Trening mentalny
Trening mentalny
Opracowała:
Opracowała:
Agnieszka Sawicka
Agnieszka Sawicka
Na świecie trening mentalny stał się już
Na świecie trening mentalny stał się już
integralną częścią przygotowań wielu
integralną częścią przygotowań wielu
zawodników do treningów i zawodów.
zawodników do treningów i zawodów.
Bez niego nawet najlepsze
Bez niego nawet najlepsze
przygotowanie techniczne nie
przygotowanie techniczne nie
zagwarantuje sukcesu. Kiedy poziom
zagwarantuje sukcesu. Kiedy poziom
wytrenowania zawodników osiąga
wytrenowania zawodników osiąga
poziom mistrzowski, o tym kto
poziom mistrzowski, o tym kto
zdobędzie medal zaczyna decydować
zdobędzie medal zaczyna decydować
forma psychiczna. Wygra ten, kto lepiej
forma psychiczna. Wygra ten, kto lepiej
zapanuje nad emocjami w momencie
zapanuje nad emocjami w momencie
startu.
startu.
Mentalne wspomaganie zawodnika w
Mentalne wspomaganie zawodnika w
osiąganiu wyniku sportowego jest to
osiąganiu wyniku sportowego jest to
dodawanie do stałych elementów
dodawanie do stałych elementów
struktury konkretnej walki możliwości
struktury konkretnej walki możliwości
maksymalizujących je w stopniu
maksymalizujących je w stopniu
wykraczającym poza trening, czyli
wykraczającym poza trening, czyli
kreację rzeczywistości zamieniającą
kreację rzeczywistości zamieniającą
to co niemożliwe w możliwe i to co
to co niemożliwe w możliwe i to co
nierealne w realne.
nierealne w realne.
Trening mentalny uczy:
Trening mentalny uczy:
jak skutecznie koncentrować uwagę,
jak skutecznie koncentrować uwagę,
zmniejszać napięcie psychiczne i
zmniejszać napięcie psychiczne i
fizyczne przed startem,
fizyczne przed startem,
jak wykorzystać swoje możliwości
jak wykorzystać swoje możliwości
mimo niesprzyjającego otoczenia
mimo niesprzyjającego otoczenia
jak prawidłowo formułować cele
jak prawidłowo formułować cele
Korzyści płynące ze stosowania
Korzyści płynące ze stosowania
treningu mentalnego:
treningu mentalnego:
wyznaczanie celu czyli jak wyznaczyć
wyznaczanie celu czyli jak wyznaczyć
sportowe cele programując zwycięstwem
sportowe cele programując zwycięstwem
nieświadomy umysł
nieświadomy umysł
redukcja stresu czyli jak pozbyć się
redukcja stresu czyli jak pozbyć się
przeszywającego stresu
przeszywającego stresu
automatyczna aktywizacja najwyższych
automatyczna aktywizacja najwyższych
mentalnych zasobów startowych czyli jak
mentalnych zasobów startowych czyli jak
sprawić aby za każdym razem czuć się tak
sprawić aby za każdym razem czuć się tak
jak podczas najbardziej udanego
jak podczas najbardziej udanego
startu/meczu
startu/meczu
intermotywacja czyli jak sprawić by
intermotywacja czyli jak sprawić by
informacje docierające do z zewnątrz miały
informacje docierające do z zewnątrz miały
pozytywny wpływ na mentalne
pozytywny wpływ na mentalne
przygotowanie startowe zawodnika
przygotowanie startowe zawodnika
intramotywacja czyli jak sprawić by
intramotywacja czyli jak sprawić by
pojawiające się w zawodniku sygnały były
pojawiające się w zawodniku sygnały były
sprzężone z jego pragnieniem sukcesu
sprzężone z jego pragnieniem sukcesu
aktywizacja pewności siebie czyli jak
aktywizacja pewności siebie czyli jak
sprawić by zawodnik całym sobą
sprawić by zawodnik całym sobą
przemawiał za swoim sukcesem
przemawiał za swoim sukcesem
koncentracja
koncentracja
komunikacja czyli jak sprawić by media,
komunikacja czyli jak sprawić by media,
kibice i każdy z kim zawodnik się
kibice i każdy z kim zawodnik się
komunikuje pomagały mu wspierać
komunikuje pomagały mu wspierać
wizerunek swojego sukcesu
wizerunek swojego sukcesu
Wizualizacja
Wizualizacja
i
i
Hipnoza
Hipnoza
Najczęściej stosowanymi technikami
Najczęściej stosowanymi technikami
treningu mentalnego w sporcie są
treningu mentalnego w sporcie są
wizualizacja i hipnoza.
