Materiały podkładowe

Rola materiałów
podkładowych



zapobieganie toksycznemu
działaniu materiałów stosowanych
do wypełniania ubytków



ochrona miazgi przed wnikaniem
drobnoustrojów, przed zjawiskiem
perkolacji, przed uszkadzającym
działaniem bodźców termicznych

Cechy materiałów
podkładowych



dobre przyleganie brzeżne do zębiny



nieprzepuszczalność dla substancji chemicznych, drobnoustrojów

oraz ich toksyn (homogenna struktura materiału)



złe przewodnictwo czynników termicznych



wykazywanie odporności na siły mechaniczne (ponieważ siły

działające na wypełnienia podczas żucia są przenoszone na

podkłady)



współczynnik rozszerzalności termicznej zbliżony do tkanek

zębowych (przeciwdziała perkolacji)



wykazywanie odporności chemicznej (w przeciwnym razie możliwe

jest wypłukiwanie składników materiałów podkładowych przez płyn

zębinowy obecny w kanalikach, co powoduje resorpcję materiału i

nieszczelność podkładu, ponadto konieczna jest odporność na

działanie kwasów stosowanych do wytrawiania szkliwa i zębiny)



wykazywanie biozgodności

Rodzaje i charakterystyka
materiałów podkładowych



Lakiery podkładowe:



klasyczne (typu werniks):



zalecane do izolacji kanalików zębiny w
ubytkach bardzo płytkich



nie chronią przed wnikaniem
mikroorganizmów, ani perkolacją



przykłady: Amalgam – Liner, Copalite,
Copal Varnish, Poly – Liner, Thermo-Line



poliuretanowe:



wykazują większą biozgodność i lepsze
przyleganie do zębiny niż poprzednie



przykłady: Dentinadhesit, Dentinprotector



lakiery na bazie wodorotlenku wapnia:



Przykłady: Cavity Liner, Hydroxyline, New
Cavity Liner, Tector



cementy tlenkowo-cynkowo-fosforanowe:



klasyczne i hydroksy-cynkowo-fosforanowe



duża wytrzymałość mechaniczna



dobra ochrona przed drobnoustrojami i perkolacją



po cementach szklano-jonomerowych mają

najmniejszą rozpuszczalność w płynie zębinowym



zawarty w nich kwas fosforowy może być

niebezpieczny dla miazgi, zwłaszcza w zębach

mlecznych i stałych w okresie rozwoju, a szczególnie

w przypadku, gdy jest on rzadko zarobiony, ponieważ

część kwasu pozostaje wolna i nie reaguje z

proszkiem, dlatego też w ubytkach głębokich

wymagają one izolacji preparatem na bazie

wodorotlenku wapniowego



przykłady: Harvard Cement, Duraphos, Fleck’s Zink-

Zement, Modern Tenacin, De Trey Zink Cement

Improved, Hydromix



cementy karboksylowe:



nie chronią przed przed
mikroprzeciekiem, ani zjawiskiem
perkolacji



mała odporność na obciążenia, łamliwość
niszczone przez bakterie



przykłady: Aqualox, Carboco, Durelon,
Tylko



cementy szklano-jonomerowe (glass-

ionomery, pościelacze):



klasyczne i wzmocnione:



najlepiej ze wszystkich chronią miazgę przed

toksycznością materiałów wypełniających i

drobnoustrojami



skutecznie izolują miazgę przed działaniem bodźców

termicznych



najbardziej odporne na działanie płynu zębinowego i

kwasów



wykazują najlepsze przyleganie do zębiny



najskuteczniej izolują miazgę przed perkolacją



są to jedyne materiały podkładowe, które wykazują

adhezję również do kompozytów i amalgamatów



działają antybakteryjnie ze względu na stałe wydzielanie

fluoru



przykłady: Baseline, Bio Liner, GlassLine, Aqua Jonobond,

Vitrebond



cementy tlenkowo-cynkowo-eugenolowe:



klasyczne, wzmocnione i cementy
etoksybenzoesowe (EBA):



dobra izolacja termiczna



mała odporność chemiczna i mechaniczna



pod wpływem wilgoci uwalnia się z nich eugenol i
pomiędzy cementem a zębiną tworzą się puste
przestrzenie



nie należy stosować ich pod wypełnienia z
materiałów kompozytowych, gdyż zaburzają ich
polimeryzację



