Prace nad uchwaleniem

Konstytucji III RP

Początki prac

•

7 grudnia 1989 – Sejm X i Senat I kadencji powołują swoje Komisje
Konstytucyjne;

•

pierwotnie planowano uchwalenie Konstytucji 3 maja 1991 r.

•

Przewodniczący: Bronisław Geremek (Sejm), Alicja Grześkowiak
(Senat).

•

Pracują osobno, a nawet konkurencyjnie

•

24 VIII 1991 – Komisja Sejmu uchwala projekt Konstytucji z silną
pozycją Sejmu. Odbywa 56 posiedzeń.

•

10 X 1991 – Poseł B. Geremek prezentuje projekt Komisji.
Stwierdza, że obecny Sejm nie ma legitymacji do uchwalenia
Konstytucji. Powinna być uchwalona przez demokratycznie
wybrany Sejm i potwierdzona w referendum. Sejm przyjął
sprawozdanie.

•

24 V 1991 – prezentacja w Senacie projektu komisji senackiej.
Odesłano go do dalszych prac.

•

24 X 1991 – Komisja przedstawia poprawiony projekt. Senat
przyjmuje go jako „materiał legislacyjny” do wykorzystania w
przyszłości.

Początki prac

•

Inne projekty konstytucji zgłoszone przez partie w I

Inne projekty konstytucji zgłoszone przez partie w I

okresie:

okresie:

-

Styczeń 1990 – Stronnictwo Demokratyczne (SD)

Styczeń 1990 – Stronnictwo Demokratyczne (SD)

-

Maj/czerwiec 1990 – Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)

Maj/czerwiec 1990 – Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)

-

Lipiec 1991 – projekt Konfederacji Polski Niepodległej (KPN)

Lipiec 1991 – projekt Konfederacji Polski Niepodległej (KPN)

-

Marzec 1991 – założenia projektu Porozumienia Centrum

Marzec 1991 – założenia projektu Porozumienia Centrum

(PC)

(PC)

•

Projekty prywatne :

Projekty prywatne :

-

Czerwiec 1990 – prof. Andrzej Mycielski i prof. Wacław

Czerwiec 1990 – prof. Andrzej Mycielski i prof. Wacław

Szyszkowski

Szyszkowski

-

1990 – prof. Janina Zakrzewska i prof. Jerzy Ciemniewski

1990 – prof. Janina Zakrzewska i prof. Jerzy Ciemniewski

-

1990 – prof. Józef Lityński (Kanada)

1990 – prof. Józef Lityński (Kanada)

-

Październik 1990 – zespół prof. Sylwestra Zawadzkiego

Październik 1990 – zespół prof. Sylwestra Zawadzkiego

(Uniw. Warszaw.)

(Uniw. Warszaw.)

Sejm I kadencji, Senat II kadencji

•

Parlament wyłoniony w demokratycznych wyborach 27

Parlament wyłoniony w demokratycznych wyborach 27

października 1991 r. rozpoczyna prace od

października 1991 r. rozpoczyna prace od

ustalenia trybu

ustalenia trybu

uchwalenia Konstytucji

uchwalenia Konstytucji

:

:

•

I projekt (ZChN):

-

Komisja Konstytucyjna ZN = 23 posłów + 10 senatorów

-

Przewodniczy Wicemarszałek Senatu

-

Konstytucję uchwala ZN większością bezwzględną

-

Jeśli Prezydent zawetuje konstytucję – odbywa się referendum

•

II projekt (UD/KLD):

-

Komisja Konstytucyjna ZN = 40 posłów + 10 senatorów

-

Konstytucję uchwala ZN większością 2/3 głosów

-

Zatwierdzenie w referendum

•

III projekt (Prezydent Lech Wałęsa) – największy wpływ na efekt:

-

Najpierw naród uchwali Konstytucję w referendum

-

Potem ZN większością 2/3 głosów zatwierdza Konstytucję

•

Po wniesieniu poprawek uchwalono ustawę konstytucyjną o trybie
przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP 23 kwietnia 1992.

Ustawa o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji RP:

-

Prawo inicjatywy ustrojodawczej

:

a)

Komisja Konstytucyjna ZN (46 posłów + 10 senatorów),

b)

56 członków ZN,

c)

Prezydent

-

I i II czytanie

-

Głosowanie większością 2/3 głosów w obecności min. ½
ustawowej liczby członków ZN

-

projekt trafia do Prezydenta = prawo do wniesienia poprawek.

