zniesienie służebności, współwłasności i wspólnot gruntowych.
5
Efektywność ekonomiczna scalenia gruntów
Efektem prac scaleniowych jest prawidłowa przebudowa
wadliwych układów gruntowych przejawiająca się poprzez:
1. Zmniejszenie liczby działek,
2. Zwiększenie powierzchni działek,
3. Poprawę dostępności do działek z siedliskiem,
4. Zmniejszenie oddalenia działek,
5. Usprawnienie układu dróg transportu rolnego,
6. Wydzielenie działek o poprawnym wydłużeniu,
7. Odzysk powierzchni zajętych pod miedze w starym stanie
posiadania,
8. Uregulowanie przebiegu granic między grupami użytków
gruntowych (transformacja użytków gruntowych).
6
Oceny oddziaływania scalenia gruntów na środowisko
Prawidłowo przeprowadzone
scalenie gruntów powinno
wykazać pozytywny lub
obojętny efekt
środowiskowy
7
Oceny oddziaływania scalenia gruntów na środowisko
Podział przedsięwzięć mogących
oddziaływać na środowisko
Przedsięwzięcia
mogące znacząco
oddziaływać na
środowisko,
Przedsięwzięcia
mogące oddziaływać
na środowisko,
8
Oceny oddziaływania scalenia gruntów na środowisko
Od roku 2001 (wejście w życie
przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 roku Prawo ochrony
środowiska) scalenia i wymiany
gruntów znalazły się na liście
przedsięwzięć, mogących znacząco
oddziaływać na środowisko.
9
A.Kupidura, 2013
Obowiązek przeprowadzenia oceny
oddziaływania na środowisko (dalej: „OOŚ”)
wynika z art. 2 dyrektywy OOŚ. Państwa
członkowskie muszą przyjąć wszystkie niezbędne
środki, aby zapewnić, że przedsięwzięcia mogące
znacząco oddziaływać na środowisko naturalne,
między innymi z powodu ich charakteru,
rozmiarów lub lokalizacji, podlegały wymaganiom
w celu uzyskania zezwolenia na inwestycję oraz
ocenie w odniesieniu do ich skutków,
dokonywanej przed udzieleniem zezwolenia.
10
A.Kupidura, 2013
Kwalifikowanie
przedsięwzięcia
do sporządzenia
raportu -
screening
Ustalenie zakresu
informacji jakie mają
być dostarczone przez
wykonawcę na
potrzeby
postępowania OOŚ -
scoping
W prawie polskim informacja
ta określana jest mianem
raportu o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na
środowisko.
11
A.Kupidura, 2013
przedsięwzięcia,
które mogą zawsze
znacząco
oddziaływać na
środowisko
przedsięwzięcia,
które mogą
potencjalnie
oddziaływać na
środowisko
12
Scalenia i wymiany gruntów są
przedsięwzięciem mogącym mieć
potencjalny wpływ na środowisko
A.Kupidura, 2013
Screening (określany także czasami jako:
rozpoznanie, selekcja, kwalifikacja) jest
pierwszym etapem procedury ustanowionej
w art. 4 dyrektywy OOŚ w związku z jej
Aneksem II i III. Celem screeningu jest
rozstrzygnięcie, w ramach etapu
wstępnego, czy przedsięwzięcie z grupy II
powinno zostać poddane OOŚ. W
przypadku scalenia gruntów w ramach tego
etapu wykonuje się studium środowiskowe
13
A.Kupidura, 2013
Screening opiera się albo na badaniu
indywidualnym albo na przyporządkowaniu
przedsięwzięcia progom lub kryteriom
ustalonym przez państwo członkowskie, albo
na łącznym zastosowaniu obydwu procedur.
W trakcie przeprowadzania badania
indywidualnego lub ustalania wartości
progowych bądź kryteriów, uwzględnić
należy odpowiednie kryteria selekcji
wymienione w Aneksie III dyrektywy OOŚ.
14
A.Kupidura, 2013
Kryteria selekcji z Aneksu III dyrektywy
stanowią, że cechy przedsięwzięć muszą
być rozpatrzone z uwzględnieniem m.in.:
rozmiaru przedsięwzięcia, kumulacji z
innymi przedsięwzięciami, wykorzystania
zasobów naturalnych, wytwarzania
odpadów, zanieczyszczeń i zagrożeń,
ryzyka wypadku, czy użytych substancji i
technologii.