EBA mają znacznie większą odporność mechaniczną



przykłady: Cavitec, ISO-Pulp, Pulpal, Fynal, Harvard
Eugenat



cementy wodorotlenkowo-wapniowe:



klasyczne:



chemoutwardzalne na bazie salicylanów



najskuteczniej neutralizują kwasy zawarte w

wypełnieniach i chronią przed wnikaniem drobnoustrojów



działają odontotropowo, reminalizują odwodnioną zębinę,

pobudzają do tworzenia zębiny wtórnej i reparacyjnej

oraz warstwy sklerotycznej



najlepiej ze wszystkich tolerowany przez miazgę



mają największą rozpuszczalność w płynie zębinowym



słabe przyleganie do zębiny



najmniej odporne na ściskanie i zginanie



w głębokich ubytkach stosowane punktowo w postaci

cienkiej warstwy, którą należy przykryć bardziej

odpornym na siły mechaniczne materiałem podkładowym



przykłady: Calcimol, DycaL AF, Life



wzmocnione (na bazie żywic
syntetycznych):



bardziej odporne na siły mechaniczne



mniej rozpuszczalne w płynach
tkankowych i kwasach



znacznie mniejsze zdolności
odontotropowe



lepsze przyleganie do zębów



przykłady: Care, Cavalife, Prisma

Materiały stosowane w
leczeniu endodontycznym
zębów mlecznych i stałych

Rodzaje materiałów do
wypełniania kanałów
korzeniowych



do wypełniania kanałów w zębach
stałych



do wypełnień wstecznych



do wypełnień kanałów w zębach
mlecznych

Cechy materiałów trwale
wypełniających kanały:



brak działania cytotoksycznego, czyli powinien być

tolerowany przez tkanki okw.



działanie przeciwbakteryjne



powinien łatwo wprowadzać się do kanału, tzn.

wykazywać przyczepność do zębiny, odpowiednią

plastyczność oraz długi okres wiązania



trwałe i szczelne wypełnianie kanałów, tzn. wykazywać

dobrą adhezję do zębiny i nie ulegać resorpcji ze

światła kanału (wyjątek w przypadku zębów

mlecznych)



powinien dawać się łatwo usuwać z kanału po to, aby

w razie potrzeby można było wykonać powtórne

wypełnienie

Cechy materiałów trwale
wypełniających kanały:



powinien dawać dobry kontrast w obrazie rtg



brak działania hamującego na procesy

reparacyjne tkanek okw., lecz stymulować

odbudowę kości wyrostka zębodołowego



brak działania mutagennego, karcinogennego

oraz oraz niewywoływanie reakcji

immunologicznej w tkankach okw.



nie powinien przebarwiać twardych tkanek

zęba, gdyż ogranicza to możliwość jego

stosowania



nie powinien kurczyć się w czasie wiązania

Materiały do wypełnień
kanałów w zębach stałych



nieplastyczne:



gutaperka:



stosowana w endodoncji od ponad 100 lat



jest naturalnym sokiem specjalnych gatunków drzew



występuje w trzech odmianach izomerycznych: dwóch fazach

krystalcznych alfa i beta (stosowane do celów

stomatologicznych) oraz amorficznej fazie gamma



gutaperka w fazie beta po podgrzaniu do temperatury 42-49 st C

przechodzi w fazę alfa i staje się miękka i lepka, towarzyszy temu

zmiana objętości, co wpływa na szczelność wypełnienia



charakteryzuje ją znaczna biozgodność, stabilność w kanale,

ponieważ nie rozpuszcza się w płynach tkankowych, a po

kondensacji nie zmienia objętości, nie przebarwia zębów, daje się

łatwo usuwać z kanału (rozpuszcza się w eukaliptolu,

chloroformie i ksylenie), nie wykazuje działania

przeciwbakteryjnego, nie stymuluje procesów odnowy tkanki

kostnej w ogniskach zapalnych



ćwieki gutaperkowe:



zawierają 18-22% czystej gutaperki w fazie beta oraz 60-

75% tlenku cynku, 2-18% związków metali (dobry kontrast),

1-4% wosków/żywic



zalety: niezmienność kształtu po kondensacji, możliwość ich

dezynfekcji, nierozpuszczalność w płynach tkankowych i

odporność na resorpcję, mała możliwość przepchnięcia poza

otwór fizjologiczny, niewielka plastyczność ułatwiająca

kondensację, łatwość wprowadzania i usuwania z kanału



same ćwieki mimo kondensacji, nie zamykają szczelnie

światła kanału, ponieważ nie wykazują przyczepności do

zębiny i dlatego należy je stosować wraz z uszczelniaczami



nie są zgodne tkankowo



odmiany: standardowe i niestandardowe (dodatkowe).

