Materiałoznawstwo, ćwiczenie 1

MATERIAŁY CZASOWE DO WYPEŁNIEŃ I

MATERIAŁY PODKŁADOWE

MATERIAŁY TYMCZASOWE



Cechy:

 Proste w użyciu
 Szczelne przyleganie brzeżne
 Nieprzepuszczalne dla leków zakładanych do ubytków
 Nie reagujący z lekami
 Trwałość (względna)
 Nieszkodliwy dla tkanek zęba i przyzębia



Forma:

 Do zarabiania ręcznego (proszę + płyn)
 Gotowa pasta

Materiały tymczasowe:



Cement cynkowo-siarczany



Tlenek cynku z eugenolem



Wzmocniony cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy



Gotowe materiały tymczasowe

Cement cynkowo-siarczany = Fleczer = Dentyna wodna



Proszek: tlenek cynku, bezwodny siarczan cynku, tymol, magnazja, mastyks, dentyna



Woda destylowana (czasem dodatki: guma arabska, alkohol, fenol, eugenol)

Zarabiamy do 2 konsystencji

 Pasty-do zamknięcia ubytku
 Gęstej śmietany-do zamknięcia wkładki dewitalizującej
 Szorstka strona płytki, łopatka metalowa
 Do ubytku przenosimy nakładaczem
 Kondensujemy upychadłem kulkowym
 Po związaniu można wygładzić powierzchnię nasączoną w wodzie kuleczką z waty

ZALETY

WADY



Nieszkodliwy dla tkanek



Dobre przyleganie



do ścian ubytku



Działa p-bakteryjnie



Izolator termiczny i chemiczny



Łatwy do usunięcia



Nietrwały, szybko się



wypłukuje z ubytku (5-7 dni)



Nieszczelny, kruchy (kruchość rośnie wraz
z dostępem śliny w czasie wiązania)



Twardnieje 30 sek.



Nieestetyczny

THYMODENTIN
(Chema)
Z dodatkiem
tymolu

MULTIDENTIN
(Chema)
w różnych kolorach:
czerwony
(D-dewitalizacja),
żółty (K- kanały),
biały

PREPARATY ZAGRANICZNE

 Aqua Dentin
 Aquadentin
 Aguatin
 Fletscher
 Proyi-Dentin
 Proyiplen

Tlenek cynku z eugenolem

1. Proszek: tlenek cynku

 Silnie higroskopijny
 Działa bakteriostatycznie
 Właściwości odontotropowe

2. Płyn: eugenol

 Przeciwbakteryjny
 Lekko znieczulający (zahamowanie migracji komórek i syntezy prostaglandyn oraz zmniejszenie

aktywności

 mitochondriów na poziomie komórkowym)

Przeznacznie ZnO+E

 Tymczasowe zaopatrzenie ubytku
 Zęby mleczne
 Niecierpliwość pacjenta
 Caries profunda (próchnica głęboka)
 Leczenie biologiczne miazgi (pośrednie przykrycie miazgi)
 Czasowe osadzanie koron protetycznych

ZALETY

WADY

 Trwały (do 6 miesięcy)
 Szczelny
 Wiąże w obecności śliny
 Twardnieje 30 min.
 Izolator termiczny i elektryczny
 Naturalne pH
 Antyseptyczny, znieczulający
 ODONTOTROPOWY

 Zaburza polimeryzację materiałów

kompozytowych i cementów
krzemowych

 Przebarwia tkanki zęba (kolor żółty) –

wielokrotnie zakładany do ubytku

 Goździkowy posmak

Zarabiany (ex tempore) do 2 konsystencji:

1. Pasty- do zamknięcia ubytku
2. Gęstej śmietany- do wypełnienia kanału korzeniowego w leczeniu endodontycznym, do osadzania koron



Szorstka strona płytki, łopatka metalowa



Do ubytku przenosimy nakładaczem



Kondensujemy upychadłem kulkowym / można watką obtoczoną w proszku



Cementy złożone z 2 past mieszamy do uzyskania jednolitego koloru

Materiały fabryczne: Caryosan, Caulk IRM

Czas wiązania zależy od:



Rodzaju proszku-wielkości cząsteczek



Dodatku środków przyspieszających wiązanie

- Octan cynku
- Kwas octowy



Stosunku płynu do proszku



Obecności wilgoci w trakcie rozrabiania (dodanie niewielkiej ilości wody przyspiesza wiązanie cementu)



Temperatury

Cement tlenkowo- cynkowo- eugenolowy wzmocniony(typ II)

z dodatkiem innych substancji

1. EBA- kw.etoksybenzoesowy

- Zwiększa wytrzymałość
- Czas pracy ok.22 min (!brak wilgoci), mieszanie- 30 sek. do
- konsystencji plasteliny, później kolejne 60 sekund.

2. HV-EBA-dodatek EBA i estrów winylowych

3. IRM (Dentsply) – szczelne wypełnienie czasowe

- Zabezpieczenie czasowe zebów mlecznych / stałych
- Leczenie kanałowe
- Mieszany ręcznie lub kapsułkowany

4. Cementy ZnO+E specjalne

- +antybiotyki (np.tetracykliny) /sterydy
- Pośrednie przykrycie miazgi
- +w/w oraz siarczan baru
- Wypełnienia kanałów w leczeniu endodontycznym

......pamiętamy o alergiach!!
Nieeugenolowe cementy tlenkowo-cynkowe (typ I) wytwarza się z olejków innych niż eugenol jako materiał
alternatywny dla pacjentów uczulonych na eugenol

Gotowe preparaty tymczasowe

1. Chemoutwardzalne

Skład podstawowy: Tlenki i siarczany cynku oraz wapnia i wodorotlenek wapnia
Plastyfikatory typu poliwinylu i chlordiazotylu oraz glikolazetol itp.

2. Światłoutwardzalne

Skład podstawowy: Dimetyloakrylany i SiO

2

- Szczelne-dobre przyleganie brzeżne
- Twarde
- Wygodne w pracy – łatwość zakładania
- Nie wymagają dodatkowego przygotowania
- W znacznym stopniu homogeniczne
- Twardnieją pod wpływem śliny / powietrza
- Proces wiązania polega na wymianie jonowej lub uwalnianiu niektórych plastyfikatorów w wilgotnym

środowisku jamy ustnej

Chemoutwardzalne

Światłutwardzalne

Coltosol F (Coltene)
Prowident (Zhermapol)
Plastidentin (CHEMA)
Cavit (ESPE) -3 różne twardości o różnym
oznaczeniu kolorystycznym (Cavit, Cavit W,
Cavit G)
Cimpat PINK, WHITE, N (Septodont)

Fermit (Vivadent)
Clip, Clip F (Voco)
DuoTEMP (Coltene Whaledent)

Materiały tymczasowe stosowane w protetyce:

- TempoSil2 (Coltene )
- Temp-Bond NE (Kerr)
- Original
- NE
- Clear

MATERIAŁY PODKŁADOWE

Funkcje podstawowe:



OPOROWA (base)

- Zabezpieczenie miazgi przed urazami mechanicznymi i termicznymi



USZCZELNIAJĄCA (liner)

- Izolacja przed czynnikami chemicznymi z materiału wypełniającego oraz środowiska jamy ustnej



Obie funkcje łączą cementy:

- Polikarboksylowe
- Glassionomerowe



Pozostałe materiały podkładowe pełnią rolę

- Linera: lakiery żywicze, cementy wodorotlenkowo-wapniowe
- Base: np. cement fosforowy



Zabezpieczenie miazgi

- Próchnica głęboka (caries profunda)
- Próchnica średnia (caries media)

Właściwości idealnego materiału podkładowego



Łatwość pracy



Szybkość wiązania



Obojętność biologiczna



Wytrzymałość mechaniczna



Ochrona miazgi przed czynnikami



Termicznymi (np. pod amalgamat)



Chemicznymi



Elektrycznymi (prądy galwaniczne)



