Rachunkowość
finansowa

Rachunek zysków i strat

Prof. dr hab. Stanisław
Dolata

Przychody i zyski nadzwyczajne



uprawdopodobnione powstanie w okresie

sprawozdawczym korzyści ekonomicznych,



o wiarygodnie określonej wartości,



w formie zwiększenia wartości aktywów albo

zmniejszenia wartości zobowiązań,



które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego



lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób,

niż wniesienie środków przez udziałowców lub

właścicieli

2

Koszty i straty nadzwyczajne



uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie

sprawozdawczym korzyści ekonomicznych,



o wiarygodnie określonej wartości,



w formie zmniejszenia wartości aktywów albo

zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw,



które doprowadzą do zmniejszenia kapitału

własnego



lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób,

niż wycofanie środków przez udziałowców lub

właścicieli

3

Wynik finansowy brutto



różnica pomiędzy



przychody i zyski nadzwyczajne



koszty i straty nadzwyczajne



wartość dodatnia



zysk brutto



wartość ujemna



strata brutto

4

Wynik finansowy netto



różnica pomiędzy



wyniki finansowy brutto - zysk brutto



obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

5

Segmenty wynikowe

w rachunku zysków i strat



podstawowa działalność operacyjna



pozostała działalność operacyjna



działalność finansowa



zdarzenia nadzwyczajne



obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego brutto

6

Segmenty wynikowe i etapy

Segmenty wynikowe i etapy

ustalania wyniku finansowego

ustalania wyniku finansowego

Przychody ze

sprzedaży

…..

…..

Koszty operacyjne

Wynik ze sprzedaży

minus

minus

=

=

Pozostałe

przychody

operacyjne

Pozostałe koszty

operacyjne

plus

plus

minus

minus

Wynik z działalności

operacyjnej

=

plus

plus

plus

plus

Segmenty wynikowe i etapy

Segmenty wynikowe i etapy

ustalania wyniku finansowego

ustalania wyniku finansowego

Przychody

finansowe

Koszty operacyjne

Wynik z działalności

operacyjnej

minus

minus

plus

plus

Wynik z działalności

gospodarczej

=

plus

plus

plus

plus

Segmenty wynikowe i etapy

Segmenty wynikowe i etapy

ustalania wyniku finansowego

ustalania wyniku finansowego

Zyski

Zyski

nadzwyczajne

nadzwyczajne

Straty

nadzwyczajne

Wynik z działalności

gospodarczej

plus

plus

minus

minus

Wynik

finansowy brutto

=

minus

minus

Obowiązkowe

obciążenia WFb

Wynik finansowy netto

=

=

plus

plus

Podstawowa działalność

Podstawowa działalność

operacyjna

operacyjna



działalność, do prowadzenia której jednostka
została powołana



produkcyjna



handlowa



usługowa



w tym sprzedaż materiałów

)

)

Pozostała działalność

Pozostała działalność

operacyjna

operacyjna



odpisy aktualizujące wartość aktywów niefinansowych



kary i grzywny



darowizny



sprzedaż (likwidacja) niefinansowych aktywów trwałych



dotacje



tworzenie i rozwiązywanie rezerw (z wyjątkami

dotyczącymi działalności finansowej)



koszty i korzyści związane z inwestycjami w nieruchomości

i wartości niematerialne i prawne

Działalność finansowa



operacje wynikowe wynikające z posiadania aktywów

finansowych



otrzymane odsetki



otrzymane dywidendy



skutki aktualizacji wyceny aktywów finansowych

(z wyjątkiem sytuacji, gdy odnoszone są na

kapitał z aktualizacji)



wyniki

na sprzedaży aktywów finansowych



koszty pozyskania kapitału obcego

Zdarzenia nadzwyczajne



zdarzenia pozostające poza normalnym ryzykiem

prowadzenia działalności gospodarczej



głównie zdarzenia losowe

Obowiązkowe obciążenia wyniku

finansowego



podatek dochodowy



naliczany od podstawy którą jest dochód



płatny z zysku brutto lub powiększa stratę brutto



inne obowiązkowe zmniejszenia zysku brutto

(zwiększenia straty brutto)



wpłaty z zysku brutto w przedsiębiorstwach

państwowych i jednoosobowych spółkach skarbu

państwa

Warianty rachunku zysków i

strat



wariant porównawczy



oparty na układzie rodzajowym kosztów



wariant kalkulacyjny



oparty na układzie funkcjonalno-podmiotowym

Wariant porównawczy

A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: -od

jednostek powiązanych

I. Przychody netto ze sprzedaży produktów
II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia;

zmniejszenie - wartość ujemna )

III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki
IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

B. Koszty działalności operacyjnej

I.

Amortyzacja

II.

Zużycie materiałów i energii

III.

Usługi obce

IV.

Podatki i opłaty

V.

