Opracowanie tematu na podstawie

artykułu E. Nowickiej*

*E. Nowicka, Podwójna tożsamość dzieci małżeństw mieszanych, s.105-119

•

Wzrost liczby małżeństw mieszanych

mieszkających w Polsce po 1989 roku

(przyjazd cudzoziemców)

•

Procesy integracyjne z Unią

Europejską

•

Wzrost liczby dzieci z określonych

związków

•

Ustalenie u badanych koncepcji własnej

przynależności narodowej

•

Analiza sposobów, jakimi dzieci małżeństw

mieszanych konstruują swoją identyfikację

narodową expressis verbis, a jak „między

wierszami”

•

Znaczenie tożsamości etnicznej dla dzieci

małżeństw mieszanych

•

Poznanie jak kształtuje się poczucie

swojskości i obcości w społeczeństwie

polskim (obcość podmiotowa i

odzwierciedlona)

•

Opracowanie typologii strategii
tożsamości dzieci małżeństw mieszanych

•

Opracowanie typologii sposobów
rozwiązywania dylematów
identyfikacyjnych przez badaną grupę
społeczną

•

Warszawa i okolice

•

Od stycznia do kwietnia 2001

roku

•

45 wywiadów

•

Osoby w wieku od 17 do 65 lat (przeważały osoby młode

18-23 lat)

•

13 osób miało matkę cudzoziemkę

•

32 osoby miało ojca cudzoziemca

•

Osoby, które jedno z rodziców było narodowości polskiej,

drugie zaś cudzoziemcem nie posiadającego polskiego

obywatelstwa

•

Założenie, że badani muszą mieszkać w Polsce od kilku

lat, dzięki czemu są w stanie porównać kraje pochodzenia

rodziców i ich kultury

•

Technika jakościowa: swobodny,
indywidualny wywiad pogłębiony; gdzie
tożsamość została potraktowana, jako
zjawisko interakcyjne

•

Często poruszane były kwestie bolesne i
drażliwe dla rozmówców, wielokrotnie
intymne

•

Często pytania pozostawały bez odpowiedzi



Forma postrzegania i definiowania własnej
osoby.



Rozróżnia się tożsamość społeczną i osobistą



Tożsamość osobista- definicja własnej
osoby , poczucie odrębności od innych



Tożsamość społeczna- związana z
procesami identyfikacji ze zbiorowością i
definicją jednostki pochodzącą z zewnątrz.
Tu kwalifikuje się tożsamość etniczna oraz
narodowa



Jak Cappuccino- podwójna
tożsamość



„Malowane ptaki”



Pojawiła się najczęściej wśród badanej
grupy- 24 osób



Identyfikacja z obydwoma krajami
pochodzenia swoich rodziców (na różnym
poziomie i intensywności)



Nie są to zazwyczaj osoby dwukulturowe i
dwujęzyczne



Są świadomi, że jedno z rodziców jest
narodowości innej niż polska, to oni nie są
po prostu Polakami , tak samo i z
podejściem do opanowania polszczyzny



Synonimy: „pół na pół”, „ 50% jednym, a

reszta drugim”, „półkrwi”, „pomieszane”, „w

połowie”



Stosunek do obu kultur nie jest dwoisty!



Poczucie niejasności w narodowościowym

samookreśleniu (syn Polki i Egipcjanina; Polki

i Kenijczyka, polsko – bośniackiego

małżeństwa; polsko-wietnamskiego

małżeństwa)



Użycie metafory w samookreśleniu: zebra,

cappuccino



Dążenie do tożsamości jednego z rodziców !



Osoby deklarujące tożsamość podwójną
wyróżniający się fizycznie w masie Polaków



Najczęstsza dwoistość!



Pytanie o własne pochodzenie, wyjaśnianie
stosunku do własnej sytuacji rodzinnej



Świadoma odmienność budowana na reakcji
otoczenia (nieokreśloność własnej
tożsamości)- syn Polki i Gujańczyka: inny
kolor skóry, obcobrzmiące imię i nazwisko



Pomoc rodziców w kontaktach z negatywnym
podejściem otoczenia: przyjęcie określonej
postawy (duma z ojca Egipcjanina)



Wpajanie miłości do kraju rodzica
cudzoziemca (czasopisma od babci z Japonii)



Postawa rodziców wpływa na strategię
tożsamościową



Związani z obiema kulturami =dysponujący

wiedzą o obyczajach właściwych kulturze

rodzica cudzoziemca (przejawy

dwukulturowości: potrawy na święta,

zwyczaje Wielkanocne; kuchnia-dialog kultur)



Tradycje rodzica cudzoziemca wpajane w

sposób naturalny od urodzenia (np.:

atmosfera ślubu arabskiego), kultywowanie

zwyczajów (przestrzeganie Ramadanu tylko

przez ojca)



Synkretyzm w obchodzeniu świąt z

elementami rodzica cudzoziemca



Język- ważny element kultury



Badani łączący w sobie dwie narodowości

deklarowali znajomość obu języków

przynajmniej w mowie



Znajomość obu języków zapewnia im lepsze

zrozumienie kultury, ułatwia kontakty z rodziną



Drugi język jest naturalny jak polski (japoński

w domu, polski w szkole)



Badani nie znający języka rodzica

cudzoziemca, ale duchowo związani z krajem

tego rodzica(wyrzuty sumienia, wybór studiów

lingwistycznych-bułgarystyka)



Częstotliwość wyjazdów do kraju rodzica
cudzoziemca (częste, rzadkie-
spowodowane sytuacją polityczną kraju)



Budowanie więzi z kulturą ojca,
zacieśnienie więzi rodzinnych,
znajdowanie drugiej ojczyzny



Wyjazdy spowodowane zwykłą chęcią
poznania ciepłych i ładnych miejsc,
czysto turystyczne bez więzi
emocjonalnej



Wewnętrzne zmagania



Poczucie rozdarcia, cierpienia
wynikającego z wszechobecnej obcości,
niejasności statusu



Świadome tożsamościowe strategie:

-wykorzystanie podwójnej tożsamości
do własnych osobistych celów zawodowych,

osobistych



Miejsce i grupa badawcza:

-Warszawa !

-

dzieci z małżeństw, gdzie jedno z rodziców

pochodzi z dwóch różnych kręgów kulturowych i

językowych (a gdzie badania na małżeństwach z

kręgów kultury romańskiej, słowiańskiej, czy

germańskiej?)



Polityka Unii Europejskich: Europa bez granic,

regionów, łatwe przemieszczanie się ludności

stwarza nadzieję na wymieszanie się

dotychczas hermetycznych środowisk i

zwiększenie tolerancji dla nowych obywateli

danego państwa