Funkcjonowanie dzieci

z małżeństw

rozwiedzionych.

Rozwód, jako przejaw patologii życia rodzinnego, jest

jednym

z czynników, który może doprowadzić do powstania

nieprzystosowania społecznego u dzieci z rodzin rozbitych.

Rozwód rodziców wpływa na życie

coraz większej liczby dzieci.

Jego oddziaływanie na dziecko

jest konsekwencją zarówno

traumy związanej z samym

rozwodem, jak

i procesów zachodzących w

rodzinie po rozbiciu małżeństwa.

Adaptacja dziecka do zmian

następujących w rodzinie w

wyniku rozwodu jest

uwarunkowana wieloma

czynnikami.

6 etapów psychicznego

przystosowywania się

dziecka do rozwodu

rodziców:

I.

Uświadomienie sobie przez
dziecko realności rozbicia
małżeństwa rodziców.

- zrozumienie zmian zachodzących w rodzinie tuż po okresie
fantazji lękowych na temat utraty któregoś z rodzica

II.

Nieangażowanie się w konflikt
rodziców oraz wznowienie
codziennych zajęć.

- znalezienie, zbudowanie i zachowanie pewnego poziomu
psychicznego dystansu wobec rodziców (po tej fazie dziecko jest
w stanie wrócić do dawnych czynności, zajęć)

III.

Uporanie się ze stratami.

- przezwyciężenie głębokiego uczucia odrzucenia, upokorzenia,
braku miłości oraz bezsilności; wywołanych odejściem rodzica
(rozwiązanie tego problemu trwa wiele lat)

IV.

Opanowanie gniewu i
samoobwinianie się.

- dzieci nie wierzą w rozwód bez winy, dlatego strona winna według
niego staje się obiektem do ataku/gniewu, po za tym bardzo często
dzieci same obwiniają się za rozpad małżeństwa rodziców (etap ten
utrzymuje się bardzo długo; najbardziej dostrzegalny w okresie
dojrzewania – trudności w szkole, przestępczość..)

V.

Zaakceptowanie trwałości rozwodu.

- akceptowanie przez dziecko trwałości i nieodwracalności rozwodu
ma ścisły związek z wcześniej wymienionymi problemami,
najprawdopodobniej fantazja ustępuję realności miejsca w
momencie, kiedy dorastające dziecko tworzy i umacnia
psychologiczny podział na „ja” i „rodzice”

VI.

Osiągnięcie realistycznej wiary w
związki z ludźmi.

- najważniejszy problem dla dziecka; chodzi o takie rozwiązanie
małżeństwa przez rozwód , aby dorastające dziecko nie traciło
zdolności do kochania i bycia kochanym (na tym etapie zostają
zintegrowane wszystkie wysiłki obronne z wcześniejszych lat oraz
następuję weryfikacja przeżyć związanych z rozwodem rodziców)

Konsekwencje

rozwodu rodziców

dla zachowania dzieci.

(na podstawie badań Wallerstein i Kelly)

DZIECI W WIEKU

PRZEDSZKOLNYM

(3-5 lat)



80% badanych dzieci "[...] pozostawiono
prawie bez żadnej pomocy w radzeniu
sobie z dezorientującym i przerażającym
faktem odejścia jednego z rodziców„

(Wallerstein, 1986; za: Crane, 2004).



Dzieci w tym wieku okazały się najmniej odporne
psychicznie, przejawiały problemy natury
emocjonalnej i psychologicznej takie, jak regresja
do wcześniejszego stadium rozwojowego,
przeżywanie lęku, kłopoty ze snem i ciągła
obawa przed byciem porzuconym.