-

III czytanie - poprawki przyjmuje ZN większością bezwzględną

-

Brak poprawek Prezydenta = referendum konstytucyjne

-

Poprawki Prezydenta = głosowanie większością bezwzględną,
po czym Prezydent zarządza referendum

Rozpoczęcie prac przez KK ZN

•

30 X 1992

ukonstytuowanie się Komisji Konstytucyjnej

•

Przewodniczący: Walerian Piotrowski (ZChN)

•

Zgłoszone projekty (5 grup senacko-poselskich + 1
prezydecki):

1. 24 III 1993 – projekt tzw. „senacki” z poprzedniej

kadencji

2. 28 IV 1993 – projekt Sojuszu Lewicy Demokratycznej

3. 29 IV – projekt Unii Demokratycznej

4. 30 IV – projekt Polskiego Stronnictwa Ludowego

5. 30 IV – projekt Prezydenta L. Wałęsy

6. 30 IV – projekt Konfederacji Polski Niepodległej

7. 30 IV – projekt Porozumienia Centrum

•

Maj 1993 – posiedzenia Komisji
Konstytucyjnej poświęcono 4 z 6
projektów

•

Maj 1993 – rozwiązanie Sejmu
przez Prezydenta Wałęsę

–

koniec prac nad przygotowaniem
i uchwaleniem konstytucji

Sejm II kadencji, Senat III kadencji

•

19 września 1993 - wybory parlamentarne

•

X 1993 – ukonstytuowanie się Komisji

X 1993 – ukonstytuowanie się Komisji

Konstytucyjnej ZN

Konstytucyjnej ZN

•

Przewodniczący: A. Kwaśniewski

Przewodniczący: A. Kwaśniewski

•

Skład Komisji:

Skład Komisji:

SLD

SLD

(20),

(20),

PSL

PSL

(16),

(16),

UD

UD

(8),

(8),

UP

UP

(4),

(4),

BBWR

BBWR

(2),

(2),

KPN

KPN

(2),

(2),

NSZZ Solidarność

NSZZ Solidarność

(2),

(2),

mniejszość niemiecka

mniejszość niemiecka

(1),

(1),

Klub Senatorów

Klub Senatorów

Niezależnych

Niezależnych

(1) = 56.

(1) = 56.

•

Zgoda na propozycję R. Bugaja, aby do Komisji zapraszać
podmioty pozaparlamentarne – związki zawodowe i
organizacje społeczno-zawodowe (12), kościoły i związki
wyznaniowe (11), partie pozaparlamentarne (7) – bez
prawa zgłaszania poprawek

•

Kworum komisji = 1/3 składu, do przegłosowania
poprawek – kworum ½

•

Jawność posiedzeń

Sejm II kadencji, Senat III kadencji

•

Powołanie 6 podkomisji stałych i przewodniczących:

1)

redakcyjna, zagadnień ogólnych i przepisów wprowadzających
konstytucję (K. Kamiński – KPN)

2)

Podstaw ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego (R. Bugaj
– UP)

3)

Zagadnień systemu źródeł prawa (P. Andrzejewski – Klub NSZZ „S”)

4)

Organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i samorządu
terytorialnego (J. Jaskiernia – SLD)

5)

Instytucji ochrony prawa i organów wymiaru sprawiedliwości (A.
Bentkowski – PSL)

6)

Praw i obowiązków obywateli (J. Gwiżdż – BBWR)

•

Zaproszenie do prac Komisji, z prawem zgłaszania
poprawek – przedstawicieli Prezydenta RP, Rady
Ministrów i Trybunału Konstytucyjnego

•

Maj – czerwiec 1994 - powołanie

50 ekspertów, z

których Komisja może korzystać

•

Decyzja o powołaniu dodatkowo Stałego Zespołu Ekspertów:
profesorowie:

K. Działocha, W. Osiatyński, P. Sarnecki, P. Winczorek,

L. Wiśniewski. Po wyborze K. Działochy do Senatu – M. Kruk-Jarosz.
Zamiast W. Osiatyńskiego – M. Grzybowski.

Nowelizacja ustawy konstytucyjnej

•

22 IV 1994 zmiany w trybie

22 IV 1994 zmiany w trybie

przygotowania i uchwalenia Konstytucji

przygotowania i uchwalenia Konstytucji

RP

RP

1.

1.

Włączenie do prac projektów z poprzednich kadencji

Włączenie do prac projektów z poprzednich kadencji

2.

2.

