Rachunek zysków i strat

• Pokazuje dokonania jednostki w danym okresie

• Zawiera informację o rentowności jednostki

• Polega na przeciwstawieniu przychodom z różnych rodzajów działalności do kosztów ich uzyskania uzyskując wynik finansowy brutto – zysk lub stratę od którego należy odjąć podatek dochodowy

• Może być sporządzony w wariancie porównawczym lub kalkulacyjnym – w obu od każdego rodzaju przychodu odejmowany jest tego samego typu koszt

• Jednostka gospodarcza może wybrać wariant, który będzie stosować

Porównawczy - w którym koszty grupuje się według rodzajów (a przychody są skumulowane)

Kalkulacyjny - w którym koszty i przychody są grupowane według funkcji

Przychody ze sprzedaży towarów, produktów i materiałów

- nie obejmują VAT’u

- uwzględniają rabaty, opusty, dopłaty

- osiągane z podstawowej działalności firmy

* datą realizacji przychodu jest moment wykonania świadczenia (np.wydania/wysyłki, wystawienia faktury)

Koszty sprzedanych towarów, produktów i materiałów

Zysk (strata) brutto ze sprzedaży

- nadwyżka z działalności podstawowej firmy

Koszty sprzedaży

- związane ze sprzedażą gotowych wyrobów, np. koszty załadunku, transportu, ubezpieczenia wyrobów podczas transportu

Koszty ogólnego zarządu

- związane z zarządzaniem jednostką i jej funkcjonowaniem, np. koszty ogólno administracyjnie, koszty utrzymania terenu

Zysk (strata) ze sprzedaży

- nadwyżka z działalności podstawowej firmy z uwzględnieniem kosztów ogólnozakładowych

Pozostałe przychody operacyjne

- związane z działalnością inną niż podstawowa, np. zbycie niefinansowych aktywów trwałych, dotacje, darowizny, przychody z wynajmu/dzierżawy

- raczej wyjątkowe, rzadko powtarzalne w następnych okresach

Pozostałe koszty operacyjne

- związane z działalnością inną niż podstawowa, np. zapłacone odszkodowania, darowizny przekazane przez tą jednostkę, strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych, koszty wynajmu/dzierżawy

Zysk (strata) z działalności operacyjnej

- odzwierciedla efekt działalności operacyjnej firmy bez uwzględnienia kosztów finansowych (czyli kosztów za korzystanie z obcych środków finansowych

Przychody finansowe

- osiągane z działalności finansowej firmy np. dywidendy, zyski ze spółek, odsetki i prowizje od udzielonych pożyczek, oprocentowanie lokat, dodatnie różnice kursowe, zysk ze zbycia inwestycji

Koszty finansowe

- koszty korzystania z obcych kapitałów, np. odsetki i prowizje od kredytów, strata ze zbycia inwestycji, ujemne różnice kursowe

Zysk (strata) z działalności gospodarczej

- obejmuje trzy poziomy: podstawową działalność operacyjną, pozostałą działalność operacyjną oraz działalność finansową

Wynik zdarzeń nadzwyczajnych

- różnica między zyskami a stratami nadzwyczajnymi

- związany ze zjawiskami losowymi na które firma nie ma wpływu, np. pożarem, powodzią itp.

- nie obejmuje skutków zaniedbań lub decyzji firmy nawet jeśli były trudne do przywidzenia

Różnice między wariantami

Porównawczy - w którym koszty grupuje się według rodzajów

Kalkulacyjny - w którym koszty i przychody są grupowane według funkcji

• W wariancie kalkulacyjnym

- sumie przychodów ze sprzedaży produktów – przeciwstawiane są koszty wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży i ogólnego zarządu

• W wariancie porównawczym

- sumie przychodów ze sprzedaży produktów, uwzględniając stan zapasów i zwiększonych o koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby – przeciwstawiane są koszty według rodzajów działalności operacyjnej

Wariant kalkuIacyjny	Wariant porównawczy
Zalety
Dostarcza informacji o koszcie wytworzenia sprzedanych produktów oraz poziomie kosztów zarządu i kosztów sprzedaży	Zmniejsza pracochłonność ewidencji księgowej Dostarcza informacji o koszcie wytworzenia produkcji oraz daje możliwość ustalenia kosztów wytworzenia produkcji sprzedanej
Wady
Mogą występować problemy związane z ustaleniem kosztu wytworzenia produktu (wynikających np. ze wzrostu kosztów pośrednich czy wykorzystania lub nie mocy produkcyjnych) Mała przydatność w podejmowaniu decyzji	Mała przydatność w podejmowaniu decyzji Brak informacji o jednostkowych kosztach wytworzenia produktów

Analiza rachunku zysków i strat

Informacje z rachunku zysków i strat pokazują m.in. perspektywę firmy w przyszłości.