Odpowiednie właściwości chemiczne względem stosowanych materiałów wypełniających



Adhezja



Kontrast rtg



Brak rozpuszczalności w kwasach i płynach ustrojowych



Rozszerzalność termiczna zbliżona do rozszerzalności termicznej tkanek zęba



Właściwości przeciwbakteryjne i remineralizujące



Odpowiednia barwa i przezierność

5 głównych rodzajów cementów opartych na reakcji kwas-zasada

Cementy cynkowo-fosforanowe (fosforanowe, fosforowe)

Skład:
Proszek:



tlenek cynku 75-98% - wyprażony (w temperaturze powyżej 1000oC)



tlenek magnezu 7-15%



tlenek wapnia



tlenek glinu



w niewielkich ilościach kwas krzemowy, barwniki (tlenki żelaza lub manganu)



składniki zwiększające działanie bakteriobójcze (sole srebra i miedzi)



fluorki, Si0

2

i trójtlenek bizmutu

Płyn:



50-70% roztwór wodny mieszaniny kwasów fosforowych (głównie



ortofosforowego oraz kwasów meta- i pirofosforowego)



często z domieszkami soli – fosforanów glinu i cynku, utworzonych przez



rozpuszczenie tlenków cynku lub glinu w płynie.

Reakcja wiązania



Wymieszanie proszku z płynem



Twardnieniu towarzyszy

- wydzielanie ciepła (reakcja wiązania jest egzotermiczna)
- skurcz materiału 0,05 – 2,0%



Stosuje się cementy szybko- i wolnowiążące



Na szybkość wiązania mają wpływ:

- sposób wytwarzania proszku (wyższa temperatura spiekania składników proszku ->mniejsza

reaktywność)

- wielkość ziaren proszku (bardziej drobnoziarnisty proszek, w porównaniu z gruboziarnistym, wiąże

szybciej)

- rodzaj płynu: obniżenie pH przyspiesza proces twardnienia
- dodatek soli cynku skraca czas wiązania cementu,
- dodatek substancji bufonujących (wodorotlenki, jony glinu) wydłuża czas wiązania.
- sposób zarabiania cementu - dodawanie proszku do płynu małymi porcjami wydłuża, a zbyt szybkie

dodanie proszku do płynu skraca czas wiązania – czas pracy cementem.

- Przyspieszyć twardnienie może także:

o dodanie zbyt dużej ilości proszku w stosunku do płynu
o obecność wilgoci
o podwyższona temperatura otoczenia – cement wiąże szybciej w temperaturze jamy ustnej niż w

temp. pokojowej

Zalety i wady cementu fosforowego



łatwość zarabiania i pracy



względna przylepność (dość znaczna w czasie zarabiania). Nie łączy się chemicznie z zębiną i szkliwem,
utrzymuje się przede wszystkim dzięki retencji mechanicznej



dobra wytrzymałość mechaniczna



szybki czas wiązania cementu (cement twardnieje w ciągu 5-10 minut, a w ciągu pierwszej godziny uzyskuje
dwie trzecie ostatecznej wytrzymałości)



dobra izolacja termiczna



dobra izolacja elektryczna



niewielka szkodliwość dla tkanek otaczających



mała grubość warstwy



wysoka kwasowość cementu w trakcie wiązania (pH świeżo rozrobionego cementu waha się l,6 - 3,6). W
miarę twardnienia pH rośnie, a powierzchnia staje się prawie obojętna (pH ok. 7,0) po ok. 48 godz. (wolne
kwasy fosforowe utrzymują się w materiale nawet przez 48 godzin).



kruchość (niewielka wytrzymałość na rozciąganie)



brak szczelności brzeżnej pomiędzy cementem fosforowym a zębiną



porowatość



niewielka odporność na działanie czynników chemicznych (uleganie procesowi rozpuszczenia w płynach
ustrojowych, duża wrażliwość na wilgoć)



zmiana objętości podczas wiązania



Nieodpowiednia barwa



Brak przezierności

Wskazania



Dawniej:

