Architektura
Architektura
systemu Windows
systemu Windows
2
Architektura systemu
Architektura systemu
Windows
Windows
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
3
Tryby uruchamiania komputera w
Tryby uruchamiania komputera w
systemach Windows
systemach Windows
Wszystkie dostępne systemy z rodziny
Wszystkie dostępne systemy z rodziny
Windows®, oprócz normalnego trybu
Windows®, oprócz normalnego trybu
uruchomienia, mają
uruchomienia, mają
zaimplementowane inne metody
zaimplementowane inne metody
umożliwiające rozruch systemu, z
umożliwiające rozruch systemu, z
zależności zaistniałych okoliczności i
zależności zaistniałych okoliczności i
potrzeb.
potrzeb.
4
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
TRYB AWARYJNY
TRYB AWARYJNY
Rozruch systemu odbywa się przy
Rozruch systemu odbywa się przy
załadowaniu minimalnej liczby sterowników
załadowaniu minimalnej liczby sterowników
i usług systemowych, które są absolutnie
i usług systemowych, które są absolutnie
niezbędne do rozruchu systemu. Programy
niezbędne do rozruchu systemu. Programy
znajdujące się w grupie STARTUP, nie
znajdujące się w grupie STARTUP, nie
zostają ładowane, aby było możliwe między
zostają ładowane, aby było możliwe między
innymi, usunięcie problemów
innymi, usunięcie problemów
wywoływanych przez te właśnie programy.
wywoływanych przez te właśnie programy.
5
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
TRYB AWARYJNY
TRYB AWARYJNY
- ten tryb pracy systemu, jest
- ten tryb pracy systemu, jest
przeznaczony do diagnozy i usuwania problemów
przeznaczony do diagnozy i usuwania problemów
działania lub uruchamiania systemu. Ze względu na
działania lub uruchamiania systemu. Ze względu na
specyficzny sposób ładowania usług i programów,
specyficzny sposób ładowania usług i programów,
pozwala na uruchomienie systemu nawet w
pozwala na uruchomienie systemu nawet w
przypadku poważnych problemów, związanych ze
przypadku poważnych problemów, związanych ze
sterownikami lub programami. Aby przejść do trybu
sterownikami lub programami. Aby przejść do trybu
awaryjnego, należy użyć klawisza F8 tuż po
awaryjnego, należy użyć klawisza F8 tuż po
zainicjowaniu przez BIOS zainstalowanych urządzeń.
zainicjowaniu przez BIOS zainstalowanych urządzeń.
Uruchomienie systemu w tym trybie, spowoduje
Uruchomienie systemu w tym trybie, spowoduje
także wygenerowanie pliku dziennika rozruchowego
także wygenerowanie pliku dziennika rozruchowego
Ntbtlog.txt, a w przypadku istnienia już takiego
Ntbtlog.txt, a w przypadku istnienia już takiego
pliku, informacje zostaną dopisane na końcu
pliku, informacje zostaną dopisane na końcu
istniejącego pliku.
istniejącego pliku.
6
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
Producent - Microsoft - zaleca stosowanie trybu
Producent - Microsoft - zaleca stosowanie trybu
awaryjnego w następujących przypadkach
awaryjnego w następujących przypadkach
(źródło
(źródło
www.microsoft.com)
www.microsoft.com)
:
:
•
Gdy system Windows zatrzymał się i przez długi czas
Gdy system Windows zatrzymał się i przez długi czas
nie można go uruchamiać.
nie można go uruchamiać.
•
Gdy system funkcjonuje niewłaściwie lub jego
Gdy system funkcjonuje niewłaściwie lub jego
działanie powoduje nieoczekiwane wyniki.
działanie powoduje nieoczekiwane wyniki.
•
Gdy ekran funkcjonuje nieprawidłowo.
Gdy ekran funkcjonuje nieprawidłowo.
•
Gdy komputer został nagle wyłączony
Gdy komputer został nagle wyłączony
•
Gdy potrzebne jest zbadanie często powtarzającego
Gdy potrzebne jest zbadanie często powtarzającego
się błędu.
się błędu.
•
Gdy uruchomienie systemu stało się niemożliwe po
Gdy uruchomienie systemu stało się niemożliwe po
instalacji nowego sterownika lub oprogramowania.
instalacji nowego sterownika lub oprogramowania.
7
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
TRYB AWARYJNY Z OBSŁUGĄ SIECI
TRYB AWARYJNY Z OBSŁUGĄ SIECI
Bardzo zbliżony w działaniu i
Bardzo zbliżony w działaniu i
funkcjonalności do standardowego trybu
funkcjonalności do standardowego trybu
awaryjnego, z tą różnicą, że są ładowane
awaryjnego, z tą różnicą, że są ładowane
dodatkowe usługi pozwalające na
dodatkowe usługi pozwalające na
poruszanie się w sieci. Ten tryb umożliwia
poruszanie się w sieci. Ten tryb umożliwia
wykorzystanie funkcji ZASAD GRUP, także
wykorzystanie funkcji ZASAD GRUP, także
tych realizowanych przez serwer podczas
tych realizowanych przez serwer podczas
operacji logowania, a także zasad
operacji logowania, a także zasad
obowiązujących na lokalnej maszynie.
obowiązujących na lokalnej maszynie.
8
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
TRYB AWARYJNY Z WIERSZEM POLECENIA
TRYB AWARYJNY Z WIERSZEM POLECENIA
Po załadowaniu tego trybu, nie mamy
Po załadowaniu tego trybu, nie mamy
możliwości korzystania z myszy, gdyż
możliwości korzystania z myszy, gdyż
EXPLORER.EXE (czyli między innymi
EXPLORER.EXE (czyli między innymi
Pulpit) nie zostaje załadowany. W zamian
Pulpit) nie zostaje załadowany. W zamian
zostaje uruchomione środowisko
zostaje uruchomione środowisko
interpretera poleceń - czyli środowisko
interpretera poleceń - czyli środowisko
DOS`owe.
DOS`owe.
9
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
WŁĄCZ REJESTRACJĘ ROZRUCHU
WŁĄCZ REJESTRACJĘ ROZRUCHU
Proces normalnego rozruchu systemu.
Proces normalnego rozruchu systemu.
Dodatkowo podczas uruchamiania,
Dodatkowo podczas uruchamiania,
tworzony jest plik dziennika o nazwie
tworzony jest plik dziennika o nazwie
Ntbtlog.txt w głównym folderze
Ntbtlog.txt w głównym folderze
systemowym (%SystemRoot%), który
systemowym (%SystemRoot%), który
zawiera nazwy i stany wszystkich
zawiera nazwy i stany wszystkich
załadowanych do pamięci sterowników.
załadowanych do pamięci sterowników.
10
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
WŁĄCZ TRYB VGA
WŁĄCZ TRYB VGA
Uruchamia system z wykorzystaniem
Uruchamia system z wykorzystaniem
podstawowego sterownika karty
podstawowego sterownika karty
graficznej (najczęściej w najniższej
graficznej (najczęściej w najniższej
rozdzielczości i z użyciem minimalnej
rozdzielczości i z użyciem minimalnej
liczby kolorów). Tryb ten należy stosować
liczby kolorów). Tryb ten należy stosować
gdy obecny w systemie sterownik został
gdy obecny w systemie sterownik został
uszkodzony, lub został zainstalowany
uszkodzony, lub został zainstalowany
sterownik niekompatybilny.
sterownik niekompatybilny.
11
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
OSTATNIA ZNANA DOBRA KONFIGURACJA
OSTATNIA ZNANA DOBRA KONFIGURACJA
Po wystąpieniu awarii, lub w razie
Po wystąpieniu awarii, lub w razie
występowania różnych problemów,
występowania różnych problemów,
użycie tej opcji powoduje uruchomienie
użycie tej opcji powoduje uruchomienie
systemu w ostatniej konfiguracji, w
systemu w ostatniej konfiguracji, w
której system działał poprawnie.
której system działał poprawnie.
12
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
NORMALNY ROZRUCH
NORMALNY ROZRUCH
Opcja która uruchamia system w
Opcja która uruchamia system w
normalnym trybie, z ładowaniem
normalnym trybie, z ładowaniem
wszystkich skonfigurowanych usług i
wszystkich skonfigurowanych usług i
zainstalowanych aplikacji.
zainstalowanych aplikacji.