wizualizacja i hipnoza.
Wizualizacja
Wizualizacja
Według różnych autorów określana jest jako:
Według różnych autorów określana jest jako:
Proces aktywizowania doświadczeń
Proces aktywizowania doświadczeń
zmysłowych (percepcyjnych) i
zmysłowych (percepcyjnych) i
emocjonalnych w celu wykorzystania
emocjonalnych w celu wykorzystania
zgromadzonych zasobów psychicznych dla
zgromadzonych zasobów psychicznych dla
przyszłych planów i ich realizacji
przyszłych planów i ich realizacji
Zbiór myśli przedstawionych w formie
Zbiór myśli przedstawionych w formie
obrazów
obrazów
Świadome wykorzystanie twórczej
Świadome wykorzystanie twórczej
wyobraźni do rozwiązywania codziennych
wyobraźni do rozwiązywania codziennych
problemów: pokonywania przeszkód,
problemów: pokonywania przeszkód,
osiągania celów, poszerzania świadomości i
osiągania celów, poszerzania świadomości i
podwyższania jakości życia.
podwyższania jakości życia.
Podczas ćwiczeń wizualizacyjnych,
Podczas ćwiczeń wizualizacyjnych,
które wykonywane są w niezbyt
które wykonywane są w niezbyt
głębokim, ale wystarczającym do
głębokim, ale wystarczającym do
wejścia w stan
wejścia w stan
alfa
alfa
relaksie,
relaksie,
aktywizowana jest prawa, intuicyjna-
aktywizowana jest prawa, intuicyjna-
odpowiadająca za bardziej bezpośredni
odpowiadająca za bardziej bezpośredni
sposób funkcjonowania człowieka,
sposób funkcjonowania człowieka,
posługująca się obrazami- półkula
posługująca się obrazami- półkula
mózgu.
mózgu.
Pozostawanie w stanie
Pozostawanie w stanie
alfa
alfa
redukuje
redukuje
aktywność lewej, zwerbalizowanej,
aktywność lewej, zwerbalizowanej,
logicznej, oceniającej i zdroworozsądkowej
logicznej, oceniającej i zdroworozsądkowej
półkuli, dzięki czemu silniej, wyraźniej i
półkuli, dzięki czemu silniej, wyraźniej i
pełniej odbierane są sygnały z półkuli
pełniej odbierane są sygnały z półkuli
prawej, na co dzień zdominowanej przez
prawej, na co dzień zdominowanej przez
półkule lewą. Możliwe staje się wtedy
półkule lewą. Możliwe staje się wtedy
łamanie schematów, wykraczających poza
łamanie schematów, wykraczających poza
konwencje, całkowicie inne postrzeganie
konwencje, całkowicie inne postrzeganie
rzeczy i procesów.
rzeczy i procesów.