15
A.Kupidura, 2013
Środowiskowa wrażliwość obszarów
geograficznych, które mogą być
dotknięte skutkami spowodowanymi
przez przedsięwzięcie, musi być
rozpatrywana pod kątem m.in.:
dotychczasowego przeznaczenia
obszaru, zdolności do odtwarzania
zasobów naturalnych na danym
obszarze oraz absorpcji środowiska
naturalnego.
16
A.Kupidura, 2013
Dokonując kwalifikacji kompetentne władze
muszą zwrócić szczególną uwagę na: tereny
podmokłe, strefy nabrzeżne, góry i obszary
leśne, rezerwaty przyrody i parki, obszary
prawnie chronione, w tym wyznaczone przez
państwa członkowskie zgodnie z dyrektywami
ptasią i siedliskową, obszary, na których zostały
już przekroczone normy jakościowe określone w
ustawodawstwie wspólnotowym, obszary gęsto
zaludnione, krajobrazy o znaczeniu
historycznym, kulturalnym lub archeologicznym.
17
A.Kupidura, 2013
Biorąc pod uwagę cechy i lokalizację przedsięwzięć, potencjalne
znaczące skutki ich realizacji muszą zostać ocenione z
uwzględnieniem:
1) zakresu oddziaływania (obszar geograficzny i liczba mieszkańców,
którzy znajdą się w zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia),
2) transgranicznego charakteru oddziaływania,
3) ciężaru i kompleksowości oddziaływania,
4) prawdopodobieństwa wystąpienia oddziaływania,
5) czasu trwania,
6) częstotliwości i odwracalności oddziaływania.
Art. 4 ust. 4 dyrektywy OOŚ zobowiązuje państwa członkowskie do
zapewnienia, że wynik screeningu udostępniony zostanie opinii
publicznej.
18
A.Kupidura, 2013
Scoping uregulowany został w art. 5 ust. 2 – 4 dyrektywy
OOŚ. Wykonawca przedsięwzięcia (tj. inwestor), jeszcze
przed złożeniem wniosku o zezwolenie na inwestycję,
może wystąpić do właściwych władz o wydanie opinii na
temat informacji, jakie mają być przez niego dostarczone
na potrzeby przeprowadzenia OOŚ. Ponieważ pod
pojęciem uzyskiwania zezwolenia na inwestycję należy
rozumieć klika polskich postępowań administracyjnych, w
tym przypadku scoping należy rozumieć jako
umiejscowiony przed złożeniem wniosku o decyzję o
środowiskowych uwarunkowaniach.
19
A.Kupidura, 2013
Przed wydaniem opinii właściwa władza
konsultuje się z wykonawcą i organami
ochrony środowiska. Fakt, że władze wydały
opinię w sprawie zakresu informacji, nie
wyklucza możliwości późniejszego domagania
się od wykonawcy dalszych informacji.
Państwa członkowskie mogą także żądać od
właściwych władz wydania opinii w sprawie
zakresu informacji, niezależnie od tego czy
wystąpił o nią wykonawca.
20
A.Kupidura, 2013
Do informacji przedstawianych przez wykonawcę na potrzeby
przeprowadzenia OOŚ należą:
opis przedsięwzięcia zawierający informacje o miejscu,
projekcie i wielkości przedsięwzięcia,
opis środków przewidzianych w celu uniknięcia, zmniejszenia
i jeżeli to możliwe, naprawienia poważnych niekorzystnych
skutków,
dane wymagane do rozpoznania i oszacowania głównych
skutków, które mogą być spowodowane w środowisku przez
to przedsięwzięcie,
zarys zasadniczych alternatywnych rozwiązań rozważanych
przez wykonawcę, łącznie ze wskazaniem głównych
powodów dokonanego przez niego wyboru.
21
A.Kupidura, 2013
Zakres oceny uregulowany został w art. 3, art. 5 ust. 3
oraz Aneksie IV, natomiast obowiązek konsultacji z
organami ochrony środowiska w art. 6 ust. 1 dyrektywy
OOŚ.
Ocena wpływu na środowisko powinna określać,
opisywać i oceniać we właściwy sposób dla każdego
indywidualnego przypadku bezpośrednie i pośrednie
skutki przedsięwzięcia dla następujących elementów:
ludzi, fauny i flory;
gleby, wód, powietrza, klimatu i krajobrazu;
dóbr materialnych i dziedzictwa kultury.
22
A.Kupidura, 2013
1.