13
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
WIERSZ POLECEŃ
WIERSZ POLECEŃ
-
-
to aplikacja, która pozwala
to aplikacja, która pozwala
wprowadzać komendy, aby wywołać określone
wprowadzać komendy, aby wywołać określone
stany systemu. Interpreter poleceń jest
stany systemu. Interpreter poleceń jest
podstawą systemów operacyjnych takich jak
podstawą systemów operacyjnych takich jak
DOS czy UNIX, natomiast w systemach
DOS czy UNIX, natomiast w systemach
okienkowych (z interfejsem graficznym), nie jest
okienkowych (z interfejsem graficznym), nie jest
on już podstawowym sposobem na zarządzanie
on już podstawowym sposobem na zarządzanie
systemem. W Windows 98, interpreter poleceń
systemem. W Windows 98, interpreter poleceń
ładuje się z dyskietki (płyty), na której są
ładuje się z dyskietki (płyty), na której są
zawarte programy (okrojona wersja systemu
zawarte programy (okrojona wersja systemu
DOS) umożliwiające przeprowadzenie czynności
DOS) umożliwiające przeprowadzenie czynności
naprawczych systemu, usunięcie wirusów,
naprawczych systemu, usunięcie wirusów,
skasowanie plików, modyfikacje rejestru czy
skasowanie plików, modyfikacje rejestru czy
wreszcie uruchomić programy diagnostyczne w
wreszcie uruchomić programy diagnostyczne w
celu wykonania operacji niemożliwych w
celu wykonania operacji niemożliwych w
środowisku graficznym.
środowisku graficznym.
14
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
WIERSZ POLECEŃ
WIERSZ POLECEŃ
c.d.
c.d.
W systemach NT (Windows 2000, NT, XP),
W systemach NT (Windows 2000, NT, XP),
zaimplementowano szczególny rodzaj
zaimplementowano szczególny rodzaj
wiersza poleceń - (dla celów
wiersza poleceń - (dla celów
diagnostycznych) -
diagnostycznych) -
konsolę
konsolę
odzyskiwania
odzyskiwania
. Konsola umożliwia pełne
. Konsola umożliwia pełne
przywrócenie sprawności systemu, ale aby
przywrócenie sprawności systemu, ale aby
to osiągnąć musimy posiadać sporą
to osiągnąć musimy posiadać sporą
wiedzę na temat samego systemu, jak i
wiedzę na temat samego systemu, jak i
poleceń konsoli.
poleceń konsoli.
15
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
KONSOLA ODZYSKIWANIA
KONSOLA ODZYSKIWANIA
-
-
jest to
jest to
środowisko podobne do wiersza poleceń,
środowisko podobne do wiersza poleceń,
jednakże całkowicie od niego niezależna. Jej
jednakże całkowicie od niego niezależna. Jej
zastosowanie to przede wszystkim do zadań
zastosowanie to przede wszystkim do zadań
diagnostyczno - konserwacyjnych i
diagnostyczno - konserwacyjnych i
umożliwia administratorowi dostęp do dysku
umożliwia administratorowi dostęp do dysku
twardego (bez względu na stosowany system
twardego (bez względu na stosowany system
formatowania). Konsoli używa się
formatowania). Konsoli używa się
niezależnie od działania systemu, to sprawia
niezależnie od działania systemu, to sprawia
że jest ona narzędziem służącym przede
że jest ona narzędziem służącym przede
wszystkim do naprawy konfiguracji systemu
wszystkim do naprawy konfiguracji systemu
oraz jego kalibracji, gdy któraś z usług
oraz jego kalibracji, gdy któraś z usług
"blokuje" system.
"blokuje" system.
16
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
KONSOLA ODZYSKIWANIA
KONSOLA ODZYSKIWANIA
c.d.
c.d.
Z konsoli, korzystać mogą tylko
Z konsoli, korzystać mogą tylko
administratorzy (ze względu na
administratorzy (ze względu na
konieczność logowania), a czynności jakie
konieczność logowania), a czynności jakie
mogą wykonać to między innymi:
mogą wykonać to między innymi:
zarządzanie plikami i folderami,
zarządzanie plikami i folderami,
uruchamianie i zatrzymywać usługi oraz
uruchamianie i zatrzymywać usługi oraz
naprawia systemu, jest także możliwość
naprawia systemu, jest także możliwość
naprawy sektora startowego i MBR oraz
naprawy sektora startowego i MBR oraz
sformatowanie woluminów.
sformatowanie woluminów.
17
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
Uruchomienie i stosowanie konsoli odzyskiwania
Uruchomienie i stosowanie konsoli odzyskiwania
.
.
Są dwie metody za pomocą których możemy
Są dwie metody za pomocą których możemy
dostać się do Konsoli.
dostać się do Konsoli.
1. Start z instalacyjnych bootdisków lub CD
1. Start z instalacyjnych bootdisków lub CD
Windows: Metoda uniwersalna. Stosowana gdy
Windows: Metoda uniwersalna. Stosowana gdy
system w ogóle nie może się uruchomić.
system w ogóle nie może się uruchomić.
2. Zainstalowanie Konsoli jako jednej z opcji
2. Zainstalowanie Konsoli jako jednej z opcji
startowych: Metoda wybiórcza (nie zadziała gdy
startowych: Metoda wybiórcza (nie zadziała gdy
np. mamy uszkodzony obszar rozruchowy
np. mamy uszkodzony obszar rozruchowy
dysku). Przydatne gdy chcemy szybko dokonać
dysku). Przydatne gdy chcemy szybko dokonać
akcji np. kasowania nieusuwalnych plików nie
akcji np. kasowania nieusuwalnych plików nie
możliwych do usunięcia w działającym systemie.
możliwych do usunięcia w działającym systemie.
18
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
Po udanym uruchomieniu, konsola pokazuje listę
Po udanym uruchomieniu, konsola pokazuje listę
dostępnych instalacji systemów Windows.
dostępnych instalacji systemów Windows.
Należy się odwołać do tej, która wymaga
Należy się odwołać do tej, która wymaga
naprawy lub zmian, wprowadzając odpowiednią
naprawy lub zmian, wprowadzając odpowiednią
cyfrę i zatwierdzając wybór klawiszem ENTER.
cyfrę i zatwierdzając wybór klawiszem ENTER.
Jeżeli nie zostanie wskazana instalacja, to
Jeżeli nie zostanie wskazana instalacja, to
naciśnięcie ENTER spowoduje restart
naciśnięcie ENTER spowoduje restart
komputera. Po wybraniu instalacji, konsola
komputera. Po wybraniu instalacji, konsola
zażąda podania hasła administratora, które
zażąda podania hasła administratora, które
jeżeli zostanie wpisane niepoprawnie trzy razy,
jeżeli zostanie wpisane niepoprawnie trzy razy,
konsola zablokuje dostęp do dysków, a
konsola zablokuje dostęp do dysków, a
następnie zrestartuje komputer
następnie zrestartuje komputer
19
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
W przypadku poważnych uszkodzeń: utrata
W przypadku poważnych uszkodzeń: utrata
lub uszkodzenie rejestru, brak dostępnych
lub uszkodzenie rejestru, brak dostępnych
instalacji do których się można odwołać, to
instalacji do których się można odwołać, to
konsola uruchomi się w katalogu głównym
konsola uruchomi się w katalogu głównym
bez żądania podania hasła. W takich
bez żądania podania hasła. W takich
przypadkach mamy ograniczone
przypadkach mamy ograniczone
możliwości naprawy instalacji oraz brak
możliwości naprawy instalacji oraz brak
dostępu do folderów (co wynika z sytuacji
dostępu do folderów (co wynika z sytuacji
braku systemu). Możliwe jest jedynie
braku systemu). Możliwe jest jedynie
ograniczone operacje naprawcze dysku,
ograniczone operacje naprawcze dysku,
takie jak:
takie jak:
chkdsk, fixboot i fixmbr
chkdsk, fixboot i fixmbr
.
.
20
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
Gdy hasło zostanie zatwierdzone, wtedy mamy
Gdy hasło zostanie zatwierdzone, wtedy mamy
pełny dostęp do folderów systemowych (folder
pełny dostęp do folderów systemowych (folder
główny dowolnego woluminu %SystemRoot%) i
główny dowolnego woluminu %SystemRoot%) i
innych występujących lokalnie, odnoszących
innych występujących lokalnie, odnoszących
się do instalacji do której jesteśmy zalogowani.
się do instalacji do której jesteśmy zalogowani.
