POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Popyt na usługi transportowe –

ujawnione przez nabywców zamiary
zakupu usług transportowych,
formułowane na gruncie potrzeb
oraz realnego funduszu nabywczego
pod adresem różnych gałęzi
transportu
i przewoźników.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Usługa transportowa –

realizacja potrzeby transportowej

pasażera lub ładunku przez przewoźnika

wybranej gałęzi.

Potrzeba transportowa –

Chęć, żądanie jednostki lub określonej

zbiorowości dotycząca realizacji procesu

przemieszczania ładunku lub pasażera

w czasie i przestrzeni.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Źródła potrzeb transportowych:
• lokalizacja zasobów i działalności;
• parametry mające wpływ na wielkość

potrzeb (liczba ludności, demograficzna

i społeczna struktura ludności, stan
posiadania indywidualnych środków
transportu).

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Cechy potrzeb przewozowych :
• zróżnicowanie koncentracji na

rynkach gałęziowych;

• powszechność występowania;
• nierównomierność występowania

(w czasie i w przestrzeni);

• masowość występowania.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Przyczyny nierównomierności w czasie:
• sezonowość produkcji rolnej;
• sezonowość zużycia produkcyjnego

i konsumpcyjnego;

• dążenie do wykorzystania potencjału

produkcyjnego pod koniec okresu

sprawozdawczego;

• cykliczne wahania koniunktury na świecie.
• sezonowość okresu nawigacyjnego;
• okresy szczytów w przewozach

pasażerskich;

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Przyczyny nierównomierności w

przestrzeni:

nierównomierność w rozmieszczeniu

przemysłu, rolnictwa, bogactw
naturalnych, osadnictwa.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Skutki nierównomierności przewozów:
• konieczność dostosowania przestrzennego

infrastruktury transportowej do zmiennych
potrzeb przewozowych;

• konieczność utrzymywania

niewykorzystywanego potencjału
przewozowego w okresach poza szczytem;

• występowanie przewozów próżnych.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Podział potrzeb przewozowych wg

siły oddziaływania źródła potrzeb :

• bezwzględnie obligatoryjne;
• względnie obligatoryjne;
• fakultatywne;
• incydentalne.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Podział potrzeb przewozowych wg

celu podróży:

• zawodowe;
• bytowe;
• rekreacyjne;
• pozostałe.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Postulaty przewozowe-

Wymagania stawiane sposobowi

realizacji usługi przewozowej.

Postulaty przewozowe służą do

oceny konkurencyjności transportu.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Postulaty przewozowe:

Szybkość;
Częstotliwość;
Punktualność;
Bezpośredniość;
Regularność;
Rytmiczność;

Niezawodność;
Dostępność;
Wygoda;
Kompleksowość;
Taniość;
Masowość.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Szybkość transportu oceniana jest przez

pryzmat prędkości – technicznej,
eksploatacyjnej, handlowej.

V

t

- prędkość techniczna, uwzględniająca możliwości

techniczne pojazdu i czas postojów technicznych;

V

h

– prędkość handlowa, uwzględniająca czas odprawy

podróżnych lub czynności przeładunkowych;

V

ek

– prędkość eksploatacyjna, uwzględniająca czas

wszystkich postojów na pętlach i węzłach.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Częstotliwość wyrażana jest za pomocą

liczby odjazdów w jednostce czasu.

Rytmiczność to równość odstępów pomiędzy

następującymi po sobie odjazdami środków
transportu (ale niekoniecznie w tej samej
relacji).

Regularność to stałość kursowania,

potwierdzona rozkładem jazdy.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Punktualność to odjazd zgodnie

z rozkładem jazdy.

Dostępność wyrażana jest czasem (lub km)

dotarcia do punków transportowych.

