Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Prawo gospodarcze

Pojęcie i źródła

prawa gospodarczego

polskiego i unijnego

prof. Wiesław Czyżowicz &

dr Aleksander Werner

Katedra Prawa Administracyjnego
i Finansowego Przedsiębiorstw
Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie SGH

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz, dr Aleksander Werner

Cel zajęć

• Przedstawienie podstawowych

informacji o wybranych

elementach prawa

gospodarczego

• Doprowadzenie do zrozumienia

przez słuchaczy roli regulacji

prawnych w prowadzeniu

działalności gospodarczej w

warunkach jednolitego rynku

Unii Europejskiej

• Nauczenie możliwości

wykorzystywania wiedzy o

preferencjach zawartych w

prawie gospodarczym do

tworzenia wartości firmy i

kształtowania jej przewag na

konkurencyjnym rynku

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Cel zajęć

c.d.

• Wskazanie na podstawowe

prawne zasady tworzenia,

funkcjonowania i likwidacji

przedsiębiorstwa zgodnie z

unijnymi i polskimi regulacjami

prawnymi

• Podkreślenie znaczenia

bezpieczeństwa prawnego w

prowadzeniu działalności

biznesowej przez

przedsiębiorców działających w

Polsce

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz, dr Aleksander Werner

Metoda zajęć

• Wykład problemowy z

elementami
egzegezy tekstów wybranych

aktów prawnych;

• Przedstawienie wybranych

casusów i ich omówienie ich

znaczenia dla skutecznego i

bezpiecznego prawnie prawnie

prowadzenia działalności

gospodarczej w Polsce

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz, dr Aleksander Werner

Tematyka zajęć

•

Geneza i podstawowe pojęcia unijnego i

polskiego prawa gospodarczego

•

Źródła, zasady oraz funkcje unijnego i

polskiego prawa gospodarczego

•

Klasyfikacje prawa gospodarczego , zasady i

przedmiot regulacji publicznego i

prywatnego prawa gospodarczego

•

Pojęcie działalności gospodarczej

•

Przedsiębiorca w świetle europejskiego

prawa gospodarczego

•

Europejskie prawo przedsiębiorczości a

swoboda działalności gospodarczej

•

Zasady podejmowania i prowadzenia

działalności gospodarczej

•

Przedsiębiorca i przedsiębiorstwo w polskim

prawie gospodarczym (rejestracja

przedsiębiorców, firma, rozstrzyganie

sporów, upadłość, postępowanie naprawcze)

•

Spółki i ich rodzaje

•

Wybrane Umowy w obrocie gospodarczym

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Zaliczenie zajęć

Egzamin

testowy

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Literatura podstawowa

1/ Europejskie prawo gospodarcze w

działalności przedsiębiorstw.Praca zbiorowa

pod red. nauk. prof. dr hab. Karola

SOBCZAKA. Warszawa, wyd. Difin 2002;

2/ Cezary KOSIKOWSKI:Publiczne prawo

gospodarcze Polski i Unii Europejskiej.

Warszawa, wyd. LexisNexis, 2005;

3/ Aleksander Cieśliński: Wspólnotowe prawo

gospodarcze, Warszawa, wyd. C.H. Beck

2003

4/ Tadeusz Szymanek, Dariusz Czajka: Prawo

Gospodarcze.Podręcznik Akademicki,

Warszawa,wyd. Europejskiej Wyższej Szkoły

Prawa i Administracji, 2005

5/Ustawa z dnia 2 lipca 2004r o swobodzie

działalności gospodarczej, Dz.U. 2004,nr

173, poz.1807

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Literatura

uzupełniająca

1/ Teresa Mróz, Mirosław Stec: Prawo

gospodarcze prywatne, Warszawa,

wyd.C.H.Beck 2005,

2/ Publiczne prawo

gospodarcze.Zagadnienia ustrojowe,

materialnoprawne i proceduralne.

Struktura wykładu oraz materiały

źródłowe, Poznań , Wydawnictwo

Poznańskie 2006.