Ocena określać ma również oddziaływania wzajemne
pomiędzy powyższymi elementami. Szczegółowy zakres
informacji, do przedstawienia których zobowiązany jest
wykonawca, przedstawia się w sposób następujący:
Opis przedsięwzięcia obejmujący w szczególności:
opis cech fizycznych przedsięwzięcia i wymagań użytkowania
terenu w czasie poszczególnych faz budowy i eksploatacji;
opis głównych cech procesów produkcyjnych, na przykład
rodzaju i ilości używanych materiałów;
ocenę typu i ilości spodziewanych pozostałości i emisji
(zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby, hałasu, wibracji,
światła, ciepła, promieniowania itp.) wynikających z
funkcjonowania przedsięwzięcia.
23
A.Kupidura, 2013
2.
Zarys głównych alternatywnych rozwiązań rozpatrzonych
przez wykonawcę, włącznie ze wskazaniem głównych
powodów dokonanego przez niego wyboru,
uwzględniającego skutki środowiskowe.
3.
Opis aspektów środowiska, na które może w znaczący
sposób oddziaływać przedsięwzięcie, obejmujący w
szczególności ludność, faunę, florę, glebę, wodę,
powietrze, czynniki klimatyczne, dobra materialne,
włącznie z dziedzictwem architektonicznym i
archeologicznym, krajobraz oraz opis wzajemnego
oddziaływania między tymi czynnikami.
24
A.Kupidura, 2013
4.
Opis możliwych znaczących skutków
środowiskowych przedsięwzięcia
wynikających z istnienia inwestycji,
korzystania z zasobów naturalnych, emisji
zanieczyszczeń, tworzenia uciążliwości i
unieszkodliwiania odpadów oraz informacja
wykonawcy odnośnie metod prognozowania
zastosowanych w celu oceny skutków
wywieranych na środowisko.
25
A.Kupidura, 2013
5.
Opis środków przewidzianych w celu
zapobiegania, zmniejszenia oraz
skompensowania znaczących, szkodliwych
skutków wywieranych na środowisko.
6.
Nietechniczne podsumowanie powyższych
informacji.
7.
Wskazanie trudności (niedostatków technicznych
lub braku specjalistycznej wiedzy), które
wykonawca napotkał przy opracowywaniu
wymaganych informacji.
26
A.Kupidura, 2013
Państwa członkowskie zobowiązane są podjąć
niezbędne środki, aby zapewnić władzom, których
może dotyczyć przedsięwzięcie z powodu ich
szczególnej odpowiedzialności w odniesieniu do
środowiska, możliwość wyrażenia opinii na temat
informacji dostarczonych przez wykonawcę i
wniosku o zezwolenie na inwestycję. Władze te są
tzw. organami współdziałającymi (opiniującymi,
uzgadniającymi). Szczegółowe ramy regulujące te
konsultacje ustanawiają państwa członkowskie.
27
A.Kupidura, 2013
Procedura udziału społeczeństwa uregulowana
została w art. 6 ust. 2 – 6 dyrektywy OOŚ.
Właściwe władze mają obowiązek informowania
społeczności o następujących kwestiach
dotyczących procedur decyzyjnych:
wniosku o zezwolenie na inwestycję;
fakcie, że przedsięwzięcie poddane jest
procedurze OOŚ oraz, gdzie w uzasadnionych
przypadkach, że przeprowadzane jest
postępowanie transgraniczne;
28
A.Kupidura, 2013
danych o właściwych władzach odpowiedzialnych za
podejmowanie decyzji, tych, od których można uzyskać
istotne informacje oraz tych, do których mogą być
przedkładane komentarze i zapytania;
szczegółach harmonogramu dla przekazywania
komentarzy lub zapytań;
charakterze możliwych decyzji lub, jeśli istnieje - o
projekcie decyzji;
dostępności informacji w zakresie OOŚ;
czasie i miejscu, w którym lub za pośrednictwem
którego istotne informacje są udostępniane;
szczegółach uzgodnień dotyczących udziału
społeczeństwa.
29
A.Kupidura, 2013
Postępowanie OOŚ przedsięwzięć uregulowane
zostało w art. 59 - 120 Uooś. OOŚ obejmuje w
szczególności:
weryfikację raportu o oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko (dalej „raport
OOŚ”),
uzyskanie wymaganych ustawą opinii i
uzgodnień,
zapewnienie możliwości udziału
społeczeństwa w postępowaniu.
30
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Brak powyższych elementów w postępowaniu w sprawie
wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
świadczy o tym, iż OOŚ nie była prowadzona.