1. Wstępna analiza polega na ustaleniu i ocenie zmian przychodów ze sprzedaży, kosztów i wyniku finansowego.

2. Badanie struktury tych kosztów i przychodów i ich dynamika (udział grup przychodów/kosztów w przychodach/kosztach ogółem)
   
   a) w wariancie kalkulacyjnym można ocenić w jakiej części koszty działalności podstawowej są związane z pozyskiwaniem produktów, materiałów i towarów (których sprzedaż przynosi zyski), a w jakiej części z prowadzoną dystrybucją i ogólnym zarządem
   
   b) w wariancie porównawczym można ocenić które koszty działalności podstawowej najbardziej obniżają zysk ze sprzedaży (wynik na działalności podstawowej)

3. Badanie relacji zachodzących między poszczególnymi kategoriami wyniku finansowego, czyli wskaźniki struktury wyniku finansowego

1. Relacja zysku z działalności operacyjnej do zysku ze sprzedaży
   czyli jaką część zysku ze sprzedaży pochłonęła pozostała dział. operacyjna

zysk z działalności operacyjnej
-------------------------------------- x 100 %
zysk ze sprzedaży

relacja < 100 % = różnica pokazuje ile % zysku z dział.podstawowej pochłonęła pozostała działalność operacyjna

relacja > 100 % = na pozostałej działalności operacyjnej firma osiągnęła zysk

1. Relacja zysku brutto do zysku z działalności operacyjnej
   czyli jaką część zysku operacyjnego pochłonęły koszty finansowe i straty nadzwyczajne
   lub jaka część zysku pochodzi z operacji finansowych i zysków nadzwyczajnych

zysk brutto
---------------------------------------- x 100 %
zysk z działalności operacyjnej

1. Relacja zysku brutto do zysku ze sprzedaży
   czyli ile % zysku z działalności podstawowej zostało wytrącone
   lub o ile % zysk brutto wzrósł z tytułu pozostałej działalności operacyjnej lub finansowej
   
   zysk brutto
   ---------------------- x 100 %
   zysk ze sprzedaży

2. Relacja zysku netto do zysku ze sprzedaży
   czyli jaka część zysku ze sprzedaży pochłonęły wyniki na poziomie operacyjnym, finansowym i nadzwyczajnym oraz podatek dochodowy
   Informuje o udziale wyniku ze sprzedaży w ogólnym wyniku finansowym
   
   zysk netto
   ----------------------- x 100 %
   zysk ze sprzedaży

Gdy zamiast zysku pojawia się strata można przeprowadzić analogiczną analizę:

1. Efektywna stopa opodatkowania
   pokazuje obciążenie zysku bieżącym i przyszłym podatkiem dochodowym
   
   podatek dochodowy
   ---------------------------- x 100 %
   zysk brutto

Na podstawie rachunku zysków i strat można wyliczyć różne wskaźniki, m.in. :

1. Obciążenia przychodów kosztami finansowymi
   
   koszty finansowe
   ----------------------------------------------- x 100 %
   przychody netto ze sprzedaży

2. Wskaźniki rentowności (deficytowości) sprzedaży
   pokazują skuteczność prowadzonej działalności operacyjnej
   
   Ogólnie na poziom rentowności wpływają np.:
   -polityka cenowa
   -polityka marketingowa
   -koniunktura gospodarcza
   -jednostkowy koszt wytworzenia produktów
   -polityka doboru źródeł finansowania

Analiza kosztów w układzie

1. Porównawczym
   
   -wskazanie zmian w poziomie poszczególnych rodzajów i w strukturze
   -nie ma jednak wskazanego celu ich poniesienia
   -prowadzona raczej w małych przedsiębiorstwach
   
   * większość firm obok ewidencji w układzie porównawczym prowadzi ją też w układzie kalkulacyjnym

2. Kalkulacyjnym
   
   - umożliwia ustalenie jednostkowego kosztu wyrobów i wyodrębnienie kosztów
   bezpośrednich i pośrednich