Czynniki fizyczne.
Wpływ czynników
środowiskowych na ustrój
człowieka.
Wpływ prądu stałego i
zmiennego na organizm
• Prądem stałym nazywamy taki prąd
elektryczny, który w czasie przepływu
nie zmienia kierunku ani wartości
natężenia.
Prąd stały
• W tkankach prąd płynie
najkrótszą
drogą o najmniejszym oporze.
• W
skórze
są to
ujścia i przewody
wyprowadzające gruczołów
potowych i łojowych,
• Głębiej
prąd płynie w
przestrzeniach
międzykomórkowych
oraz
wzdłuż
naczyń krwionośnych, limfatycznych i
nerwów.
Przewodnictwo elektryczne
tkanek
• Zależy od zawartości wody i stężenia w
niej elektrolitów.
• Jest tym większe im więcej jest jonów w
danej tkance.
Przewodnictwo elektryczne
tkanek
Dobre przewodnictwo wykazują:
• krew,
• mocz,
• limfa,
• płyn mózgowo-rdzeniowy,
• mięśnie,
• tkanka łączna.
Przewodnictwo elektryczne
tkanek
Gorsze przewodnictwo wykazują:
• tkanka tłuszczowa,
• nerwy,
• ścięgna,
• torebki stawowe,
• kości.
Zjawiska fizykochemiczne
towarzyszące przepływowi prądu
stałego
1. Działanie elektrotermiczne
2. Działanie elektrochemiczne
3. Działanie elektrokinetyczne
4. Działanie biologiczne
Zjawiska fizykochemiczne
towarzyszące przepływowi prądu
stałego
1. Działanie elektrotermiczne – polega
na powstawaniu w tkankach ciepła pod
wpływem prądu elektrycznego.
Jest ono tym większe, im większe jest
natężenie prądu.
Zjawiska fizykochemiczne
towarzyszące przepływowi prądu
stałego
2. Działanie elektrochemiczne – jest
związane z elektrolizą występującą w
czasie przepływu prądu przez elektrolity
tkankowe.
Polega na właściwości rozszczepiania
elektrolitów na skutek wędrowania
anionów do anody a kationów do katody.
Zjawiska fizykochemiczne
towarzyszące przepływowi prądu
stałego
2. Działanie elektrochemiczne cd..
Podczas działania prądu stałego
wskutek znacznego nagromadzenia
anionów przy biegunie dodatnim
występuje martwica skrzepowa, a przy
biegunie ujemnym martwica rozpływna.
Zjawiska fizykochemiczne
towarzyszące przepływowi prądu
stałego
3. Działanie elektrokinetyczne – polega
na przesunięciu względem siebie faz
rozproszonej i rozpraszającej koloidów
tkankowych pod wpływem pola
elektrycznego.
Do zjawisk elektrokinetycznych należą
elektroforeza i elektroosmoza.
Zjawiska fizykochemiczne
towarzyszące przepływowi prądu
stałego
• Elektroforeza – ruch jednoimiennie
naładowanych cząsteczek fazy
rozproszonej (dodatnie do katody,
ujemne do anody) względem fazy
rozpraszającej.
• Elektroosmoza – ruch całego ośrodka,
czyli fazy rozpraszającej do fazy
rozproszonej.
Zjawiska fizykochemiczne
towarzyszące przepływowi prądu
stałego
4. Działanie biologiczne – polega na
wywoływaniu określonych,
różnorodnych reakcji ustrojowych.
Na ogół prądy o napięciu poniżej 50V
nie są dla ustroju ludzkiego
niebezpieczne.
Decydujące znaczenie w działaniu prądu
na ustrój ma
nie napięcie ale natężenie.
Skutki biologiczne
działającego prądu o różnych
natężeniach:
1. Prąd o natężeniu
poniżej 25mA
• W chwili przekroczenia progu
pobudliwości następuje działanie prądu
na mięśnie poprzecznie prążkowane,
powodujące skurcze tężcowe mięśni.
• Podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi
– wywołane stanem skurczowym mięśni.