Podczas korzystania z konsoli, mamy możliwość
Podczas korzystania z konsoli, mamy możliwość
kopiowania plików na dysk twardy z dyskietki
kopiowania plików na dysk twardy z dyskietki
lub płyty, a także kopiować dane między
lub płyty, a także kopiować dane między
dyskami. Jest dostępnych wiele poleceń,
dyskami. Jest dostępnych wiele poleceń,
jednakże jeżeli podczas próby wykonania
jednakże jeżeli podczas próby wykonania
jakiegoś polecenia zostanie wyświetlony
jakiegoś polecenia zostanie wyświetlony
komunikat "Odmowa dostępu" oznacza to, że
komunikat "Odmowa dostępu" oznacza to, że
konsola nie akceptuje tego rozkazu.
konsola nie akceptuje tego rozkazu.
21
Tryby uruchamiania systemu
Tryby uruchamiania systemu
Windows
Windows
Konsola daje szerokie możliwości, ale jedynie
Konsola daje szerokie możliwości, ale jedynie
przy użyciu zaimplementowanych
przy użyciu zaimplementowanych
(dopuszczalnych) poleceń - Attrib, Batch, Cd
(dopuszczalnych) poleceń - Attrib, Batch, Cd
lub Chdir, Chkdsk, Cls, Copy, Del lub Delete,
lub Chdir, Chkdsk, Cls, Copy, Del lub Delete,
Dir, Disable, Diskpart, Enable, Exit, Expand,
Dir, Disable, Diskpart, Enable, Exit, Expand,
Fixboot, Fixmbr, Format, Help, Listsvc,
Fixboot, Fixmbr, Format, Help, Listsvc,
Logon, Map, Md lub Mkdir, More lub Type,
Logon, Map, Md lub Mkdir, More lub Type,
Rd lub Rmdir, Ren lub Rename, Set,
Rd lub Rmdir, Ren lub Rename, Set,
Systemroot.
Systemroot.
Gdy już skończymy pracę z konsolą, wpisujemy
Gdy już skończymy pracę z konsolą, wpisujemy
EXIT
EXIT
, i w ten sposób opuszczamy środowisko
, i w ten sposób opuszczamy środowisko
i ponownie uruchamiamy komputer.
i ponownie uruchamiamy komputer.
22
Tryby pracy systemu
Tryby pracy systemu
Windows
Windows
Tryb rzeczywisty i chroniony
Tryb rzeczywisty i chroniony
procesora
procesora
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
23
Tryb rzeczywisty i chroniony
Tryb rzeczywisty i chroniony
procesora
procesora
Wszystkie 32-bitowe procesory (386 i
Wszystkie 32-bitowe procesory (386 i
nowsze) mogą pracować w kilku trybach.
nowsze) mogą pracować w kilku trybach.
Tryby pracy procesora odnoszą się do
Tryby pracy procesora odnoszą się do
różnych środowisk roboczych i mają
różnych środowisk roboczych i mają
wpływ na możliwości i instrukcje przez
wpływ na możliwości i instrukcje przez
niego wykonywane. Tryb pracy procesora
niego wykonywane. Tryb pracy procesora
decyduje, w jaki sposób zarządza on
decyduje, w jaki sposób zarządza on
pamięcią systemową i zadaniami do
pamięcią systemową i zadaniami do
wykonania.
wykonania.
24
Tryb rzeczywisty i chroniony
Tryb rzeczywisty i chroniony
procesora
procesora
Można wyróżnić następujące trzy tryby
Można wyróżnić następujące trzy tryby
pracy.
pracy.
tryb rzeczywisty
tryb rzeczywisty
(oprogramowanie 16-
(oprogramowanie 16-
bitowe),
bitowe),
tryb chroniony
tryb chroniony
(oprogramowanie 32-
(oprogramowanie 32-
bitowe),
bitowe),
wirtualny tryb rzeczywisty
wirtualny tryb rzeczywisty
(oprogramowanie 16-bitowe uruchamiane
(oprogramowanie 16-bitowe uruchamiane
na platformie 32-bitowej).
na platformie 32-bitowej).
25
Tryb rzeczywisty pracy procesora
Tryb rzeczywisty pracy procesora
Oryginalny komputer IBM PC XT był
Oryginalny komputer IBM PC XT był
wyposażony w procesor 8088, który przy
wyposażony w procesor 8088, który przy
użyciu
użyciu
16-bitowyc
16-bitowyc
h rejestrów
h rejestrów
wewnętrznych potrafił wykonywać instrukcje
wewnętrznych potrafił wykonywać instrukcje
16-bitowe
16-bitowe
i współpracować z pamięcią o
i współpracować z pamięcią o
pojemności maksymalnej
pojemności maksymalnej
1 MB
1 MB
.
.
Oprogramowanie, w które był wyposażony
Oprogramowanie, w które był wyposażony
oryginalny IBM PC zostało stworzone z
oryginalny IBM PC zostało stworzone z
myślą o współpracy z procesorem 8088,
myślą o współpracy z procesorem 8088,
dlatego też wykorzystywało zestaw instrukcji
dlatego też wykorzystywało zestaw instrukcji
16-bitowych i 1-megabajtowy model pamięci.
16-bitowych i 1-megabajtowy model pamięci.
26
Tryb rzeczywisty pracy procesora
Tryb rzeczywisty pracy procesora
c.d.
c.d.
Następne procesory, takie jak
Następne procesory, takie jak
286
286
, nadal
, nadal
mogły wykonywać te same
mogły wykonywać te same
16-bitowe
16-bitowe
instrukcje co procesor 8088, ale już
instrukcje co procesor 8088, ale już
znacznie szybciej. Inaczej mówiąc,
znacznie szybciej. Inaczej mówiąc,
procesor 286 był w pełni z nim
procesor 286 był w pełni z nim
kompatybilny, dlatego też można było na
kompatybilny, dlatego też można było na
nim uruchamiać wszystkie programy
nim uruchamiać wszystkie programy
16-
16-
bitowe
bitowe
co w przypadku procesora 8088.
co w przypadku procesora 8088.
Tryb wykonywania przez procesory 8088 i
Tryb wykonywania przez procesory 8088 i
286 instrukcji
286 instrukcji
16-bitowych
16-bitowych
został
został
określony terminem
określony terminem
trybu
trybu
rzeczywistego
rzeczywistego
(ang.
(ang.
real mode).
real mode).
27
Tryb rzeczywisty pracy procesora
Tryb rzeczywisty pracy procesora
c.d.
c.d.
Wszystkie programy pracujące w trybie
Wszystkie programy pracujące w trybie
rzeczywistym mogą korzystać tylko z instrukcji
rzeczywistym mogą korzystać tylko z instrukcji
16-bitowych
16-bitowych
i współpracować z 20-bitową
i współpracować z 20-bitową
architekturą pamięci (
architekturą pamięci (
1 MB
1 MB
). Tego typu
). Tego typu
oprogramowanie z reguły jest
oprogramowanie z reguły jest
jednozadaniowe
jednozadaniowe
, co oznacza, że jednocześnie
, co oznacza, że jednocześnie
może być uruchomiony tylko jeden program.
może być uruchomiony tylko jeden program.
Ponadto nie ma wbudowanej żadnej ochrony
Ponadto nie ma wbudowanej żadnej ochrony
zapobiegającej wykorzystaniu przez program
zapobiegającej wykorzystaniu przez program
obszaru pamięci już przydzielonego innemu
obszaru pamięci już przydzielonego innemu
programowi lub systemowi operacyjnemu. Jeśli
programowi lub systemowi operacyjnemu. Jeśli
zatem uruchomiono więcej niż jeden program,
zatem uruchomiono więcej niż jeden program,
dowolny z nich może spowodować zawieszenie
dowolny z nich może spowodować zawieszenie
całego systemu.
całego systemu.
28
Tryb chroniony (32-bitowy)
Tryb chroniony (32-bitowy)
Pierwszym procesorem
Pierwszym procesorem
32-bitowym
32-bitowym
przeznaczonym dla komputerów PC i
przeznaczonym dla komputerów PC i
wprowadzonym do sprzedaży był
wprowadzonym do sprzedaży był
układ
układ
386
386
. Procesor ten mógł wykonywać
. Procesor ten mógł wykonywać
zupełnie nowy zestaw instrukcji
zupełnie nowy zestaw instrukcji
32-
32-
bitowych
bitowych
. Aby w pełni wykorzystać taką
. Aby w pełni wykorzystać taką
możliwość, konieczne było stworzenie
możliwość, konieczne było stworzenie
odpowiedniego
odpowiedniego
32-bitowego systemu
32-bitowego systemu
operacyjnego i aplikacji
operacyjnego i aplikacji
.