- podkład pod wypełnienia stałe
- materiał do wypełnień kanałów korzeniowych (zęby przeznaczone do resekcji wierzchołka korzenia zęba)



Obecnie:

- materiał łączący do osadzania wkładów, koron i mostów, na zębach filarowych bez żywej miazgi i z żywą

miazgą

- do osadzania pierścieni ortodontycznych
- (???) materiał do wypełnień stałych w zębach mlecznych
- (???) materiał do podbudowy filarów protetycznych (wypełnienia ubytków) zębów przeznaczonych na filary

pod korony protetyczne

 Cementy fosforanowe zarabiamy metalową łopatką na szorstkiej powierzchni szklanej płytki
 Proszek odmierza się zwykle za pomocą łyżeczki dostarczanej w opakowaniu przez producenta.
 Proszek dzielimy w jednym kącie płytki na 4-6 porcji wprowadzane kolejno do płynu co 15 sekund mieszania
 (w zależności od pożądanej gęstości końcowego produktu)
 Całkowity czas mieszania powinien wynosić 60-120 sekund (zbyt długie, jak i zbyt krótkie zarabianie obniża

wartość materiału)

 Ochłodzenie płytki (ok. 21°C) , na której miesza się cement, pozwala zwiększyć czas pracy
 Należy ściśle przestrzegać wskazówek producenta !!!
 Konsystencja (gęstość) zarobionego cementu zależy od przeznaczenia (materiał podkładowy-do konsystencji

miękkiej plasteliny)

 Materiał przeznaczony do osadzania prac protetycznych zarabiamy do konsystencji półpłynnej (gęstej

śmietany)

 Twardnieje w jamie ustnej w ciągu 5-10 minut od rozpoczęcia mieszania
 Ze względu na wady cementy fosforanowe są coraz bardziej wypierane przez cementy karboksylowe,

glassionomerowe i żywicze.

PREPARATY FABRYCZNE

Agatos W (wolnowiążący); S (szybkowiążący); HA (z dodoatkiem hydroksyapatytu)
Adhesor
Harvard Cement

Preparaty miedziowe i srebrowe

- Są to cementy zbliżone składem do fosforanowych
- Proszek dodatkowo zawiera sole srebra lub związki miedzi.

 Użycie tlenku miedzi (I) (miedziawego)

 nadaje barwę czerwoną

 Użycie tlenku miedzi (II) (miedziowego)

 nadaje barwę czarną

- Cementy te charakteryzuje się:

 bardziej drażniącym działaniem na miazgę niż czysty cement fosforanowy
 silniejszymi właściwościami bakteriobójczymi, dlatego jest używany do zębów mlecznych, w których nie

da się usunąć całkowicie próchniczej zębiny.

- Cementy miedziowe są również używane do mocowania aparatów ortodontycznych i szyn dentystycznych

Cementy na bazie wodorotlenku wapnia

Preparaty nie twardniejące (Biopulp, Pulpodent, Calxyl, Calasept), w postaci
a/ gotowych past
b/ proszku do przygotowywania pasty po zmieszaniu z wodą destylowaną. Po wprowadzeniu do ubytku nie tworzą
one zbitej warstwy materiału.

Preparaty twardniejące (cementy Ca(OH)

2

) (Dycal,Life, Alkaliner, Calcipulpe)- po związaniu tworzące w ubytku zbitą

warstwę materiału podkładowego.
Produkowane są w postaci pasty jako:

 materiały dwuskładnikowe (baza i katalizator) wiążące pod wpływem reakcji chemicznej po zmieszaniu past
 materiały jednoskładnikowe, wiążące pod wpływem światła halogenowego lampy polimeryzacyjnej.