OOŚ przeprowadza się w pierwszej fazie uzyskiwania
zezwolenia na inwestycję w ramach postępowania w
sprawie wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach. Decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach określa warunki dopuszczalności
realizacji przedsięwzięcia ze względu na wymogi ochrony
środowiska. Jest ona wydawana dla przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
31
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Wydanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach następuje przed
uzyskaniem decyzji inwestycyjnych. Taką
decyzją jest decyzja o zatwierdzeniu projektu
scalenia lub wymiany gruntów. Organem
właściwym do wydania decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach, w
przypadku scalania lub wymiany gruntów
jest starosta.
32
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Obowiązek przeprowadzenia OOŚ dla
planowanego przedsięwzięcia z grupy II
stwierdza, w drodze postanowienia,
organ właściwy do wydania decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach
(w przypadku scalenia jest to
starosta), uwzględniając łącznie poniżej
wymienione aspekty:
33
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
1.
rodzaj i charakterystyka przedsięwzięcia, z
uwzględnieniem:
skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu
oraz ich wzajemnych proporcji,
powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności
kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć
znajdujących się na obszarze, na który będzie
oddziaływać przedsięwzięcie,
wykorzystywania zasobów naturalnych,
emisji i występowania innych uciążliwości,
ryzyka wystąpienia poważnej awarii, przy uwzględnieniu
używanych substancji i stosowanych technologii;
34
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
2.
usytuowanie przedsięwzięcia, z
uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla
środowiska, w szczególności przy istniejącym
użytkowaniu terenu, zdolności
samooczyszczania się środowiska i
odnawiania się zasobów naturalnych,
walorów przyrodniczych i krajobrazowych
oraz uwarunkowań miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego -
uwzględniające:
35
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
2.
usytuowanie przedsięwzięcia, … uwzględniające:
obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płytkim
zaleganiu wód podziemnych,
obszary wybrzeży,
obszary górskie lub leśne,
obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć
wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych,
obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na
występowanie gatunków roślin i zwierząt lub ich
siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w
tym obszary Natura 2000 oraz pozostałe formy ochrony
przyrody,
36
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
2.
usytuowanie przedsięwzięcia, …
uwzględniające:
obszary, na których standardy jakości środowiska
zostały przekroczone,
obszary o krajobrazie mającym znaczenie
historyczne, kulturowe lub archeologiczne,
gęstość zaludnienia,
obszary przylegające do jezior,
uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej;
37
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
2.
usytuowanie przedsięwzięcia, … uwzględniające:
rodzaj i skala możliwego oddziaływania rozważanego w
odniesieniu do uwarunkowań wymienionych w ppkt. 1 i 2,
wynikające z:
zasięgu oddziaływania - obszaru geograficznego i liczby
ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać,
transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia
na poszczególne elementy przyrodnicze,
wielkości i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem
obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej,
prawdopodobieństwa oddziaływania,
czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania.
38
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Zgodnie z § 3.1 Rozporządzenia OOŚ z 2010 r.
scalenia gruntów, których obszar użytków rolnych
jest większy niż 10 ha na obszarach objętych
formami ochrony przyrody lub w otulinach form
ochrony przyrody oraz 100 ha na obszarach
innych mogą wymagać sporządzenia raportu o
oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.
Natomiast według wytycznych Zaleceń Rolnictwa i
Rozwoju Wsi (Zalecenia MRiRW) w przypadku gdy
projekt scalenia obejmuje obszar powyżej 300 ha
należy wykonać studium środowiskowe.
39
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Studium to składa się z:
części graficznej (w skali 1:5000 lub
1:10000) i
części opisowej.
Studium środowiskowe opracowuje
właściwe biuro geodezji i terenów
rolnych na etapie opracowania założeń
do projektu scalenia.
40
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
W części graficznej studium należy przedstawić
zasięgi występowania następujących
obszarów:
obszary wodno-błotne oraz inne obszary o
płytkim zaleganiu wód podziemnych,
obszary wybrzeży,
obszary górskie lub leśne,
obszary objęte ochroną, w tym strefy
ochronne ujęć wód,
obszary ochronne zbiorników śródlądowych,
41
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
W części graficznej studium należy przedstawić zasięgi
występowania następujących obszarów:
obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu
na występowanie gatunków roślin i zwierząt i ich
siedlisk oraz siedlisk przyrodniczych objętych
ochroną, w tym Natura 2000,
obszary, na których standardy jakości środowiska
zostały przekroczone,
obszary zamieszkałe przez ludność,
obszary o krajobrazie mającym znaczenie
historyczne, kulturowe lub archeologiczne.
