Opracowanie tematu na podstawie
artykułu E. Nowickiej*
*E. Nowicka, Podwójna tożsamość dzieci małżeństw mieszanych, s.105-119
•
Wzrost liczby małżeństw mieszanych
mieszkających w Polsce po 1989 roku
(przyjazd cudzoziemców)
•
Procesy integracyjne z Unią
Europejską
•
Wzrost liczby dzieci z określonych
związków
•
Ustalenie u badanych koncepcji własnej
przynależności narodowej
•
Analiza sposobów, jakimi dzieci małżeństw
mieszanych konstruują swoją identyfikację
narodową expressis verbis, a jak „między
wierszami”
•
Znaczenie tożsamości etnicznej dla dzieci
małżeństw mieszanych
•
Poznanie jak kształtuje się poczucie
swojskości i obcości w społeczeństwie
polskim (obcość podmiotowa i
odzwierciedlona)
•
Opracowanie typologii strategii
tożsamości dzieci małżeństw mieszanych
•
Opracowanie typologii sposobów
rozwiązywania dylematów
identyfikacyjnych przez badaną grupę
społeczną
•
Warszawa i okolice
•
Od stycznia do kwietnia 2001
roku
•
45 wywiadów
•
Osoby w wieku od 17 do 65 lat (przeważały osoby młode
18-23 lat)
•
13 osób miało matkę cudzoziemkę
•
32 osoby miało ojca cudzoziemca
•
Osoby, które jedno z rodziców było narodowości polskiej,
drugie zaś cudzoziemcem nie posiadającego polskiego
obywatelstwa
•
Założenie, że badani muszą mieszkać w Polsce od kilku
lat, dzięki czemu są w stanie porównać kraje pochodzenia
rodziców i ich kultury
•
Technika jakościowa: swobodny,
indywidualny wywiad pogłębiony; gdzie
tożsamość została potraktowana, jako
zjawisko interakcyjne
•
Często poruszane były kwestie bolesne i
drażliwe dla rozmówców, wielokrotnie
intymne
•
Często pytania pozostawały bez odpowiedzi
Forma postrzegania i definiowania własnej
osoby.
Rozróżnia się tożsamość społeczną i osobistą
Tożsamość osobista- definicja własnej
osoby , poczucie odrębności od innych
Tożsamość społeczna- związana z
procesami identyfikacji ze zbiorowością i
definicją jednostki pochodzącą z zewnątrz.
Tu kwalifikuje się tożsamość etniczna oraz
narodowa
Jak Cappuccino- podwójna
tożsamość
„Malowane ptaki”
Pojawiła się najczęściej wśród badanej
grupy- 24 osób
Identyfikacja z obydwoma krajami
pochodzenia swoich rodziców (na różnym
poziomie i intensywności)
Nie są to zazwyczaj osoby dwukulturowe i
dwujęzyczne
Są świadomi, że jedno z rodziców jest
narodowości innej niż polska, to oni nie są
po prostu Polakami , tak samo i z
podejściem do opanowania polszczyzny
Synonimy: „pół na pół”, „ 50% jednym, a
reszta drugim”, „półkrwi”, „pomieszane”, „w
połowie”
Stosunek do obu kultur nie jest dwoisty!
Poczucie niejasności w narodowościowym
samookreśleniu (syn Polki i Egipcjanina; Polki
i Kenijczyka, polsko – bośniackiego
małżeństwa; polsko-wietnamskiego
małżeństwa)
Użycie metafory w samookreśleniu: zebra,
cappuccino
Dążenie do tożsamości jednego z rodziców !
Osoby deklarujące tożsamość podwójną
wyróżniający się fizycznie w masie Polaków
Najczęstsza dwoistość!
Pytanie o własne pochodzenie, wyjaśnianie
stosunku do własnej sytuacji rodzinnej
Świadoma odmienność budowana na reakcji
otoczenia (nieokreśloność własnej
tożsamości)- syn Polki i Gujańczyka: inny
kolor skóry, obcobrzmiące imię i nazwisko
Pomoc rodziców w kontaktach z negatywnym
podejściem otoczenia: przyjęcie określonej
postawy (duma z ojca Egipcjanina)
Wpajanie miłości do kraju rodzica
cudzoziemca (czasopisma od babci z Japonii)
Postawa rodziców wpływa na strategię
tożsamościową
Związani z obiema kulturami =dysponujący
wiedzą o obyczajach właściwych kulturze
rodzica cudzoziemca (przejawy
dwukulturowości: potrawy na święta,
zwyczaje Wielkanocne; kuchnia-dialog kultur)
Tradycje rodzica cudzoziemca wpajane w
sposób naturalny od urodzenia (np.:
atmosfera ślubu arabskiego), kultywowanie
zwyczajów (przestrzeganie Ramadanu tylko
przez ojca)
Synkretyzm w obchodzeniu świąt z
elementami rodzica cudzoziemca
Język- ważny element kultury
Badani łączący w sobie dwie narodowości
deklarowali znajomość obu języków
przynajmniej w mowie
Znajomość obu języków zapewnia im lepsze
zrozumienie kultury, ułatwia kontakty z rodziną
Drugi język jest naturalny jak polski (japoński
w domu, polski w szkole)
Badani nie znający języka rodzica
cudzoziemca, ale duchowo związani z krajem
tego rodzica(wyrzuty sumienia, wybór studiów
lingwistycznych-bułgarystyka)
Częstotliwość wyjazdów do kraju rodzica
cudzoziemca (częste, rzadkie-
spowodowane sytuacją polityczną kraju)
Budowanie więzi z kulturą ojca,
zacieśnienie więzi rodzinnych,
znajdowanie drugiej ojczyzny
Wyjazdy spowodowane zwykłą chęcią
poznania ciepłych i ładnych miejsc,
czysto turystyczne bez więzi
emocjonalnej
Wewnętrzne zmagania
Poczucie rozdarcia, cierpienia
wynikającego z wszechobecnej obcości,
niejasności statusu
Świadome tożsamościowe strategie:
-wykorzystanie podwójnej tożsamości
do własnych osobistych celów zawodowych,
osobistych
Miejsce i grupa badawcza:
-Warszawa !
-
dzieci z małżeństw, gdzie jedno z rodziców
pochodzi z dwóch różnych kręgów kulturowych i
językowych (a gdzie badania na małżeństwach z
kręgów kultury romańskiej, słowiańskiej, czy
germańskiej?)
Polityka Unii Europejskich: Europa bez granic,
regionów, łatwe przemieszczanie się ludności
stwarza nadzieję na wymieszanie się
dotychczas hermetycznych środowisk i
zwiększenie tolerancji dla nowych obywateli
danego państwa