Skład cementu wodorotlenkowo-wapniowego:

1. Baza: wodorotlenek wapnia, dwutlenek tytanu, wolframian wapnia oraz ester salicylowy 1,3-butylenoglikolu.
2. Katalizator: wodorotlenek wapnia, tlenek cynku i stearynian cynku

Skład preparatu nie twardniejącego:

1. Proszek - wodorotlenek wapnia (52,5%), metyloceluloza (47,5%).
2. Płyn: woda destylowana

Wskazania

1. Biologiczne leczenie miazgi
2. Przykrycie pośrednie
3. Przykrycie bezpośrednie NIE stanowią jedynego podkładu pod wypełnienie!!
4. Antyseptyczne leczenie kanałowe- wypełnienie czasowe
5. Ostateczne wypełnienie kanałów korzeniowych (uszczelniacz)

Przygotowanie cementów na bazie wodorotlenku wapnia

1. Preparaty nie twardniejące miesza się na szorstkiej powierzchni płytki

szklanej wprowadzając do wody destylowanej kolejno niewielkie porcje
proszku, do konsystencji luźnej papki

2. Preparaty jednoskładnikowe są produkowane w postaci półpłynnej masy,

do bezpośredniej aplikacji

3. Preparaty twardniejące dwuskładnikowe wymagają zmieszania, przy

pomocy metalowej łopatki lub np. upychadała kulkowego, równych porcji
bazy i katalizatora.

Zalety i wady cementów na bazie wodorotlenku wapnia

- Mechanizm biologicznego działania tych materiałów uwarunkowany jest właściwościami wodorotlenku

wapnia

- Odczyn silnie zasadowy (pH 8 – 13)
- Działają silnie przeciwbakteryjnie, znacznie lepiej niż paramonochlorfenol i formokrezol
- Lecznicze działanie wodorotlenku wapnia związane jest z obecnością jonów Ca

2+

i OH

-

.

- Jony hydroksylowe-obniżenie ciśnienia tlenu i wzrost pH (zobojętnianie kwaśnego środowiska w ubytku

próchnicowym.

- Jony Ca2+ -stymulujący wpływ na działanie fosfatazy zasadowej, od której zależą procesy mineralizacji –

tworzenie tkanki kostnej.

- Jony wapniowe mogą przenikać przez zębinę.
- Działanie odontotropowe, tworzenie tzw.mostu zebinowego(„pory”)
- Preparaty te nie są jednak obojętne dla miazgi zębów.
- Mała wytrzymałość mechaniczną (najniższa)
- Znikoma adhezja do tkanek zęba i materiałów wypełniających
- Z czasem ulegają resorpcji i rozpuszczeniu
- Zakłócają polimeryzacje materiałów kompozytowych
- Nieestetyczny, mało przezierny

Preparaty fabryczne
PREPARATY NIETWARDNIEJĄCE
Biopulp, Reogan (Rapid, Liqu-idum), Calcicur, Calastept, Calxyl (pasta,

zawiesina), Hypocal.

PREPARATY TWARDNIEJĄCE
Alce Liner, Calcimol, Calcipulpe, Reocap.

PREPARATY ŚWIATŁOUTWARDZALNE
Cavalite, Calcimol LC, Prisma CLV

Cementy polikarboksylowe (karboksylowe, poliakrylowe)

Skład:
Proszek:

 głównie tlenek cynku,
 w mniejszych ilościach tlenki magnezu, bizmutu, wapnia oraz fluorek wapnia.
 kwas poliakrylowy w proszku (w niektórych preparatach)

Płyn:

 co najmniej 40% roztwór wodny kwasu poliakrylowego o przeciętnej masie cząsteczkowej pomiędzy 15000 a

150000.

Wskazania

 Cementowanie koron protetycznych (np. Durelon) - cementy posiadające mniejsze cząsteczki kwasu

poliakrylowego w płynie (mniejsza lepkość)

 Materiały podkładowe pod wypełnienia stałe - cementy o dużej lepkości płynu (większa masa cząsteczkowa

kwasu poliakrylowego)

Postępowanie

 Cementy polikarboksylowe należy zarabiać metalową łopatką na szorstkiej powierzchni płytki szklanej, łącząc

z płynem kolejne porcje proszku

 Proszek łączymy z płynem możliwie szybko wprowadzając jednorazowo do płynu zasadniczą część

odmierzonego proszku (ok. 4/5) – ocena konsystencji...

