Lipidy i ich pochodne,

Lipidy i ich pochodne,

sfingolipidy, sfingolipidozy

sfingolipidy, sfingolipidozy

E. Zubek

Plan prezentacji

Plan prezentacji

1.

Lipidy

2.

Funkcje lipidów

3.

Podział lipidów

4.

Lipidy Proste

◦

Woski

◦

Tłuszcze właściwe

5.

Lipidy złożone

◦

Fosfolipidy

6.

Pochodne lipidów

◦ Steroidy
◦ Kwasy tłuszczowe

7.

Omówienie przypadku

6.

Bibliografia

Lipidy

Lipidy



Termin zaproponowany przez
amerykańskiego biochemika Bloora



Grupa związków organicznych



Różnorodna budowa



Charakter hydrofobowy

Funkcje lipidów

Funkcje lipidów



Źródło energii



Składniki błon biologicznych



Budują struktury mózgu i nerwów



Aktywność biologiczna jako hormony lub witaminy

Fot. 2. Struktura nerwu (www.zdrowie.gazeta.pl)

Fot. 1. Budowa błony biologicznej
(www.sciaga.onet.pl

)

Podział lipidów

Podział lipidów



Lipidy proste –

estry kwasów

tłuszczowych i alkoholi



Lipidy złożone –

zawierają dodatkowe

grupy



Pochodne lipidów –

chemicznie

modyfikowane naturalne lipidy

Lipidy proste: tłuszcze

Lipidy proste: tłuszcze

właściwe

właściwe



Estry glicerolu i wyższych
kwasów tłuszczowych



Glicerol – alkohol
trójwodorotlenowy



Substancje zapasowe
organizmów żywych

Fot. 3.Glicerol (www.udec-lipidos.wikispaces.com)

Lipidy proste: woski

Lipidy proste: woski



Stała konsystencja



U zwierząt warstwy
ochronne na skórze,
sierści i piórach



U roślin warstwy
ochronne na liściach i
owocach



Olbrot, wosk pszczeli

Fot. 4. Wosk pszczeli (www.wikipedia.org)

Lipidy złożone: Fosfolipidy

Lipidy złożone: Fosfolipidy

Fot. 5. Cholesterol. (Lipidy 2008 wydanie II)



Zawierają resztę kwasu fosforowego



Główne składniki błon biologicznych

1.

glicerofosfolipidy – zawierające
glicerol

2.

sfingolipidy – zawierające
sfingozynę

Fot. 6. Budowa fosfolipidu (www.ebiolog.pl)

Glicerofosfolipidy

Glicerofosfolipidy



Charakterystyczna
cecha:
nierozpuszczalność
w acetonie



Najprostszy
glicerofosfolipid:
kwas fosfatydowy

Fot. 7. Kwas fosfatydowy (www.biochigen.sum.edu)

Fot. 8. Aceton (www.wikipedia.pl)

Sfingolipidy

Sfingolipidy



Zawierają sfingozynę – aminoalkohol ( nie
zawierają glicerolu)



Sfingomielina – główny składnik błon
komórkowych tkanki nerwowej.



sfingozyna+kwas tłuszczowy = ceramid

Fot.9. Sfingomielina (www.wikipedia.pl)

Sfingolipidozy

Sfingolipidozy



„ zaburzenia spichrzania lipidów ‘’



Wrodzone choroby genetyczne



Deficyt enzymów uczestniczących w prawidłowej
przemianie lipidów

Tab. 1. Sfingolipidozy (Davidson V., Sittman. D. (red.),2002, Biochemia, Wyd. Urban&Partner,
Wrocław.)

Pochodne lipidów: steroidy

Pochodne lipidów: steroidy



Zawierają cztery połączone
pierścienie węglowe



Podstawowy związek –
cholesterol



Cholesterol – składnik
strukturalny błon komórkowych



Cholesterol – związek
wyjściowy do syntezy kwasów
żółciowych, hormonów kory
nadnerczy, hormonów
płciowych, witaminy D.

Fot. 11. Cholesterol
(www.davisliumd.blogspot.com)

Fot.10. Cholesterol
(www.cholesterolonline.pl

)

Hormony steroidowe

Hormony steroidowe

1.

Progesteron –

odpowiedzialny za
zmiany w endometrium
macicy

2.

Kortyzol –

hamuje

procesy zapalne i
alergiczne

Fot.13. Endometrium macicy (www.ikobiety.pl)

Fot. 12. Glukoza (www.chemia.dami.pl)

Hormony steroidowe

Hormony steroidowe

3. Testosteron –

odpowiedzialny za
dojrzewanie plemników

4. Estrogeny –

warunkują prawidłowy
przebieg cyklu płciowego

Fot. 15. Plemnik (www.porozmawiajmypomesku.pl)

Fot. 14.Pęcherzyk Graafa (www.wikipedia.org)

Pochodne lipidów: kwasy

Pochodne lipidów: kwasy

tłuszczowe

tłuszczowe



Nasycone – pojedyncze
wiązania w łańcuchu
węglowym, np. kwas
palmitynowy



Nienasycone – różna
ilość wiązań
podwójnych, np. kwas
oleinowy



Triglicerydy – główna
forma zapasowa
kwasów tłuszczowych

Fot. 16. Kwasy tłuszczowe (www.chemia.dami.pl)

Przypadek

Przypadek



15-letnią dziewczynkę przyjęto do szpitala z
powodu skłonności do częstego występowania
siniaków i wyczuwalnego oporu w podbrzuszu. W
badaniu fizykalnym stwierdzono opór w
podbrzuszu spowodowany powiększoną śledzioną.
Zaobserwowano także powiększenie wątroby.
Analiza krwi wykazała zmniejszenie ilości
wszystkich typów krwinek, łącznie z płytkami krwi.
Analiza szpiku kostnego wskazała na obecność
powiększonych komórek.

Biobliografia

Biobliografia



Pasternak K., 2005, Biochemia, Wyd. Czelej, Lublin.



Davidson V., Sittman. D. (red.),2002, Biochemia, Wyd.
Urban&Partner, Wrocław.



Murray R., Granner D., Mayes P., Rodwell V. (red.),
1995, Biochemia Harpera, Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa.



Stryer L., 2003, Biochemia, Wyd. Naukowe PWN,
Warszawa



Kączkowski J., 1976, Podstawy biochemii, Wyd.
Naukowo-Techniczne, Warszawa.



Derlacz R., 2008, Podstawy biochemii dla ochrony
środowiska, Warszawa.