Referendum przedkonstytucyjne w sprawie

Referendum przedkonstytucyjne w sprawie

podstawowych zasad ustroju państwa

podstawowych zasad ustroju państwa

3.

3.

Dopuszczenie prawa obywateli do wniesienia projektu

Dopuszczenie prawa obywateli do wniesienia projektu

obywatelskiego (min. 500.000)

obywatelskiego (min. 500.000)

Wniesienie projektów konstytucji (maj-wrzesień

1994)

•

Prawo wniesienia projektu konstytucji:

Prawo wniesienia projektu konstytucji:

-

Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego

-

Prezydent RP (6 miesięcy od ukonstytuowania się KK ZN)

-

Grupa 56 posłów i senatorów ( j / w )

-

Grupa min. 500.000 obywateli (6 miesięcy od wejścia w życie

nowelizacji)

•

Termin – 9 maja 1994

•

Projekty wniesione w II kadencji Sejmu:

1.

prezydencki (nowy, poszerzony o Kartę Praw i Wolności)

2.

Unii Demokratycznej

3.

SLD

4.

PSL/UP z poprzedniej kadencji

5.

KPN z poprzedniej kadencji

6.

Senatu z I kadencji

——

——

- wrzesień 1994 ——

- wrzesień 1994 ——

7. obywatelski, zgłoszony przez NSZZ „S” (M.

Krzaklewski)

•

Wycofano:

Projekt SLD z poprzedniej kadencji * Projekt UW z poprzedniej

kadencji * Projekt prezydencki z poprzedniej kadencji * Projekt PC

z poprzedniej kadencji

I posiedzenie Zgromadzenia Narodowego

•

21-23 IX 1994 I czytanie projektów konstytucji w ZN

21-23 IX 1994 I czytanie projektów konstytucji w ZN

1)

senacki (A. Grześkowiak)

– wartości chrześcijańskie, polskie tradycje

konstytucyjne uwzględniające wymogi nowoczesności, trójpodział i
równoważenie władz

2)

PSL/UP (A. Łuczak)

– system parlamentarno-gabinetowy, przewaga 1-

izbowego Sejmu. Alternatywnie – parlament 2-izbowy: Sejm i Izba
Samorządowa

3)

KPN (L. Moczulski)

– wola przełamania XIX-wiecznego modelu ustrojowego

obecnego w innych projektach. Podzielone władze de facto przeszkadzają
sobie. „Na czele Rzeczypospolitej stoi Sejm złożony z Prezydenta RP, Izby
Poselskiej i Senatu”

4)

UW (J. Ciemniewski)

– suwerenność narodu, rządy prawa, wolna inicjatywa

gospodarcza, ochrona praw człowieka, znaczenie podziału władz, kontrola
dysponowania publicznymi środkami finansowymi

5)

SLD (J. Jaskiernia)

– system parlamentarno-gabinetowy z dominującą rolą 1-

izbowego parlamentu, prezydent arbitrem, „RP demokratycznym państwem
prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”

6)

Prezydencki (L. Falandysz)

– wewnętrzny dualizm projektu – część ustrojowa i

Karta Praw i Wolności. „Prezydent stoi na czele władzy wykonawczej, którą
sprawuje bezpośrednio lub za pośrednictwem rządu”

7)

NSZZ „Solidarność”

– wartości chrześcijańskie, patriotyczne, narodowe i

społeczne

WSZYSTKIE PROJEKTY PRZEKAZANO DO PRAC Komisji Konstyt. ZN

Prace nad projektem jednolitym - wariantowym

•

Listopad 1994 – styczeń 1995 intensywne prace
podkomisji stałych nad przygotowaniem podstaw dla
stworzenia wersji jednolitej projektu konstytucji

•

Postanowiono, że

projekt jednolity będzie miał formę

wariantową

– uwzględniającą istotne różnice w

poszczególnych projektach

-

26 stycznia 1995 – robocza wersja projektu
jednolitego Konstytucji w ujęciu wariantowym, 215
artykułów

-

Do kwietnia 1995 – prace Komisji nad poszczególnymi
artykułami projektu

Prace nad projektem jednolitym - wariantowym

•

26 stycznia 1995 – 19 czerwca
1996 najważniejszy
merytorycznie okres prac Komisji
Konstytucyjnej Zgromadzenia
Narodowego.

