1

1

Drapieżnictwo

Drapieżnictwo

cenowe

cenowe

oprac. dr Konrad Kohutek

oprac. dr Konrad Kohutek

Krakowska Akademia im. A. Frycza-Modrzewskiego

Krakowska Akademia im. A. Frycza-Modrzewskiego

2

2

Stosowanie cen rażąco

Stosowanie cen rażąco

niskich

niskich

„drapieżnictwo cenowe”

„drapieżnictwo cenowe”

•

Podstawa prawna: art. 102 lit „a i b” TFUE; art. 9 ust. 2 pkt 1
u.o.k.k.; cena zaniżona jako

rodzaj ceny nieuczciwej

(unfair)

•

Stosowanie cen drapieżnych (predatory pricing) a

konkurencja cenowa;

cytat Noblisty (1991) R. Coasa

•

Definicja: strategia, w której firma stosuje bardzo

niskie ceny by wykluczyć konkurentów, aby

następnie stosować zawyżone ceny dla

odzyskania strat

•

Jaka cena jest „drapieżna”? Jak ją odróżnić od

„normalnej” (i pożądanej!) konkurencji cenowej? –

porównanie cen z kosztami przedsiębiorstwa

3

3

Kiedy cena jest

Kiedy cena jest

drapieżna?

drapieżna?

•

cena < AVC/AAC [działanie z zasady nie mające

ekonomicznego uzasadnienia – poza wykluczeniem]

•

AAC/AVC < cena < ATC/LRAIC oraz musi zostać

wykazany dominantowi zamiar eliminacji

konkurencji (tzw. „test AKZO”)

•

Co stanowi dowód „planu wykluczenia” konkurenta?

-

personalne lub terytorialne różnicowanie cen (za ten

sam produkt); sprawa Przeglądu Sportowego; AKZO

-

istnienie dokumentacji wskazującej na taki plan

-

groźby pod adresem rywali (AKZO)

-

czas trwania stosowania zaniżonych cen (Tetra Pak II)

-

wzrost udziałów rynkowych dominanta; inne

Przykłady

Przykłady

•

Praktyki drapieżne dość często są
stosowna w sektorze lotniczym;

•

sprawa American Airlines (2003) jako
przykład fałszywego negatywu

•

Sprawa France Telekom (2009) jako
przekład fałszywego pozytywu

4

4

5

5

Problematyka możliwości

Problematyka możliwości

odzyskania strat przez

odzyskania strat przez

dominanta

dominanta

•

Czy wykazanie możliwości odzyskania strat przez dominanta

w późniejszym czasie stanowi formalny warunek przyjęcia

drapieżnictwa (stosować tzw. recoupment test?)

•

Stanowisko instytucji wspólnotowych (restrykcyjne, tj. by

odrzucić ów warunek); sprawa: Tetra Pak II; Wanadoo; British

Airways); w pr. UE sądy przyjmują domniemanie możliwości

odzyskania strat - oparte na istnieniu samej dominacji

[pogląd tylko częściowo zasadny]; w prawie USA (i nie tylko)

obowiązuje recoupment test

•

Argumenty za [konsumentom szkodzą zawyżone ceny a nie

za niskie; zbędne koszty interwencji (chilling effect) i przeciw

[trudności dowodowe; inne]

•

W wytycznych Komisja już nie ignoruje zbadania recoupment

test; prawdopodobieństwo szkody konsumenta istnieje gdy

dominant może realnie oczekiwać, że może osiągnąć

korzyści z tytułu poświęcenia zysków

6

6

Jak stosować

Jak stosować

recoupment

recoupment

test

test

?

?

•

Pojęcia „odzyskania strat” nie należy rozumieć

dosłownie – a szeroko; zachodzi gdy zdyskontowane

koszty „wojny cenowej” będą dla dominanta niższe

niż w razie braku stosowania drapieżnictwa

•

Strategia b. mało prawdopodobna na rynkach „mało

skoncentrowanych” [niskie bariery; brak efektów sieci,

skali] - WARUNEK STRUKTURALNY

•

Nie należy zawężać stosowania ww. testu tylko do

rynku na jakim dominant stosował zaniżone ceny: out-

of-market recoupment; bariery reputacji

(drapieżcy); firmy działające na wielu rynkach; sprawy:

Germania/Lufthansa i American Airlines (loty); Wal-

Mart (Niemcy – produkty spożywcze); Svitzer

(holowniki); Przegląd Sportowy

7

7

Jak stosować

Jak stosować

recoupment test

recoupment test

?

?

d.d.

d.d.

•

Selektywność obniżek cenowych [tj. obniżki tylko na

tych rynkach, które „zagrożone” są konkurencją

(drapieżnictwo jako reakcja na wejście na dany

rynek konkurenta; np. sprawa MetroXpress (Dania)];

przy stosowaniu takiej „selekcji ” łatwiej „odrobić

straty” [patrz ww. sprawy]

•

Inne czynniki: bariery wejścia na rynek (cross-check

dominacji?); siła finansowa dominanta (czy ma

„głębokie kieszenie?”); jego moce produkcyjne;

przywiązanie nabywców do jego marki),

zdolność do

skośn.subsydiowania

•

Drapieżnictwo cenowe jest bardzo drogą strategią

(w pierwszej kolejności dominant rozważać będzie

przejęcie konkurenta; sprawa Heidelberger Zement)

8

8

Skrośne subsydiowanie

Skrośne subsydiowanie

•

Co oznacza skrośne subsydiowanie? W jakich

przypadkach może zachodzić?

•

Sprawy Deutsche Post i Tetra Pak II [patrz też

inne z ww. z zakresu praw krajowych]

•

Samo skr. subs. nie stanowi odrębnego

nadużycia –

a jedynie w powiązaniu z

drapieżnictwem; należy jednak wspomagać się

nim przy stwierdzaniu nadużycia - zwłaszcza na

rynkach objętych monopolem lub przyznaniem

praw wyłącznych firmom (art. 86 TWE);

działalność na rynku zmonopolizowanym

„prawdopodobnym źródłem stałych zysków”

9

9

Obiektywne

Obiektywne

uzasadnienie

uzasadnienie

•

W pewnych przypadkach stosowanie cen poniżej kosztów

nie ma charakteru antykonkurencyjnego, służąc realizacji

innych ekonomicznie uzasadnionych celów; jest to

akceptowane w orzecznictwie (sprawa Tetra Pak I); Komisja

dość sceptyczna (lecz dopuszcza w Wytycznych z 2009);

•

Przypadki mogące stanowić takie uzasadnienie: potrzeba

wprowadzania na rynek nowego produktu lub w ogóle

wejścia na nowy rynek (tzw. „rynek wschodzący”)

[zwłaszcza na rynkach z efektami sieciowymi]; „start-up

losses”; nagły i nieoczekiwany spadek popytu na dany

produkt; loss-leading; wyzbywanie się produktów

przestarzałych, etc.

•

Obrona przez sprostanie konkurencji (meeting

competition defence) nie powinna stanowić takiego

uzasadnienia; jej dopuszczenie mogłoby zablokować wejście

na rynek konkurentom równie lub bardziej efektywnym co

dominant [sprawa Germania/Luftahnsa]