42
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
W części opisowej studium zawiera przewidywany
wpływ projektowanych obiektów na poszczególne
elementy środowiska. Studium przekazywane jest
do właściwej w sprawach ochrony środowiska
komórki organizacyjnej starostwa powiatowego
wraz z założeniami do projektu scalenia. Na
podstawie studium starosta wydaje postanowienie
o obowiązku przygotowania raportu o
oddziaływaniu na środowisko bądź o odstąpieniu
od tego obowiązku.
43
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na
środowisko powinien zawierać zgodnie z art.
66 Uooś takie elementy jak:
1.
opis planowanego przedsięwzięcia – zawartego w
założeniach do projektu scalenia,
2.
opis elementów przyrodniczych środowiska objętych
założeniami do projektu scalenia, w tym objętych
ochroną,
3.
opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim
zasięgu oddziaływania zabytków chronionych
przepisami
,
44
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na środowisko powinien zawierać
zgodnie z art. 66 Uooś takie elementy jak:
4.
opis przewidywanych skutków dla środowiska w
przypadku zaniechania scalenia,
5.
opis wariantów zawartych w założeniach do projektu
scalenia,
6.
określenie przewidywanego oddziaływania na
środowisko analizowanych przedsięwzięć i ich
wariantów,
7.
uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę
wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na
środowisko,
45
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na środowisko powinien
zawierać zgodnie z art. 66 Uooś takie elementy jak:
8.
opis przewidywanych znaczących oddziaływań scalenia
gruntów na środowisko oraz opis metod prognozowania,
9.
opis przewidywanych działań mających na celu
zapobieganie, ograniczanie lub kompensatę
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko,
10.
wskazanie czy dla planowanego scalenia gruntów
konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego
użytkowania
11.
przedstawienie załącznika graficznego projektowanych
przedsięwzięć
46
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na środowisko powinien
zawierać zgodnie z art. 66 Uooś takie elementy jak:
12.
analizę możliwych konfliktów społecznych
wynikających z realizacji projektu scalenia
13.
przedstawienie propozycji monitoringu
oddziaływania projektu scalenia na etapie jego
realizacji i w okresie najbliższych 10-15 lat
14.
wskazanie trudności wynikających z
niedostatków technik lub luk we współczesnej
wiedzy, jakie napotkano w trakcie opracowywania
raportu,
47
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Raport o oddziaływaniu scalenia gruntów na środowisko
powinien zawierać zgodnie z art. 66 Uooś takie elementy
jak:
15.
streszczenie w języku
niespecjalistycznym,
16.
nazwę jednostki oraz osób
sporządzających raport
17.
źródła informacji stanowiące podstawę
do sporządzenia raportu
48
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
Przedsięwzięcia przewidziane w założeniach do projektu
scalenia gruntów mogą:
wpłynąć bardzo korzystnie na środowisko,
wpłynąć korzystnie na środowisko,
być obojętne wobec środowiska na obszarze
przewidzianym w projekcie scaleniowym,
wpłynąć niekorzystnie na środowisko – konieczne
wtedy będzie dokonanie korekt w projekcie,
wpłynąć bardzo niekorzystnie na środowisko – w tym
przypadku konsekwencją będzie brak zgody starosty
na scalanie gruntów według propozycji zawartych w
założeniach.
49
A.Kupidura, 2013
Ocena oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w świetle prawa
polskiego
W procesie scalenia i wymiany gruntów, należy
dokonać określenia przebiegu granic. Może to
nastąpić w następujących uwarunkowaniach
(Malina, Kowalczyk, 2009):
1.
Na podstawie art. 39 ustawy z dnia 17 maja
1989 r. Prawo geodezyjne, gdy przesunięte,
uszkodzone lub zniszczone są znaki graniczne,
ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez
przeprowadzenia postępowania
rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty
pozwalające na określenie ich pierwotnego
położenia. Jeżeli jednak wyniknie spór co do
położenia znaków, strony mogą wystąpić do
sądu o rozstrzygnięcie sprawy.
2.