•

Na kolejnych posiedzeniach
analizowane są i dyskutowane
kolejne artykuły jednolitego
projektu wariantowego
Konstytucji III RP

Zasady ustroju

Zasady ustroju

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i dyskusyjne

:

-

Znaczenie zasady „dobra wspólnego”

-

Stosunek państwo  kościół; poszukiwanie

właściwego określenia: „autonomia”,
„niezależność”, „oddzielenie”

-

Przestrzeganie przez RP prawa
międzynarodowego

-

Możliwość przekazania części kompetencji
RP – organizacjom międzynarodowym lub
organom międzynarodowym

Wolności, prawa, obowiązki człowieka i obywatela

Wolności, prawa, obowiązki człowieka i obywatela

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i dyskusyjne

-

Przepadek mienia jako konsekwencja przestępstwa

-

Zakaz tortur

-

Przedawnienie zbrodni wojennych i wobec ludzkości

-

Pozyskiwanie i gromadzenie informacji o obywatelach

-

Wolność sumienia i religii – prawo do zachowania milczenia w tych

sprawach

-

Wychowanie dziecka uwzględniający wolność sumienia, wyznania,

przekonań i wierzeń

-

Określenie „zrzeszenia” i wolność zrzeszania się

-

„Komisja trójstronna”

-

Duże okrojenie demokracji bezpośredniej w konstytucji

-

Lustracja jako element prawa do uzyskiwania przez obywateli

prawa do informacji o działalności władz

-

Prawo do pracy – sformułowanie

-

Odpłatność za studia

-

Ochrona rodziny, dziecka, ochrona zdrowia

-

Równość kobiet i mężczyzn

-

Istnienie i kształt skargi konstytucyjnej

-

Dochodzenie praw ekonomicznych tylko w granicach określonych

ustawami

Sejm i Senat

Sejm i Senat

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i
dyskusyjne:

-

Odrębne kadencje Sejmu i Senatu

-

Zgłaszanie kandydatów przez samorządy, partie,
obywateli

-

Stały termin wyborów – maj/czerwiec (budżet)

-

Zakres niepołączalności formalnej

-

Zgoda posła na uchylenie immunitetu

-

Wykonywanie prawa inicjatywy ustawodawczej

-

Użycie sił zbrojnych zagranicą

-

Interpelacja poselska

-

Termin wycofania projektu ustawy przez wnioskodawcę

-

Zniesienie weta prezydenta

-

Skreślenie prawa rządu do wydawania rozporządzeń z
mocą ustawy

Prezydent

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i
dyskusyjne:

-

„Gwarant ciągłości władzy państwowej”

– nowość w

polskim konstytucjonalizmie, niejasne sformułowanie

-

Propozycja powrotu do wyboru przez Zgromadzenie
Narodowe

-

Rada Gabinetowa – potrzeba ?

-

Kontrasygnata – zakresy pojęć: akt prawny  akt

urzędowy

Rada Ministrów

Rada Ministrów

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i
dyskusyjne:

-

Domniemanie kompetencji Rady Ministrów

-

Procedura tworzenia Rządu – ile stadiów?, jakie
konsekwencje niepowołania rządu?

-

Stosunki między Sejmem, Prezydentem i Radą
Ministrów

-

Powody dymisji rządu

-

Charakter wotum nieufności – konstruktywne i
niekonstruktywne

-

Zakres niepołączalności formalnej w przypadku
członka Rządu

-

Skład rządu i kategorie członków Rady Ministrów

System prawa

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i
dyskusyjne:

-

System źródeł – otwarty czy zamknięty?

-

Czy pierwszy artykuł rozdziału powinien wyliczać
elementy tworzące prawo

-

Zasada niedziałania prawa wstecz

-

Tryb uchwalania ustawy wyrażającej zgodę na
ratyfikację umowy międzynarodowej przekazującej
część kompetencji RP

-

Ogłaszanie aktów normatywnych

-

Rezygnacja z wprowadzenia ustaw organicznych

-

Nazwa rozdziału: „Źródła prawa”

Sądy i Trybunały

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i dyskusyjne:

-

Struktura systemu sądownictwa

-

Przydatność sądów wojskowych i organów pozasądowych

-

„Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”