Standardowe są produkowane od nr 25-140, o stożkowatości

2%, w długości 29 i 30 mm, wierzchołek zaokrąglony,

natomiast niestandardowe są w 5 rozmiarach oznaczonych

następująco: XXF – bardzo cienkie, XF – średnio cienkie, F –

cienkie, M – średnie, L – grube, długość jw., wierzchołek

ostry, zastosowanie w kanałach o nieregularnym przebiegu



ćwieki srebrne:



ze względu na większą sztywność, są łatwo

wprowadzane do kanałów wąskich i

zakrzywionych



nie są plastyczne i nie można ich

kondensować, ponadto ich okrągły przekrój

przy owalnym przekroju kanałów, może

powodować wystąpienie przy ścianach

zębiny przestrzeni niedopełnionych



w zetknięciu z płynami tkankowymi ulegają

korozji, a wytwarzane w tym procesie

siarczki srebra mogą wywoływać reakcję

zapalną w tkankach okw, korozja sprzyja też

złamaniu ćwieków podczas żucia



ćwieki tytanowe:



stop tytanu, aluminium i wanadu



bardzo duża biozgodność tkankowa,
nieuleganie korozji, słaby kontrast na
obrazie rtg



stosowane przy bardzo wąskich kanałach,
w przypadku pourazowych złamań
korzeni, gdzie służą jako element
zespalający



materiały plastyczne – półpłynne:



cementy/pasty, zarabia się je ex tempore,

wszystkie mają odpowiednio wydłużony czas

wiązania, konieczny dla prawidłowego

wypełnienia kanału, wszystkie zawierają środki

kontrastowe



mają trojakie zastosowanie: jako jedyne

samodzielnie wypełniające kanały, jako główne

materiały wypełniające, uzupełnione tylko

jednym ćwiekiem, jako materiały uszczelniające,

w metodach wypełniania kanałów gutaperką



materiały na bazie cynku i eugenolu:



umiarkowana cytotoksyczność, wykazują działanie

przeciwbakteryjne, z biegiem czasu resorbują



przykłady: Caryosan, Cement Grossmana, Pulp Canal

Sealer, Nogenol, Dorifill



materiały na bazie wodorotlenku wapnia:



dobrze tolerowane przez tkanki okołowierzchołkowe,
po przypadkowym przepchnięciu poza otwór
wierzchołkowy ulegają resorpcji, dobre przyleganie
do ścian kanału, działanie przeciwbakteryjne i
osteotropowe



przykłady: Apexit, Sealapex, Gangrena Merz (w
skład wchodzi olej z racic wołu:>)



materiały na bazie żywic syntetycznych:



duża odporność na nacisk, bardzo dobre przyleganie
brzeżne, minimalna rozpuszczalność w płynach
tkankowych, bardzo dobry kontrast w obrazie rtg,
mogą wywoływać odczyny alergiczne, trudno je
usunąć z kanału, nie wykazują działania
osteotropowego



przykłady: Topseal, Diaket, AH26



materiały na bazie tworzyw sztucznych –

siloksanów:



materiały silikonowe – polimery krzemo – organiczne



zgodność tkankowa, nierozpuszczalność w płunach

ustrojowych, a więc stabilność w kanale, minimalny

skurcz podczas wiązania



przykłady: Endo-Fill, RSA



materiały na bazie chemicznie uplastycznionej

gutaperki:



gutaperka rozpuszczona w chloroformie – chloroperka, w

eukaliptolu – eukaperka i ksylenie – kloroperka

stosowane jako materiał wypełniający główny lub

uszczelniacz



nie są zalecane – duży skurcz podczas wiązania, a

parujące rozpuszczalniki mogą wywoływać podrażnienia



materiały na bazie fosforanów wapnia:



w trakcie badań



materiały zawierające paraformaldehyd i
kortykosteroidy:



nie powinny być stosowane ze względu na
zawartośc paraformaldehydu, który ma silne
działanie cytotoksyczne, neurotoksyczne,
mutagenne i rakotwórcze



przykłady: pasta Riebla, Foredent, Paracin,
Endoform



cementy szklano-jonomerowe:



Ketac-Endo – cząsteczki szkła wapniowo-fluorowo-
glinowo-krzemowego, dobry kontrast, długi czas
wiązana, tworzy chemiczne połączenie z zębiną i
szczelnie wypełnia kanał, nie zawiera żadnych
dodatkowych substancji bakteriobójczych