Wyznaczenie granic działek ujawnionych
uprzednio w ewidencji gruntów i budynków
(wyznaczenie przebiegu granicy), nie dotyczy
granic wynikających ze stanu prawnego
nieruchomości, ale granic funkcjonujących w
ewidencji gruntów i budynków, posiadających
charakter „rejestrowy”. Aktem wykonawczym w
zakresie czynności wyznaczania punktów
granicznych ujawnianych uprzednio w ewidencji
gruntów i budynków jest Rozporządzenie Ministra
Rozwoju Regionalnego i budownictwa z dnia 29
marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i
budynków (Malina, Kowalczyk, 2009).
3.
Ustalenie granic nieruchomości w
postępowaniu rozgraniczeniowym.
Regulacje prawne dotyczące rozgraniczania
nieruchomości zawarte są w:
Ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne
(art. 29-39),
Rozporządzenie Ministrów Spraw
Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i
Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia
1999 r. w sprawie rozgraniczania
nieruchomości (Dz. U. z 1999, Nr 45, poz.
453)
Ustawie Prawo wodne (art. 1),
Kodeksie cywilnym (art. 152-154),
Kodeksie postępowania administracyjnego
(art. 506-525 i 606-694),
Rozporządzenie w sprawie
rozgraniczania nieruchomości
określa rodzaje dokumentów
stanowiących podstawę ustalania
przebiegu granic oraz sposób i tryb
wykonywania przez geodetę
czynności ustalania przebiegu granic
i sporządzania dokumentacji przy
rozgraniczaniu nieruchomości.
granice gruntów nie zostały ustalone
- wznowienie znaku granicznego nie
może nastąpić,
granice gruntów stały się sporne,
istnieje rozbieżność pomiędzy
stanem prawnym i faktycznym
granicy.
ustalenie przebiegu granic,
określenie położenia punktów i linii
granicznych,
utrwalenie ich trwałymi znakami
granicznymi na gruncie,
sporządzenie odpowiednich
dokumentów.
punkty graniczne - punkty określające
przebieg granicy nieruchomości,
znak graniczny - znak z trwałego
materiału umieszczony w punkcie
granicznym lub trwały element
zagospodarowania terenu znajdujący
się w tym punkcie,
Właściciele lub inne osoby władające
nieruchomościami (gruntami) są
obowiązane do ochrony znaków
granicznych, a właściciele gruntów
sąsiednich – do współdziałania przy
utrzymywaniu stałych znaków
granicznych i ponoszenia po połowie
kosztów ich urządzenia (art. 152 k.c.)
Wszczęcie na wniosek
następuje w
przypadkach:
gdy wystąpił spór co
do przebiegu linii
granicznej między
sąsiednimi
nieruchomościami lub,
gdy doszło do zatarcia
granic, co powoduje
wątpliwości co do jej
przebiegu;
Wszczęcie z urzędu
następuje :
przy scalaniu
gruntów,
ze względu na
potrzeby gospodarki
narodowej lub
interes społeczny, a
brak wniosku strony.
rozgraniczeniu gruntów ( art. 33 ust. 1 pgik)
umorzeniu postępowania
administracyjnego, w przedmiocie
rozgraniczenia nieruchomości, w związku z
zawarciem przez strony ugody przed
upoważnionym geodetą (art. 105 § 1 k.p.a.
w związku z art. 31 ust. 4 pgik),
umorzeniu postępowania i przekazaniu
sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi,
jeżeli wyniknie spór graniczny, który nie
skończy się ugodą.
zawarta przed geodetą ma moc
sądową, natomiast odwołanie od
decyzji bądź ugody zawartym przed
geodetą, następuje do sądu
rejonowego, natomiast odwołanie
dotyczące formalnego toku
postępowania może być wniesione
do samorządowego kolegium
odwoławczego.
Decyzja wójta (burmistrza lub prezydenta
miasta) o rozgraniczeniu nieruchomości
może być wydana wówczas gdy,
zainteresowani właściciele nieruchomości
nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu
granicy nastąpiło na podstawie zebranych
dowodów lub zgodnego oświadczenia
stron.
W przypadku gdy jedna ze stron jest
niezadowolona z ustalenia przebiegu
granicy, może żądać przekazania sprawy
sadowi, w terminie 14 dni od dnia
doręczenia decyzji.
Decyzja wójta (burmistrza lub prezydenta
miasta) o umorzeniu postępowania
administracyjnego i przekazanie sprawy z
urzędu do rozpatrzenia sadowi, następuje
jeżeli przy sporze, co do linii granicznych nie
dojdzie do zawarcia ugody lub nie ma
podstaw do wydania decyzji o ograniczeniu
nieruchomości.