3/ Manfred A.Dauses: Prawo gospodarcze

Unii Europejskiej, Warszawa,

wyd.C.H.Beck 1999

4/ http://www.sejm.gov.pl (akty prawne od

1919roku)

5/ http://europa.eu

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prawo gospodarcze -

pojęcie

• nie jest wyodrębnione w

systemie prawa jako

samodzielna gałąź prawa,

jednak definicyjnie jest to:

• ogół norm prawnych,

dotyczących

funkcjonowania gospodarki

narodowej oraz stosunków

gospodarczych między

osobami fizycznymi i

prawnymi jako jej

podmiotami

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prawo gospodarcze

-klasyfikacja

• Prawo gospodarcze

publiczne

• Prawo gospodarcze

prywatne

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Prawo gospodarcze

publiczne

ogół norm prawnych
regulujących interwencję
państwa i jego organów oraz
aparatu w sferę gospodarczą

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Prawo gospodarcze

prywatne

regulacja wzajemnych stosunków
prawnych o charakterze
majątkowym i niemajątkowym
między osobami fizycznymi i
osobami prawnymi na zasadzie
formalnej równości stron

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Systematyka

Przepisy prawa gospodarczego można odnaleźć w ramach prawa:

• konstytucyjnego (np. gwarancje dotyczące wolności

gospodarczej)

• międzynarodowego (umowy międzynarodowe dotyczące

prowadzenia działalności gospodarczej - np. liberalizacji

handlu)

• administracyjnego (liczne regulacje dotyczące zasad

podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej oraz

władczej ingerencji administracji w tę działalność),

• karnego (zwłaszcza prawo karne skarbowe)

• pracy

• finansowego

• cywilnego

• handlowego

• celnego

• podatkowego

• innych przepisach szczególnych (np. fitosanitarne czy

weterynaryjne, etc.)

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Regulacje prawne e-biznesu

prof. Wiesław Czyżowicz & dr Aleksander Werner

Źródła prawa

gospodarczego -

regulacje krajowe

konstytucja,

ustawy,

umowy międzynarodowe,

rozporządzenia,

akty prawa miejscowego

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Konstytucja RP

Rozdz. II Źródła prawa, Art. 87,

pkt 1

1/ Konstytucja RP;
2/ Ustawy;
3/ Ratyfikowane umowy
międzynarodowe;
4/ Rozporządzenia

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Ratyfikowane umowy międzynarodowe

§3 Art. 91 Konstytucji RP

...ratyfikowania umowy konstytuującej
organizację międzynarodową, prawo przez
nią stanowione jest stosowane
bezpośrednio, mając pierwszeństwo w
przypadku kolizji z ustawami

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Źródła wspólnotowego

prawa

prawo pierwotne

prawo wtórne

Między nimi istnieją
relacje zbliżone do
istniejącego w obrębie
stosunku prawa
konstytucyjnego do prawa
zawartego w ustawach
zwykłych oraz normach
wykonawczych

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Prawo pierwotne

Trzy kategorie źródeł

•

traktaty założycielskie

•

zasady prawne

•

prawo zwyczajowe

System jest nadrzędny wobec prawa wtórnego, które nie

może być sprzeczne z prawem pierwotnym

Do prawa pierwotnego nie są zaliczane umowy

międzynarodowe zawierane przez WE (art. 300 TWE).

Zgodnie z orzecznictwem ETS, stanowią poziom pośredni

między prawem pierwotnym a prawem wtórnym.

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Traktaty założycielskie

• Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską
• Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę

Energii Atomowej

• Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę

Węgla i Stali - przestał obowiązywać 23 lipca

2002 r.

• Późniejsze traktaty: Jednolity Dokument

Europejski z 28 lutego 1986 r., Traktat o Unii

Europejskiej (Maastricht 1992), Traktat

amsterdamski (1997 r.), Traktat z Nicei (2001

r.), Traktaty akcesyjne (2004)

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Obowiązywanie prawa

pierwotnego

• prawo pierwotne obowiązuje wprost państwa

członkowskie, a także daje bezpośrednie

prawa podmiotom gospodarki rynkowej

• czynnik bezpośredniego działania ma

miejsce, jeżeli norma nie wymaga

zastosowania środków konkretyzujących i

jest dostatecznie jasne (selfexecuting), zaś

tworząc prawa podmiotowe nie narusza praw

podmiotów trzecich.

