Temat 3:

Zasady przechowywania bulw

Zasady przechowywania bulw

ziemniaka

ziemniaka.

Dr hab. inż. JÓZEF BŁAŻEWICZ prof. nadzw.

Katedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa

Wydział Nauk o Żywności

Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Wykład 3:

Ocena przydatności

Ocena przydatności

bulw ziemniaka do

bulw ziemniaka do

przechowywania

przechowywania

rak ziemniaka

rak ziemniaka

(Synchytrium

(Synchytrium

endobioticum)

endobioticum)

Bakterioza pierścieniowa ziemniaka

Na roślinie

Na

bulwach

Zwalczanie bakteriozy pierścieniowej ziemniaka polega na
używaniu zdrowych sadzeniaków oraz przestrzeganiu zasad
higieny fitosanitarnej, dezynfekcji i kwarantanny.

Bulwa ziemniaka

Zbiory i przechowalnie

1. Zbiory ziemniaków w Polsce  do poziomu 15-16 mln ton

rocznie.

2. Pojemność nowoczesnej bazy przechowalniczej  do

ponad
1,0 mln ton (w tym 500 tys. ton to obiekty nowoczesne,
o poj.200-5000 ton, wyposażone w wentylację, maszyny
do załadunku, rozładunku i obróbki ziemniaków)

3. W Polsce powinno być przechowywanych dla

przetwórstwa ok.
3,5 mln ton ziemniaków.

 Brakuje przechowalni o pojemności ponad 2 mln ton

 Nowa przechowalnia z kompletnym wyposażeniem jest droga

(350-500 zł/tonę surowca)

Maszyny do załadunku i rozładunku

1. W przechowalni luzem: zasobnik dozujący, odsiewacz

zanieczyszczeń, przenośniki transportujące oraz pryzmownik

usypujący pryzmę o wysokości 3-5 m.

2. Ziemniaki z przyczep przeładowywane są do zasobników,

które dozują je na odpowiednie maszyny z określoną

wydajnością (10-40 ton/godz.).

3. Do oddzielenia zanieczyszczeń używane są urządzenia z

odsiewaczem tarczowym i taśmowo-prętowym.

4. Podczas usypywania pryzmy utrzymywana jest stała

wysokość spadku ziemniaków między przenośnikiem a

pryzmą ziemniaków (30-50 cm).

Selekcja bulw



Cel: odebranie bulw wadliwych ręcznie na stołach
selekcyjnych



Ziemniaki transportowane na stołach selekcyjnych są
obracane, co umożliwia dokładną ich obserwację i
selekcję przez obsługę.



Przeciętna wydajność stołu z obsługą 4-osobową
wynosi około 3 t/h.

Kubatura przechowalni ziemniaków

1.

Składowanie luzem lub w przechowalniach komorowych.

2.

Składowania bulw luzem do max wysokości 3,5-5,0 m.

3.

Składowanie bulw w paletach skrzyniowych (każda o
wysokości około 1,0 m) w przechowalniach komorowych
przy spiętrzeniu od 4 do 6 palet czyli na wysokość ok. 6
m.

4.

Ustawienie palet skrzyniowych powinno uwzględniać
odstęp od ścian 10-20 cm oraz między stosami palet ok.
5-10 cm.

System wentylacji bulw - przepływowy

1. W przechowalniach o składowaniu bulw luzem.

2. System zapewnia:

•

osuszenie mokrych ziemniaków,

•

równomierne schładzanie pryzmy

•

utrzymanie temperatury i wilgotności na optymalnym

poziomie.

System składa się z wentylatora, kanału wentylacyjnego, kanałów

rozprowadzających i klap wentylacyjnych.

System wentylacji bulw - opływowy

1. Stosowany jest w przechowalniach z paletami

skrzyniowymi.

2. Powietrze przepływa z prędkością (około 0,3

m/s) między paletami skrzyniowymi.

3. Podstawowa dawka wentylacyjna wynosi

ok.100 m

3

powietrza na 1 tonę ziemniaków w

ciągu godziny.

System składa się z budki wentylacyjnej, w której
znajdują się wentylator, czerpnie powietrza oraz rury
nawiewne. Wyrzutnie powietrza znajdują się w ścianie
przechowalni.

Oczyszczanie bulw przed pakowaniem

1.

Klasycznych odsiewacze

2.

Szczotkarki
(kilka wałków szczotkowych, obracających się z
większą prędkością obrotową niż prędkość strumienia
ziemniaków, co powoduje oczyszczanie ziemniaków z
piasku)

3.

Myjki bębnowe zblokowane z walcowymi suszarkami
gąbkowymi

Sortownia

1.

Funkcja: sortowania, pakowania i przygotowania bulw

do ekspedycji.

2.

W UE używa się sortowniki sitowe o ruchu posuwisto-

zwrotnym rozdzielające ziemniaki:

•

na 3 frakcje w sortownikach o wydajności do 5t/h

•

3-5 frakcji w sortownikach o wydajności do 20 t/h.

Sita o największych oczkach, na których oddziela się
ziemniaki duże, są powlekane gumą w celu zmniejszenia
uszkodzeń bulw.