Czynności ustalania przebiegu granic
dokonuje uprawniony geodeta, upoważniony
przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
1.
po przekazaniu sądowi sprawy przez organ
administracyjny, zebrane przez uprawnionego
geodetę (i upoważnionego przez organ) dowody
lub zgodne oświadczenia woli stron nie dają
podstaw do ustalenia przebiegu granicy i
rozgraniczenia w drodze decyzji oraz gdy w
razie sporu nie doszło do zawarcia ugody. Sąd
rozpatruje przekazana sprawę w drodze
postępowania nieprocesowego;
2.
bez poprzedzającej fazy postępowania
administracyjnego (w drodze orzeczenia
sądowego), gdy przed sądem toczy sie sprawa
o własność lub o wydanie nieruchomości albo
jej części, a ustalenie przebiegu granicy jest
potrzebne do rozstrzygnięcia rozpatrywanej
sprawy.
strona niezadowolona z ustalenia przebiegu
granicy, w terminie 14 dni od dnia
doręczenia jej decyzji w tej sprawie, zażąda
przekazania sprawy sadowi (art. 33 ust. 3),
w razie sporu co do przebiegu linii
granicznych nie dojdzie do zawarcia ugody
lub nie ma podstaw do wydania decyzji i
organ po umorzeniu postępowania
administracyjnego przekazuje sprawę z
urzędu do rozpatrzenia sadowi (art. 34 ust.
1i 2).
Sąd wówczas rozpatruje sprawy o rozgraniczenie
nieruchomości
w trybie postępowania nieprocesowego (art. 34 ust. 3).
Rozgraniczanie gruntów pokrytych
wodami, stanowiącymi własność
Skarbu Państwa lub jednostki
samorządu terytorialnego, czyli
będącymi wodami publicznymi, z
gruntami przyległymi do tych wód,
polega na ustaleniu linii brzegu (art.
15 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r.
Prawo wodne).
Linie brzegu dla cieków naturalnych,
jezior oraz innych naturalnych
zbiorników wodnych stanowi
krawędź brzegu lub linia stałego
porostu traw albo linia, która ustala
sie według średniego stanu wody
ustalanego przez państwową służbę
hydrologiczno-meteorologiczną z
okresu co najmniej ostatnich 10 lat.
właściwy terenowy organ
administracji morskiej - dla morskich
wód wewnętrznych,
właściwy wojewoda - dla wód
granicznych oraz śródlądowych dróg
wodnych,
właściwy starosta realizujący zadanie
z zakresu administracji rządowej -
dla pozostałych wód.
Przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia
1997 r. o gospodarce
nieruchomościami - nie stosuje się do
nieruchomości położonych na
obszarach przeznaczonych w planach
miejscowych na cele rolne i leśne, a w
przypadku braku planu miejscowego
do nieruchomości wykorzystywanych
na cele rolne i leśne.
Za nieruchomości wykorzystywane na
cele rolne i leśne uznaje się
nieruchomości wykazane w katastrze
nieruchomości jako użytki rolne albo
grunty leśne oraz zadrzewione i
zakrzewione, a także wchodzące w skład
nieruchomości rolnych użytki kopalne,
nieużytki i drogi, jeżeli nie ustalono dla
nich warunków zabudowy i
zagospodarowania terenu.
Przepisy ustawy stosuje się jednak, gdy:
Nie ma mpzp, ale nieruchomość rola lub leśna
objęta została jednym z dwóch rodzajów decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
tj. decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu
publicznego lub decyzją o warunkach zabudowy
zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (Wolanin, 2011),
dokonanie podziału spowodowałoby konieczność
wydzielenia nowych dróg niebędących
niezbędnymi drogami dojazdowymi do
nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw
rolnych albo,
spowodowałoby wydzielenie działek gruntu o
powierzchni mniejszej niż 0,3000 ha (art. 92).
Konieczność stosowania przepisów ustawy w
przypadku nieruchomości rolnych i leśnych
objętych decyzjami o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu, oznacza, że
ustawodawca związał stosowanie tych
przepisów z samą możliwością
zagospodarowania nieruchomości na inne cele
jeżeli możliwość ta została skonkretyzowana
jedną z omawianych decyzji. Wtedy
nieruchomość ta nie jest traktowana w
procedurze jako nieruchomość rolna lub leśna,
lecz jako nieruchomość możliwa do
zagospodarowania na inne cele, wynikające z
omawianych decyzji (Wolanin, 2011).
