System prawny
ochrony środowiska
w Polsce
i Unii Europejskiej

196
8

raporty Klubu Rzymskiego

„Człowiek i jego środowisko” raport U Thanta

196
9

brak relacji technika a ochrona środowiska
wyniszczenie ziem uprawnych
bezplanowy rozwój miast
zmniejszanie się wolnych powierzchni o terenów otwartych
zanikanie form życia zwierzęcego i roślinnego
zatruwanie i zanieczyszczanie środowiska

197
2

Sztokholmska Światowa Konferencja
ONZ w Sprawie Środowiska Człowieka

 hasło: „Tylko jedna Ziemia!”
114 państw, 1200 delegatów
pojawia się sustainable development
DEKLARACJA SZTOKHOLMSKA

Deklaracja Sztokholmska

Uchwała Konferencji Sztokholmskiej

z dnia 14.6.1972 roku,

dotycząca naturalnego środowiska człowieka.

1. Człowiek ma podstawowe prawo do wolności, równości i odpowiednich
warunków życia w środowisku takim, które pozwalałoby na przyzwoite życie w
dobrobycie Człowiek ponosi poważną odpowiedzialność za ochronę i poprawę
środowiska naturalnego dla obecnych i przyszłych pokoleń (...).
2. Naturalne zasoby Ziemi, (...) muszą być chronione dla dobra obecnych i
przyszłych pokoleń poprzez staranne planowanie lub odpowiednie zarządzanie.
3. Zdolność Ziemi do produkowania istotnych dla życia i wciąż odnawianych
zasobów musi być utrzymana, a w niektórych wypadkach przywrócona lub
poprawiona.
...
5. Nie dające się odnowić zasoby Ziemi muszą być wykorzystane w taki sposób,
żeby strzec je przed niebezpieczeństwem wyczerpania w przyszłości i zapewnić
równomierny podział dla całej ludzkości.
...
8. Rozwój gospodarczy i społeczny ma istotne znaczenie dla zapewnienia
odpowiedniego środowiska życia i pracy człowiekowi oraz dla stworzenia
warunków na Ziemi, które są niezbędne dla poprawy jakości życia.
...
13. Aby doprowadzić do racjonalnego zarządzania zasobami i w ten sposób
poprawić środowisko, państwa powinny zająć zintegrowane i skoordynowane
stanowisko wobec swego planowania rozwojowego, w celu zapewnienia, że rozwój
będzie zgodny z potrzebą ochrony i poprawy naturalnego środowiska dla dobra
ludzkości.

197
5

II Sesja Rady Zarządzającej UNEP

„Strategia zachowania przyrody świata” IUCN/UNEP/WWF

1980

Zasadę „zrównoważonego rozwoju” realizują społeczeństwa które:
„uznają nadrzędność wymogów ekologicznych, których nie należy
zakłócać przez wzrost cywilizacyjny oraz rozwój kulturalny i gospodarczy,
są zdolne do samosterowania swoim rozwojem w celu utrzymania
symbiozy z przyrodą, a więc respektujące oszczędną produkcję i
konsumpcję oraz wykorzystanie odpadów, dbają o przyszłościowe
konsekwencje podejmowanych działań, a więc także o potrzeby
przyszłych pokoleń”

„Istoty ludzkie w swoim dążeniu do osiągnięcia rozwoju gospodarczego i
wykorzystania bogactw naturalnych muszą uznać fakt, że zasoby i
wytrzymałość ekosystemów są ograniczone oraz muszą wziąć pod uwagę
potrzeby przyszłych pokoleń. Jeśli bowiem celem rozwoju jest
osiągnięcie dobrobytu gospodarczego i społecznego, to celem ochrony
jest zachowanie zdolności Ziemi do zapewnienie trwałego rozwoju
ludzkości i do utrzymania wszelkich istot żywych”

198
3

Zgromadzenie Ogólne ONZ

Konferencja ONZ w Rio
de Janeiro „Środowisko
i Rozwój”

1992

powołanie Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju (WCED)
21 narodów

"Rozwój zrównoważony to taki rozwój,
który zaspokaja potrzeby obecnego
pokolenia bez pozbawiania możliwości
przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich
potrzeb"

