BIOGEOGRAFIA

BIOGEOGRAFIA

Sposoby dyspersji diaspor

Sposoby dyspersji diaspor

DIASPORA

DIASPORA

dowolna część rośliny lub grzyba,

dowolna część rośliny lub grzyba,

która przeniesiona na odległość może

która przeniesiona na odległość może

dać początek nowemu organizmowi.

dać początek nowemu organizmowi.

Generatywne:

Generatywne:

-

nasiona

nasiona

-

owoce

owoce

- owocostany

- owocostany

Wegetatywne:

Wegetatywne:

- zarodniki

- zarodniki

- fragmenty plechy

- fragmenty plechy

- bulwy

- bulwy

- kłącza

- kłącza

- turiony

- turiony

- rozmnóżki

- rozmnóżki

SPOSOBY

SPOSOBY

ROZPRZESTRZENIANIA

ROZPRZESTRZENIANIA



Autochory

Autochory



Anemochory

Anemochory

- anemochory szybujące

- anemochory szybujące

- anemochory lekkie

- anemochory lekkie

- anemochory ciężkie

- anemochory ciężkie



Barochory

Barochory



Hydrochory

Hydrochory

- talassochory

- talassochory

- nautochory

- nautochory

- ombro(hydro)chory

- ombro(hydro)chory



Zoochory

Zoochory

- epizoochory

- epizoochory

- endozoochory

- endozoochory

- dyszochory

- dyszochory

- myrmekochory

- myrmekochory



Antropochory

Antropochory

- speirochory

- speirochory

- ergasjochory

- ergasjochory

- agestochory

- agestochory

AUTOCHORY

AUTOCHORY



Autochoria

Autochoria

(samosiewność) - proces

(samosiewność) - proces

samoczynnego rozsiewania

samoczynnego rozsiewania

diaspor przez roślinę, np.

diaspor przez roślinę, np.

niecierpek

niecierpek

Impatiens

Impatiens



niejednokrotnie

niejednokrotnie

wykształcają złożone

wykształcają złożone

mechanizmy służące do

mechanizmy służące do

uwalniania i rozrzucania

uwalniania i rozrzucania

diaspor.

diaspor.

ANEMOCHORY

ANEMOCHORY



Anemochoria

Anemochoria

(wiatrosiewność) polegający

(wiatrosiewność) polegający

na roznoszeniu ich przez

na roznoszeniu ich przez

wiatr

wiatr

.

.



Wiatrosiewność jest bardzo

Wiatrosiewność jest bardzo

rozpowszechnionym sposobem rozsiewania,

rozpowszechnionym sposobem rozsiewania,

szczególnie wśród roślin rosnących w górach,

szczególnie wśród roślin rosnących w górach,

na

na

stepach

stepach

,

,

pustyniach

pustyniach

, na

, na

sawannie

sawannie

i na

i na

wyspach

wyspach

.

.



Umożliwia rozprzestrzenianie się grzybów i

Umożliwia rozprzestrzenianie się grzybów i

roślin na duże odległości, nawet setek

roślin na duże odległości, nawet setek

kilometrów.

kilometrów.

PRZYSTOSOWANIA

PRZYSTOSOWANIA

ANEMOCHORÓW

ANEMOCHORÓW



wytwarzają bardzo wiele nasion

wytwarzają bardzo wiele nasion



zwykle nasiona są lekkie i małe

zwykle nasiona są lekkie i małe



posiadają komory powietrzne ułatwiające unoszenie się

posiadają komory powietrzne ułatwiające unoszenie się



nasiona i owoce posiadają specjalne aparaty lotne, umożliwiające

nasiona i owoce posiadają specjalne aparaty lotne, umożliwiające

ich długie utrzymywanie się w powietrzu, są to np. puch (np. u

ich długie utrzymywanie się w powietrzu, są to np. puch (np. u

mniszka

mniszka

,

,

ostu

ostu

,

,

podbiału

podbiału

) lub skrzydełka (np. u

) lub skrzydełka (np. u

lipy

lipy

,

,

sosny

sosny

,

,

klonu

klonu

)

)



większość zarodników oraz niektóre nasiona (np.

większość zarodników oraz niektóre nasiona (np.

storczyków

storczyków

) nie

) nie

posiadają żadnych aparatów lotnych, jedynie ich bardzo małe

posiadają żadnych aparatów lotnych, jedynie ich bardzo małe

rozmiary i lekkość umożliwiają przenoszenie przez wiatr

rozmiary i lekkość umożliwiają przenoszenie przez wiatr



niektóre rośliny posiadają specjalne mechanizmy balistyczne

niektóre rośliny posiadają specjalne mechanizmy balistyczne

(wydmuchiwanie, kołysanie pędów z nasionami) wprawiane w ruch

(wydmuchiwanie, kołysanie pędów z nasionami) wprawiane w ruch

przez wiatr, które ułatwiają wydostanie się nasion podczas

przez wiatr, które ułatwiają wydostanie się nasion podczas

wietrznej pogody

wietrznej pogody



u niektórych gatunków (np. mikołajek polny) całe rośliny po

u niektórych gatunków (np. mikołajek polny) całe rośliny po

dojrzeniu nasion są toczone przez wiatr, podczas toczenia

dojrzeniu nasion są toczone przez wiatr, podczas toczenia

następuje wytrząsanie i rozsiewanie nasion. Zjawisko to występuje

następuje wytrząsanie i rozsiewanie nasion. Zjawisko to występuje

szczególnie u roślin typowo stepowych (tzw. biegacze stepowi).

szczególnie u roślin typowo stepowych (tzw. biegacze stepowi).

