Temat: ”Napoje podawane podczas przyjęć- ich klasyfikacja i warunki przechowywania, kryteria doboru szkła i potraw, zasady podawania (nalewania)”
Odżywianie się od początków dziejów stanowiło podstawę egzystencji ludzi. Zbieractwo, myślistwo, a później rolnictwo i pasterstwo były religijnymi czynnościami dla znalezienia lub wyprodukowania środków do życia. Każdy rodzaj pożywienia zanim trafił na stoły ludzi, stawał się wpierw pokarmem bogów. Mięso, mleko, owoce, warzywa, wszystkie używki, a nawet przyprawy i napoje miały swe znaczenie symboliczne i odnosiły człowieka do Stwórcy. Pory posiłków np. obiad, kolacja- są momentami, w których całe rodziny zasiadają przy wspólnym stole, są to chwile szczęścia, zadumy, ciepła rodzinnego. Tak, jak bez jedzenia człowiek może się przez jakiś czas obejść, tak bez wody niestety nie. Napoje odgrywają w naszym życiu wielką rolę, ich podstawowym składnikiem jest woda, niezbędna do życia na ziemi.
Odwiedziny u sąsiadów, okolicznościowe przyjęcia, kuligi, polowania i rodzinne święta, wszelkie okazje do wspólnych spotkań sprzyjały temu, by w miłym gronie zasiąść do stołu, delektować się specjałami kuchni oraz sondować zasobność domowej piwniczki . Biesiady i uczty były specyficzna formą życia towarzyskiego polskiego dworu szlacheckiego. W dzisiejszych czasach również, każda okazja jest dobrą, aby spędzać czas w miłym gronie. Jednak zmieniło się dużo od tamtych czasów, ale jedno z niewielu się nie zmieniło zamiłowanie do jedzenia i picia.
Do najczęściej podawanych alkoholi na przyjęciach można zaliczyć: wino, koniak, whisky, wódkę, szampana oraz zdarzają się przyjęcia gdzie podaje się piwo. Natomiast z pośród napojów bezalkoholowych najczęściej podawane są soki owocowe, woda mineralna, kawa oraz herbata. Niemal do każdego napoju przeznaczone są specjalne kieliszki. Wybór ich jest niezwykle bogaty, określone jest również jaki rodzaj szkła pasuje do danego napoju.
Jeżeli przyjęcie rozpoczyna aperitif to przy stole proponuje się tylko wino. Aperitif jest spotkaniem tak zwanego jednego drinka, najczęściej jest wstępem do większego przyjęcia. Aperitif może być również eleganckim akcentem kończącym imprezy rodzinne, albo służbowe. Aperitif jest to napój alkoholowy pobudzający apetyt, podaje się do chrupek albo do chleba, chodzi o to aby nie pić alkoholu na pusty żołądek.
Wino jest napojem, który podawany i spożywany w odpowiedniej ilości i gatunku potrafi zmienić cały sens potrawy. Wino dzieli się na białe oraz czerwone. Również dzieli się ze względu na zawartość cukru: mocno wytrawne, wytrawne, pół wytrawne , półsłodkie, słodkie oraz likierowe. Podczas przyjęć podaje się często kilka gatunków wina. Wino lekkie podaje się przed ciężkim, ochłodzone przed tymi, które powinny mieć temperaturę pokojową, wytrawne przed słodkimi, słabe przed mocnymi. Bardzo istotne znaczenie ma szkło, w którym podajemy wino. Do wina czerwonego podawane są kieliszki większe i bardziej pękate osadzone na krótkiej nóżce, nalewając do nich trunek, należy przychylić butelkę tak, żeby szyjka dotykała brzegu kieliszka. Aby nie wybrudzić obrusu, na szyjkę butelki zakładana jest biała serwetka. Kieliszki do białego wina są wysmukłe i na wysokiej nóżce. Podczas nalewania butelkę trzyma się w dłoni, przy czym drugi palec, tzw. wskazujący, powinien spoczywać na szyjce. Szyjka butelki nie może dotykać krawędzi kieliszka. Wino nalewa się do wysokości ¾ kieliszka. Wino białe powinno być schłodzone, jeżeli chodzi o wino czerwone powinno być podgrzane i nie może przekraczać temperatury pokojowej( 19'C).
Szampan, wspaniałe musujące wino, które pije się tak gładko, ma szczególny charakter. Używa się go w okolicznościach uroczystych, wznosi się nim toasty podczas przyjęć rodzinnych i oficjalnych. Szampan podaje się bardzo zimny. Przez pewien czas trzyma się go w wiaderku z lodem albo zamraża w lodówce. Kieliszki do szampana są wąskie i na wysokiej nóżce, nalewa się 1/3 wysokości. Szampan jest tym rodzajem wina, które można podawać od początku przyjęcia, aż do jego zakończenia.
Wódka podawana może być podczas całego przyjęcia, ale trzeba wtedy zrezygnować z innych trunków. Będzie to jednak raczej męski poczęstunek i o dość specjalnym charakterze. Wyróżniamy trzy rodzaje wódki: wytrawna, półsłodka i słodka. Wódka powinna być dobrze ochłodzona. Na początku obiadu lub kolacji, a więc do przekąsek, podaje się wódki wytrawne, gorzkie lub żołądkowe; do posiłku - wódki półwytrawne lub półsłodkie, do deseru i kawy - słodkie oraz likiery; do kawy czarnej chętnie pije się również koniak (winiak), do podwieczorku - najlepiej kieliszek likieru lub cocktailu. Wódki wytrawne podaje się w kieliszkach, zawierających 35-40 ml, a wódki słodkie w kieliszkach mniejszych, zawierających 20-25 ml. Kieliszki napełnia się wódką około4/5 wysokości.