Skutki biologiczne
działającego prądu o różnych
natężeniach:
2. Prąd o natężeniu
od 25-75mA.
• Prąd o tym natężeniu przepływając przez
kończyny górne, klatkę piersiową działa
przede wszystkim na czynność serca
powodując migotanie komór.
• Powoduje silniejszy stan skurczowy
mięśni oddechowych z następowym
uduszeniem oraz podwyższenie ciśnienia
tętniczego krwi.
Skutki biologiczne
działającego prądu o różnych
natężeniach:
3. Prąd o natężeniu
od 75mA do 4A.
• Jest to zakres prądu najsilniej działający
na czynność serca.
• Powoduje nieodwracalne migotanie
komór z zatrzymaniem serca w
rozkurczu i zejście śmiertelne.
Skutki biologiczne
działającego prądu o różnych
natężeniach:
4. Prąd o natężeniu
powyżej 5A.
• Prądy o tym natężeniu nie powodują
migotania komór i dla tego są mniej
niebezpieczne.
• Główne szkodliwe działanie polega na
wywoływaniu mniej lub bardziej
rozległych oparzeń – zależnie od
natężenia prądu.
Zmiany powstające w ustroju
pod wpływem działającego
prądu
1. Zmiany anatomiczne.
2. Zmiany czynnościowe.
1. Zmiany anatomiczne
Polegają na działaniu termicznym prądu:
• Oparzenia (I, II, III stopnia),
• Zakrzepy naczyń krwionośnych (zgorzel
kończyny porażonej),
• Porażenia ośrodkowego układu nerwowego,
• Porażenia obwodowego układu nerwowego.
2. Zmiany czynnościowe
• Zaburzenia pracy serca (migotanie komór),
• Zmiany chorobowe naczyń wieńcowych,
• Pobudzenie mięśni oddechowych do
skurczów tężcowych (zatrzymanie
oddechu),
• Skurcz tężcowy mięśni poprzecznie
prążkowanych (zginaczy lub
prostowników).
Miejscowe zmiany pod wpływem
prądu stałego
wykorzystywanego w lecznictwie
• Odczyn ze strony naczyń krwionośnych.
• Reakcja nerwów i mięśni na prąd stały.
Odczyn ze strony naczyń
krwionośnych
Prąd stały elektryczny powoduje rozszerzenie
naczyń krwionośnych.
W przebiegu odczynu można wyróżnić trzy
okresy:
• Pierwszy
– rozszerzenie naczyń
powierzchownych skóry, zaczerwienienie skóry.
• Drugi
– rozszerzenie naczyń. Słabnie po ok.. 30
min.
• Trzeci
– głębokie przekrwienie tkanek
utrzymujące się do kilku godzin.
Odczyn ze strony naczyń
krwionośnych
Przekrwieniu towarzyszy miejscowe
żywoczerwone zabarwienie skóry zwane
rumieniem galwaniczym
, który powstaje
pod wpływem histaminy uwalnianej z
magazynów tkankowych i innych
związków rozszerzających naczynia.
Reakcja nerwów i mięśni na
prąd stały
• Prąd stały przepływający przez nerwy i
mięśnie nie pobudza ich.
• Przyczyną powstawania bodźca elektrycznego
nie jest sam prąd ale dostatecznie szybka
zmiana jego natężenia w czasie.
• Przepływający przez nerwy i mięśnie prąd nie
powoduje ich pobudzenia ale zmienia
pobudliwość tkanki nerwowej wykorzystywaną
w zabiegach elektroleczniczych.
Zabiegi elektrolecznicze przy
użyciu prądu stałego
• Galwanizacja,
• Jonoforeza,
• Kąpiele elektryczno-wodne.
Galwanizacja
Jest to rodzaj elektroterapii polegający
na wykorzystaniu prądu stałego (o
niskim napięciu ok. 50V i małym
natężeniu ok. 0,01-0,5 mA/cm2)
wytwarzanego przez specjalne aparaty
przetwarzające prąd zmienny na prąd
stały.