198
7

„Raport Komisji Brundtland„

raport WCED „Nasza wspólna przyszłość”

162 kraje na „Szczycie Ziemi”
Karta Ziemi – DEKLARACJA Z RIO
AGENDA 21-Globalny Program Działań

Zasady ogólnych praw i obowiązków

Deklaracja z Rio de Janeiro

w sprawie środowiska naturalnego

z dnia 14.06.1992

1. Istoty ludzkie stanowią centrum zainteresowania w procesie trwałego i
zrównoważonego rozwoju, mają prawo do zdrowego oraz twórczego życia w
harmonii z przyrodą.
3. Prawo do rozwoju musi być egzekwowane tak, aby sprawiedliwie uwzględnić
rozwojowe i środowiskowe potrzeby obecnych i przyszłych pokoleń.
4. Do osiągnięcia trwałego i zrównoważonego rozwoju konieczne jest, aby ochrona
środowiska stanowiła nierozłączną część procesów rozwojowych i nie była
rozpatrywana oddzielnie od nich
8. Aby osiągnąć trwały i zrównoważony rozwój oraz poprawę jakości życia
wszystkich ludzi, państwa powinny ograniczyć bądź wyeliminować modele
produkcji lub konsumpcji zakłócające ten rozwój oraz promować odpowiednią
politykę demograficzną.
9. Państwa powinny współpracować w celu zwiększenia swoich wewnętrznych
możliwości budowania podstaw trwałego i zrównoważonego rozwoju, pogłębiając
naukową wiedzę w tym zakresie (...).
20. Kobiety odgrywają żywotna rolę w zarządzaniu środowiskiem i w jego rozwoju.
Stąd też ich pełny udział w działaniach w tym zakresie jest ważnym aspektem
trwałego i zrównoważonego rozwoju
21. Twórczość, ideały i odwaga młodych świata powinna zostać zmobilizowana do
rozwijania światowego partnerstwa, co pomoże osiągnąć trwały i zrównoważony
rozwój oraz zapewnić lepszą przyszłość dla wszystkich
27. Państwa i społeczeństwa powinny współpracować w dobrej wierze, w duchu
partnerstwa przy wypełnianiu zasad zawartych w tej Deklaracji i zmierzać do
dalszego rozszerzenia prawa międzynarodowego w zakresie osiągania trwałego i
zrównoważonego rozwoju.

Globalny Program Działań

AGENDA 21

Przeludnienie

Ubóstwo

Ochrona zdrowia

Zmiana wzorców konsumpcji
Ochrona środowiska

Gospodarowanie zasobami naturalnymi
Środki i mechanizmy finansowe

Podstawy prawne

Systemy informacyjne

Transfer technologii

Edukacja ekologiczna
Udział i rola społeczeństwa

RIO +5 Nowy Jork, Rio de Janeiro

199
7

21 000 delegatów ze 109 krajów
104 przywódców państw
DEKLARACJA Z JOHANNESBURGA
w Sprawie Zrównoważonego Rozwoju
PLAN DZIAŁAŃ

-Woda

-Energia

-Zdrowie

-Rolnictwo

-Bioróżnorodność

-inne

RIO +10 Światowy Szczyt  na temat Zrównoważonego
Rozwoju 26 sierpnia - 4 września 2002 roku
Johannesburg

2002

ACQUIS COMMUNAUTAIRE

Do dokumentów prawnie wiążących należy zaliczyć akty prawa

pierwotnego i wtórnego.

a) akty prawa pierwotnego

-          traktaty założycielskie: Traktat Paryski i Traktaty

Rzymskie

-      traktaty nowelizujące traktaty założycielskie m.in.

Jednolity Akt Europejski, Traktat o Unii Europejskiej (Traktat z

Maastricht), Traktat Amsterdamski czy Nicejski.