Sportowcy wykorzystują wizualizację
Sportowcy wykorzystują wizualizację
do szybszego, zawierającego mniej błędów
do szybszego, zawierającego mniej błędów
i trwalszego opanowania techniki ruchu
i trwalszego opanowania techniki ruchu
do radzenia sobie z lękami przed porażką
do radzenia sobie z lękami przed porażką
lub sukcesem
lub sukcesem
do kreowania przyszłych zwycięstw
do kreowania przyszłych zwycięstw
do radzenia sobie w wielu sytuacjach
do radzenia sobie w wielu sytuacjach
specyficznych dla uprawianej przez siebie
specyficznych dla uprawianej przez siebie
dyscypliny
dyscypliny
Wizualizacja ma dwie formy: zewnętrzną i
Wizualizacja ma dwie formy: zewnętrzną i
wewnętrzną
wewnętrzną
Wizualizacja zewnętrzna jest łatwiejsza i
Wizualizacja zewnętrzna jest łatwiejsza i
polega na oglądaniu w wyobraźni jakby filmu,
polega na oglądaniu w wyobraźni jakby filmu,
ze sobą w roli głównej. Jest to więc oglądanie
ze sobą w roli głównej. Jest to więc oglądanie
siebie z zewnątrz. Może to być również
siebie z zewnątrz. Może to być również
oglądanie - prezentowanego przez kogoś
oglądanie - prezentowanego przez kogoś
innego – pożądanego wzorca zachowania,
innego – pożądanego wzorca zachowania,
które zostaje ‘wprogramowane’ w miejsce
które zostaje ‘wprogramowane’ w miejsce
zachowania podlegającego wyeliminowaniu.
zachowania podlegającego wyeliminowaniu.
(np..
(np..
stworzenie wyobrażeniowej wizji, że
stworzenie wyobrażeniowej wizji, że
zawodnik mija linię mety i na tablicy wyników
zawodnik mija linię mety i na tablicy wyników
widzi czas, jaki wspólnie z trenerem
widzi czas, jaki wspólnie z trenerem
wyznaczyli jako cel końcowy do osiągnięcia w
wyznaczyli jako cel końcowy do osiągnięcia w
tym sezonie
tym sezonie
)
)
.
.
Wizualizacja wewnętrzna natomiast
Wizualizacja wewnętrzna natomiast
jest zwykle wprowadzana późniejszym
jest zwykle wprowadzana późniejszym
etapie, po opanowaniu umiejętności
etapie, po opanowaniu umiejętności
wizualizacji zewnętrznej. W trakcie
wizualizacji zewnętrznej. W trakcie
posługiwania się tą formą wizualizacji
posługiwania się tą formą wizualizacji
ćwiczący w prowadzonym wyobrażeniu
ćwiczący w prowadzonym wyobrażeniu
znajduje się wewnątrz siebie, nie
znajduje się wewnątrz siebie, nie
ogląda siebie lecz jest sobą. Dzięki
ogląda siebie lecz jest sobą. Dzięki
temu program działania zostaje
temu program działania zostaje
wprowadzony bezpośrednio do
wprowadzony bezpośrednio do
podświadomości i świadomości
podświadomości i świadomości
ćwiczącego.
ćwiczącego.
Badania wykazały, że sygnały płynące
Badania wykazały, że sygnały płynące
podczas tych wyobrażeń z ośrodków
podczas tych wyobrażeń z ośrodków
ruchowych do odpowiednich mięśni
ruchowych do odpowiednich mięśni
różnią się od sygnałów
różnią się od sygnałów
charakterystycznych dla prawdziwych
charakterystycznych dla prawdziwych
ruchów jedynie natężeniem. Oznacza
ruchów jedynie natężeniem. Oznacza
to, że człowiek może programować
to, że człowiek może programować
swoje działania, uczyć się precyzyjnie
swoje działania, uczyć się precyzyjnie
nowych ruchów, a eliminować błędy w
nowych ruchów, a eliminować błędy w
działaniach już utrwalonych dzięki
działaniach już utrwalonych dzięki
bezpośredniemu dostępowi – przez
bezpośredniemu dostępowi – przez
uaktywnioną prawą półkule mózgu- do
uaktywnioną prawą półkule mózgu- do
ośrodków ruchowych kory mózgowej.
ośrodków ruchowych kory mózgowej.