Wynagrodzenia

VI.

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

VII.

Pozostałe koszty rodzajowe

VIII.

Wartość sprzedanych towarów i materiałów

C.ZYSK (STRATA) ZE SPRZEDAŻY

Wariant kalkulacyjny

A. Przychody netto ze sprzedaży, w tym: - od jednostek

powiązanych

I. Przychody netto ze sprzedaży produktów
II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

B. Koszt sprzedanych towarów i materiałów
I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów
II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów

C.ZYSK (STRATA) BRUTTO ZE SPRZEDAŻY (A – B)

D. Koszty sprzedaży

E. Koszty ogólnego zarządu

F.ZYSK (STRATA) ZE SPRZEDAŻY (C – D – E)

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny



G. POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE



I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych



II. Dotacje



III. Inne przychody operacyjne



H. POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE



I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych



II. Aktualizacja wartoœci aktywów niefinansowych



III. Inne koszty operacyjne



I. ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (F
+G – H)

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny



J. Przychody finansowe



I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:



od jednostek powiązanych



II. Odsetki, w tym:



od jednostek powiązanych



III. Zysk ze zbycia inwestycji



IV. Aktualizacja wartoœci inwestycji



V. Inne



K. Koszty finansowe



I. Odsetki, w tym:



dla jednostek powiązanych



II. Strata ze zbycia inwestycji



III. Aktualizacja wartoœci inwestycji



IV. Inne



L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I + Jœ -K)

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

J/M. WYNIK ZDARZEŃ NADZWYCZAJNYCH
I. Zyski nadzwyczajne
II. Straty nadzwyczajne

K/N. ZYSK (STRATA) BRUTTO

L/O. Podatek dochodowy

M/P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku

(zwiększenia straty)

N/R. ZYSK (STRATA) NETTO

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



przychody ze sprzedaży produktów



przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych, usług,
robót budowlano - montażowych i innych produktów w
wielkościach ustalonych na podstawie ewidencji
księgowej



przychód ze sprzedaży towarów i materiałów



przychody ze sprzedaży towarów, materiałów i
opakowań w cenach sprzedaży jak również kwoty
należne od nabywców zewnętrznych które na dzień
bilansowy nie były opłacone

21

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby



równowartość tzw. obrotów wewnętrznych równe ich
kosztowi własnemu



wartość sprzedanych towarów i materiałów



wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenach,
po których zostały nabyte jeśli pochodzą z zakupu lub
według kosztu wytworzenia jeśli pochodzą z własnej
produkcji

22

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



amortyzacja



równowartość odpisów amortyzacyjnych
naliczonych zgodnie z planem amortyzacji i
metod przyjętych przez przedsiębiorstwo



wierszu tym nie wykazuje się nieplanowych
odpisów amortyzacyjnych które stanowią
pozostałe koszty operacyjne

23

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



zużycie materiałów i energii



Koszty zużycie materiałów i energii za rok
obrotowy w cenach nabycia, zakupu lub
wytworzenia jeżeli pochodzą z własnej produkcji

24

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



usługi obce



koszty z tytułu wszelkiego rodzaju usług obcych
wykonanych na rzecz przedsiębiorstwa



np. transportowych, remontowych,
konserwacyjnych, telekomunikacyjnych,
pocztowych, ochrony mienia, drukarskich.
introligatorskich itp.

25

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



podatki i opłaty



podlegające zarachowaniu w koszty działalności
operacyjnej wszelkiego rodzaju podatki i opłaty



np. podatek od nieruchomości, podatek
akcyzowy itp.

26

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



wynagrodzenia



wynagrodzenia przysługujące, pracownikom
przedsiębiorstwa w gotówce i w' naturze oraz
równowartość zasiłków chorobowych i
pokrywanych przez przedsiębiorstwo w wysokości;
brutto

27

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



świadczenia na rzecz pracowników



koszty wszelkiego rodzaju świadczeń jeżeli nie są
one pokrywane z funduszu świadczeń socjalnych

28

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy

Wariant porównawczy



pozostałe koszty rodzajowe



koszty działalności operacyjnej nie kwalifikujące
się do wykazania w poprzednich wierszach



np. koszty reprezentacji, reklamy, podróży
służbowych, ubezpieczeń majątkowych

29

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant kalkulacyjny

Wariant kalkulacyjny



koszt wytworzenia sprzedanych produktów



rzeczywiste koszty wytworzenia w części przypadającej na
produkty sprzedane w wielkościach wynikających z
zapisów na odpowiednich kontach



koszty sprzedaży



koszty związane ze zbytem wyrobów gotowych a w
przedsiębiorstwach handlowych koszty handlowe



zakup, magazynowanie i sprzedaż towarów



koszty ogólnego zarządu



koszty związane z utrzymaniem komórek organizacyjnych i
stanowisk pracy wykonujących czynności o charakterze
ogólno –administracyjnym