-          traktaty o przystąpieniu nowych członków

(traktaty akcesyjne).

b) akty prawa wtórnego (akty pochodne)

-          Dyrektywy

-          Rozporządzenia

-          Decyzje

Dokumenty nie mające charakteru wiążącego

Opinie

Zalecenia

Zielone Księgi

Białe Księgi

Programy

Uchwały

Raporty

Dyrektywy (ang. directive, fr. directive, niem. Richtlinie) - akty prawne nie
mające odpowiednika w prawie polskim, skierowane do państw
członkowskich, które muszą osiągnąć, za pomocą dostępnych sobie środków,
cel określony w dyrektywie. Dyrektywy wyznaczają swoim adresatom
określony czas na implementację czyli włączenie treści dyrektywy do
krajowego porządku prawnego (zwykle 2 lata).
Rozporządzenia (regulation, reglement, Verordnung) - akty prawne o
ogólnym i abstrakcyjnym charakterze odpowiadające polskim ustawom.
Odmiennie niż dyrektywy, rozporządzenia podlegają bezpośredniemu
stosowaniu w państwach członkowskich. Oznacza to, że kształtują prawa i
obowiązki osób fizycznych i prawnych (w tym przedsiębiorców) i mogą być
powoływane w kontaktach pomiędzy nimi oraz administracją państwową, a
także w sądach.

Decyzje (ang. decision, fr. décision, niem. entscheidung) są aktami
prawnymi o charakterze indywidualnym, skierowanym do konkretnie
oznaczonych adresatów (odpowiadają znanym w Polsce decyzjom
administracyjnym). Adresatem europejskiej decyzji może być zarówno
państwo (państwa) członkowskie, jak i osoba fizyczna lub prawna. Decyzje
wydawane są przez Komisję i Radę. W wyjątkowych przypadkach organem
współwydającym decyzję może być Parlament Europejski.

Opinie (ang. opinion, fr. avis, niem. Stellungnahme), które służą wyrażeniu
stanowiska poszczególnych instytucji Wspólnot Europejskich w odniesieniu do
jakiejś kwestii lub dokumentu. Jakkolwiek opinie mogą być skierowane
zarówno do państw członkowskich jak i do osób fizycznych czy prawnych,
najczęściej spotykane są w działalności wewnętrznej organów Wspólnotowych

Zalecenia (ang. recommendation, fr. recommendation, niem. Empfehlungen)
są dokumentami skierowanymi do państw członkowskich. Zalecenia,
wydawane przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję, mają na celu
ujednolicenie prawodawstwa obowiązującego w poszczególnych krajach
Wspólnoty. Od dyrektyw zalecenia różnią się brakiem mocy prawnej (nie są
wiążące).
Zielone Księgi (ang. Green Paper fr. Livre vert, niem. Grünbücher) są
wydawanymi przez Komisję, najczęściej w formie komunikatu, dokumentami,
których głównym celem jest rozpoczęcie dyskusji oraz procesu konsultacji na
dany temat. Zielone księgi zwykle nie zawierają projektów konkretnych
rozwiązań legislacyjnych. Konsultacje rozpoczęte wydaniem Zielonej Księgi
mogą zostać zakończone wydaniem Białej Księgi.

Białe Księgi (ang. White Paper fr. Livre Blanc niem. Weißbücher ) są również
wydawane przez Komisję. W przeciwieństwie do Zielonych Ksiąg, Białe Księgi
zawierają propozycje konkretnych działań w danej dziedzinie. Jeżeli Biała
Księga zostanie przyjęta przez Radę, staje się programem działań Wspólnot w
danym obszarze kompetencji.
Programy (ang. programme, fr. programme, niem. Programm) są
dokumentami przyjmowanymi przez Radę. Stanowią spis działań jakie organy
europejskie podejmą w określonej dziedzinie i czasie (zazwyczaj 5 lub 10 lat).
Kolejne programy są numerowane i publikowane są w formie komunikatu
Komisji. Przykładowo piąty program Wspólnot w zakresie ochrony środowiska
był przyjęty na lata 1992-1999, szósty obejmuje działania na lata 2001-2010.