Galwanizacja
Wskazania:
• nerwobóle,
• przewlekłe zapalenie stawów, splotów i
korzeni nerwowych w przebiegu choroby
zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa,
• leczenie porażeń wiotkich,
• zaburzenia krążenia obwodowego,
• przyspieszenie procesów gojenia się ran,
• resorpcja wysięków, krwiaków, obrzęków.
Jonoforeza
•
Jest to metoda lecznicza polegająca na
miejscowym wprowadzeniu leków do
organizmu przez skórę lub śluzówkę za
pomocą prądu stałego.
•
Ilość wprowadzonego leku jest proporcjonalna
do napięcia prądu i czasu jego przepływu.
•
Od strony anody wprowadzane są jony metali,
alkaloidy a od strony katody aniony.
•
Najczęściej stosowane są: hydrokortyzon,
histamina, salicylany.
Jonoforeza
Wskazania:
• jod: blizny, przykurcze bliznowate,
• lidokaina, prokaina: zapalenia tkanek
okołostawowych,
• salicylany: przewlekłe zapalenia
stawów, urazy sportowe,
• histamina: rwa kulszowa, przewlekłe
zapalenia stawów, odmrożenia.
Kąpiele elektryczno-wodne
• Są to zabiegi elektrolecznicze, w których
część lub całe ciało znajdujące się w
kąpieli wodnej poddane zostaje
działaniu prądu stałego.
• Wyróżnia się kąpiele komorowe i
całkowite.
Kąpiele elektryczno-wodne
Wskazania:
• zespoły bólowe w przebiegu choroby
zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa,
• choroba zwyrodnieniowa stawów,
• niedowłady,
• nerwobóle.
Skutki działania prądu
elektrycznego na organizm
ludzki
• Fizyczne (np. cieplne),
• Chemiczne (np. zmiany elektrolityczne),
• Biologiczne (np. zaburzenia czynności).
Prądy przemienne o dużej
częstotliwości
• Nie wywołują one zaburzeń
przewodnictwa w nerwach, skurczów
mięśni i zaburzeń w czynnościach
mięśnia sercowego,
• Mogą doprowadzić do uszkodzeń
wskutek wytwarzania ciepła na drodze
przepływu prądu przez ciało.
Prądy przemienne o dużej
częstotliwości
• Prądy o bardzo dużych
częstotliwościach (kilka tysięcy Hz) mają
stosunkowo małą zdolność do
przenikania wgłąb tkanek.
• Im częstotliwości są większe, tym
działanie jest bardziej powierzchniowe
Prądy przemienne o małej
częstotliwości
• Praktycznie najbardziej niebezpieczne
dla człowieka są prądy przemienne o
częstotliwości
50-60 Hz
, a więc
częstotliwości przemysłowej.
• Progowe wartości odczucia przepływu
prądu przez elektrodę trzymaną w ręku
wynoszą:
Prąd
Mężczyźn
i
kobiety
stały
5,0mA
3,5mA
zmienny
1,1mA
0,7mA
Prąd przemienny o małej
częstotliwości
• Przepływając przez mięśnie, powoduje
ich silne skurcze.
• Człowiek obejmując ręką przewód
doznaje skurczu mięśni zginających
palce, co powoduje powstanie zjawiska
zwanego
przymarzaniem
(nie udaje się
oderwać ręki od przewodu).
• Skutki przepływu prądu przez ciało
zależą od jego
wartości, drogi i czasu
przepływu oraz stanu zdrowotnego
porażonego.
• Decydujący wpływ, gdy chodzi o
bezpieczeństwo porażeń ma
wartość
prądu i czas przepływu.
• Przepływ krwi w naczyniach
krwionośnych jest wywołany pracą serca.
• Mimo, że przez serce przepływa
niewielka wartość prądu,
może ona
spowodować śmiertelne skutki –
migotanie komór sercowych.
• Stan ten należy do najtrudniej
odwracalnych.
• Istotnym czynnikiem decydującym o
wystąpieniu tego zjawiska jest czas
przepływu prądu, a w przypadku krótkich
przepływów, moment na który on przypadł.