DZIECI W WIEKU 5-11 LAT



Rozwód wywołał cierpienie z powodu samotności,
ciągły niepokój, żal do rodziców, poczucie
bezsilności. Przejawiały one wrogie uczucia,
obwiniając rodziców za zaistniałą sytuację. Często
reagowały na to wydarzenie pytaniem: "Czy mój
tatuś znajdzie sobie nowego pieska, nową
mamusię i nowego synka/córeczkę?„

( Wallerstein, 1986; za: Crane, 2004)



U dzieci tych nastąpiło pogorszenie się wyników
w nauce, obniżenie nastroju, ucieczka w świat
marzeń. Bardzo często występuje tzw.
„syndrom nadmiernego obciążenia”, który
powoduje przedwczesne wkroczenie w świat
dorosłych.



Rozbicie rodziny w tym okresie życia dziecka
jest szczególnie szkodliwe dla chłopców,
ponieważ w młodszym wieku szkolnym
nawiązują oni bliższe kontakty z ojcem.

„Brak ojca w rodzinie powoduje głównie
słabą motywację osiągnięć dziecka, jego
niską samoocenę i niezdolność do
rezygnacji z bieżących nagród dla
korzyści, które można osiągnąć w
przyszłości„

( Bronfenbrenner, 1970; za: Grochocińska, 1990).

DZIECI STARSZE



Dzieci, które w momencie rozwodu
rodziców były nastolatkami, wykazywały
objawy depresji, nadpobudliwości, myśli
samobójcze, drażliwość, nastąpiło u nich
znaczne pogorszenie się wyników w nauce
i stosunków z rówieśnikami.



Wyrażały obawy, że w przyszłości one
również się rozwiodą.



Część badanych nastolatków dopuściło się
przestępstw lub w inny sposób przejawiało
zaburzenia funkcjonowania społecznego.



Wielu z nich o rozwodzie rodziców mówiło,
że w ten sposób zostali pozbawieni
możliwości dorastania w pełnej rodzinie
(stracili swoją rodzinę). Badacze zauważyli
też, że im dziewczęta są starsze, tym
gorzej przystosowują się do nowej sytuacji.

FUNKCJONOWANIE W GRUPIE

KLASOWEJ DZIECI Z RODZIN

ROZBITYCH

Badania ujawniły częstsze odrzucenie i mniej
korzystne spostrzeganie dzieci z rodzin
rozwiedzionych. Uczniowie ci z punktu widzenia
interesów grupy oceniani są jako mniej
atrakcyjni. W wyniku trudności
przystosowawczych, odrzucenia bądź izolacji ze
strony rówieśników, istnieje niebezpieczeństwo
wtórnej frustracji podstawowych potrzeb
psychicznych, co może prowadzić do nasilenia
się trudności, a w konsekwencji do zaburzeń w
rozwoju osobowości tych dzieci.

PODSUMOWANIE



Rodzina jest pierwszą w życiu dziecka
grupa społeczną, do której należy i w
której uczy się funkcjonować.



Od jakości rodziny i dojrzałości
rodziców zależy proces dorastania
dziecka.



Dziecko do prawidłowego rozwoju
potrzebuje zarówno MATKI, jak i OJCA,
nikt nie jest w stanie ich zastąpić.

Rozwody stanowią przyczynę,

m.in.:



zaburzeń w rozwoju osobowości
dziecka,



trudności w jego adaptacji do
warunków i wymagań szkolnych,



złego funkcjonowania dziecka w rolach
społecznych,



nieprzystosowania społecznego dziecka

„Rodzina to jest coś najważniejszego,

nie można jej bezkarnie założyć,

a potem bezkarnie odłożyć,

zlikwidować, nie pamiętać,

nie czuć się zobowiązanym,

rodzina to jest coś świętego.  „

Katarzyna Grochola

Bibliografia



Rodzice i dzieci, psychologiczny obraz sytuacji problemowych., Milewska,
Szymanowska, Warszawa 2000



Funkcjonowanie w grupie klasowej dzieci z rodzin rozbitych., Haneczok M. [w:]
Orientacja dzieci i młodzieży w sytuacjach społecznych, pod red. John-Borys M.,
Wydawnictwo PAN, Wrocław 1987



http://www.lex-pol.pl/2010/08/skutki-prawne-rozwodu-i-separacji/

XXXXXX