Uchwały (ang. resolution, résolution, niem. Beschluß) mogą być
przyjmowane przez Radę i Parlament Europejski. Uchwały Rady, zawierające
podstawowe uzgodnienia w danej dziedzinie, przyjęte przez ministrów państw
członkowskich, często są odpowiedzią na komunikaty Komisji Europejskiej.
Jakkolwiek uchwały Rady nie są prawnie wiążące, mogą wpływać na działania
podejmowane przez rządy krajów członkowskich
Raporty (ang. report, fr. rapport, niem. Gesamtbericht) publikowane są przez
Komisję w celu zaprezentowania stanu faktycznego, działań i osiągnięć
Wspólnot Europejskich w danej dziedzinie.

Council Directive 2000/29/EC

Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich zwany w skrócie
Dziennikiem Urzędowym (ang. Official Journal, fr. Journal Officiel, niem.
Amtsblatt),

seria L (legislation) - obowiązujące akty prawne,
seria C „COM” (communications) - dokumenty,
które Komisja Europejska uważa za istotne z
punktu widzenia działalności Wspólnot.
seria S (supplement) - przetargi

http://www.europa.eu.int/eur-lex

 

          

•przepisy horyzontalne
•zanieczyszczenia przemysłowe
•powietrze
•wody
•gospodarka odpadami
•ochrona przyrody
•substancje niebezpieczne
•biotechnologie
• hałas
•inne

Przepisy prawne dotyczące ochrony środowiska w Unii
Europejskiej to około 300 aktów prawnych obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia i zalecenia.

Przepisy horyzontalne

Dyrektywa Rady 90/313 o swobodzie
dostępu do informacji o środowisku,

Dyrektywa Rady 85/337 o ocenie
skutków wywieranych przez niektóre
publiczne i prywatne przedsięwzięcia
na środowisko naturalne,

Dyrektywa Rady i Parlamentu 2001/42 o ocenie skutków
wywieranych przez niektóre plany i programy na środowisko
naturalne.

Zanieczyszczenia przemysłowe

Rozporządzenie Rady Nr 880/92 z dnia 23 marca 1992 r. w
sprawie

wspólnotowego

programu

znakowania

ekologicznego

Dyrektywa Rady Nr 82/96 z dnia 9 grudnia 1996 r. w
sprawie kontroli zagrożeń poważnymi wypadkami z
udziałem substancji niebezpiecznych SEVESOII

Dyrektywa Rady Nr 61/96 w sprawie zintegrowanego
systemu zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń

Powietrze

Dyrektywa Nr 360/84 w sprawie zwalczania zanieczyszczeń
powietrza pochodzących z zakładów przemysłowych;
znowelizowana Dyrektywą Nr 692/91

Dyrektywa Nr 609/88 z dnia 24 listopada 1988 r. w sprawie
ograniczenia ilości niektórych zanieczyszczeń wprowadzanych
do powietrza przez duże zakłady energetycznego spalania;
znowelizowana Dyrektywą Nr 66/94

Dyrektywa Nr 429/89 w sprawie zmniejszenia zanieczyszczenia
powietrza przez istniejące spalarnie odpadów komunalnych.

Dyrektywa Nr 369/89 w sprawie zapobiegania zanieczyszczeniu
powietrza przez nowopowstające spalarnie odpadów
komunalnych.

Dyrektywa Nr 67/94 w sprawie spalania odpadów
niebezpiecznych

Dyrektywa Nr 62/96 w sprawie oceny i zarządzania jakością
powietrza

Rozporządzenie Rady Nr 3093/94 z dnia 15 grudnia 1994 r. w
sprawie substancji niszczących powłokę ozonową

Dyrektywa Nr 76/93 ograniczająca emisję dwutlenku węgla
poprzez promowanie oszczędności energetycznej

Dyrektywa Nr 220/70 w sprawie harmonizacji prawa państw
członkowskich w zakresie przeciwdziałania zanieczyszczeniu
powietrza gazami pochodzącymi z benzynowych silników
samochodowych;

Woda

Dyrektywa Rady i Parlamentu 2000/60 o warunkach ramowych
dla działania Wspólnoty w dziedzinie polityki wodnej,
Dyrektywa Rady 98/83 o jakości wody przeznaczonej do spożycia
przez ludzi