 Zarabianie cementu nie powinno trwać dłużej niż 30 sekund, jeśli producent nie określi inaczej.
 Zarobiony do konsystencji półpłynnej „gęstej śmietany”, pozwalającej na jego naniesienie i swobodne

rozprowadzenie zgłębnikiem lub niewielkim upychadłem kulkowym) po powierzchni zębiny.

Zalety i wady cementów polikarboksylowych

 Adhezja do twardych tkanek zęba oraz metali (siła adhezji ok. 8 MPa)
 Dobra szczelność brzeżna
 Większą rozpuszczalność w wodzie niż cementy glassionomerowe oraz cementy fosforanowe
 Skurcz podczas wiązania (do 6% objętości)
 Nie wykazują działania przeciwbakteryjnego
 Oddziaływanie biologiczne materiałów opartych na bazie cementu polikarboksylowego jest kwestią

dyskusyjną.

 Kolor odbiegający barwą od barwy zęba
 Brak przezierności

Preparaty fabryczne

 Adhesor Carboxy
 Adhesor Carbofine
 Durelon
 Bondal
 Dorifix C
 Belfast
 Poly-C
 Oxicap

Wytrzymałość materiałów

Rozpuszczalność materiałów w wodzie

Materiałoznawstwo, ćwiczenie 2

AMALGAMATY

Idealny materiał do wypełnień ubytków twardych tkanek zębów powinien wykazywać:

- Obojętność dla miazgi zębów i błony śluzowej jamy ustnej
- Działanie kariostatyczne.
- Zdolność łączenia się ze szkliwem i zębiną (mikroprzeciek).
- Stabilność w środowisku jamy ustnej (brak rozpuszczalności, korozji).
- Niewielka absorpcja wody.
- Mechaniczne właściwości dobrane do działających sił żucia oraz zbliżone do parametrów szkliwa i zębiny,

zwłaszcza pod względem modułów sprężystości i wytrzymałości.

- Odporność na ścieranie.
- Estetyka - powinny idealnie imitować ząb pod względem:

 koloru,
 przezroczystości (transperencji),
 współczynnika załamania światła.

- Współczynnik rozszerzalności cieplnej zbliżony do współczynników szkliwa i zębiny.
- Mały współczynnik dyfuzji cieplnej.
- Brak zmiany objętości podczas wiązania.
- Gładkość powierzchni.
- Łatwość zarabiania.
- Absorpcja promieni rentgenowskich.
- Umożliwia wykrycie:

 próchnicy wtórnej,
 nawisów wypełnień,
 nie wypełnionych przestrzeni - tzw. pęcherzy powietrznych.

Plastyczne materiały do wypełnień ubytków i rekonstrukcji twardych tkanek zębów

 Amalgamaty
 Materiały kompozycyjne
 Cementy glassionomerowe
 Kompomery

Amalgamat

 Amalgamaty są fizykochemicznym połączeniem rtęci z metalami lub ze stopami metali.
 Hg jest płynną substancją, w temperaturze pokojowej – reaguje ze srebrem i cyną – tworzy plastyczną masę

która wiąże z czasem

 Proszek stanowią małe cząstki stopów metali o kształtach kulistym – sferycznym lub nieregularnym
 Materiał stosowany do wypełnień ubytków zębów trzonowych i przedtrzonowych klasy I, II, V wg Black’a

Składniki amalgamatów

1. Podstawowe

- srebro
- cyna
- miedź
- rtęć

2. Inne

- cynk
- ind
- palad

Podstawowe składniki

1. Srebro (Ag)

 Zwiększa wytrzymałość mechaniczna,
 Zwiększa rozszerzalność

2. Cyna (Sn)

 Zmniejsza wytrzymałość mechaniczna,
 Zwiększa podatność na korozję
 Zmniejsza rozszerzalność
 Wydłuża czas wiązania