MNISZEK LEKSARSKI

LIPA

MIKOŁAJEK POLNY

BAROCHORY

BAROCHORY



rozprzestrzeniające się tylko pod

rozprzestrzeniające się tylko pod

wpływem siły ciężkości, o

wpływem siły ciężkości, o

diasporach bez wyraźnych

diasporach bez wyraźnych

przystosowań do rozsiewania

przystosowań do rozsiewania

HYDROCHORY

HYDROCHORY

 rozsiewanie nasion i zarodników za pośrednictwem wody
 prądy wody w morzach – TALASSOCHORY
 prądy wody w zbiornikach śródlądowych - NAUTOCHORY
 częste u roślin wodnych i błotnych (np. kosaciec, olsza, niektóre
palmy)
u roślin siedlisk mniej wilgotnych, których nasiona lub zarodniki są
rozsiewane przez deszcz (np. u mchów) – OMBRO(HYDRO)CHORY

ZOOCHORY

ZOOCHORY



przenoszonych na powierzchni ciała zwierzęcia –

przenoszonych na powierzchni ciała zwierzęcia –

EPIZOOCHORY, nasiona w tym przypadku muszą być lepkie

EPIZOOCHORY, nasiona w tym przypadku muszą być lepkie

lub posiadać haczyki, włoski, kolce, np. wiśnia, poziomka,

lub posiadać haczyki, włoski, kolce, np. wiśnia, poziomka,

dąb, limba, sosna pospolita, świerk, łopian, lepnica

dąb, limba, sosna pospolita, świerk, łopian, lepnica



o diasporach połykanych i przenoszonych przez zwierzęta w

o diasporach połykanych i przenoszonych przez zwierzęta w

przewodzie pokarmowym –ENDOZOOCHORY

przewodzie pokarmowym –ENDOZOOCHORY



SYNZOOCHORY – zwierzęta, np. wiewiórki, ptaki, gromadząc

SYNZOOCHORY – zwierzęta, np. wiewiórki, ptaki, gromadząc

zapasy na zimę, zakopują nasiona, co umożliwia ich

zapasy na zimę, zakopują nasiona, co umożliwia ich

wykiełkowanie

wykiełkowanie



o diasporach zbieranych przez zwierzęta na pokarm

o diasporach zbieranych przez zwierzęta na pokarm

(rozsiewają się tylko te diaspory, które przypadkowo ulegną

(rozsiewają się tylko te diaspory, które przypadkowo ulegną

zgubieniu) – DYSZOCHORY

zgubieniu) – DYSZOCHORY



o disporach opatrzonych jadalnym ciałkiem mrówczym

o disporach opatrzonych jadalnym ciałkiem mrówczym

rozsiewanych przez mrówki - MYRMEKOCHORY

rozsiewanych przez mrówki - MYRMEKOCHORY

ANTROPOCHORY

ANTROPOCHORY



Antropochoria może nie różnić się od

Antropochoria może nie różnić się od

zoochorii albo może mieć charakter

zoochorii albo może mieć charakter

specyficzny i polegać na:

specyficzny i polegać na:



rozsiewaniu diaspor z materiałem siewnym

rozsiewaniu diaspor z materiałem siewnym

– SPEIROCHORIA

– SPEIROCHORIA



przy uprawie gleby - ERGASJOCHORIA

przy uprawie gleby - ERGASJOCHORIA



za pośrednictwem środków transportu -

za pośrednictwem środków transportu -

AGESTOCHORIA

AGESTOCHORIA



jedynie przy speirochorii wykształciły się w

jedynie przy speirochorii wykształciły się w

ewolucji przystosowania diaspor

ewolucji przystosowania diaspor

„

„

KROK BIOLOGICZNY”

KROK BIOLOGICZNY”



odległość jaką może przebyć roślina w ciągu jednego

odległość jaką może przebyć roślina w ciągu jednego

roku

roku



niecierpek owocuje raz na rok w promieniu 2,5 m, więc

niecierpek owocuje raz na rok w promieniu 2,5 m, więc

na pokonanie 1 km

na pokonanie 1 km

potrzebowałby 400 lat

potrzebowałby 400 lat



dzięki przystosowaniom przez 11 000 lat przebył łącznie

dzięki przystosowaniom przez 11 000 lat przebył łącznie

500 km

500 km

czyli 50 m/rok

czyli 50 m/rok

Rodzaje barier

Rodzaje barier



BARIERA TO przeszkoda pojawiająca się na

BARIERA TO przeszkoda pojawiająca się na

drodze wędrówki organizmów:

drodze wędrówki organizmów:



Fizyczna – rzeki, jeziora, góry, pustynie

Fizyczna – rzeki, jeziora, góry, pustynie



Klimatyczna – składowe klimatu

Klimatyczna – składowe klimatu



Biologiczna – konkurencja

Biologiczna – konkurencja