• Jeśli przypada na początek rozkurczu
(przerwa w pracy serca) to
prawdopodobieństwo wystąpienia
migotania jest bardzo duże.
• Przy czasie przepływu krótszym od 0,2 s
wystąpienie migotania komór jest rzadkie.
• W czasie rażenia występują również
zaburzenia oddychania.
• Przepływ prądu przez mózg może
spowodować zahamowanie czynności
ośrodka oddechowego sterującego
czynnością oddychania.
• Doprowadza to w krótkim czasie do
zatrzymania oddychania, krążenia krwi
(z powodu braku tlenu) i śmierć.
• Podczas przepływu prądu przez klatkę
piersiową dochodzi do skurczu mięśni
oddechowych, co w konsekwencji
prowadzi do uduszenia.
Przepływ prądu
elektrycznego
• Podczas przepływu prądu elektrycznego
przez organizm ludzki następuje
pobudzenie, a następnie porażenie
układu nerwowego.
• Skutkiem jest utrata przytomności.
Przepływ prądu
elektrycznego
Utrata przytomności może być
spowodowana:
• zatrzymaniem krążenia wywołanym
niedostateczną pracą serca, migotaniem
komór lub zatrzymaniem serca,
• przepływem prądu bezpośrednio
przez czaszkę i mózg.
Przepływ prądu
elektrycznego
• Wytwarzanie się
dużej ilości ciepła
przy
przepływie prądów o wysokim napięciu
może w ciągu kilku sekund wywołać
nieodwracalne uszkodzenie lub
zniszczenie mózgu.
Przepływ prądu
elektrycznego
• Przepływ prądu przez ciało powoduje
wytwarzanie ciepła
na drodze tego
przepływu
.
• Wzrost temperatury może prowadzić do
nieodwracalnych uszkodzeń organizmu
człowieka.
• Najczęściej spotyka się
uszkodzenia skóry
Przepływ prądu
elektrycznego
• W miejscu wejścia prądu powstają
oparzenia (od
zaczerwienienia skóry,
powstania pęcherzy oparzeniowych, aż
po martwicę skóry i zwęglenie
).
Przepływ prądu
elektrycznego
• Może powodować uszkodzenia mięśni.
• W wyniku gwałtownych skurczów może
nastąpić przerwanie włókien mięśnia.
• Mogą pojawić się również zmiany w
strukturze włókien mięśniowych, a także
uszkodzenia kości.
Skutki pośredniego działania
prądu elektrycznego
• Powstają gdy prąd elektryczny nie
przepływa przez ciało.
• Dzieje się tak w przypadkach powstania
łuku elektrycznego w wyniku zwarcia w
urządzeniach elektrycznych.
Skutki pośredniego działania
prądu elektrycznego
• Łuk elektryczny może spowodować
mechaniczne uszkodzenia skóry, mające
wygląd ran ciętych, kłutych lub
postrzałowych.
• Towarzyszą temu często poważne
oparzenia skóry powstałe również w
wyniku zapalenia się odzieży.
• Łuk elektryczny może wywołać również
uszkodzenia cieplne i świetlne narządu
wzroku.
Skutki pośredniego działania
prądu elektrycznego
• Do urazów wywołanych pośrednio przez
prąd należy zaliczyć również
złamania i
inne obrażenia
wynikłe wskutek upadku
z wysokości wskutek odruchowej reakcji
na porażenie.
Czynniki fizyczne
1. Promieniowania:
• świetlne
• jonizujące: , , , X
• elektromagnetyczne
2. Choroba popromienna
• ostra
• przewlekła
Promieniowanie świetlne
• Promieniowanie podczerwone o długości
fali od 770 do 15000 nm
• Promieniowanie widzialne o długości fali
od 400 do 760 nm
• Promieniowanie nadfioletowe o długości
fali od 380 do 200 nm.
Działanie biologiczne
• Zależy ono od głębokości przenikania fal
świetlnych do skóry.