Aby wizualizacja była skuteczna musi być
Aby wizualizacja była skuteczna musi być
spełnionych kilka warunków:
spełnionych kilka warunków:
Musi odnosić się do działania, którego
Musi odnosić się do działania, którego
przebieg zależy od osoby wizualizującej
przebieg zależy od osoby wizualizującej
Osoba wizualizująca powinna mieć
Osoba wizualizująca powinna mieć
podstawową znajomość natury
podstawową znajomość natury
zjawiska, które wizualizuje.
zjawiska, które wizualizuje.
Wizualizacja powinna angażować wiele
Wizualizacja powinna angażować wiele
zmysłów, ponieważ wtedy jest
zmysłów, ponieważ wtedy jest
najskuteczniejsza.
najskuteczniejsza.
Hipnoza
Hipnoza
Hipnoza – hipnoterapia, jest to stan
Hipnoza – hipnoterapia, jest to stan
odmiennej świadomości, pomiędzy jawą a
odmiennej świadomości, pomiędzy jawą a
snem, nie jest to więc sen fizjologiczny. W tym
snem, nie jest to więc sen fizjologiczny. W tym
następuje fizyczne odprężenie i umysłowa
następuje fizyczne odprężenie i umysłowa
koncentracja tak jak przy głębokiej medytacji.
koncentracja tak jak przy głębokiej medytacji.
Jest to rodzaj sztucznego snu, który może
Jest to rodzaj sztucznego snu, który może
odblokować strefę podświadomości. Zabiegi
odblokować strefę podświadomości. Zabiegi
hipnozy są wspaniałym narzędziem
hipnozy są wspaniałym narzędziem
odblokowującym podświadomość, dzięki
odblokowującym podświadomość, dzięki
czemu można szybko dotrzeć do przyczyn
czemu można szybko dotrzeć do przyczyn
powodujących problemy w życiu codziennym
powodujących problemy w życiu codziennym
oraz w sporcie.
oraz w sporcie.
Hipnozę stosuje się prawie w każdej dziedzinie
Hipnozę stosuje się prawie w każdej dziedzinie
sportu:
sportu:
W motywacji do treningów- hipnozą można
W motywacji do treningów- hipnozą można
wspomagać przebieg treningów, zwiększyć
wspomagać przebieg treningów, zwiększyć
ich efektywność poprzez wizualizację w
ich efektywność poprzez wizualizację w
hipnozie i pokazanie sukcesu wprowadzając
hipnozie i pokazanie sukcesu wprowadzając
w przyszłość. Kiedy zawodnikom nie chce
w przyszłość. Kiedy zawodnikom nie chce
się trenować, można ich zmobilizować do
się trenować, można ich zmobilizować do
mocniejszego, intensywniejszego treningu.
mocniejszego, intensywniejszego treningu.
W motywacji do zwycięstwa - jeśli w czasie
W motywacji do zwycięstwa - jeśli w czasie
zawodów zawodnikowi brakuje sił, można
zawodów zawodnikowi brakuje sił, można
go pobudzić, żeby zdobył się na ten
go pobudzić, żeby zdobył się na ten
końcowy wysiłek, wykorzystując rezerwy
końcowy wysiłek, wykorzystując rezerwy
tkwiące w podświadomości.
tkwiące w podświadomości.
Przełamywanie stresów przed
Przełamywanie stresów przed
startem, w trakcie zawodów i po
startem, w trakcie zawodów i po
starcie. Przełamywanie i usuwanie
starcie. Przełamywanie i usuwanie
lęków, bólów. U zawodników mogą
lęków, bólów. U zawodników mogą
pojawiać tzw. bóle urojone ( po
pojawiać tzw. bóle urojone ( po
kontuzji). Hipnoza pozwala te
kontuzji). Hipnoza pozwala te
przeszkadzające bóle zminimalizować
przeszkadzające bóle zminimalizować
i usunąć myśli, które mają wpływ na
i usunąć myśli, które mają wpływ na
stan fizyczny organizmu.
stan fizyczny organizmu.