Kryterium dotyczące powierzchni 0,3000 ha
powoduje, że jeżeli każda z wydzielonych
działek gruntu będzie miała powierzchnię
co najmniej 3000 m
2
, wtedy podział ten
dokonywany jest poza przepisami ustawy
o gospodarce nieruchomościami, na
podstawie operatu podziałowego, który po
przyjęciu do państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego stanowi
podstawę wprowadzenia nowo
wydzielonych działek gruntu rolnych i
leśnych do ewidencji gruntów i budynków.
W przypadku gdy do podziału nieruchomości
rolnych i leśnych w granicach okoliczności
określonych w art. 92 ustawy o
gospodarce nieruchomościami, nie stosuje
się przepisów rozdziału tej ustawy o
podziałach nieruchomości, to znaczy, że
nie można dla tych nieruchomości rolnych
lub leśnych wymagać spełnienia warunków
określonych w przepisach ustawy.
Dla przykładu, nie można wymagać, żeby
wydzielone z nieruchomości rolnej lub
leśnej działki gruntu miały zapewniony
dostęp do drogi publicznej, jeżeli
powierzchnia tych działek nie będzie
mniejsza niż 0,3000 ha. Warunek
zapewnienia wydzielanym działkom
gruntu dostępu do drogi publicznej
zawarty jest w art. 93 ust. 3 ustawy,
którego nie stosuje się do podziału
nieruchomości rolnych i leśnych.
Brak jest również innych przepisów
prawa, z których wynikałby
obowiązek zapewnienia
wydzielanym działkom gruntu
rolnego lub leśnego o powierzchni
co najmniej 0,3000 ha dostępu do
drogi publicznej (Wolanin, 2011).
Podział nieruchomości położonych na
obszarach przeznaczonych w planach
miejscowych na cele rolne i leśne, a w
przypadku braku planu miejscowego
wykorzystywanych na cele rolne i
leśne, powodujący wydzielenie działki
gruntu o powierzchni mniejszej niż
0,3000 ha, jest dopuszczalny, pod
warunkiem że:
Podział nieruchomości o powierzchni mniejszej niż
0,3000 ha, jest dopuszczalny, pod warunkiem że:
działka ta zostanie przeznaczona
na powiększenie sąsiedniej
nieruchomości lub
dokonana zostanie regulacja granic
między sąsiadującymi
nieruchomościami oraz
pod drogi wewnętrzne, jak również
Podział nieruchomości o powierzchni mniejszej niż
0,3000 ha, jest dopuszczalny, pod warunkiem że:
na cele określone w art. 95 ustawy o
gospodarce nieruchomościami, czyli:
zniesienia współwłasności nieruchomości
zabudowanej co najmniej dwoma budynkami,
wzniesionymi na podstawie pozwolenia na
budowę, jeżeli podział ma polegać na
wydzieleniu dla poszczególnych
współwłaścicieli, wskazanych we wspólnym
wniosku, budynków wraz z działkami gruntu
niezbędnymi do prawidłowego korzystania z
tych budynków;
wydzielenia działki budowlanej, jeżeli
budynek został wzniesiony na tej działce
przez samoistnego posiadacza w dobrej
wierze;
wydzielenia części nieruchomości, której
własność lub użytkowanie wieczyste
zostały nabyte z mocy prawa;
realizacji roszczeń do części
nieruchomości, wynikających z przepisów
niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw;
realizacji przepisów dotyczących
przekształceń własnościowych albo
likwidacji przedsiębiorstw państwowych
lub samorządowych;
wydzielenia części nieruchomości objętej
decyzją o ustaleniu lokalizacji drogi
publicznej;
wydzielenia części nieruchomości objętej
decyzją o ustaleniu lokalizacji linii
kolejowej;
wydzielenia części nieruchomości objętej
decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji
w zakresie lotniska użytku publicznego w
rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 lutego
2009 r. o szczególnych zasadach
przygotowania i realizacji inwestycji w
zakresie lotnisk użytku publicznego;
wydzielenia części nieruchomości objętej
decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 lipca
2010 r. o szczególnych zasadach
przygotowania do realizacji inwestycji w
zakresie budowli przeciwpowodziowych.
wydzielenia działki budowlanej niezbędnej
do korzystania z budynku mieszkalnego;
wydzielenia działek gruntu na terenach
zamkniętych.