3. Miedź (Cu)

 Redukuje tworzenie fazy γ-2

 Zwiększa wytrzymałość mechaniczną i zmniejsza podatność na odkształcenia pod wpływem sił żucia
 Zmniejsza korozję
 Zmniejsza pełzanie
 Redukuje nieszczelność brzeżną

4. Rtęć(Hg)

 Aktywuje reakcję
 Jedyny metal który ma postać płynną w temp. pokojowej
 Sferyczne stopy 40 to 45% Hg
 Mieszane stopy 45 to 50% Hg

Podstawowe składniki

1. Wypełniacz (cegiełki)- Ag

3

Sn zwany gamma, o różnych kształtach

2. Matrix-

 Ag

2

Hg

3

zwany gamma 1- cement,

 Sn

8

Hg zwany gamma 2 - puste przestrzenie (faza podatna na korozję)

Klasyfikacja oparta na:

1. Zawartości miedzi
2. Kształcie opiłków

- Skrawane
- Sferoidalne (spłaszczone kulki)
- Sferyczne
- Mieszane

3. Metodzie dodawania miedzi

Typy amalgamatów
• Niskomiedziowe (konwencjonalne klasyczne, tradycyjne) stosowane od XIX wieku
• Wysokomiedziowe o zwiększonej zawartości miedzi opracowane w latach 70-tych XX wieku

Zawartość miedzi

 Niskomiedziowe stopy 4 do 6% Cu
 Wysokomiedziowe stopy 9 do 30% Cu

Reakcja wiązania stopu rtęci z miedzią

AMALGAMACJA

Reakcja wiązania amalgamatów standardowych

 produkt cynowo-rtęciowy (Faza γ-2)

Przebieg reakcji wiązania amalgamatów wysokomiedziowych

(Non-γ-2)

 wyeliminowanie Fazy γ-2

Wzrost odporności na korozję

Wzrost odporności na pęknięcia brzeżne lepsze właściwości mechaniczne

AMALGAMACJA

Stop srebra (cyna-srebro-miedź) (γ)

+

Rtęć

↓

Stop srebra (nieprzereagowany) (γ)

+

Miedź-cyna (η)

+

Srebro-miedź (γ1)

Wytrzymałość

 Wzrasta powoli

- 1 godz.: 40 do 60% całości
- 24 godz.: 90% całości

 Stopy sferyczne szybciej osiągają wytrzymałość

Korozja

o Powierzchniowa i podpowierzchniowa
o Spowodowana reakcjami chemicznymi (źle wypolerowany materiał) lub elektrochemicznymi (stopy innych

metali)

o Zmniejsza wytrzymałość
o Uszczelnia brzegi

o Mało miedzi
o 6 miesięcy

 SnO

2

, SnCl

 Faza gamma-2

o Dużo miedzi
o 6 - 24 miesięcy

 SnO

2

, SnCl, CuCl

 eta-faza (Cu

6

Sn

5

)

Śniedzenie
• Cienka warstwa na powierzchni amalgamatu
• Zmiana zabarwienia
• Głównie na powierzchniach źle wypolerowanych

Zmiany objętości
• Ujemna zmiana objętości
• mikroprzeciek



• Dodatnia zmiana objętości
• Bolesność
• Pękanie fragmentów zęba


W trakcie amalgamacji obserwuje się zarówno kurczenie jak i powiększanie objętości mieszaniny
Rozpuszczanie cząstek γ powoduje kurczenie
Formowanie cząstek η i γ1 powoduje powiększanie masy mieszaniny

Zalety i wady amalgamatów

 Trwałość (do 25 lat)
 W miarę dobrze tolerują wilgoć w czasie zakładania do ubytku
 Produkty korozji amalgamatu działają bakteriobójczo
 Nie przewodzą bodźców chemicznych
 Łatwe w pracy – nie wymagają skomplikowanej procedury
 Łatwość zakładania (czas potrzebny na założenie 2-3 minuty jest szybszy niż na założenie wypełnienia

kompozytowego)

 Tanie
 Sprawdzony od ponad 100 lat
 Nieestetyczne
 Przewodzą bodźce termiczne (wymagają podkładu)
 Mogą przebarwiać tkanki zęba (izolacja lakierem podkładowym)
 Wymagają odpowiedniej preparacji ubytku (podcięcia retencyjne, kształt oporowy i retencyjny) - czasem

konieczne usunięcie zdrowej tkanki zęba.