Dyrektywa Rady Nr 464/76 z dnia 4 maja 1976 r. w sprawie
zanieczyszczenia powodowanego wprowadzaniem
niektórych substancji niebezpiecznych do środowiska
wodnego Wspólnoty;

Dyrektywa Rady Nr 271/91 z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca
oczyszczania ścieków komunalnych; znowelizowana Dyrektywą
Rady Nr 15/98

Dyrektywa Rady 91/676/EEC z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca
ochrony wód przed zanieczyszczaniem azotanami pochodzącymi
ze źródeł rolniczych

Odpady

Dyrektywa Rady 75/442 o odpadach,

Dyrektywa Rady i Parlamentu 2000/76 o spalaniu odpadów,

Dyrektywa Rady 94/67 o spalaniu niebezpiecznych odpadów,

Dyrektywa Rady 1999/31 o składowaniu odpadów,

Dyrektywa Rady i Parlamentu 94/62 o opakowaniach i

odpadach opakowaniowych,

Dyrektywa Rady i Parlamentu 2000/33 o wrakach pojazdów.

Przyroda

Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie
ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej flory i fauny (zwana
dyrektywą siedliskową),
Dyrektywa 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków,
Dyrektywa Rady 1999/22 o utrzymywanie dzikich zwierząt w
ogrodach zoologicznych.

Dyrektywa Rady Nr 548/67 z dnia 27 czerwca 1967 r. w
sprawie harmonizacji ustaw i rozporządzeń oraz
przepisów administracyjnych w zakresie klasyfikacji,
pakowania i znakowania substancji niebezpiecznych

Dyrektywa Rady Nr 220/90
z 23 kwietnia 1990 r.
w sprawie zamierzonego
uwalniania do środowiska
organizmów genetycznie
modyfikowanych;
znowelizowana
Dyrektywą Komisji
Nr 15/94 oraz 35/97 z dnia 18 czerwca 1997 r.

Substancje niebezpieczne

Biotechnologie

Polski rząd zobowiązał się do przyjęcia całości unijnego prawa
ochrony środowiska do dnia uzyskania członkostwa z wyjątkiem
dziewięciu dyrektyw w odniesieniu, do których uzyskał przesunięcie
daty dostosowania o od 2 do 13 lat.

Są to następujące dyrektywy:

•dyrektywa Rady 91/271/EEC z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca
oczyszczania ścieków komunalnych - do 31-12-2009 i 31-12-2015
w zależności od wielkości aglomeracji

•dyrektywa Rady 76/464/EEC z 4 maja 1976 r. w sprawie
zanieczyszczenia powodowanego wprowadzaniem niektórych
substancji niebezpiecznych do środowiska wodnego - do 31-12-
2007

Negocjacje Polska – UE w obszarze
„Środowisko”
zostały tymczasowo zamknięte
na sesji negocjacyjnej 26 października 2001 r.

•dyrektywa 94/62/EC w sprawie opakowań i odpadów
opakowaniowych - do 31-12-2007

•dyrektywa 1999/31/EC z dnia 26 kwietnia 1999 w sprawie
składowania odpadów - do 31-12-2012

•rozporządzenie 93/259/EEC w sprawie nadzoru i kontroli
przesyłania odpadów do i ze Wspólnoty Europejskiej, a także
na jej terytorium - do 31-12-2007

•dyrektywa 97/43/EURATOM w sprawie ochrony przed
promieniowaniem jonizującym pochodzącym ze źródeł
medycznych - do 31-12-2006

•dyrektywa 99/32/EC zmieniająca dyrektywę 93/12 dotyczącą
zawartości siarki w niektórych paliwach - do 31-12-2006

•dyrektywa 94/63/EC w sprawie kontroli emisji lotnych
związków organicznych (VOC) powstających w wyniku
przechowywania benzyny oraz jej dystrybucji z terminali do
stacji paliw - do 31-12-2005

•dyrektywa 96/61/EC z 24 września 1996 r. w sprawie
zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń - do
31-12-2010

-Czerwiec 1972 r., szefowie państw i rządów WE zlecili
Komisji Europejskiej przygotowanie programu działań na
rzecz ochrony środowiska, powołując się na art. 2 Traktatu
Rzymskiego, który do zadań Wspólnoty zaliczał
"harmonijny rozwój."
Program taki, na lata 1973-1975, został wkrótce
przedstawiony przez Komisję i przyjęty przez Radę

- Kolejne dwa programy w dziedzinie ochrony środowiska,
na lata 1976-1981 oraz 1982-1986, umożliwiły rozszerzenie
i skonkretyzowanie pierwszego programu.

POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA

- Czwarty programu działań przyjęto na okres 1987-
1992. W Jednolitym Akcie Europejskim, który wszedł
w życie 1 lipca 1987 r., Wspólnota uzyskała
legitymizację prawną swych poczynań w dziedzinie
ochrony środowiska . Do Traktatu o WE
wprowadzono nowy tytuł "Środowisko naturalne"

- Piąty program zatytułowany "W stronę
zrównoważonego rozwoju" (Towards Sustainability)
obejmował początkowo lata 1993-1997, a następnie
został przedłużony do 2000 r.

- Szósty Program działań w dziedzinie środowiska
naturalnego- Environment 2010: Our Future, Our
Choice, na lata 2001-2010.

SZÓSTY PROGRAM DZIAŁAŃ W OCHRONIE ŚRODOWISKA

Zmiany klimatyczne

•włączenie zobowiązań wynikających z Protokołu z Kioto (obniżenie
emisji gazów cieplarnianych o 8% do 2008 roku) do poszczególnych
polityk Unii Europejskiej, a zwłaszcza w energetyce i polityce
transportowej,

•promowanie oszczędności energii i odnawialnych źródeł energii,
•stworzenie systemu umożliwiającego handel limitami emisji;

SZÓSTY PROGRAM DZIAŁAŃ W OCHRONIE ŚRODOWISKA

•poprawienie poziomu wdrożenia przepisów unijnych,

zwłaszcza w zakresie wody i powietrza,

•rozszerzenie zakresu dyrektywy Seveso II,

•wzmocnienie przepisów dotyczących znakowania,

monitorowania i możliwości lokalizacji

organizmów genetycznie modyfikowanych

Środowisko naturalne i zróżnicowanie biologiczne

•identyfikacja zagrożeń dla zdrowia ludzi, a
zwłaszcza dzieci i osób starszych, oraz
ustanowienie odpowiednich norm,
•opracowanie nowego systemu oceny
i zarządzania ryzykiem w przypadku
nowych substancji chemicznych,
•wprowadzenie zakazu lub ograniczenie
•stosowania

najbardziej

niebezpiecznych

pestycydów,
•opracowanie i wdrożenie dyrektywy o hałasie
w środowisku naturalnym;

Środowisko i zdrowie

SZÓSTY PROGRAM DZIAŁAŃ W OCHRONIE ŚRODOWISKA

•opracowanie strategii zarządzania zasobami naturalnymi poprzez
określenie priorytetów i ograniczenia zużycia,

•opodatkowanie eksploatacji zasobów naturalnych,
•opracowanie strategii recyklingu odpadów,
•wzmocnienie istniejących systemów gospodarki odpadami,
•inkorporacja systemów gospodarki odpadami do unijnych przepisów
dotyczących produktów i substancji chemicznych.

Zasoby naturalne i odpady

SZÓSTY PROGRAM DZIAŁAŃ W OCHRONIE ŚRODOWISKA

•zachowanie, ochrona i poprawa jakości tego środowiska,
•ochrona zdrowia ludzi,
•rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych
•wspieranie na forum międzynarodowym tych działań, które
dotyczą

rozwiązywania

kwestii

ochrony

środowiska

naturalnego na poziomie dużych regionów lub nawet całego
świata

Ogólne cele Polityki Ochrony Środowiska
UE:

•zasada ostrożności (przezorności)
•zasada podejmowania działań zapobiegawczych
•zasada usuwania szkód ekologicznych u źródła
•zasada zanieczyszczający płaci

Zasady prawa Ochrony Środowiska UE:

Prawo polskie

1868 Ustawa o ochronie świstaków i kozic
1868 Ustawa o ochronie ptaków śpiewających i

owadożernych

1922 Ustawa wodna
1934 Ustawa o ochronie przyrody
1949 Ustawa o ochronie przyrody
1960 Prawo wodne
1966 Ustawa o ochronie powietrza

atmosferycznego przed zanieczyszczeniem

1974 Prawo wodne
1980 Ustawa o ochronie i kształtowaniu

środowiska

Prawo polskie

K O N S T Y T U C J A

Zasada ustrojowa

Art. 5.

Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i

nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i

prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli,

strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę

środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
 
Generalny obowiązek ochrony środowiska

Art. 86.

Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi

odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego

pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa.
 

Prawo polskie

Obowiązki władz

Art. 74.

1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą

bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym

pokoleniom.
2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.
3. Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie

środowiska*.
4. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz

ochrony i poprawy stanu środowiska.

Art. 68.

(...)
4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób

epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia

skutkom degradacji środowiska.
(...)
 
*prawo do informacji

Prawo polskie

Ograniczenia praw obywatelskich

Art. 31.

(...)
3.

Ograniczenia

w

zakresie

korzystania

z

konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane

tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w

demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub

porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska,

zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw

innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty

wolności i praw.

Prawo polskie

Ustawa

z dnia 27 kwietnia 2001 r.

Prawo ochrony środowiska

Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627

 

•zasada kompleksowej ochrony (art. 5),
•zasada prewencji (art. 6 ust. 1),
•zasada przezorności (art. 6 ust. 2),
•zasada „zanieczyszczający płaci” (art.

7),
•zasada integracji (art. 8).

Dz.U.2001 nr 62 poz. 627 Prawo ochrony środowiska

§

§

§

Prawo ochrony środowiska:

•Rozwiązania instytucjonalne i organizacyjne

•Jakość komponentów środowiska (standardy)

•„Prawo emisyjne”

Dz.U.2001 nr 62 poz. 627 Prawo ochrony środowiska

§

§

§

korzystanie ze środowiska (art. 4):
-          powszechne,
-          zwykłe,
-          szczególne.

Dz.U.2001 nr 62 poz. 627 Prawo ochrony środowiska

§

§

§

Regulacje dotyczące:
polityki ekologicznej oraz programów ochrony środowiska
ocen oddziaływania na środowisko
opracowanie ekofizjograficzne

Ochrona zasobów środowiska

powietrza (art. 85-96),
wód (art. 97-100),
powierzchni ziemi (art. 101-111),
środowiska akustycznego(art. 112-120);
ochrona przed polami elektromagnetycznymi (art. 121-124);
kopalin (art. 125-126);
zwierząt oraz roślin (art. 127-128)

standardy

jakości

środowiska



programy

osiągania

standardów.

Dz.U.2001 nr 62 poz. 627 Prawo ochrony środowiska

§

§

§

Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom PRAWO EMISYJNE

Zakres regulacji obejmuje ograniczanie:
-          wprowadzania gazów i pyłów do powietrza,
-          wprowadzania ścieków do wód i ziemi,
-          wytwarzania odpadów,
-          powodowania hałasu,
-          wytwarzania pól elektromagnetycznych,

Dz.U.2001 nr 62 poz. 627 Prawo ochrony środowiska

§

§

§

pozwolenia
emisyjne

Tytuł IV Poważne awarie
Tytuł V Środki finansowo-prawne
Tytuł VI Odpowiedzialność w ochronie środowiska
Tytuł VII Organy administracji oraz instytucje ochrony

środowiska
Tytuł VIII Programy dostosowawcze

Dz.U.2001 nr 62 poz. 627 Prawo ochrony środowiska

§

§

§

Pozostałe, najważniejsze ustawy:
Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego

charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju. Dz.U.

2001 nr 97 poz. 1051

Ustawa z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody.

Dz.U. 1991 nr 114 poz. 492
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. Dz.U. 2001 nr 115

poz.1229

Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Państwowej Inspekcji Ochrony

Środowiska. Dz.U. 1991 nr 77 poz. 335

Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć

termomodernizacyjnych. Dz.U. 1998 nr 162 poz. 1121

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. Dz.U.