Pakowanie bulw

1. Pakowanie ręczne - odważanie określonej masy bulw na

wadze, wsypaniu ziemniaków jadalnych do opakowania i
zamknięciu torby papierowej, folii lub siatki (1-5 kg)

2. W paczkowarkach dokładność ważenia uzyskuje się przez

napełnianie oddzielnymi przenośnikami bulw dużych i małych.
Małe bulwy służą do uzupełnienia do określonej masy. Torby
foliowe są zamykane przez zgrzewanie, a siatki zapinane
klipsami.

3. Dużą dokładność ważenia uzyskuje się na wadze przez

sumowanie 4 z 16-20 odważonych pojemników posiadających
różne naważki. Ziemniaki z 4 wybranych pojemników, których
suma jest najbliższa założonej masie paczki, zsypywane są do
jednej torby. Dokładność ważenia takiej paczkowarki
wynosi kilka gramów.

Preparaty do hamowania kiełkowania bulw

przeznaczonych na cele jadalne i przemysłowe

Ograniczenie strat w czasie przechowywania

ziemniaków

Preparaty hamujące kiełkowanie:

1. Zalecane przy długotrwałym przechowywaniu ziemniaków jadalnych.

2. Nie można stosować inhibitorów kiełkowania na sadzeniaki (brak

wschodów).

3. Substancje hamujące kiełkowanie to najczęściej pochodne z grupy

karbaminianów (chloroprofam -CIPC, profam –IPC) stosowane w Polsce
w czasie przechowywania w formie preparatów:



Luxan Gro-Stop 300 EC



Luxan Gro-Stop 300 HN



MSS 500 HN



Stop Kiełek 01 DP

4. Preparaty stosowane w okresie wegetacji na rosnące rośliny (3-5 tyg.

przed zbiorem):



Fazor 80 SG



Elnoch 39 EC

Wszystkie preparaty stosowane w czasie przechowywania zawierają chloroprofam w

różnej jego koncentracji.

Preparaty różnią się od siebie również formą aplikacji (oprysk, aerozolowanie,

zamgławianie, pudrowanie).

Ziemniaki zaprawione inhibitorami

kiełkowania można przeznaczać na

konsumpcję

dopiero po 2-3 miesiącach od zabiegu

1.

Płyn (300 g chloroprofamu w 1 l preparatu)

2.

Stosowany jednorazowo (w formie oprysku bulw) w
czasie załadunku ziemniaków do przechowalni

3.

Zalecana dawka – 60 ml preparatu na tonę bulw

Luxan Gro-Stop 300 EC

Ziemniaki można przeznaczać na konsumpcję po 3 miesiącach

od zabiegu.

Luxan Gro-Stop 300 HN

1.

Płyn stosować w formie aerozolu

2.

Środek stosować 3-4 tygodnie po zbiorze bulw:
 jednokrotnie w dawce 30 ml / tonę (jeżeli

przewidywany jest krótki okres przechowywania)

 lub wielokrotnie w dawce 20 ml/tonę bulw co 2

miesiące

3.

przechowalnie lub kopiec wietrzyć po 8-12 godzinach od

zabiegu

MSS 500 HN

1.

Koncentrat do zamgławiania na gorąco (500 g

chloroprofamu w 1 l preparatu).

2.

Zabieg w 3-4 tygodnie po zbiorze ziemniaków:

 wielokrotnie w dawce 20 ml / tonę bulw co 2

miesiące

 lub jednokrotnie w dawce 25 ml/tonę przy krótszym

okresie przechowywania.

Szczelnie zamknąć pomieszczenia przechowalnicze oraz kopce

techniczne

i wyłączyć wentylację, po 8-12 godzinach normalnie wietrzyć.

1. Proszek do opylania (opylanie jest najprostsze ze

znanych metod aplikacji), zalecana dawka 1 kg
preparatu /1000 kg bulw (zawiera 1% chloroprofamu).

2. Środek stosowany jednorazowo podczas załadunku

ziemniaków

do

przechowalni

(wytrząsarka

nad

taśmociągiem) lub podczas załadunku w kopcu, opylając
kolejno 10 cm warstwy bulw.

3. Po zakończonej pracy należy przykryć bulwy workami

jutowymi, papierem lub folią.

Stop Kiełek 01 DP

Okres karencji wynosi 14 dni.

1.

Zawierają w składzie hydrazyd kwasu maleinowego,
związek z grupy regulatorów wzrostu, wykazujący
działanie układowe w roślinie.

2.

Fazor 80 SG, w postaci rozpuszczalnego granulatu jak
i Elnoch 39 EC, produkowany w postaci emulsji,
stosowane są do opryskiwania roślin.

3.

Dawka wody wynosi 400 l/ha, dawki - Fazor 5 kg/ha,
Elnoch 9 l/ha na 3-5 tygodni przed planowanym
zbiorem.

4.

Zabiegi te są tańsze i łatwiejsze w wykonaniu w
przeciwieństwie do środków, którymi zaprawia się
bulwy.

Preparaty stosowane w okresie wegetacji

(Fazor i Elnoch)

Talent R

1.

Naturalny inhibitor pozyskiwany z nasion kminku.

2.

W czasie przechowywania bulw powinien być
stosowany kilkakrotnie.

3.

Charakteryzuje się krótkotrwałym działaniem.
Kosztowny w użyciu.