Whisky podawane raczej w charakterze jest aperitifu. Pije się ją z wodą sodową i z lodem lub bez lodu ze szklanek z grubego szkła, dość wysokich, które napełnia się do 1/3 wysokości.
Koniak jest zaliczany do trunków szlachetnych. Koniak podaje się w temperaturze 14-16'C. Kieliszki do koniaku, tzw. koniakówki, mają bardzo krótką nóżkę i często bardzo dużą czarkę. Koniak nalewa się powoli trzymając butelkę nad środkiem kieliszka i napełniając go do 1/3 wysokości.
Piwo jest rzadziej podawane na przyjęciach. Piwo podaje się schłodzone, nalewa się go biorąc szklankę czy kufel do ręki, nachylając lekko i lejąc tak, aby utworzyła się piana. Piwo najczęściej podawane jest na przyjęciach koktajlowych albo ogrodowych, przeważnie w okresie letnim i w czasie różnych poczęstunków o charakterze prywatnym.
Soki owocowe do najczęściej podawanych zalicza się soki: grejfrutowy, pomarańczowy, pomidorowy, jabłkowy, ale także inne w zależności od kraju i zwyczajów tam panujących. Serwuje się je schłodzone lub z lodem. Wszystkie soki podaje się w karafkach lub dzbankach, aby gość mógł sam wybrać na jaki sok ma ochotę.
Woda mineralna podawana jest w postaci nie gazowanej, zawsze oziębiona. Nalewa się ją do szklanki z karafki lub dzbanka. Woda powinna być zawsze dostępna, bez względu na rodzaj przyjęcia.
Kawa oraz herbata są podawane na gorąco osobno w dzbanku. Kawę oraz herbatę nalewa się do filiżanek wraz z podstawką. Napoje te mogą być spożywane o każdej porze dnia.
Urządzając przyjęcia, należy ustalić przede wszystkim menu, a następnie dobierać napoje. Do poszczególnych dań dobiera się odpowiednie alkohole. Do zup nie pije się żadnego alkoholu. Zamiast zupy często jednak podaje się gorące przystawki, np. móżdżek, do którego pije się białe wytrawne wino. Do przekąsek najczęściej pije się wódkę. Żadnych win nie podaje się do sałatek i potraw z octem i do owoców. Białe wytrawne wino jest odpowiednie do homarów, ryb i dań z jaj, ostryg i raków, mięsa białego, serów chudych, kawioru, szparagów, drobiu. Wino czerwone wytrawne jest odpowiednie do potraw z grzybów, mięsa ciemnego, serów tłustych, szynek, polędwicy, salami, wątróbki, wołowiny, wieprzowiny, dziczyzny. Do gęsi i kaczek podaje się lekkie czerwone wytrawne wino stołowe. Niektórzy proponują piwo do polędwicy, wołowiny, wieprzowiny, baraniny. Do deseru właściwe będzie wino półsłodkie białe lub czerwone, tokaj, wino musujące słodkie lub półsłodkie. Do kawy będzie pasowało -koniaki, likiery, nalewki, wiśniówki, ratafie, śliwowice, porto.
Wino użyte przez kuchnię do jakiejś potrawy lub sosu powinno być podane do stołu. Nie należy zmieniać gatunków. Wino jaki i innego alkohole nalewa gościom pan domu, chyba że jest to przyjęcie to, wtedy robi to kelner. Dopóki kieliszek nie jest całkowicie opróżniony, nie należy do niego dolewać. Napoje które podawane są w szklankach napełniane są powyżej połowy. Pan domu rozpoczyna nalewanie kieliszków od osoby siedzącej po jego prawej stronie. Ostanie dwa kieliszki napełnia pani domu i sobie. Wszystkie trunki nalewa się z prawej strony oraz prawą ręką. Wino nalewa się bardzo ostrożnie, nie dotykając szyjką butelki do kieliszka i w taki sposób, aby nie spowodować jego przelanie. Wytworniej nalać kieliszek najpierw wszystkim damom, a następnie mężczyznom.
Bibliografia:
1. Bortnowski A.W., „Protokół dyplomatyczny i savoir- vivre dla każdego”, P.W.P.,”GRYF”
Wydawnictwo, Ciechanów 2003. (str. 200-223)
2. Mildner P., „ Podstawy etykiety, czyli wiza do świata biznesu”, Akademia Wydawnictwo, Warszawa 2000. ( str. 117-125)
3. Nowicki Z.T, „Mała encyklopedia napojów domowych”, EMPIRE Wydawnictwo, Warszawa 1996. ( str. 275-304)
4. Rojek T., „ Jak to się je.- Savoir- vivre przy stole”, Książka i wiedza Wydawnictwo, Warszawa 1994,1999,2003 (str. 48-59)
5. Schwinghammer H., „Wielka księga savoir- vivre`u”, KDC Wydawnictwo, Warszawa 2003 (str. 8-24)
7