Wzmacnianie siły woli (motywacji)-
Wzmacnianie siły woli (motywacji)-
polega to przede wszystkim na
polega to przede wszystkim na
budowaniu w zawodnikach większej
budowaniu w zawodnikach większej
pewności siebie, wytrwałości w
pewności siebie, wytrwałości w
działaniu, wiary w siebie i w zwycięstwo.
działaniu, wiary w siebie i w zwycięstwo.
Po hipnozie zawodnik powinien mieć
Po hipnozie zawodnik powinien mieć
pozytywne nastawienie na osiągnięcie
pozytywne nastawienie na osiągnięcie
sukcesu, powinien go oczekiwać, na
sukcesu, powinien go oczekiwać, na
zasadzie sukces człowieka rodzi się w
zasadzie sukces człowieka rodzi się w
jego umyśle i później materializuje (tj.
jego umyśle i później materializuje (tj.
myśl, słowo, czyn).
myśl, słowo, czyn).
Wyszukiwanie i eliminacja źródła
Wyszukiwanie i eliminacja źródła
niepowodzeń. Dzięki hipnozie
niepowodzeń. Dzięki hipnozie
możemy zamienić patologiczne,
możemy zamienić patologiczne,
destrukcyjne programy na życie, na
destrukcyjne programy na życie, na
nowe pozytywne, prowadzące nas do
nowe pozytywne, prowadzące nas do
sukcesu.
sukcesu.
Wcześniej odbyte kontuzje powodują
Wcześniej odbyte kontuzje powodują
traumy myślowe które poprzez
traumy myślowe które poprzez
hipnozę zostają usunięte z
hipnozę zostają usunięte z
podświadomości. Dzięki temu
podświadomości. Dzięki temu
zawodnik nie myśli już o nich w
zawodnik nie myśli już o nich w
podobnych sytuacjach.
podobnych sytuacjach.
Inne techniki
Inne techniki
Strategia wyznaczania celu
Strategia wyznaczania celu
Motywacja jest tu rozumiana jako
Motywacja jest tu rozumiana jako
wewnętrzna siła, aktywizująca nas do
wewnętrzna siła, aktywizująca nas do
działania i podejmowania wysiłku
działania i podejmowania wysiłku
mającego na celu realizację naszych
mającego na celu realizację naszych
marzeń poprzez osiągnięcie
marzeń poprzez osiągnięcie
upragnionego celu. Ta siła napędowa
upragnionego celu. Ta siła napędowa
może być uruchamiana zarówno
może być uruchamiana zarówno
przez zewnętrzne jak i wewnętrzne
przez zewnętrzne jak i wewnętrzne
bodźce
bodźce
.
.
Najskuteczniejszym sposobem, mającym za
Najskuteczniejszym sposobem, mającym za
zadanie utrzymywanie motywacji na
zadanie utrzymywanie motywacji na
odpowiednim poziomie i wzbudzanie potrzeby
odpowiednim poziomie i wzbudzanie potrzeby
osiągnięć jest strategia wyznaczania celów do
osiągnięć jest strategia wyznaczania celów do
realizacji. Oczywiście, każdy trener
realizacji. Oczywiście, każdy trener
przystępując do planowania danego sezonu
przystępując do planowania danego sezonu
treningowego rozpoczyna od zaplanowania
treningowego rozpoczyna od zaplanowania
pewnych celów. Ale by te cele spełniały swą
pewnych celów. Ale by te cele spełniały swą
funkcję motywującą młodego zawodnika do
funkcję motywującą młodego zawodnika do
żmudnego treningu i startu, muszą najpierw
żmudnego treningu i startu, muszą najpierw
spełnić pewne warunki
spełnić pewne warunki
cel powinien być wybrany wspólnie przez
cel powinien być wybrany wspólnie przez
trenera i zawodnika w taki sposób, by
trenera i zawodnika w taki sposób, by
zawodnik świadomie go zaakceptował.
