Riketsje

Rodzina – Rickettsiaceae



Królestwo – Procaryota, Podkrólestwo - Eubacteria



Gromada

–

Proteobacteria,

Podgromada

–

Proteobacteria alfa



Klasa – Rickettsiae, Rząd – Rickettsiales, Rodzina –

Rickettsiaceae,



Rodzaj: Rickettsia



Rickettsia prowazekii



Rickettsia mooseri



Rickettsia rickettsii



Rickettsia tsutsugamushi



Rodzaj: Ehrlichia



Ehrlichia sennetsu



Ehrlichia canis



Rodzaj: Coxiella



Coxiella burnetii (Q Fever - gorączka Q)



Rodzaj: Rochalimaea

(względnie wewnątrzkomórkowe)



Rochalimaea quintana (Q Fever - gorączka Q)

Rodzina Rikettsiaceae



Należą

tu

drobnoustroje

bardzo

małe,

wielopostaciowe, owalne lub pałeczkowate, o
wymiarach 0,3 X 0,4-0,6 µm.



Barwią się metodą Giemsy.



Rozwijają się w komórkach zwierząt lub
człowieka.



Rezerwuar: stanowią zwierzęta i stawonogi
kleszcze, roztocze, przeżuwacze i ludzie.



Rozpoznanie: polega na izolacji riketsji od
chorych przy użyciu hodowli tkankowej, na
zarodkach kurzych.

Rodzaj: Rickettsia

•

Nazwa „riketsja” pochodzi od nazwiska amerykańskiego

lekarza Howard’a Taylor’a Ricketts’a, który prowadził

badania nad drobnoustrojami wywołującymi choroby

zakaźne.

•

Ricketts zmarł w wieku 39 lat na dur plamisty, którym

zaraził się podczas badań.

•

Aparat genomowy (genofor) riketsji zawieraja DNA i RNA w

stosunku 1:3,5.

•

W ścianie komórkowej zawierają kwas muraminowy.

•

Ściana komórkowa jest wrażliwa na działanie lizozymu.

•

Występują wewnątrz komórek gospodarza i tylko tam są

zdolne do życia oraz rozmnażania.

•

Nieliczne mogą egzystować na powierzchni komórek.

•

Nie można riketsji hodować na pożywkach bakteryjnych.

•

Istnieją metody hodowli riketsji w zarodkach kurzych, w

komórkach stawonogów, np. w przewodzie pokarmowym

wszy

•

Rozmnażają się przez podział komórki

Riketsje



Riketsje

pasożytują

najczęściej

w

komórkach

nabłonkowych oraz w leukocytach.



Komórki pasożytowane szybko obumierają i ulegają
rozpadowi.



Riketsje mają własny metabolizm.



W temperaturze około 0 stopni Celsjusza wchodzą w
stan anabiozy.



Optymalna temperatura dla riketsji wynosi 32-35

o

C.



Dlatego skupiają się przy powierzchniach ciała i wokół
kanałów oraz jam ciała, gdzie jest niższa temperatura
(nabłonki, tkanka łączna).



Wyziębienie ciała sprzyja więc chorobom riketsjowym.

Riketsje



Riketsje duru plamistego epidemicznego

(Rickettsia

provazekii)



Choroba przenosi się z człowieka na człowieka za

pośrednictwem wszy.



Wrota stanowi skóra.



Chorobę tę cechuje wysoka gorączka i wysypka.



Riketsje duru plamistego szczurzego

(Rickettsia mooserii)



Źródło zakażenia stanowią gryzonie, głównie szczury, z

których drobnoustrój przenosi się za pomocą pcheł

szczurzych.



Choroba przebiega łagodniej niż dur plamisty.



Riketsje Gór Skalistych

(Rickettsia rickettsii)



Riketsje te rozwijają się w jądrach wrażliwych komórek.



Rezerwuar i źródło stanowią kleszcze i gryzonie.



Choroba wywoływana przez te riketsje nazywa się gorączką
plamistą Gór Skalistych

.

Wektory przenoszące zakażenie

Cykl życiowy Rickettsia



Rickettsia sp w komórkach





R.rickettsi w nabłonku jelitowym





Profesor Rudolf Weigl, Polak (lata 40 i 50te XX w)
wynalazca

opartej

na zakażaniu

wszy

drogą

doodbytniczą R.provazeki pierwszej skutecznej
szczepionki przeciwko durowi plamistemu

Rodzaj: Rickettsia

•

Rickettsia provazekii (dur wysypkowy)

•

Zakażenie następuje wskutek zadrapania skóry
pasożytowanej z kolei przez wszy oraz wdychania
resztek martwych pasożytów.