• Światło o falach krótszych niż 200 nm nie
przenika do skóry i zostaje całkowicie
pochłonięte przez warstwę rogową naskórka.
• Wraz ze wzrostem długości fal zwiększa się
zdolność światła do wnikania do skóry,
osiągając szczyt przy dł. fal 750 nm.
• Najbardziej czynną część widma słonecznego
stanowią
promienie nadfioletowe.
Rodzaje promieniowania
nadfioletowego:
• UVC – widmo sztucznego źródła światła
• UVB – o długości fali od 290 do 320 nm.
• UVA - o długości fali od 320 do 400 nm
UVA
• Jest promieniowaniem o długości 320-
400nm.
• Jest ono mniej rumieniogenne ale
bardziej barwnikotwórcze od UVB.
• W dużych dawkach powoduje
pigmentacje skóry, czyli ciemnienie na
skutek utleniania melaniny.
UVB
Jest promieniowaniem o długości fali od 290 do
320 nm.
Wywołuje:
• odczyny rumieniowe (melanogenezę),
• odpowiada za syntezę witaminy D,
• wtórne przebarwienia,
• powoduje przerost warstwy rogowej naskórka,
• działa rakotwórczo.
UVC
• UVC światła słonecznego nie dociera do
ziemi i nie odgrywa roli w
posłonecznych odczynach skóry.
• Stanowi natomiast część widma
sztucznych źródeł światła i wywiera
silne działanie rumieniotwórcze,
przeciwbakteryjne i karcynogenne.
Wpływ promieniowania
ultrafioletowego na
organizm:
1. Wpływ na skórę:
• działanie bodźcowe na zakończenia
nerwowe w skórze
• zwiększona odporność skóry na zakażenia
• pobudza proliferacje naskórka oraz
przekrwienie skóry
• pobudza melanogenezę
• powoduje pojawienie się wtórnych
przebarwień
• działanie rakotwórcze (rozwój czerniaka).
Wpływ promieniowania
ultrafioletowego na
organizm:
2. Zwiększa podstawową przemianę
materii
(działa bodźcowo na na
gruczoły wydzielania wewnętrznego:
przysadkę, nadnercza, jajniki i jądra)
3. Pobudza syntezę witaminy D
-
wpływ na gospodarkę wapniowo -
fosforanową
Wpływ promieniowania
ultrafioletowego na
organizm:
4. Wpływ na krew i układ krwiotwórczy
• zwiększa liczbę erytrocytów, hemoglobiny,
leukocytów, okresowo płytek krwi
• obniża poziom cukru i kwasu mlekowego
• wzrost glikogenu w mięśniach i w wątrobie
5. Wpływ na układ nerwowy
• spadek pobudliwości nerwowej
• przedawkowanie - objawy podniecenia,
bezsenność, podrażnienie układu
nerwowego.
Wskazania do naświetlań
promieniami
ultrafioletowymi:
• Choroby skóry: łuszczyca, przewlekłe zmiany
wypryskowe, bielactwo, łysienie plackowate
• leczenie ran i owrzodzeń
• profilaktyka oraz leczenie krzywicy
• leczenie źle gojących się złamań,
• wspomaganie leczenia gruźlicy kości
• zespoły bólowe w przebiegu zmian
zwyrodnieniowych, dyskopatii,
• leczenie zapaleń stawowych
• zaburzenia regulacji wegetatywnej.
Promieniowanie podczerwone
• Działanie biologiczne jest związane z
podniesieniem przez nie temperatury
tkanek w następstwie zwiększenia
energii kinetycznej ich cząsteczek.
• Zaczerwienienie skóry jest równomierne,
spowodowane rozszerzeniem głębiej
położonych naczyń krwionośnych.
Promieniowanie podczerwone
Wskazania:
• leczenie trudno gojących się ran,
• stany zapalne tkanek miękkich,
• zmiany pourazowe.
Promieniowania jonizujące
• Jest to promieniowanie o energii
wystarczającej do spowodowania jonizacji
atomów lub cząsteczek.