zawodnik świadomie go zaakceptował.
wybrany cel musi być realistyczny ale
wybrany cel musi być realistyczny ale
jednocześnie stanowić wyzwanie. Oznacza to,
jednocześnie stanowić wyzwanie. Oznacza to,
że możliwe jest jego osiągnięcie, ale aby to
że możliwe jest jego osiągnięcie, ale aby to
uczynić należy podjąć wytężone działanie
uczynić należy podjąć wytężone działanie
cel powinien być jasno i prosto sformułowany
cel powinien być jasno i prosto sformułowany
w konkretnej i wymiernej formie.
w konkretnej i wymiernej formie.
Sposoby koncentracji uwagi
Sposoby koncentracji uwagi
W treningu koncentracji uwagi istotną
W treningu koncentracji uwagi istotną
rolę odgrywa umiejętne wprowadzanie
rolę odgrywa umiejętne wprowadzanie
odpowiednich ćwiczeń do rutyny
odpowiednich ćwiczeń do rutyny
treningowej. Ćwiczenia te pozwalają
treningowej. Ćwiczenia te pozwalają
na utrwalenie i automatyzację
na utrwalenie i automatyzację
specyficznych procesów uwagi
specyficznych procesów uwagi
niezbędnych w danej dyscyplinie
niezbędnych w danej dyscyplinie
sportu.
sportu.
Wprowadzanie czynników zakłócających
Wprowadzanie czynników zakłócających
do treningu sportowego
do treningu sportowego
.
.
Czasami nawet cichy dźwięk lub
Czasami nawet cichy dźwięk lub
wypowiedziane przez kogoś na trybunie
wypowiedziane przez kogoś na trybunie
słowa albo nowy i zaskakujący obiekt w
słowa albo nowy i zaskakujący obiekt w
polu widzenia (np. wyraz twarzy
polu widzenia (np. wyraz twarzy
sędziego) mogą rozproszyć uwagę
sędziego) mogą rozproszyć uwagę
zawodnika w kluczowym momencie.
zawodnika w kluczowym momencie.
Aby nauczyć się tego, co robić w
Aby nauczyć się tego, co robić w
takich sytuacjach należy jak
takich sytuacjach należy jak
najczęściej wprowadzać typowe
najczęściej wprowadzać typowe
czynniki zakłócające lub stresujące
czynniki zakłócające lub stresujące
do rutynowego treningu, symulując w
do rutynowego treningu, symulując w
ten sposób te sytuacje, które mogą
ten sposób te sytuacje, które mogą
mieć miejsce w trakcie startu w
mieć miejsce w trakcie startu w
zawodach.
zawodach.
Taki trening symulujący warunki
Taki trening symulujący warunki
startowe może też przybrać formę
startowe może też przybrać formę
treningu mentalnego, gdzie warunki
treningu mentalnego, gdzie warunki
startowe wraz z czynnikami
startowe wraz z czynnikami
zakłócającymi koncentrację są
zakłócającymi koncentrację są
odtwarzane w umyśle zawodnika w
odtwarzane w umyśle zawodnika w
formie wyobrażeniowej.
formie wyobrażeniowej.
Używanie słów kluczowych dla
Używanie słów kluczowych dla
utrzymania koncentracji uwagi.
utrzymania koncentracji uwagi.