.
29
Tryb chroniony (32-bitowy)
Tryb chroniony (32-bitowy)
c.d.
c.d.
Nowy,
Nowy,
32-bitowy
32-bitowy
tryb pracy procesora
tryb pracy procesora
został określony terminem
został określony terminem
trybu
trybu
chronionego
chronionego
(ang.
(ang.
protected mode).
protected mode).
Nazwa wywodzi się stąd, że programy
Nazwa wywodzi się stąd, że programy
działające w tym trybie otrzymują własny
działające w tym trybie otrzymują własny
obszar pamięci, przez co nie dochodzi
obszar pamięci, przez co nie dochodzi
między nimi do konfliktów.
między nimi do konfliktów.
30
Tryb chroniony (32-bitowy)
Tryb chroniony (32-bitowy)
c.d.
c.d.
Windows XP
Windows XP
jest pierwszym w pełni
jest pierwszym w pełni
32-
32-
bitowym systemem operacyjnym
bitowym systemem operacyjnym
, który
, który
odniósł prawdziwy sukces i było to
odniósł prawdziwy sukces i było to
spowodowane głównie faktem
spowodowane głównie faktem
zakończenia tworzenia przez Microsoft
zakończenia tworzenia przez Microsoft
systemów z serii Windows 95/98/Me,
systemów z serii Windows 95/98/Me,
które są mieszanką architektur 16- i 32-
które są mieszanką architektur 16- i 32-
bitowej. Windows 3.x był ostatnim
bitowej. Windows 3.x był ostatnim
wyłącznie 16-bitowym systemem
wyłącznie 16-bitowym systemem
operacyjnym.
operacyjnym.
31
Tryb chroniony (32-bitowy)
Tryb chroniony (32-bitowy)
c.d.
c.d.
Jednak dla zachowania ciągłości firma Intel na
Jednak dla zachowania ciągłości firma Intel na
wszelki wypadek wbudowała, do układu 386 i
wszelki wypadek wbudowała, do układu 386 i
nowszych, kompatybilność wstecz z trybem
nowszych, kompatybilność wstecz z trybem
rzeczywistym. Pozwoliło to, bez potrzeby
rzeczywistym. Pozwoliło to, bez potrzeby
wykonywania żadnych modyfikacji, na
wykonywania żadnych modyfikacji, na
uruchamianie 16-bitowych systemów
uruchamianie 16-bitowych systemów
operacyjnych i aplikacji. Działały one zupełnie
operacyjnych i aplikacji. Działały one zupełnie
przyzwoicie i o wiele szybciej niż w przypadku
przyzwoicie i o wiele szybciej niż w przypadku
poprzedniego procesora, wykorzystując tylko
poprzedniego procesora, wykorzystując tylko
16-bitowe instrukcje i mając dostęp do tego
16-bitowe instrukcje i mając dostęp do tego
samego obszaru pamięci o pojemności 1 MB.
samego obszaru pamięci o pojemności 1 MB.
32
Tryb chroniony (32-bitowy)
Tryb chroniony (32-bitowy)
c.d.
c.d.
Procesor Itanium oferuje nową architekturę
Procesor Itanium oferuje nową architekturę
64-bitową
64-bitową
, chociaż można również
, chociaż można również
uruchomić istniejące aplikacje
uruchomić istniejące aplikacje
32-bitowe
32-bitowe
.
.
Aby jednak w pełni wykorzystać jego
Aby jednak w pełni wykorzystać jego
możliwości, konieczne jest stworzenie 64-
możliwości, konieczne jest stworzenie 64-
bitowego systemu operacyjnego i aplikacji.
bitowego systemu operacyjnego i aplikacji.
Firma Microsoft opracowała
Firma Microsoft opracowała
64-bitową
64-bitową
wersję systemu Windows XP
wersję systemu Windows XP
, natomiast
, natomiast
kilka innych producentów stworzyło
kilka innych producentów stworzyło
64-
64-
bitowe
bitowe
aplikacje sieciowe przeznaczone dla
aplikacje sieciowe przeznaczone dla
stacji roboczych.
stacji roboczych.
33
Wirtualny tryb rzeczywisty
Wirtualny tryb rzeczywisty
Kluczem do zgodności wstecz 32-
Kluczem do zgodności wstecz 32-
bitowego środowiska Windows jest
bitowego środowiska Windows jest
trzeci tryb pracy procesora
trzeci tryb pracy procesora
wirtualny tryb rzeczywisty
wirtualny tryb rzeczywisty
(ang.
(ang.
virtual real mode)
virtual real mode)
.
.
34
Wirtualny tryb rzeczywisty
Wirtualny tryb rzeczywisty
c.d.
c.d.
Wirtualny tryb rzeczywisty
Wirtualny tryb rzeczywisty
właściwie jest
właściwie jest
trybem wirtualnym środowiska
trybem wirtualnym środowiska
16-bitowego
16-bitowego
działającego w
działającego w
32-bitowym
32-bitowym
trybie chronionym.
trybie chronionym.
Po uruchomieniu w systemie Windows sesji DOS
Po uruchomieniu w systemie Windows sesji DOS
jest wykorzystywany wirtualny tryb rzeczywisty.
jest wykorzystywany wirtualny tryb rzeczywisty.
Dzięki wielozadaniowości oferowanej przez tryb
Dzięki wielozadaniowości oferowanej przez tryb
chroniony właściwie możliwe jest uruchomienie
chroniony właściwie możliwe jest uruchomienie
kilku sesji w trybie rzeczywistym, w których
kilku sesji w trybie rzeczywistym, w których
działają programy na zasadzie pracy w
działają programy na zasadzie pracy w
wirtualnych komputerach. Programy te mogą
wirtualnych komputerach. Programy te mogą
działać jednocześnie, nawet gdy są
działać jednocześnie, nawet gdy są
uruchomione aplikacje 32-bitowe.
uruchomione aplikacje 32-bitowe.
35
Wirtualny tryb rzeczywisty
Wirtualny tryb rzeczywisty
c.d.
c.d.
Należy zauważyć, że dowolny program działający
Należy zauważyć, że dowolny program działający
w wirtualnym trybie rzeczywistym ma dostęp
w wirtualnym trybie rzeczywistym ma dostęp
tylko do
tylko do
1 MB pamięci
1 MB pamięci
, co spowoduje, że
, co spowoduje, że
będzie "przekonany o tym", że jest to pierwszy i
będzie "przekonany o tym", że jest to pierwszy i
jedyny megabajt pamięci dostępnej w systemie.
jedyny megabajt pamięci dostępnej w systemie.
Inaczej mówiąc, jeśli aplikacja napisana dla
Inaczej mówiąc, jeśli aplikacja napisana dla
systemu DOS zostanie uruchomiona w
systemu DOS zostanie uruchomiona w
wirtualnym trybie rzeczywistym, będzie miała
wirtualnym trybie rzeczywistym, będzie miała
do dyspozycji tylko 640 kB. Takie ograniczenia
do dyspozycji tylko 640 kB. Takie ograniczenia
wynika stąd, że w przypadku 16-bitowego
wynika stąd, że w przypadku 16-bitowego
środowiska pracy jest dostępny tylko 1 MB
środowiska pracy jest dostępny tylko 1 MB
pamięci RAM, z czego
pamięci RAM, z czego
384 kB
384 kB
jest
jest
zarezerwowane dla samego systemu.
zarezerwowane dla samego systemu.
36
Wirtualny tryb rzeczywisty
Wirtualny tryb rzeczywisty
c.d.
c.d.
Wirtualny tryb rzeczywisty
Wirtualny tryb rzeczywisty
jest
jest
wykorzystywany w momencie
wykorzystywany w momencie
uruchomienia, w oknie sesji DOS,
uruchomienia, w oknie sesji DOS,
16-
16-
bitowego
bitowego
programu stworzonego dla
programu stworzonego dla
systemu DOS lub Windows 3.x. Po
systemu DOS lub Windows 3.x. Po
uruchomieniu takiego programu system
uruchomieniu takiego programu system
Windows
Windows
tworzy wirtualną maszynę
tworzy wirtualną maszynę
DOS
DOS
, która przejmuje jego obsługę.