 Powodowanie prądów elektrogalwanicznych (gdy w pobliżu innych uzupełnień zawierających metale)
 Korozja i ścieranie się amalgamatu
 Wysoki współczynnik rozszerzalności termicznej

FAZY PRACY

1. Zarabianie

- Aparaty dozujące i mieszające- dawniej stosowane dozowanie „na oko”
- Kapsułki do mieszalników – stały stosunek rtęci i opiłków
- Tabletki do dyspenserów i mieszalników – specjalny aparat dozujący tzw. dyspenser

 Prawidłowo zarobiony amalgamat

- Chrzęści jak śnieg
- Daje się wałkować w wałeczek (nie kruszy się)
- Odbija linie papilarne
- Rzucony z wysokości 0,5 m nie rozkrusza się

2. Przenoszenie amalgamatu do ubytku

- Nakładacze do amalgamatu
- Pistolety do amalgamatu

3. Kondensacja

- Małe porcje, stała siła nacisku, upychacz do amalgamatu / upychadło kulkowe
- Ręczna lub mechaniczna za pomocą kondensatora (upychadła ultradźwiękowe)
- Prawidłowa kondensacja wpływa na:

o Końcowe twardnienie
o Resztkową zawartość Hg
o Przyleganie do ścian ubytku
o Ekspansję

4. Usunięcie nadmiarów wypełnienia i kształtowanie powierzchni żującej

5. Polerowanie wypełnienia

- Gładzenie finirami lub/i kameniami Arkanzas
- Nadanie wysokiego połysku tarczkami i krążkami ściernymi, gumkami
- Zaniechanie tej czynności obniża jakość wypełnienia, sprzyja korozji

Wiązanie amalgamatu

 Amalgamaty konwencjonalne wiąże w 2 fazach

 Faza twardnienia (5-30 minut):

- usunięcie nadmiarów
- odsłonięcie zarysu
- dopasowanie z zgryzie

 Faza kamienienia (po 24 h):

- polerowanie wypełnienia

 Amalgamaty wysokomiedziowe twardnieją szybciej- możliwość polerowania bezpośrednio po założeniu

Wiązanie amalgamatu do tkanek zęba



Amalgamat nie wiąże z zębiną ani szkliwem



Wypełnienie utrzymywane jest dzięki podcięciom retencyjnym i szorstkiej powierzchni ubytku



Produkty korozji wypełniają przestrzeń miedzy wypełnieniem a tkankami zęba



Produkty umożliwiające wiązanie amalgamatu do zęba

 oparte na żywicy zawierającej 4-META (4-metakryloksyetyl trimellitate anhydride)
 zmniejszają przerwę między zębem a wypełnieniem
 wspomagają utrzymanie wypełnienia w ubytku
 zwiększają wytrzymałość zęba
 np. Amalgambond Plus

Charakterystyka użytkowa



Sferyczne

o zalety

- Łatwość kondensowania
- Szybkie wiązanie
- Gładka powierzchnia

o wady

- Trudno odbudować punkty styczne
- Większa tendencja do tworzenia nawisów



Mieszane

o zalety

- Łatwość odbudowy punktów stycznych
- Dobre polerowanie

o wady

- Wolne wiązanie
- Niższa początkowa wytrzymałość

Kształt cząsteczek metali

1. Opiłkowe

o mało Cu: New True Dentalloy
o dużo Cu: ANA 2000

2. Mieszane

o dużo Cu: Dispersalloy, Valiant PhD

3. Sferyczne

o mało Cu: Cavex SF
o dużo Cu: Tytin, Valiant, Megalloy