Kluczowe słowa związane z
Kluczowe słowa związane z
właściwym wykonaniem danego
właściwym wykonaniem danego
elementu technicznego lub
elementu technicznego lub
techniczno-taktycznego stanowią
techniczno-taktycznego stanowią
pewnego rodzaju sygnały (lub hasła)
pewnego rodzaju sygnały (lub hasła)
wyzwalające zarówno koncentrację
wyzwalające zarówno koncentrację
uwagi jak i prawidłowe działanie.
uwagi jak i prawidłowe działanie.
Proste słowa, jak "naprzód" , "kolana
Proste słowa, jak "naprzód" , "kolana
ugięte", czy "kij na lodzie"
ugięte", czy "kij na lodzie"
wypowiadane półgłosem czy nawet w
wypowiadane półgłosem czy nawet w
myślach przez zawodnika najpierw w
myślach przez zawodnika najpierw w
sytuacjach treningowych a następnie
sytuacjach treningowych a następnie
w startowych wywołają właściwą i
w startowych wywołają właściwą i
zautomatyzowaną reakcję poprzez
zautomatyzowaną reakcję poprzez
koncentrację uwagi na kluczowym jej
koncentrację uwagi na kluczowym jej
elemencie.
elemencie.
Każdy zawodnik na swój sposób radzi
Każdy zawodnik na swój sposób radzi
sobie z presją przedstartową, emocjami
sobie z presją przedstartową, emocjami
czy motywowaniem się do działania.
czy motywowaniem się do działania.
Wyżej przedstawione techniki treningu
Wyżej przedstawione techniki treningu
mentalnego pomagają opracować
mentalnego pomagają opracować
każdemu zawodnikowi adekwatny do
każdemu zawodnikowi adekwatny do
swojej dyscypliny sposób postępowania
swojej dyscypliny sposób postępowania
w czasie treningu czy startu.
w czasie treningu czy startu.
Trening mentalny ma swoje
Trening mentalny ma swoje
zastosowanie również w życiu
zastosowanie również w życiu
codziennym.
codziennym.
Stres dotyka coraz częściej każdego z
Stres dotyka coraz częściej każdego z
nas, w tych sytuacjach, gdzie mamy
nas, w tych sytuacjach, gdzie mamy
z nim do czynienia, możemy
z nim do czynienia, możemy
skorzystać z technik relaksacji,
skorzystać z technik relaksacji,
wizualizacji czy koncentracji.
wizualizacji czy koncentracji.
Wizualizację stosuje się również do:
Wizualizację stosuje się również do:
osiągania celów życiowych
osiągania celów życiowych
walki z chorobą
walki z chorobą
wspomagania nauki szkolnej
wspomagania nauki szkolnej
budowania pewności siebie itp.
budowania pewności siebie itp.
Reasumując:
Reasumując:
Aby odnieść sukces czy to w sporcie
Aby odnieść sukces czy to w sporcie
czy w życiu codziennym, trzeba nie
czy w życiu codziennym, trzeba nie
tylko być przygotowanym fizycznie,
tylko być przygotowanym fizycznie,
merytorycznie czy psychicznie do
merytorycznie czy psychicznie do
udziału w starcie, egzaminie lub
udziału w starcie, egzaminie lub
wywiadzie, ale również być o tym
wywiadzie, ale również być o tym
przekonanym.
przekonanym.
Literatura:
Literatura:
R.Botwina, W.Starosta, Mentalne wspomaganie
R.Botwina, W.Starosta, Mentalne wspomaganie
sportowców, Warszawa-Gorzów 2002
sportowców, Warszawa-Gorzów 2002
K.Brzozowski, M.Herzig, Odnowa biologiczna i
K.Brzozowski, M.Herzig, Odnowa biologiczna i
psychiczna menadżerów sportu, Warszawa2001
psychiczna menadżerów sportu, Warszawa2001
Red.Jadwiga Kłodecka, Przekraczanie umysłem
Red.Jadwiga Kłodecka, Przekraczanie umysłem
własnego ciała, Warszawa1996
własnego ciała, Warszawa1996