, która przejmuje jego obsługę.
37
Wirtualny tryb rzeczywisty
Wirtualny tryb rzeczywisty
c.d.
c.d.
Niektóre aplikacje 16-bitowe (dla systemu DOS i
Niektóre aplikacje 16-bitowe (dla systemu DOS i
Windows 3.x), działając w środowisku 32-
Windows 3.x), działając w środowisku 32-
bitowym, nie zachowują się prawidłowo, co
bitowym, nie zachowują się prawidłowo, co
oznacza, że wykonują one operacje, które nie są
oznacza, że wykonują one operacje, które nie są
obsługiwane nawet w wirtualnym trybie
obsługiwane nawet w wirtualnym trybie
rzeczywistym. W takich sytuacjach
rzeczywistym. W takich sytuacjach
rozwiązaniem jest przełączenie procesora
rozwiązaniem jest przełączenie procesora
Pentium III w faktyczny tryb rzeczywisty poprzez
Pentium III w faktyczny tryb rzeczywisty poprzez
załadowanie systemu DOS z dyskietki startującej
załadowanie systemu DOS z dyskietki startującej
lub, w przypadku systemu Windows 9x (z
lub, w przypadku systemu Windows 9x (z
wyjątkiem Me), poprzez przerwanie procesu
wyjątkiem Me), poprzez przerwanie procesu
jego ładowania i nakazanie uruchomienia
jego ładowania i nakazanie uruchomienia
zwykłej platformy DOS.
zwykłej platformy DOS.
38
Wirtualny tryb rzeczywisty
Wirtualny tryb rzeczywisty
c.d.
c.d.
Istnieją również programy, które "poszerzają"
Istnieją również programy, które "poszerzają"
system DOS i udostępniają pamięć
system DOS i udostępniają pamięć
rozszerzoną (powyżej 1 MB). Czasem są one
rozszerzoną (powyżej 1 MB). Czasem są one
określane terminem
określane terminem
ekspandera systemu
ekspandera systemu
DOS
DOS
(ang.
(ang.
DOS extenders)
DOS extenders)
i zazwyczaj
i zazwyczaj
stanowią część programów przeznaczonych
stanowią część programów przeznaczonych
dla systemu DOS lub Windows 3.x. Protokół
dla systemu DOS lub Windows 3.x. Protokół
opisujący proces przełączania systemu DOS
opisujący proces przełączania systemu DOS
w tryb chroniony nosi nazwę
w tryb chroniony nosi nazwę
DPMI
DPMI
(ang.
(ang.
DOS protected mode interface).
DOS protected mode interface).
39
Tryb rzeczywisty i chroniony
Tryb rzeczywisty i chroniony
procesora
procesora
Procesor SO Aplikacja RAM
Procesor SO Aplikacja RAM
Tryb pracy
Tryb pracy
procesora
procesora
16-bit 16-bit 16-bit
16-bit 16-bit 16-bit
do
do
1MB
1MB
rzeczywisty
rzeczywisty
32-bit 32-bit 32-bit
32-bit 32-bit 32-bit
powyżej
powyżej
1MB
1MB
64-bit 64-bit 64-bit
64-bit 64-bit 64-bit
powyżej
powyżej
1MB
1MB
40
Tryb rzeczywisty i chroniony
Tryb rzeczywisty i chroniony
procesora
procesora
Procesor SO Aplikacja RAM
Procesor SO Aplikacja RAM
Tryb pracy
Tryb pracy
procesora
procesora
16-bit 16-bit 16-bit
16-bit 16-bit 16-bit
do
do
1MB
1MB
rzeczywisty
rzeczywisty
32-bit 32-bit 32-bit
32-bit 32-bit 32-bit
powyżej
powyżej
1MB
1MB
chroniony
chroniony
64-bit 64-bit 64-bit
64-bit 64-bit 64-bit
powyżej
powyżej
1MB
1MB
41
Tryb rzeczywisty i chroniony
Tryb rzeczywisty i chroniony
procesora
procesora
Procesor SO Aplikacja RAM
Procesor SO Aplikacja RAM
Tryb pracy
Tryb pracy
procesora
procesora
16-bit 16-bit 16-bit
16-bit 16-bit 16-bit
do
do
1MB
1MB
rzeczywisty
rzeczywisty
wirtualny
wirtualny
rzeczywisty
rzeczywisty
32-bit 32-bit 32-bit
32-bit 32-bit 32-bit
powyżej
powyżej
1MB
1MB
chroniony
chroniony
64-bit 64-bit 64-bit
64-bit 64-bit 64-bit
powyżej
powyżej
1MB
1MB
42
Tryb rzeczywisty i chroniony
Tryb rzeczywisty i chroniony
procesora
procesora
Procesor SO Aplikacja RAM
Procesor SO Aplikacja RAM
Tryb pracy
Tryb pracy
procesora
procesora
16-bit 16-bit 16-bit
16-bit 16-bit 16-bit
do
do
1MB
1MB
rzeczywisty
rzeczywisty
+DPMI
+DPMI
wirtualny
wirtualny
powyżej
powyżej
1MB
1MB
rzeczywisty
rzeczywisty
32-bit 32-bit 32-bit
32-bit 32-bit 32-bit
powyżej
powyżej
1MB
1MB
chroniony
chroniony
64-bit 64-bit 64-bit
64-bit 64-bit 64-bit
powyżej
powyżej
1MB
1MB
43
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Proces
Proces
- jedno z najbardziej
- jedno z najbardziej
podstawowych pojęć w informatyce,
podstawowych pojęć w informatyce,
definiowane jako egzemplarz
definiowane jako egzemplarz
wykonywanego
wykonywanego
programu
programu
; może istnieć
; może istnieć
wiele różnych procesów wykonujących
wiele różnych procesów wykonujących
ten sam program.
ten sam program.
44
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
c.d.
c.d.
W celu wykonania programu system
W celu wykonania programu system
operacyjny przydziela procesowi
operacyjny przydziela procesowi
odpowiednie zasoby takie jak:
odpowiednie zasoby takie jak:
procesor,
procesor,
pamięć,
pamięć,
dostęp do urządzeń wejścia-
dostęp do urządzeń wejścia-
wyjścia,
wyjścia,
pliki.
pliki.
45
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
c.d.
c.d.
W skład procesu wchodzą:
W skład procesu wchodzą:
kod programu,
kod programu,
licznik rozkazów,
licznik rozkazów,
stos,
stos,
sekcja danych.
sekcja danych.
46
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
c.d.
c.d.
Za zarządzanie procesami odpowiada
Za zarządzanie procesami odpowiada
jądro
jądro
systemu operacyjnego
systemu operacyjnego
, sposób ich obsługi
, sposób ich obsługi
jest różny dla różnych systemów
jest różny dla różnych systemów
operacyjnych. W systemie operacyjnym każdy
operacyjnych. W systemie operacyjnym każdy
proces posiada
proces posiada
proces nadrzędny,
proces nadrzędny,
z kolei
z kolei
każdy proces może, poprzez wywołanie funkcji
każdy proces może, poprzez wywołanie funkcji
systemu operacyjnego, utworzyć swoje
systemu operacyjnego, utworzyć swoje
procesy potomne
procesy potomne
; w ten sposób tworzy się
; w ten sposób tworzy się
swego rodzaju
swego rodzaju
drzewo procesów
drzewo procesów
. Każdy proces
. Każdy proces
otrzymuje od systemu operacyjnego odrębne
otrzymuje od systemu operacyjnego odrębne
zasoby, w tym odrębną przestrzeń adresową,
zasoby, w tym odrębną przestrzeń adresową,
listę otwartych plików, urządzeń itp.
listę otwartych plików, urządzeń itp.
47
Tworzenie procesów
Tworzenie procesów
Użytkownik za pomocą
Użytkownik za pomocą
powłoki
powłoki
zleca
zleca
uruchomienie programu.
uruchomienie programu.