Bezpieczeństwo przedstawia się za pomocą

wskaźników statystycznych np. liczbą
wypadków śmiertelnych na liczbę
przejazdów.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Wygoda ma charakter opisowy, uwzględnia:
• prostotę systemu taryfowego;
• swobodę zakupu biletu;
• zrozumiały system informacji

komunikacyjnej;

• swobodę dojścia do przystanku (liczba

przejść dla pieszych, tuneli, przeszkód
architektonicznych);

• czytelność rozkładów jazdy;

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

• czytelność i estetykę oznakowania

(oświetlenia) przystanków i pojazdów

• łatwość wsiadania i wysiadania;
• komfort jazdy (klimatyzacja, poziom

hałasu, oświetlenia, rozmieszczenie
miejsc siedzących);

• kulturę obsługi;
• miejsce na bagaż.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Elastyczność popytu –

miara reakcji popytu na zmiany

czynników kształtujących go.

względna (procentowa) zmiana wielkości popytu

względna (procentowej) zmiana czynnika

kształtującego popyt

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Elastyczność cenowa popytu na usługi

transportowe oznacza , że wraz ze
zmianą ceny na usługi transportowe
zmienia się wielkość popytu na te usługi.

c

c

p

p

Ec







:

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Elastyczność cenowa na przewozy

obligatoryjne = 0;

Elastyczność cenowa na przewozy

ładunków – 0,5 -0,8;

Elastyczność cenowa na przewozy

drobnicy – 0,4-1.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Elastyczność dochodowa popytu na

usługi transportowe oznacza, że wraz
ze zmianą dochodów tj. zdolności
nabywczej klientów zmienia się
wielkość popytu na usługi
transportowe.

:

p

p

Ed 



d

d



POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Elastyczność dochodowa jest z reguły

dodatnia tzn., że popyt zmienia się w

tym samym kierunku co dochód.

Elastyczność dochodowa popytu na

usługi transportowe ujemna występuje

w stosunku do usług transportowych

niższego rzędu np. na przewozy niższą

klasą, pociągami osobowymi.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Elastyczność dochodowa na

przewozy fakultatywne – zbliżona do
1;

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Elastyczność krzyżowa (mieszana)

na usługi transportowe oznacza, że
popyt na usługi transportowe może być
wynikiem zmiany cen usług o
charakterze substytucyjnym (s) lub
komplementarnym (k).

k

Cs

k

Cs

pi

pi

Ek

,

,

: 





POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Badanie potrzeb transportowych

Cel:

• poznanie aktualnych rozmiarów i

struktury potrzeb;

• określenie przyszłych rozmiarów

i struktury potrzeb;

• kształtowanie związków funkcjonalnych

pomiędzy popytem na przewozy a
podażą usług;

• dostosowanie podaży usług do popytu

rynkowego.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Techniki ekonometryczne badań -
określenie funkcjonalnych związków

lub korelacji między badanymi
zjawiskami
a czynnikami warunkującymi rozmiary
lub intensywność występowania
potrzeb transportowych.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Techniki badań potrzeb transportowych:

• Badania przewozowości –relacji między

wielkościami fizycznymi przewozów

i produkcji;

• Badania transportochłonności – wielkości

przewozów wynikającej z zaopatrzenia (dostaw

surowców, materiałów, narzędzi)

i produkcji;

• Badania wydajności przewozowej- liczby

przewozów przypadającej na 1 mieszkańca,

1 km sieci transportowej, 100 km powierzchni;

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

• Badania więźby transportowej –określenie

przestrzennego rozkładu potrzeb

transportowych.

• Badania kordonowe lub potoków ładunków –

wielkość przewozów w punkcie transportowym

lub na trasie w określonych dniach i

szacowanie na tej podstawie wielkości

całorocznych;

• Bilansowe – wykorzystujące bilanse

materiałowe i schematy naturalnego ciążenia

do opracowania bilansów materiałowo-

transportowych

.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

• Badania ruchliwości – ilość podróży

na jednego mieszkańca.

• Badanie podziału zadań

przewozowych – określenie, jakimi
gałęziami transportu
i w jaki sposób przemieszczają się
pasażerowie.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Techniki demoskopijne

(podmiotowe)-

Określenie pożądanych zmian

jakościowych usług transportowych,
zmian w ich strukturze, ustalenie
wielkości potrzeb, preferencji i
zachowań użytkowników transportu.

POPYT NA USŁUGI TRANSPORTOWE

Metody badań :
• zgłoszeń przewozowych;
• wywiady;
• panele;
• obserwacje.