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Źródła wspólnotowego

prawa

Pierwotne źródła prawa unijnego, to
traktaty tworzące EWWS, Euratom i EWG
oraz inne podobne akty, w tym Traktat
Akcesyjny na mocy którego, m.in..,Polska
stała się państwem członkowskim Unii
Europejskiej

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Prawo wtórne

• Podstawą wydawania tych aktów są

traktaty lub upoważnienia do wydawania

przepisów wykonawczych przez Komisję

• art. 249 TWE upoważnia do wydawania

aktów prawa wtórnego

• Mają one pierwszeństwo przed prawem

krajowym i są obowiązujące dla państw

członkowskich

• Muszą również zostać wprowadzone w

życie w wyznaczonych terminach

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Rozporządzenia

•

mają zastosowanie ogólne. Są we wszystkich

częściach wiążące i obowiązuje bezpośrednio w

każdym państwie członkowskim

•

zbliżone są w ich kondycji prawnej do ustaw jako

źródła prawa krajowego

•

podstawą do ich wydawania jest art. 249 [189]

TWE

•

nie muszą być one w żaden sposób

inkorporowane do krajowego systemu prawa

•

pierwszeństwo norm zawartych w

rozporządzeniach przed normami prawa

krajowego ― prawo krajowe nie ma

zastosowania, jeżeli jest ono sprzeczne z prawem

europejskim

Prawo wtórne

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Akty wtórnego prawa

wspólnotowego

Rozporządzenia

Zgodnie z art. 249 akapit 2 Traktatu
Ustanawiającego Wspólnotę Europejską

"Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże

w całości i jest stosowane bezpośrednio we

wszystkich Państwach Członkowskich."

Źródła wspólnotowego prawa

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Dyrektywy

•

wiążą odnośnie do zamierzonego celu w odniesieniu do

każdego państwa członkowskiego, do którego jest

skierowana, zostawiając jednak władzom krajowym wybór

formy i środków

•

zasadniczym ich celem jest harmonizacja, koordynacja oraz

konwergencja prawodawstwa państw członkowskich

•

do ich realizacji przewidziany jest jedynie odpowiedni termin,

a w razie jego niedotrzymania istnieją możliwości

bezpośredniego powołania się na nią przez podmioty prawa

•

nie obowiązują, poza wyjątkami, podmiotów krajowych wprost

•

daje się zaobserwować praktyka, że pewna część dyrektyw

sformułowana jest w sposób tak szczegółowy, że właściwie nie

pozostawia się miejsca na inicjatywę organów państw

członkowskich

Prawo wtórne

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Decyzje
• obowiązują we wszystkich częściach

jedynie dla tych podmiotów, które
określone są w ich treści

• ich adresatem może być zarówno

państwo członkowskie, jak i osoba
prawna lub fizyczna

Prawo wtórne

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Zalecenia i opinie
• akty nie obowiązujące
• pomiędzy zaleceniami i opiniami różnica nie

jest zbyt ostra

• pierwsze pochodzą głównie z inicjatywy

wydających je organów, drugie są

powodowane wnioskami innych organów

WE lub też państw członkowskich UE

• zalecenia i opinie są najczęściej adresowane

do państw członkowskich

• mogą być jednakże kierowane do

podmiotów prywatnych

Prawo wtórne

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Pytania?

Uwagi?

Postulaty

i

propozycj

e !!!

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

Dziękuj

ę

za

uwagę

Prof. Wiesław Czyżowicz, dr
Aleksannder Werner

Prawo gospodarcze

prof. Wiesław Czyżowicz , dr Aleksander Werner

K O N T A K T

prof. Wiesław Czyżowicz:

[e-mail]

http://akson.sgh.waw.pl/~wczyzo

www.sgh.waw.pl/katedry/kpaifp

konsultacje: poniedziałek 15

30

– 16

30

Katedra Prawa Administracyjnego i Finansowego
Przedsiębiorstw, Budynek S, ul. Batorego 8, s. 8

dr Aleksander Werner: [e-mail];
www.sgh.waw.pl/katedry/kpaifp