1997 nr 54 poz. 348

Ustawa z dnia 2 marca 2001 r. o postępowaniu z substancjami

zubożającymi warstwę ozonową. Dz.U. 2001 nr 52 poz. 537

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. Dz.U.

1997 nr 111 poz. 724

Ustawa z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych.

Dz.U. 2002 nr 175 poz. 1433

Ustawa z dnia 22 stycznia 2000 r. o ogólnym bezpieczeństwie

produktów. Dz.U. 2000 nr 15 poz. 179

Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach. Dz.U. 1991 nr 101

poz. 444

Prawo polskie

Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów
rolnych do zalesienia. Dz.U. 2001 nr 73 poz. 764
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i
leśnych. Dz.U. 1995 nr 16 poz. 78
Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o rolnictwie ekologicznym.
Dz.U. 2001 nr 38 poz. 452
.1703
Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie
zmodyfikowanych. Dz.U. 2001 nr 76 poz. 811
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Dz.U. 2001 nr
62 poz. 628
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych. Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców
w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o
opłacie produktowej i opłacie depozytowej. Dz.U. 2001 nr 63
poz. 639

Prawo polskie

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. Dz.U. 1994 nr

89 poz. 414

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze.

Dz.U. 1994 nr 27 poz. 96

Ustawa z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie. Dz.U.

1995 nr 147 poz. 713
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w

wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Dz.U. 2001 nr 72

poz. 747

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu

przestrzennym. Dz.U. 1994 nr 89 poz.
Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe. Dz.U. 2001

nr 3 poz. 18

Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach

chemicznych. Dz.U. 2001 nr 11 poz. 84

Prawo polskie

Umowy międzynarodowe

Art. 87 Konstytucji

1.

Źródłami

powszechnie

obowiązującego

prawa

Rzeczypospolitej

Polskiej

są:

Konstytucja,

ustawy,

ratyfikowane umowy międzynarodowe

oraz rozporządzenia.

Art. 91. Konstytucji

1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w
Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część
krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana,
chyba, że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą
wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli
ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

Prawo polskie

Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie
międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa
wodnego (Konwencja Ramsarska)

Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi roślinami i
zwierzętami gatunków zagrożonych wyginięciem (Konwencja
Waszyngtońska CITES)

Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia
powietrza na dalekie odległości (Konwencja Genewska)

Konwencja

o

ochronie

warstwy

ozonowej

(Konwencja

Wiedeńska) oraz Protokół w sprawie substancji zubażających
warstwę ozonową (Protokół Montrealski)

Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza
Bałtyckiego z 1974r. (Konwencja Helsińska) oraz Nowa
Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza
Bałtyckiego z 1992 roku (Nowa Konwencja Helsińska)

Konwencja o kontroli transgranicznego przemieszczania i
usuwania odpadów niebezpiecznych (Konwencja Bazylejska)

Prawo międzynarodowe

Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian
klimatu oraz Protokół z Kioto

Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich
siedlisk naturalnych (Konwencja Berneńska)

Konwencja o różnorodności biologicznej oraz Protokół w
sprawie bezpieczeństwa Biologicznego

Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt
(Konwencja Bońska)

Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku i Morza
Północnego (Ascobans)

Porozumienie o ochronie nietoperzy w Europie (Eurobats)

Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w
kontekście transgranicznym (Konwencja z Espoo)

Umowa o Międzynarodowej Komisji Ochrony Odry przed
Zanieczyszczeniem

Prawo międzynarodowe

Konwencja o ochronie i użytkowaniu cieków transgranicznych i
jezior międzynarodowych oraz Protokół Woda i Zdrowie

Porozumienie o Współpracy z Europejską Organizacją ds.
Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT)

Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w
podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w
sprawach dotyczących środowiska (Konwencja z Aarhus)

Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania
pustynnienia w krajach dotkniętych poważnymi suszami i/lub
pustynnieniem, zwłaszcza w Afryce

Międzynarodowa Organizacja Dna Morza (ISBA)

Inter Ocean Metal

 

Prawo międzynarodowe

KONIEC