Krajobrazy

Polski są

zróżnicowane

.

Jakimi barwami

zaznaczone są na

mapie:

•Niziny

•Wyżyny

•Góry

Jak nazywają się linie

oddzielające

poszczególne barwy?

Co możemy odczytać

z mapy

hipsometrycznej?

Odszukajcie w atlasie

mapę hipsometryczną

Polski .

Niziny

Wyżyny

Góry

Liczne

jeziora

płd

płn

zach

wsc

h

Niziny

• Główną cechą ukształtowania powierzchni

Polski jest pasowy układ jednostek rzeźby
terenu. Całą północną i środkową część kraju
zajmują niziny, podzielone na część
nadmorską, pojezierza i część środkowopolską.
Na południowym wschodzie rozciąga się pas
wyżyn. Natomiast wzdłuż południowych
krańców Polski przebiegają pasma gór.

• Taki układ powstał w wyniku

długotrwałych

procesów geologicznych, m.in. ruchów
górotwórczych i zlodowaceń.

Krajobra

zy w

Polsce

układają

się

pasmami

• Każdy z pasów krajobrazowych podzielony

jest na mniejsze jednostki, zwane
krainami geograficznymi – patrz mapa.
Każda z nich charakteryzuje się pewną
odrębnością i nieco innymi cechami
w porównaniu do krain sąsiednich.
Ich granice bywają nieostre, choć
najczęściej są nimi naturalne formy
terenu,
np. doliny większych rzek.
Wiele nazw krain geograficznych
nawiązuje do dawnych regionów
historycznych.

PASY KRAJOBRAZOWE

KRAINY GEOGRAFICZNE

NIZINY NADMORSKIE

Pobrzeże Szczecińskie
Pobrzeże Koszalińskie

Pobrzeże Gdańskie

(w tym

Żuławy Wiślane)

POJEZIERZA

Pojezierze Pomorskie

Pojezierze Mazurskie

Pojezierze Wielkopolskie

NIZINY ŚRODKOWOPOLSKIE

Nizina Wielkopolska

Nizina Śląska

Nizina Mazowiecka

Nizina Północnopodlaska

WYŻYNY

Wyżyna Śląska

Wyżyna Krakowsko-Częstoc

howska

Wyżyna Małopolska (w tym

Góry Świętokrzyskie)

Wyżyna Lubelska (w tym

Roztocze)

KOTLINY

Kotlina Sandomierska

Kotlina Oświęcimska

GÓRY

Sudety (w tym Karkonosze)

Karpaty (w tym Beskidy

i Tatry)

Zad 1 str 36

Praca w grupach

Zad.
Scharakteryzuj dany pas krajobrazowy
według poniższego schematu pytań:
1.W której częsci Polski jest położony
dany pas krajobrazowy?Z jakimi pasami
sąsiaduje od północy i od południa?
2.Co jest charakterystyczne dla danego
pasa krajobrazowego, na podstawie
jakich cech został on wydzielony?
3.Jakie są wysokości bezwzględne na
danym obszarze?

10 min

Zad 2 str 36

Interakcja

• Pasowy układ krajobrazów można

spotkac również u naszych
sąsiadów -w Niemczech

NIZINY NADMORSKIE

• łagodnie nachylone ku morzu, lekko faliste równiny, poniżej 50 m
n.p.m.

• niszcząca i budująca praca fal morskich, kształtująca wybrzeże
• delty dużych rzek uchodzących do morza - Odry i Wisły
• jedyna w Polsce depresja - Żuławy Wiślane (1,8 m p.p.m.).

Jakich krajobrazów jest

w Polsce najwięcej?

• Biorąc pod uwagę tylko ukształtowanie

pionowe terenu, można stwierdzić,
że w Polsce przeważają krajobrazy nizinne.
Jednak nizina nizinie nierówna, ponieważ
jedna może być np. płaska, a druga falista.
Ponadto niziny mogą też różnić się między
sobą pokryciem terenu. Oprócz nizin mamy
również i wyżyny, i góry, i kotliny oraz inne
formy terenu – dlatego warto przyjrzeć się
dokładniej różnorodnym krajobrazom

• charakterystycznym dla naszego kraju.

POJEZIERZA

• obszary pagórkowate i równinne z licznymi wzgórzami,
sięgającymi 300 m n.p.m.

• obniżenia między wzniesieniami z dużą liczbą jezior
• największe polskie jeziora - Śniardwy i Mamry
• dużo lasów iglastych, rosnących na piaszczystym podłożu

NIZIN

Y

• najbardziej rozległy pas krajobrazowy Polski
• teren równinny i falisty, porozcinany szerokimi
dolinami rzecznymi

• wysokości względne nie przekraczają 300 m n.p.m.

WYŻYNY

• ponad 300 m n.p.m., duże zróżnicowanie wysokości
• różne formy rzeźby terenu, zależne od rodzaju skał – skały
wapienne, wąwozy lessowe

• duży obszar krajobrazu mocno przekształconego przez człowieka na
Wyżynie Śląskiej

GÓRY
NISKIE

• Góry Świętokrzyskie (Łysica 612 m n.p.m.)
• pasma górskie o zaokrąglonych kształtach i
łagodnych stokach

• lasy jodłowo - bukowe

GÓRY

ŚREDNIE

• Sudety (Śnieżka 1602 m n.p.m.) i Beskidy (Babia Góra
1725 m n.p.m.)

• stoki gór łagodne
• piętra roślinności

GÓRY
WYSOKIE

• Tatry (Rysy 2499 m n.p.m.)
• ostre grzbiety, głęboko wcięte doliny,
jeziora górskie

• wyraźna piętrowość klimatu i roślinności

Zadanie domowe

Zad 3 str 37

W obrębie pasów
krajobrazowych
wyróżniono krainy
geograficzne

Krainy geograficzne

wewnątrz pasów

krajobrazowych

• Krainą geograficzną nazywamy obszar kraju

o charakterystycznych elementach krajobrazu.

• O podziale na poszczególne regiony decydują: ukształtowanie

powierzchni,

• rodzaj podłoża,
• warunki atmosferyczne,
• wody oraz roślinność i zwierzęta.
• Nazwa krainy geograficznej składa się z dwóch członów /

jeden nazwa pasma krajobrazowego np. Nizina .a drugi
człon wskazuje gdzie ona jest położona np. Mazowiecka

Tabela, wykres , diagram

Pasmo krajobrazowe

Polski

Zajmowana

powierzchnia w %

NIZINY

71,5 %

WYŻYNY

25,5 %

GÓRY

3%

Zadanie. Przedstaw
te dane w postaci
wykresu słupkowego
i diagramu kołowego.