30

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

pozostałe przychody operacyjne



przychody ze zbycia niefinansowych aktywów
trwałych



w cenach sprzedaży (bez vat) w kwotach
należnych od nabywców (bez przychodów ze
sprzedaży finansowych składników majątku
trwałego ujmowanych w przychodach
finansowych)

31

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

pozostałe przychody operacyjne



dotacje



dotacje, subwencje i dopłaty do inwestycji oraz
prac rozwojowych stopniowo, równolegle do
odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych
lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych
dotacjami

32

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

pozostałe przychody operacyjne



inne przychody operacyjne



pozostałe przychody operacyjne nie kwalifikujące
się do wykazania w poprzednich wierszach



np. odpisanie przedawnionych zobowiązań,
otrzymane darowizny, kary i grzywny,
otrzymane nieodpłatnie składniki majątku,
dotacje, subwencje i dopłaty na inne cele niż
nabycie lub wytworzenie środków trwałych albo
wykonanie prac rozwojowych

33

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

pozostałe koszty operacyjne



strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych



wartość tych składników w części nie umorzonej,
stanowiącej nieplanowe odpisy amortyzacyjne
oraz faktyczne koszty sprzedanych inwestycji



aktualizacja aktywów niefinansowych

34

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

pozostałe koszty operacyjne



inne koszty operacyjne



pozostałe koszty operacyjne nie ujęte dotychczas



np. skutki likwidacji rzeczowych składników
majątku spowodowane innymi zdarzeniami, niż
zdarzenia losowe i nie pozostające w związku z
nowa, inwestycją nieodpłatne przekazanie
rzeczowych składników majątku trwałego, kary i
grzywny, koszty sądowe i notarialne, należności
przedawnione, umorzone i nieściągalne itp.

35

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

przychody finansowe



dywidendy i udziały w zyskach



dywidendy należne brutto



odsetki



odsetki uzyskane od lokat wolnych środków na
rachunkach bankowych, należne z tytułu zwłoki w
zapłacie, odsetki skapitalizowane i otrzymane od
papierów wartościowych

36

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

przychody finansowe



zysk ze zbycia inwestycji



sprzedaż po cenie wyższej od ceny zakupu



aktualizacja wartości inwestycji



skutki trwałego podwyższenia wartości udziałów i
długoterminowych papierów wartościowych oraz
obniżenie wartość krótkoterminowych papierów
wartościowych na dzień bilansowy od poziomu cen
sprzedaży netto

37

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

przychody finansowe



inne



pozostałe przychody finansowe nie ujęte
poprzednio



np. przychody ze sprzedaży akcji, udziałów i
obligacji w cenach sprzedaży, dodatnie różnice
przy wycofaniu udziałów, dyskonto w postaci
różnicy między suma wekslową a pokrytą
należnością,, dodatnie różnice kursowe przy
spłacie zobowiązań wyrażonych w walutach
obcych itp.

38

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

koszty finansowe



odsetki



odsetki do zapłacenia od pożyczek otrzymanych przez
przedsiębiorstwo i od zaciągniętych kredytów



strata ze zbycia inwestycji



sprzedaż po cenie niższej od ceny zakupu



aktualizacja wartości inwestycji



skutki trwałej utraty wartość udziałów i długoterminowych
papierów wartościowych oraz obniżenie wartość
krótkoterminowych papierów wartościowych n

a dzień

a dzień

bilansowy od poziomu cen sprzedaży netto

bilansowy od poziomu cen sprzedaży netto

39

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny

zyski nadzwyczajne



z tytułu otrzymanych odszkodowań za szkody losowe
ponad wartość składników majątku ubezpieczonych,
utraconych przez przedsiębiorstwo,



wartość sprzedaży zorganizowanej części
przedsiębiorstwa w cenach sprzedaży



zobowiązania umorzone w wyniku postępowania
naprawczego, ugodowego i układowego

40

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny



straty nadzwyczajne



szkody spowodowane zdarzeniami losowymi wraz
z kosztami usuwania tych szkód w składnikach
majątku nie objętych ubezpieczeniem oraz w
części nie pokrytej przez ubezpieczyciela majątku
objętego ubezpieczeniem majątkowym



straty z tytułu fałszywych znaków pieniężnych itp

.

.

41

Elementy składowe segmentów

rachunku zysków i strat

Wariant porównawczy i

kalkulacyjny



zysk/strata brutto



podatek dochodowy



pozostałe obowiązkowe obciążenia



kwota wpłat z zysku w przedsiębiorstwach państwowych
oraz w jednoosobowych spółkach skarbu państwa



z inne określone przepisami obciążenia o charakterze
podatku dochodowego



zysk/strata netto



różnica pomiędzy zyskiem brutto a podatkiem
dochodowym i obowiązkowymi obciążeniami wyniku

42