System operacyjny
System operacyjny
tworzy przestrzeń
tworzy przestrzeń
adresową dla procesu oraz strukturę opisującą
adresową dla procesu oraz strukturę opisującą
nowy proces w następujący sposób:
nowy proces w następujący sposób:
wypełnia strukturę opisującą proces,
wypełnia strukturę opisującą proces,
kopiuje do przestrzeni adresowej procesu dane
kopiuje do przestrzeni adresowej procesu dane
i kod, zawarte w pliku wykonywalnym,
i kod, zawarte w pliku wykonywalnym,
ustawia stan procesu na działający,
ustawia stan procesu na działający,
dołącza nowy proces do kolejki procesów
dołącza nowy proces do kolejki procesów
oczekujących na procesor (ustala jego
oczekujących na procesor (ustala jego
priorytet),
priorytet),
zwraca sterowanie do powłoki użytkownika.
zwraca sterowanie do powłoki użytkownika.
48
Diagram stanów procesu
Diagram stanów procesu
Nowy
Nowy
Przyjęcie
Przyjęcie
Zakończony
Zakończony
Przerwanie Wyjście
Przerwanie Wyjście
Gotowy
Gotowy
Aktywny
Aktywny
Decyzja
Decyzja
Czekający
Czekający
Obsłużenie zdarzenia
Oczekiwanie na zdarzenie
lub operacji WE/WY lub na
wykonanie operacji
WE/WY
49
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
c.d.
c.d.
Wątek
Wątek
(ang.
(ang.
thread
thread
) - jest innym
) - jest innym
rodzajem
rodzajem
procesu
procesu
, wykonywanego
, wykonywanego
współbieżnie w obrębie jednego zadania
współbieżnie w obrębie jednego zadania
(
(
programu
programu
). Różnica między zwykłym
). Różnica między zwykłym
procesem a wątkiem polega na
procesem a wątkiem polega na
współdzieleniu przez wszystkie wątki
współdzieleniu przez wszystkie wątki
uruchomione w jednym zadaniu
uruchomione w jednym zadaniu
przestrzeni adresowej oraz wszystkich
przestrzeni adresowej oraz wszystkich
struktur systemowych (np. listy
struktur systemowych (np. listy
otwartych plików, gniazd, itp.).
otwartych plików, gniazd, itp.).
50
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
c.d.
c.d.
Wielowątkowość
Wielowątkowość
(ang.
(ang.
multithreading
multithreading
)
)
– cecha
– cecha
systemu operacyjnego
systemu operacyjnego
, dzięki
, dzięki
której w ramach jednego
której w ramach jednego
procesu
procesu
może
może
wykonywać kilka
wykonywać kilka
wątków
wątków
lub jednostek
lub jednostek
wykonawczych. Nowe wątki to kolejne ciągi
wykonawczych. Nowe wątki to kolejne ciągi
instrukcji wykonywane oddzielnie.
instrukcji wykonywane oddzielnie.
Wszystkie wątki tego samego procesu
Wszystkie wątki tego samego procesu
współdzielą
współdzielą
kod programu
kod programu
i
i
dane
dane
.
.
W systemach nie obsługujących
W systemach nie obsługujących
wielowątkowości pojęcia procesu i wątku
wielowątkowości pojęcia procesu i wątku
utożsamiają się.
utożsamiają się.
51
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
c.d.
c.d.
Wielozadaniowość
Wielozadaniowość
– cecha
– cecha
systemu operacyjnego
systemu operacyjnego
umożliwiająca
umożliwiająca
mu równoczesne wykonywanie więcej
mu równoczesne wykonywanie więcej
niż jednego
niż jednego
procesu
procesu
.
.
Zwykle za poprawną realizację
Zwykle za poprawną realizację
wielozadaniowości odpowiedzialne jest
wielozadaniowości odpowiedzialne jest
jądro systemu operacyjnego
jądro systemu operacyjnego
.
.
52
Procesy, wątki, wielozadaniowość
Procesy, wątki, wielozadaniowość
c.d.
c.d.
Systemami wielozadaniowymi są np.:
Systemami wielozadaniowymi są np.:
Mac OS
Mac OS
i jego następca
i jego następca
Mac OS X
Mac OS X
,
,
OS/2
OS/2
,
,
SkyOS
SkyOS
,
,
systemy z rodziny
systemy z rodziny
Uniksów
Uniksów
(np.
(np.
GNU/Linux
GNU/Linux
),
),
systemy z rodziny
systemy z rodziny
Microsoft Windows
Microsoft Windows
(np.
(np.
Microsoft Windows XP
Microsoft Windows XP
);
);
nie są nimi natomiast np.:
nie są nimi natomiast np.:
DOS
DOS
(może być więcej niż jeden proces, ale
(może być więcej niż jeden proces, ale
tylko jeden będzie wykonywany),
tylko jeden będzie wykonywany),
53
Schematyczna budowa systemu
Schematyczna budowa systemu
komputerowego
komputerowego
Sprzęt
Sprzęt
Sterowniki
Sterowniki
Jądro
Jądro
Powłoka
Powłoka
54
Jądro systemu WINDOWS
Jądro systemu WINDOWS
Trudno jest stwierdzić
Trudno jest stwierdzić
jednoznacznie co należy
jednoznacznie co należy
do systemu operacyjnego,
do systemu operacyjnego,
a co już nie. Jeśli już coś
a co już nie. Jeśli już coś
do niego należy, to jest to
do niego należy, to jest to
jego
jego
jądro
jądro
(ang.
(ang.
kernel
kernel
). Jądrem
). Jądrem
nazywamy kluczowy dla
nazywamy kluczowy dla
działania systemu zbiór
działania systemu zbiór
funkcji. To właśnie jądro
funkcji. To właśnie jądro
wykonuje wszystkie
wykonuje wszystkie
zadania, które ustaliliśmy
zadania, które ustaliliśmy
wcześniej
wcześniej
55
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Przyjęto podział na trzy główne elementy
Przyjęto podział na trzy główne elementy
budowy systemu operacyjnego:
budowy systemu operacyjnego:
jądro
jądro
systemu wykonujące i
systemu wykonujące i
kontrolujące wykonywane zadania.
kontrolujące wykonywane zadania.
powłoka
powłoka
– specjalny program
– specjalny program
komunikujący użytkownika z systemem
komunikujący użytkownika z systemem
operacyjnym,
operacyjnym,
system plików
system plików
– sposób zapisu
– sposób zapisu
struktury danych na nośniku.
struktury danych na nośniku.
56
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro składa się z następujących elementów
Jądro składa się z następujących elementów
funkcjonalnych:
funkcjonalnych:
planisty
planisty
czasu procesora, ustalającego które
czasu procesora, ustalającego które
zadanie i jak długo będzie wykonywane,
zadanie i jak długo będzie wykonywane,
przełącznika zadań
przełącznika zadań
, odpowiedzialnego za
, odpowiedzialnego za
przełączanie pomiędzy uruchomionymi
przełączanie pomiędzy uruchomionymi
zadaniami,
zadaniami,
Dodatkowo:
Dodatkowo:
modułu zapewniającego synchronizacje i
modułu zapewniającego synchronizacje i
komunikację pomiędzy zadaniami,
komunikację pomiędzy zadaniami,
modułu obsługi przerwań i zarządzania
modułu obsługi przerwań i zarządzania
urządzeniami,
urządzeniami,
modułu obsługi pamięci, zapewniającego
modułu obsługi pamięci, zapewniającego
przydział i ochronę pamięci.
przydział i ochronę pamięci.
innych zależnie od funkcji i przeznaczenia
innych zależnie od funkcji i przeznaczenia
systemu.
systemu.
57
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Kernel: serce systemu
Kernel: serce systemu
Zadaniem jądra jest sterowanie działaniem
Zadaniem jądra jest sterowanie działaniem
systemu operacyjnego. Dlatego jego jakość
systemu operacyjnego. Dlatego jego jakość
w znaczący sposób wpływa na sprawność
w znaczący sposób wpływa na sprawność
działania całego peceta. To właśnie jądro
działania całego peceta. To właśnie jądro
utrzymuje wszystko w ruchu, ponieważ
utrzymuje wszystko w ruchu, ponieważ
zawiera sterowniki sprzętu umożliwiające
zawiera sterowniki sprzętu umożliwiające
komunikację z urządzeniami zewnętrznymi
komunikację z urządzeniami zewnętrznymi
oraz moduły zarządzające komponentami
oraz moduły zarządzające komponentami
komputera, takimi jak pamięć operacyjna,
komputera, takimi jak pamięć operacyjna,
procesor czy dysk twardy.
procesor czy dysk twardy.