Promieniowania jonizujące:
,β, i X
Promieniowanie
– to strumień dodatnio
naładowanych jąder helu.
• Na ogół mało przenikliwe.
• W powietrzu rzadko dolatują dalej niż na
milimetry od źródła promieniowania.
• Można się zabezpieczyć nawet kartką
papieru.
Promieniowanie β
– to strumień szybko
poruszających się elektronów, przenikliwe dla
tkanek ustroju. Ochrona za pomocą
betonowych płyt.
Promieniowania jonizujące:
,β, i X
Promieniowanie
– źródłem są jądra nietrwałych
atomów, obdarzone nadmiarem energii w
wyniku wcześniejszych przemian
promieniotwórczych
• Promienie są bardzo przenikliwe. Do ochrony
przed nimi stosuje się grube osłony np. z ołowiu.
Zastosowania:
- Do sterylizacji wyposażenia medycznego,
produktów spożywczych.
- W medycynie używa się ich w radioterapii do
leczenia raka.
Promieniowania jonizujące:
,β, i X
Promieniowanie X
- rodzaj promieniowania
elektromagnetycznego, długość fali od 5 pm
do 10 nm (pomiędzy ultrafioletem i
promieniowaniem ).
• W dawkach stosowanych w diagnostyce
medycznej nie powinno powodować działań
niepożądanych.
• Promieniowanie rentgenowskie może wpływać
negatywnie na rozwój płodu,
• Ze względów bezpieczeństwa - badania
rentgenowskie u kobiet w wieku rozrodczym w
pierwszych dwóch tygodniach po menstruacji.
Patomechanizm biologicznego
działania promieniowania
jonizującego:
Poprzez radiolizę wody (rozpad) powodują:
• indukuje powstawanie silnie toksycznych
wolnych rodników ponadtlenkowych
(odpowiedzialne za peroksydację lipidów,
uszkadzanie białek transportujących,
lizosomów w komórce)
• nadmierna ilość wolnych rodników blokuje
wiele enzymów wewnątrzkomórkowych,
zwłaszcza katalazy i peroksydazy.
• uszkodzenie błon komórkowych
Patomechanizm biologicznego
działania promieniowania
jonizującego:
Bezpośrednie działanie promieniowania:
•
Niszczy tkanki
nie do końca zróżnicowane
i szybko mnożące się
(szpik kostny,
gonady, błona śluzowa przewodu
pokarmowego)
•
niszczy DNA i RNA - rozrywa wiązania
wodorowe pomiędzy parami zasad
purynowych i pirymidynowych
Skutkiem tego oddziaływania są mutacje
genetyczne lub martwica komórek
•
uszkadzają przewodnictwo nerwowe,
zwłaszcza synaptyczne.
Choroba popromienna
Ogólna nazwa ogólnoustrojowych zmian
chorobowych.
Przyczyny choroby popromiennej:
• ekspozycja na nadmierne dawki
promieniowania w następstwie wypadków
radiacyjnych:
- np. wskutek wadliwego działania reaktora
jądrowego
- uszkodzenia systemu ochrony przy pracy z
urządzeniami generującymi promieniowanie
rentgenowskie,
• narażenie na promieniowanie przy wybuchu
atomowym (opad promieniotwórczy).
• pochłonięcie pierwiastków i izotopów
promieniotwórczych (drogą doustną lub
wziewną),
Objawy ostrej choroby popromiennej
występują w kilka do kilkudziesięciu
godz. po napromieniowaniu.
Postacie ostrej choroby popromiennej w
zależności od dawki:
1. Dawka ekspozycyjna
bardzo wysoka
–
ponad 5000 R –
postać mózgowa.
• Po jednorazowej ekspozycji jest przyczyną
ostrego zespołu objawów mózgowych.
• 1 do 2 godz. po napromieniowaniu –
gwałtowne nudności i wymioty,
temperatury ciała, drgawki.
• Śmierć z objawami wstrząsu następuje po
1-2 dniach.
Postacie ostrej choroby
popromiennej
2
. Dawka ekspozycyjna
wysoka
(600-800 R)-
postać jelitowa.
