Bezwzględne pasożyty

komórkowe: riketsje i

chlamydie. Mikoplazmy.

Rodzina Rickettsiaceae składa się z trzech rodzajów

bezwzględnych pasożytów wewnątrzkomórkowych

Rickettsia, Coxiella, Ehrlichia oraz

zewnątrzkomórkowego rodzaju Rochalimaea.

Rodzaj Rickettsia



Grupa organizmów o rozmiarach od 300 do 2000nm.



Pasożyty, które rozmnażają się tylko w komórkach żywiciela.



Zawierają zarówno DNA jak i RNA.



Mają kształt pałeczkowaty.



Są słabo barwiącymi się metodą Grama bakteriami

gramujemnymi nieruchliwe.



Zarażenie następuje w wyniku kontaktu z zarażonym

owadem, pajęczakiem, stawonogiem wywołują w ich

organizmach „riketsjozy” .



Są wrażliwe na wysuszenie, nadmierną wilgotność,

podwyższoną temperaturę i działanie środków

dezynfekcyjnych.



Nie rosną na sztucznych podłożach.

Rickettsia rickettsii

http://pl.wikipedia.org/wiki/Riketsje

•

Krótka pałeczka.

•

Pasożyt obligatoryjny wnikający do wnętrza

komórek żywiciela.

•

Wywołuje chorobę tzw. gorączkę plamistą Gór

Skalistych.

•

Wektorem tej bakterii są kleszcze.

•

Rezerwuarem są psy, gryzonie.

•

Choroba zakaźna.

Rickettsia prowazekii

http://luskiewnik.strefa.pl/luskiewnik/bacteria.htm

•

Powoduje dur brzuszny (plamisty), czyli tzw. tyfus

plamisty.

•

Rezerwuarem i źródłem zakażenia jest człowiek.

•

Zakażenie następuje przez wtarcie w uszkodzoną

skórę bakterii występujących w kale wszy ludzkiej

lub przez ukąszenie.

•

Objawy wysoka gorączka, wysypka, halucynacje

może doprowadzić do śmierci chorego.

•

Ma charakter epidemiologiczny.

Rickettsia typhi (mooseri)

•

Powoduje tyfus plamisty szczurzy (mysi) .

•

Nosicielem zarazka są szczury (nie wykazują

objawów).

•

Przenoszona na człowieka przez pchły i wszy, do

zakażenia dochodzi drogą wziewna lub przez

kontakt uszkodzonej skóry z odchodami wszy/

pchły.

•

Ma charakter endemiczny.

Rickettsia sibirica

•

Powoduje dur kleszczowy syberyjski.

•

Przenoszony przez kleszcze.

Rickettsia conorii

http://luskiewnik.strefa.pl/luskiewnik/bacteria.htm

•

Powoduje tzw. gorączkę guzkową (gorączkę

śródziemnomorską).

•

Rezerwuarem bakterii są gryzonie i psy.

•

Wektorem kleszcze.

•

Zakażenie następuje w wyniku kontaktu ze

zwierzętami, spożycia pokarmu i wdychania

powietrza zanieczyszczonego wydalinami i

resztkami zwierząt - nosicieli.

Rickettsia akari

•

Powoduje ospę riketsjową (riketsjoza

pęcherzykowata).

•

Przenoszą ją roztocza pasożytujące głównie na

gryzoniach.

Rodzaj Coxiela

Coxiella burnetii

http://luskiewnik.strefa.pl/luskiewnik/bacteria.htm

•

Powoduje chorobę tzw. gorączkę Q.

•

Gram-ujemna pałeczka.

•

Przenoszona przez kleszcze na owce, kozy, krowy.

•

Zarażenie następuje poprzez wdychanie bakterii,

które znajdują się w sierści lub kale zwierząt

domowych.

•

Jest odporna na działanie niekorzystnych warunków

tj. ogrzewanie i wysychanie typowych dla riketsji.

Rodzaj Rochalimaea

Rochalimaea quintana

•

Powoduje gorączkę okopową.

•

Rezerwuarem jest człowiek.

•

Przenoszona przez wszy.

•

Objawy to podwyższona temperatura, dreszcze, ból

gałek ocznych i głowy, oraz bóle kostno-stawowo-

mięśniowe, czasem pojawia się plamista wysypka.

•

Może być hodowana na sztucznych, wzbogaconych

pożywkach.

Rodzaj Ehrlichia

•

Choroba odzwierzęca.

•

Przenosicielami zarazków na ludzi są kleszcze.

•

U ludzi występują trzy jednostki chorobowe:

* Ehrlichia chaffeensis – ehrilchioza monocytowa;

* Ehrlichia phagocytophila - ehrilchioza granulocytowa,

* Ehrlichia sennetsu – gorączka sennetsu.



Objawy to gorączka, ból głowy, bóle mięśniowe,

nudności,

wymioty.



Zdolne do wtórnego zakażenia wielu narządów i

tkanek.