58
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro systemu WINDOWS c.d.
59
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Pozostałe zadania jadra systemu:
Pozostałe zadania jadra systemu:
Dba o bezpieczne działanie systemu,
Dba o bezpieczne działanie systemu,
śledząc wszystkie uruchomione procesy.
śledząc wszystkie uruchomione procesy.
Nadaje też uruchomionym programom
Nadaje też uruchomionym programom
prawo do korzystania z urządzeń
prawo do korzystania z urządzeń
sprzętowych przez określony czas.
sprzętowych przez określony czas.
Organizuje zasoby dla zachowania
Organizuje zasoby dla zachowania
stabilności systemu, obejmujące funkcje,
stabilności systemu, obejmujące funkcje,
z których korzystamy na co dzień, m.in.
z których korzystamy na co dzień, m.in.
zarządzanie systemem plików.
zarządzanie systemem plików.
60
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Od czasu wprowadzenia linii systemów NT w
Od czasu wprowadzenia linii systemów NT w
architekturze Windows istnieje podział na:
architekturze Windows istnieje podział na:
tryb użytkownika
tryb użytkownika
- działa właściwie
- działa właściwie
wszystko, co widzimy, korzystając z
wszystko, co widzimy, korzystając z
komputera. Dojścia sięgające bardziej w
komputera. Dojścia sięgające bardziej w
głąb systemu są kierowane przez
głąb systemu są kierowane przez
odpowiedni interfejs programowy, np.
odpowiedni interfejs programowy, np.
Win32 API korzystający z bibliotek
Win32 API korzystający z bibliotek
systemowych DLL.
systemowych DLL.
tryb jądra
tryb jądra
– działa w tle, a użytkownik
– działa w tle, a użytkownik
dowiaduje się o jego istnieniu tylko wtedy,
dowiaduje się o jego istnieniu tylko wtedy,
kiedy pojawia się poważny problem.
kiedy pojawia się poważny problem.
61
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Centralną pozycję w systemie Windows
Centralną pozycję w systemie Windows
zajmuje plik „
zajmuje plik „
ntoskrnl.exe
ntoskrnl.exe
”. Aby obsłużyć
”. Aby obsłużyć
tryb jądra i tryb użytkownika, funkcjonuje
tryb jądra i tryb użytkownika, funkcjonuje
on dwutorowo, obejmując warstwę jądra i
on dwutorowo, obejmując warstwę jądra i
tzw. egzekutor.
tzw. egzekutor.
Warstwa jądra
Warstwa jądra
łączy
łączy
tryb użytkownika
tryb użytkownika
i
i
tryb
tryb
jądra
jądra
, a jej głównym zadaniem jest
, a jej głównym zadaniem jest
przydzielanie poszczególnym programom i
przydzielanie poszczególnym programom i
procesom określonej ilości czasu procesora.
procesom określonej ilości czasu procesora.
Egzekutor
Egzekutor
z kolei obejmuje zakresem
z kolei obejmuje zakresem
działania usługi systemowe, np. Plug&Play.
działania usługi systemowe, np. Plug&Play.
62
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Jądro systemu WINDOWS c.d.
Najgłębiej w systemie znajduje się tzw.
Najgłębiej w systemie znajduje się tzw.
abstrakcyjna warstwa sprzętowa
abstrakcyjna warstwa sprzętowa
(
(
HAL
HAL
: Hardware Abstraction Layer).
: Hardware Abstraction Layer).
Jest to zwiazane z tym, że architektury
Jest to zwiazane z tym, że architektury
poszczególnych pecetów bardzo się
poszczególnych pecetów bardzo się
różnią. Jednak za sprawą HAL od strony
różnią. Jednak za sprawą HAL od strony
jądra wszystkie wyglądają tak samo.
jądra wszystkie wyglądają tak samo.
Dzięki temu kernel może przydzielać czas
Dzięki temu kernel może przydzielać czas
procesora niezależnie od tego, czy dany
procesora niezależnie od tego, czy dany
układ ma dwa rdzenie i został
układ ma dwa rdzenie i został
wyprodukowany przez AMD, czy też jest
wyprodukowany przez AMD, czy też jest
czterordzeniowy i pochodzi od Intela.
czterordzeniowy i pochodzi od Intela.
63
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS
WINDOWS
Czym jest pamięć wirtualna i jak działa?
Czym jest pamięć wirtualna i jak działa?
32-bitowa architektura naszych komputerów pozwala
32-bitowa architektura naszych komputerów pozwala
zaadresować do 4 GB pamięci operacyjnej. Niestety w
zaadresować do 4 GB pamięci operacyjnej. Niestety w
rzeczywistości mają one znacznie mniej pamięci RAM
rzeczywistości mają one znacznie mniej pamięci RAM
i co gorsze o wiele mniej niż potrzebują. Brakująca
i co gorsze o wiele mniej niż potrzebują. Brakująca
pamięć RAM została zatem rozszerzona o dodatkową
pamięć RAM została zatem rozszerzona o dodatkową
przestrzeń na dysku twardym, którą stanowi plik
przestrzeń na dysku twardym, którą stanowi plik
stronicowania lub jak kto woli - plik wymiany.
stronicowania lub jak kto woli - plik wymiany.
Oba te elementy -
Oba te elementy -
pamięć RAM
pamięć RAM
i
i
plik stronico-
plik stronico-
wania
wania
(
(
pagefile.sys
pagefile.sys
) tworzą przestrzeń adre-
) tworzą przestrzeń adre-
sową nazywaną właśnie
sową nazywaną właśnie
pamięcią
pamięcią
wirtualną
wirtualną
.
.
64
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
W systemie Windows XP tylko jądro
W systemie Windows XP tylko jądro
systemu operuje bezpośrednio na pamięci
systemu operuje bezpośrednio na pamięci
RAM. Wszystkie inne procesy i aplikacje
RAM. Wszystkie inne procesy i aplikacje
korzystają w mniejszym lub większym
korzystają w mniejszym lub większym
stopniu z pośrednictwa pamięci wirtualnej.
stopniu z pośrednictwa pamięci wirtualnej.
W pamięci RAM przechowywane są dane
W pamięci RAM przechowywane są dane
pozostające aktualnie w użyciu. Jeśli w
pozostające aktualnie w użyciu. Jeśli w
pamięci RAM nie ma już miejsca, system
pamięci RAM nie ma już miejsca, system
przerzuca do pliku stronicowania wszystko
przerzuca do pliku stronicowania wszystko
to, co w danej chwili nie jest konieczne.
to, co w danej chwili nie jest konieczne.
65
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Wyraźnym sygnałem
Wyraźnym sygnałem
sugerującym, że
sugerującym, że
pamięci może być za
pamięci może być za
mało będzie natomiast
mało będzie natomiast
wyraźne spowolnienie
wyraźne spowolnienie
pracy systemu. Warto
pracy systemu. Warto
wtedy zajrzeć do
wtedy zajrzeć do
Menadżera zadań,
Menadżera zadań,
który dostarczy
który dostarczy
niezbędnych
niezbędnych
informacji o zasobach
informacji o zasobach
RAM i ich
RAM i ich
wykorzystaniu.
wykorzystaniu.
66
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Poszukiwaną
Poszukiwaną
informację znajdziemy
informację znajdziemy
w polu "Pamięć
w polu "Pamięć
zadeklarowana".
zadeklarowana".
Jeżeli w polu "Razem",
Jeżeli w polu "Razem",
całkowita ilość pamięci
całkowita ilość pamięci
będąca aktualnie w
będąca aktualnie w
użyciu, systematycznie
użyciu, systematycznie
przewyższa zasoby
przewyższa zasoby
zainstalowanej
zainstalowanej
pamięci RAM to
pamięci RAM to
wskazane jest dodanie
wskazane jest dodanie
pamięci.
pamięci.
67
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Wyeliminowanie pliku stronicowania, nawet
Wyeliminowanie pliku stronicowania, nawet
przy największych zasobach RAM, nie
przy największych zasobach RAM, nie
wyłącza mechanizmu pamięci wirtualnej, a
wyłącza mechanizmu pamięci wirtualnej, a
system nie przechodzi do adresowania
system nie przechodzi do adresowania
wyłącznie w zakresie obszaru pamięci RAM.
wyłącznie w zakresie obszaru pamięci RAM.