• Po napromieniowaniu:
nudności, wymioty,
utrata apetytu.
• Po 2 -3 dniach pojawia się gorączka i
ciężka
biegunka
(martwica
nabłonka
błony
śluzowej przewodu pokarmowego).
• Rozwija się
zespół żołądkowo - jelitowy
odwodnienie, wstrząs hipowolemiczny.
• Równocześnie dawka ta
niszczy szpik
, układ
limfatyczny.
Postacie ostrej choroby
popromiennej
3
. Dawka ekspozycyjna
średnia
(ok. 400 R).
Postać
hematologiczna
Początkowo pojawiają się nudności, wymioty -
ustępują po krótkim czasie
.
• 2 -3 tygodnie po ekspozycji -
wypadanie
włosów,gorączka, zapalenie błony śluzowej jamy
ustnej i gardła.
• 4 tyg. po - wybroczyny na skórze
, biegunka,
krwawienia z nosa.
• We krwi: ilość leukocytów, erytrocytów, płytek
krwi.
podatności na zakażenia, występowanie
niedokrwistości i skaz krwotocznych.
• Śmiertelność 50%
Postacie ostrej choroby
popromiennej
4.
Dawka ekspozycyjna
mierna
(100 - 300
R)
• Objawy po
2 -3 tyg
.: złe samopoczucie,
utrata apetytu, wypadanie włosów,
biegunka, wybroczyny skórne, utrata
masy ciała.
• Uszkodzenie szpiku kostnego i układu
limfatycznego.
Przewlekła choroba
popromienna
• Odległe skutki
jednorazowego
napromieniowania, bądź efekt
długotrwałego narażenia na
powtarzające się dawki
promieniowania.
• Ujawniają się one po kilku-kilkunastu
latach.
Przewlekła choroba
popromienna
Do głównych jej skutków należą:
• zwiększona zapadalność na nowotwory
złośliwe
(zwłaszcza nowotwory układu
krwiotwórczego: białaczki i chłoniaki oraz
nowotwory tarczycy, układu kostnego a także
glejaki),
• przyspieszone starzenie się i skrócenie
życia, bezpłodność
(zwykle przemijająca),
• uszkodzenia genomu komórek płciowych
(zwiększona liczba wad wrodzonych u
potomstwa),
• zaburzenia hormonalne,
• zaćma
Ultradźwięki
• Są to fale akustyczne o częstotliwości
powyżej 16kHz, leżącej poza granicą
słyszalności człowieka.
• Ultradźwięki występujące w warunkach
naturalnych nie przenoszą dużej ilości
energii, ale wytworzone sztucznie mogą
emitować duże wartości energii –
powyżej 110dB.
Ultradźwięki
• Rozprzestrzenianie się fal ultradźwiękowych
w tkankach powoduje zmiany ciśnienia
powodujące swoistą mikrowibrację, która
jest podstawą zmian cieplnych i
chemicznych.
• Zmiany cieplne są uzależnione od
fizykochemicznych właściwości środowiska.
• Największe przegrzanie występuje na
granicy ośrodków niejednorodnych np.
nerwu i włókien mięśniowych. Dlatego
podwyższenie temperatury w nerwie może
osiągać 1,8°C.
Choroba ultradźwiękowa
• Rozwój tej choroby występuje głównie u
osób obsługujących różne urządzenia
emitujące ultradźwięki do środowiska
powietrznego człowieka w zakresie 16-
65kHz i poziomach 110-148 dB.
• Zaburzenia sprowadzają się głównie do
do zmian w układzie nerwowym,
włącznie z objawami wegetatywnymi.
Ultradźwięki
• Dolegliwości dotyczą bólów głowy,
uczucia szumu i ciężkości głowy oraz
stałe uczucie zmęczenia.
• U osób zawodowo narażonych na ten
czynnik występują zaburzenia łaknienia,
okresowe podwyższenie temperatury
ciała i wahania ciśnienia tętniczego, a
także zaburzenia równowagi.