Inne riketsjozy opisane dzięki

wykorzystaniu metod biologii

molekularnej:

•

Rickettsia japonica – japońska gorączka plamista;

•

Rickettsia honei – gorączka plamista wyspy

Flindera;

•

Rickettsia africae – kleszczowa gorączka

afrykańska;

•

Rickettsia felis – riketsjoza kalifornijska;

•

Rickettsia slovaca - tibola;

•

Rickettsia heilonjiangensis;

•

Rickettsia aeschlimannii;

•

Rickettsia parkeri;

•

Rickettsia helvetica.

Rodzaj Chlamydia

•

Najmniejsze bakterie o wielkości 0.2 – 0.4 mikrometra.

•

Bakterie gramujemne.

•

Bakterie nieruchliwe w postaci ziarniaków lub

pałeczek.

•

Nie wytwarzają własnego ATP.

•

Bakterie bezwzględnie wewnątrzkomórkowe, dlatego

nie mogą być hodowane na podłożach

bakteriologicznych.

•

Rozmnażają się przez podział komórki.

•

Przenoszą się drogą płciową - odpowiedzialne za

choroby układu moczowo-płciowego, poronienia (u

kobiet) i stany zapalne narządów płciowych.

Chlamydia trachomatis

http://pl.wikipedia.org/wiki/Chlamydia_trachomatis

•

Gram-ujemne ziarniaki lub pałeczki.

•

Przenoszona z człowieka na człowieka głównie

drogą płciową.

•

Ma charakter epidemiologiczny.

•

Bezwzględny pasożyt powodujący jaglicę, czyli

chorobę spojówek oczu oraz nieklasyczne choroby

weneryczne i ziarniaka wenerycznego.

•

Rezerwuarem jaglicy są śluzówki oczu.

Chlamydia psittaci

•

Powoduje chorobę zwaną papuzicą, czyli groźną

chorobę płuc.

•

Zakażenie u zwierząt, a infekcję u ludzi wywołuje

kontakt z zakażonym ptakami (papugi, gołębie,

kanarki).

•

Zakażenie następuje drogą kropelkową, rzadziej

przez spojówki oka, przewód pokarmowy lub

uszkodzoną skórę.

•

Objawy to ból głowy, złe samopoczucie,

jadłowstręt, kaszel, dreszcze, gorączka, czasem

występuje wysypka.

•

Leczenie tetracykliny.

Chlamydia pneumoniae

•

Przenosi się drogą kropelkową powodując, np.

zapalenie płuc u noworodków.

•

Źródłem jest chory człowiek.

•

Objawy to ból gardła, chrypka, kaszel, wysoka

temperatura.

MYKOPLAZMY

•

Bakterie o wielkości 0.2- 0.3 mikrometra.

•

Bakterie nie posiadające ściany komórkowej.

•

Rozwijają się na podłożach bezkomórkowych

sztucznych lub naturalnych.

•

Postacie : ziarniaki, nici, rozgałęzione.

•

Nie mają rzęsek, ale wytwarzają wielocukrowe

otoczki.

•

Gram-ujemne drobnoustroje.

•

Zakażenia człowieka dotyczy głównie układu

oddechowego i moczowo-płciowego.

Mycoplasma pneumoniae

•

Powoduje mykoplazmę śródmiąższowego

zapalenia płuc, czyli nietypowe stany zapalenia

płuc, zapalenia gardła, zapalenie ucha, zapalenie

jamy ustnej.

Mycoplasma hominis



Zdolność do szybkich i znacznych zmian antygenowych

białek

powierzchniowych, co może prowadzić do dużej

odporności na

aktywność systemu immunologicznego człowieka

zwiększając

tym samym możliwość choroby.



Zdolność do metabolizowania argininy i w rezultacie

uwalniania dużej liczby amoniaku, który jest toksyczny

dla tkanek.



Powoduje odmiedniczkowe zapalenie nerek, powikłania

ginekologiczne, położnicze, powikłania neurologiczne.

Ureaplasma urealyticum



Charakteryzuje się dużą aktywnością ureazy co może

przyczynić się do powstawania kamieni nerkowych.



Posiada swoiste proteazy, które mogą niszczyć ludzkie

przeciwciała

klasy IgA.



Powoduje nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej.

Inne Mykoplazmy

•

Mycoplasma fermentans – powoduje zapalenie

płuc;

•

Mycoplasma genitalium- powoduje zapalenie

płuc, cewki moczowej, narządów miednicy małej;

•

Mycoplasma penetrans -izolowana z moczu

osób zarażonych wirusem HIV;

•

Mycoplasma pirum – izolowana z krwi osób

zarażonych wirusem HIV

Bibliografia:



„Mikrobiologia ogólna” H.G. Shlegel, Warszawa

2003;



„Mikrobiologia lekarska” pod redakcja prof. dr

hab. n. med.

Zbigniewa Krzemińskiego, Łódź 1999;