W związku z tym powinniśmy pójść w
W związku z tym powinniśmy pójść w
kierunku ograniczenia jej zużycia. Można to
kierunku ograniczenia jej zużycia. Można to
osiągnąć poprzez optymalizację usług
osiągnąć poprzez optymalizację usług
domyślnie oferowanych przez Windows XP
domyślnie oferowanych przez Windows XP
oraz redukcję innych procesów pracujących
oraz redukcję innych procesów pracujących
w tle.
w tle.
68
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Windows XP domyślnie uruchamia w tle liczne
Windows XP domyślnie uruchamia w tle liczne
usługi. Wśród ich znajdują się jednak i takie,
usługi. Wśród ich znajdują się jednak i takie,
które nigdy nie będą wykorzystane. Mimo to
które nigdy nie będą wykorzystane. Mimo to
są uruchamiane, niepotrzebnie pochłaniają
są uruchamiane, niepotrzebnie pochłaniają
zasoby procesora i pamięci operacyjnej.
zasoby procesora i pamięci operacyjnej.
69
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Aby skutecznie wyłączyć usługę musimy wejść
Aby skutecznie wyłączyć usługę musimy wejść
przez Panel sterowania do Narzędzi
przez Panel sterowania do Narzędzi
Administracyjnych, a stąd na Usługi. Jeżeli
Administracyjnych, a stąd na Usługi. Jeżeli
uaktywnimy zakładkę Rozszerzony, to po
uaktywnimy zakładkę Rozszerzony, to po
kliknięciu na wybraną usługę otrzymamy dość
kliknięciu na wybraną usługę otrzymamy dość
szeroką informację o jej przeznaczeniu i
szeroką informację o jej przeznaczeniu i
ewentualnych skutkach wyłączenia.
ewentualnych skutkach wyłączenia.
70
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Lokalizacja pliku stronicowania i jego
Lokalizacja pliku stronicowania i jego
rozmiary
rozmiary
Zdecydowana większość komputerów
Zdecydowana większość komputerów
domowych pracuje na platformie jedno-
domowych pracuje na platformie jedno-
dyskowej.
dyskowej.
W takiej sytuacji plik stronicowania powinien
W takiej sytuacji plik stronicowania powinien
znajdować się na partycji systemowej, gdzie
znajdować się na partycji systemowej, gdzie
domyślnie jest zlokalizowany. Dzięki temu,
domyślnie jest zlokalizowany. Dzięki temu,
najczęściej wykorzystywane pliki systemowe i
najczęściej wykorzystywane pliki systemowe i
plik wymiany znajdują się blisko siebie, a
plik wymiany znajdują się blisko siebie, a
długość skoków głowicy ulega znacznemu
długość skoków głowicy ulega znacznemu
skróceniu.
skróceniu.
71
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Użytkownicy komputerów z więcej niż jednym dyskiem
Użytkownicy komputerów z więcej niż jednym dyskiem
twardym mogą skorzystać ze swoich możliwości
twardym mogą skorzystać ze swoich możliwości
sprzętowych i rozłożyć operacje wejścia/wyjścia,
sprzętowych i rozłożyć operacje wejścia/wyjścia,
generowane wymianą danych między plikiem
generowane wymianą danych między plikiem
stronicowania a pamięcią RAM, przez umieszczenie
stronicowania a pamięcią RAM, przez umieszczenie
pliku stronicowania na drugim dysku.
pliku stronicowania na drugim dysku.
Podejmując taką decyzję trzeba jednak spełnić dwa
Podejmując taką decyzję trzeba jednak spełnić dwa
warunki:
warunki:
plik stronicowania powinien być umieszczony na
plik stronicowania powinien być umieszczony na
najszybszym urządzeniu, a zatem drugi dysk twardy
najszybszym urządzeniu, a zatem drugi dysk twardy
(lub kolejne) nie mogą być wolniejsze od
(lub kolejne) nie mogą być wolniejsze od
systemowego
systemowego
na dysku systemowym należy pozostawić plik
na dysku systemowym należy pozostawić plik
stronicowania o rozmiarze minimalnym około 2 MB dla
stronicowania o rozmiarze minimalnym około 2 MB dla
uniknięcia ewentualnych problemów ze stabilnością
uniknięcia ewentualnych problemów ze stabilnością
systemu
systemu
72
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Własna wielkość pliku stronicowania
Własna wielkość pliku stronicowania
Jeżeli chodzi o wielkość pliku stronicowania,
Jeżeli chodzi o wielkość pliku stronicowania,
dobrze jest samemu określić wielkość tego
dobrze jest samemu określić wielkość tego
pliku. Pomocnym narzędziem będzie
pliku. Pomocnym narzędziem będzie
Menadżer zadań, który pozwoli nam
Menadżer zadań, który pozwoli nam
określić maksymalne zapotrzebowanie
określić maksymalne zapotrzebowanie
pamięci, z jaką mamy do czynienia.
pamięci, z jaką mamy do czynienia.
Zwiększając ją o 10 - 15% ustalamy
Zwiększając ją o 10 - 15% ustalamy
wartość początkową. Wartość maksymalna
wartość początkową. Wartość maksymalna
powinna być w przybliżeniu nawet
powinna być w przybliżeniu nawet
dwukrotnie większa.
dwukrotnie większa.
73
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Aby określić
Aby określić
własną
własną
wielkość pliku
wielkość pliku
stronicowania
stronicowania
należy z menu
należy z menu
"Mój
"Mój
komputer"
komputer"
wybrać -
wybrać -
"Właściwości".
"Właściwości".
74
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
W domyślnych ustawieniach parametry
W domyślnych ustawieniach parametry
pamięci wirtualnej, poza przypadkami
pamięci wirtualnej, poza przypadkami
omówionymi wyżej, są dobrane w miarę
omówionymi wyżej, są dobrane w miarę
optymalnie. Opcje ustawień pozwalają
optymalnie. Opcje ustawień pozwalają
jednak na dokonanie pewnych modyfikacji,
jednak na dokonanie pewnych modyfikacji,
a zatem wypadałoby odpowiedzieć na
a zatem wypadałoby odpowiedzieć na
pytanie:
pytanie:
Czy warto?
Czy warto?
75
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Przydzielanie zasobów
Przydzielanie zasobów
Na zakładce "Zaawansowane" w polu "Użycie
Na zakładce "Zaawansowane" w polu "Użycie
pamięci" można zdefiniować, w jaki sposób system
pamięci" można zdefiniować, w jaki sposób system
ma przydzielić zasoby pamięci operacyjnej.
ma przydzielić zasoby pamięci operacyjnej.
76
Wykorzystanie pamięci w systemie
Wykorzystanie pamięci w systemie
WINDOWS c.d.
WINDOWS c.d.
Zmiana domyślnych ustawień bardzo często
Zmiana domyślnych ustawień bardzo często
pojawia się jako porada na zwiększenie
pojawia się jako porada na zwiększenie
szybkości działania systemu. Niestety w
szybkości działania systemu. Niestety w
warunkach domowych zmiana tej wartości
warunkach domowych zmiana tej wartości
wywołuje bardzo niekorzystny efekt. Należy
wywołuje bardzo niekorzystny efekt. Należy
pamiętać, że nasz komputer pracuje wtedy jako
pamiętać, że nasz komputer pracuje wtedy jako
stacja robocza. Przy zaznaczeniu opcji "
stacja robocza. Przy zaznaczeniu opcji "
Bufor
Bufor
systemu
systemu
" zostanie przydzielone procesom
" zostanie przydzielone procesom
systemowym aż
systemowym aż
80%
80%
pamięci operacyjnej,
pamięci operacyjnej,
natomiast aplikacje z którymi pracujemy
natomiast aplikacje z którymi pracujemy
dostana tylko
dostana tylko
20%.
20%.
Trudno w takim przypadku
Trudno w takim przypadku
mówić o zwiększeniu szybkości pracy, a
mówić o zwiększeniu szybkości pracy, a
ustawienie to ma sens tylko wówczas gdy nasz
ustawienie to ma sens tylko wówczas gdy nasz
komputer pracuje jako serwer.
komputer pracuje jako serwer.
77
Architektura systemu Windows
Architektura systemu Windows
Koniec
Koniec
Bibliografia:
Bibliografia:
o
o
http://pl.wikipedia.org/wiki/DPMI
http://pl.wikipedia.org/wiki/DPMI
o
Opr. Wiesław Mrozek
Opr. Wiesław Mrozek