Pedagogika jako nauka

Pedagogika jako nauka

Pajdagogos

Pajdagogos

(παιδαγωγός)

(παιδαγωγός)

Rzeźba z ok. 375–350 r

Rzeźba z ok. 375–350 r

p.n.e.

p.n.e.

(zbiory Metropolitan Museum of Art,

(zbiory Metropolitan Museum of Art,

NY)

NY)

Pajdagogos

Pajdagogos

•

Paidos – dziecko

Paidos – dziecko

•

Agogos – przewodnik, prowadzący

Agogos – przewodnik, prowadzący

•

Niewolnik opiekujący się synami w domu

Niewolnik opiekujący się synami w domu

swego pana, tzn. odprowadzających ich do

swego pana, tzn. odprowadzających ich do

szkoły, chronienie przed „złym”

szkoły, chronienie przed „złym”

towarzystwem, nadzorowanie edukacji w

towarzystwem, nadzorowanie edukacji w

szkole itp.

szkole itp.

•

Wszystkie działania, które wykonywał

Wszystkie działania, które wykonywał

paidagogos zwano paidagogija

paidagogos zwano paidagogija

Początek pedagogiki naukowej

Początek pedagogiki naukowej

jest wiązany z osobą J.F.

jest wiązany z osobą J.F.

Herbarta

Herbarta

•

Jako pierwszy uzyskał stanowisko habilitowanego

Jako pierwszy uzyskał stanowisko habilitowanego

docenta p. (uniw. w Getyndze 1802)

docenta p. (uniw. w Getyndze 1802)

•

P. definiował jako naukę zajmującą się procesem

P. definiował jako naukę zajmującą się procesem

wychowania i dostarczającą środków gwarantujących

wychowania i dostarczającą środków gwarantujących

osiągnięcie zamierzonych celów wychowania =

osiągnięcie zamierzonych celów wychowania =

„pedagogika to urabianie człowieka do określonego

„pedagogika to urabianie człowieka do określonego

ideału wychowania" .

ideału wychowania" .

•

Zadaniem wychowania jest kształtowanie woli i

Zadaniem wychowania jest kształtowanie woli i

charakteru oraz obudzenie w człowieku szerokich

charakteru oraz obudzenie w człowieku szerokich

zainteresowań.

zainteresowań.

•

P. wg J.F.H. opiera się na etyce i psychologii, gdzie

P. wg J.F.H. opiera się na etyce i psychologii, gdzie

etyka wyznacza i uzasadnia cele wychowania a

etyka wyznacza i uzasadnia cele wychowania a

psychologia uzasadnia środki do osiągnięcia celu (są

psychologia uzasadnia środki do osiągnięcia celu (są

nimi głównie karność oraz nauczanie wychowujące .

nimi głównie karność oraz nauczanie wychowujące .

Współczesna definicja

Współczesna definicja

pedagogiki mówi, że jest to …

pedagogiki mówi, że jest to …

•

„

„

dziedzina (dyscyplina) nauki zajmująca

dziedzina (dyscyplina) nauki zajmująca

się badaniem szeroko rozumianych

się badaniem szeroko rozumianych

procesów edukacyjnych oraz

procesów edukacyjnych oraz

uwarunkowań dyskursu edukacyjnego”

uwarunkowań dyskursu edukacyjnego”

(za: Pedagogika. Leksykon PWN)

(za: Pedagogika. Leksykon PWN)

Definicja bardziej rozpowszechniona:

Definicja bardziej rozpowszechniona:

•

Pedagogika to nauka o wychowaniu, która

Pedagogika to nauka o wychowaniu, która

formuje teoretyczne i metodyczne podstawy

formuje teoretyczne i metodyczne podstawy

planowej działalności wychowawczej

planowej działalności wychowawczej

Pedagogika

Pedagogika

należy do nauk społecznych.

należy do nauk społecznych.

Jej głównymi funkcjami są:

Jej głównymi funkcjami są:

- diagnostyczna = analiza byłej lub obecnej

- diagnostyczna = analiza byłej lub obecnej

rzeczywistości wychowawczej

rzeczywistości wychowawczej

- prognostyczna = opracowywania

- prognostyczna = opracowywania

przyszłych modeli edukacyjnych

przyszłych modeli edukacyjnych

- instrumentalno-techniczna opracowywanie

- instrumentalno-techniczna opracowywanie

procedur przekształcania istniejącej

procedur przekształcania istniejącej

rzeczywistości w postulowaną

rzeczywistości w postulowaną

Z funkcji tych wynikają główne

Z funkcji tych wynikają główne

zadania pedagogiki:

zadania pedagogiki:

-

analiza, opis, wyjaśnianie i porównywanie byłej i

analiza, opis, wyjaśnianie i porównywanie byłej i

obecnej rzeczywistości wychowawczej,

obecnej rzeczywistości wychowawczej,

-

analiza, opis i wyjaśnianie względnie trwałych

analiza, opis i wyjaśnianie względnie trwałych

związków i zależności między sytuacją

związków i zależności między sytuacją

ekonomiczną, polityczną, społeczną, kulturową a

ekonomiczną, polityczną, społeczną, kulturową a

wychowawczą,

wychowawczą,

-

opracowywanie przyszłościowego ideału

opracowywanie przyszłościowego ideału

wychowawczego,

wychowawczego,

-

opracowywanie procedury przekształcania tego

opracowywanie procedury przekształcania tego

ideału w praktyce (co i jak robić, by wykształcić

ideału w praktyce (co i jak robić, by wykształcić

dany wzór osobowy)

dany wzór osobowy)

Propozycje systematyzacji dyscyplin

Propozycje systematyzacji dyscyplin

pedagogicznych

pedagogicznych

Propozycja Polskiej Akademii Nauk:

Propozycja Polskiej Akademii Nauk:

1/ Podstawowe dyscypliny pedagogiczne (p. ogólna,

1/ Podstawowe dyscypliny pedagogiczne (p. ogólna,

teoria wychowania, dydaktyka, historia oświaty i

teoria wychowania, dydaktyka, historia oświaty i

wychowania)

wychowania)

2/ Szczegółowe dyscypliny pedagogiczne

2/ Szczegółowe dyscypliny pedagogiczne

(wyznaczone linią rozwoju człowieka) (p.

(wyznaczone linią rozwoju człowieka) (p.

przedszkolna i wczesnoszkolna, p. szkolna, p.

przedszkolna i wczesnoszkolna, p. szkolna, p.

szkoły wyższej, andragogika, p. specjalna itp.)

szkoły wyższej, andragogika, p. specjalna itp.)

3/ Dyscypliny pedagogiczne odpowiadające głównym

3/ Dyscypliny pedagogiczne odpowiadające głównym

obszarom działalności człowieka (p. społeczna, p.

obszarom działalności człowieka (p. społeczna, p.

pracy, p. zdrowia, p. czasu wolnego i rekreacji,

pracy, p. zdrowia, p. czasu wolnego i rekreacji,

teoria wychowania obronnego, p. kultury, teoria

teoria wychowania obronnego, p. kultury, teoria

wychowania technicznego)

wychowania technicznego)

4/ Dyscypliny pomocnicze i z pogranicza (p.

4/ Dyscypliny pomocnicze i z pogranicza (p.

porównawcza, pedeutologia, biologia, psychologia,

porównawcza, pedeutologia, biologia, psychologia,

filozofia i socjologia wychowania, informatyka i

filozofia i socjologia wychowania, informatyka i

cybernetyka informacyjna, ekonomika oświaty)

cybernetyka informacyjna, ekonomika oświaty)

Propozycja Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej:

Propozycja Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej:

1/ Wg kryterium metodologicznego (stopnia ogólności):

1/ Wg kryterium metodologicznego (stopnia ogólności):

p. ogólna i pp. szczegółowe

p. ogólna i pp. szczegółowe

2/ Wg celów czynności wychowawczych: dydaktyka i

2/ Wg celów czynności wychowawczych: dydaktyka i

teoria

teoria

wychowania

wychowania

3/ Wg kryterium wieku: p. przedszkolna, p. młodszego

3/ Wg kryterium wieku: p. przedszkolna, p. młodszego

wieku

wieku

szkolnego, p. szkolna, andragogika

szkolnego, p. szkolna, andragogika

4/ Wg kryterium rodzaju działalności: p. obronna, p.

4/ Wg kryterium rodzaju działalności: p. obronna, p.

rekreacji,

rekreacji,

p. sportu, p. czasu wolnego itp.

p. sportu, p. czasu wolnego itp.

5/ Wg rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji: p.

5/ Wg rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji: p.

resocja-

resocja-

lizacyjna, oligofrenopedagogika, surdopedagogika

lizacyjna, oligofrenopedagogika, surdopedagogika

itp.

itp.

6/ Wg podejmowanych problemów badawczych: p.

6/ Wg podejmowanych problemów badawczych: p.

oświaty,

oświaty,

p. społeczna, p. specjalna, p. porównawcza,

p. społeczna, p. specjalna, p. porównawcza,

pedeutologia

pedeutologia

itp.

itp.