•

Gorączka

plamista

Gór

Skalistych

Rickettsia

rickettsii.

•

Riketsje są przenoszone przez kleszcze.

•

Przebieg choroby jest ciężki.

•

Objawami są długotrwała gorączka, wysypka
plamista na skórze, halucynacje i zaburzenia
psychiczne.

Cykl życiowy Rickettsia rickettsii,

czynnik etiologiczny Rocky Mountain Spotted Fever.



Rocky Mountain Spotted Fever
-wysypka



Rodzaj Ehrlichia



Ehrlichie

wywołują

choroby

zwane

ogólnie

ehrlichiozami (ehrlichiosis).



Pasożytują wewnątrz leukocytów.



Roznoszone są przez kleszcze

.

Cykl życiowy Ehrlichia



E.canis w leukocytach







Tropical canine pancytopenia
(Ehrlichia canis)



Wektor-kleszcz (Lone Star tick )przenoszący zakażenie

Ehrlichia chaffeensis u jeleni

.



Rodzaj Coxiella



Zarazek gorączki Q (Coxiella burnetii)



Są to małe, gram ujemne drobnoustroje,

kształtem

zbliżone

do

riketsji

duru

wysypkowego, są jednak znacznie mniejsze.



Rozmnażają się wewnątrzkomórkowo.



Główny

rezerwuar

zakażenia

stanowią

zwierzęta domowe: bydło, owce, kozy.



Do zakażenia dochodzi poprzez wdychanie

zakażonego powietrza.



Gorączka Q jest ostro przebiegającą chorobą

odzwierzęcą

mającą

najczęściej

postać

zapalenia płuc.

Coxiella sp



Coxiella są mniejsze od riketsji właściwych, ich wielkość nie

przekracza 1 um.



Kształt pałeczkowaty lub owalny.



Przechodzą przez filtry bakteryjne (zarazki przesączalne).



Barwią się metodą Giemsy.



Coxiella burnettii wywoluje u człowieka gorączkę Q.



Rezerwuarem są bezkręgowce (kleszcze) i kręgowce

hodowlane (bydło, owce).



Zakażenie następuje drogą oddechową, pokarmową lub

przez uszkodzoną skórę.



Coxielle są odporne wysychanie i na pasteryzację krótszą

niż 30 minut w temp. 60

o

C.



 

Cykl życiowy Coxiella burnetii



Coxiella burnetii



Coxiella burnetii
-transmisja



Zakażenie Coxiella burnetii



Rodzaj Rochalimaea (

Bartonella)



Rochalimaea to bardzo małe zarazki, rzadko

przekraczające

0,5

um,

kształtu

pałeczkowatego, gram ujemne.



Zabarwiają się metodą Geimsy.



Wywołują

zapalenie

stawów,

mięśnia

sercowego, naczyń, rozmaite gorączki o

ciężkim przebiegu.



Przedstawicielami są: Rochalimaea elizabethae,

R. henselae, R. quintana, R. vinsonii.



Rezerwuarem są zwierzęta domowe, np. kot.



Rochalimaea (

Bartonella)

henselae wywołuje

chorobę kociego pazura.

Rochalimaea sp.



Choroba kociego pazura

•

Czynnikiem chorobowym jest Gram-ujemna bakteria

(

Bartonella) Rochalimaea henselae.

•

90% przypadków choroby kociego pazura spowodowanych

jest uszkodzeniem skóry przez kota, za pozostałe przypadki

odpowiedzialne są psy.

•

Przyczyną jest zakażenie skóry bakterią bytującą w miejscu

wrastania pazurów zwierząt w opuszki palców.

•

W miejscu zadrapania powstaje zmiana skórna -

początkowo plamka, zmieniająca się w grudkę, następnie w

pęcherzyk, a na końcu w strupek.

•

Od momentu zadrapania do powstania grudki może minąć

nawet 6 tygodni, gdyż tyle może trwać okres wylęgania.

•

Okoliczne węzły chłonne stają się miękkie i bolesne i

powiększają się, u części chorych mogą ulec zropieniu.

•

Gorączka, brak apetytu i złe samopoczucie.

Bartonella (Rochalimaea) henselae
w komórkach