-

Trwałość orzeczeń sądowych

-

Nieusuwalność sędziów i immunitet sędziowski

-

Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości

-

Pozycja Sądu Najwyższego i stosunki z NSA

-

Nieusuwalność i uposażenie sędziowskie jako gwarancje niezawisłości

-

Apolityczność sędziów i zakaz przynależności do partii politycznych

-

„Gwarantuje się autonomię budżetową sądownictwa” – najwięcej

kontrowersji

-

Prawo inicjatywy ustawodawczej Krajowej Rady Sądownictwa

-

Konstytucjonalizacja prokuratury

-

Trybunał Konstytucyjny – kompetencje do badania konstytucyjności

partii politycznych, zasad i umów międzynarodowych

-

Dodanie kompetencji TK do rozstrzygania sporów kompetencyjnych

-

Kompetencja do ustalania powszechnie obowiązującej wykładni ustaw

-

Konieczność konsultowania RM jeśli wyrok TK ma obciążać budżet

-

Ostateczność orzeczeń TK

-

Legitymacja ogólna i szczególna do wnoszenia wniosków do TK

-

Trybunał Stanu – kształt, skład, uprawnienia i obowiązki członków TS

Organy kontroli państwowej i ochrony prawa

Organy kontroli państwowej i ochrony prawa

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i
dyskusyjne:

-

Pozycja ustrojowa NIK, zasady wyboru
prezesa NIK, ochrona prawna
kierownictwa NIK

-

Konstytucjonalizacja prokuratury –
poparcie przez RM, reszta przeciw

-

Zakres działania, kadencja i tryb wyboru
RPO

-

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

-

Skreślenie przepisów o PKWyborczej

Samorząd terytorialny i inne formy samorządu

Samorząd terytorialny i inne formy samorządu

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i

dyskusyjne:

-

Zakres działania samorządu terytorialnego

-

Struktura samorządu – 3-szczeblowa, czy tylko

gmina

-

5 grudnia 1995 – rezygnacja przewodniczącego A. Kwaśniewskiego.

Nowy przewodniczący KK ZN – W. Cimoszewicz

-

Finansowanie samorządu terytorialnego

-

Skreślenie „gospodarności” jako kryterium

kontroli samorządów

-

Wybory samorządowe i referendum

-

Legitymacja do wnoszenia wniosków do TK

-

Kwestia innych samorządów

-

Wojewoda – przedstawiciel RM w województwie

Budżet państwa i finanse

Budżet państwa i finanse

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i

dyskusyjne:

-

Dług publiczny – maksymalnie 3/5 PKB

-

Zakaz zaciągania kredytów na pokrycie

deficytu w banku centralnym

-

Specjalny tryb uchwalania budżetu gdy deficyt

budżetowy przekracza 3% PKB

-

Podatki, kwestie budżetowe

-

Pozycja NBP

-

Istota „prawa własności”, pojęcie „środków

publicznych”

-

150 poprawek

150 poprawek

, w tym: skreślenie prokuratorii

generalnej, wieloletnich planów rozwoju

społeczno-gospodarczego, komisji trójstronnej

-

Nowa nazwa rozdziału: „Finanse publiczne”

Stany nadzwyczajne

Stany nadzwyczajne

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i
dyskusyjne:

-

Rozdział nie istniał w projektach

; propozycja

jego dodania wynikła podczas prac nad
prawami i wolnościami człowieka i obywatela

-

W rozdziale - 3 stany nadzwyczajne

:

wyjątkowy, klęski żywiołowej i wojenny.

NIE –

stan wojny.

-

Konieczność wyraźnego podania jakich praw i
wolności podczas każdego ze stanów nadzw.
nie wolno naruszać

Obronność i siły zbrojne

Obronność i siły zbrojne

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i
dyskusyjne:

-

Rozdział nie istniał w projektach;

-

propozycja jego dodania: L. Pastusiak (SLD) i L.
Wałęsa (były prezydent)

-

Propozycja, aby Prezydent dowodził wojskiem podczas
wojny z udziałem Komitetu Obrony Państwa

-

Użycie sił zbrojnych zagranicą i obecność obcych
wojsk w Polsce

-

Zadania sił zbrojnych – obrona państwa

-

Uznano brak sensu osobnego rozdziału. Odpowiednie
kwestie wpisano do Rozdziału I

Tryb zmiany konstytucji

Tryb zmiany konstytucji

•

Kontrowersje, główne tematy sporne i
dyskusyjne:

-

Krytyka większości propozycji zawartych
w projektach

-

Organy wyposażone w prawo inicjatywy
ustrojodawczej

-

Obligatoryjne czy fakultatywne
referendum konstytucyjne

Przepisy wprowadzające i końcowe

Przepisy wprowadzające i końcowe

-

Wejście w życie Konstytucji – 6 miesięcy
od ogłoszenia

Podsumowanie etapu prac KK ZN

1.

Prace prowadzono w formie analizowania i dyskutowania
kolejnych artykułów projektu

2.

Typowa sytuacja to brak kworum lub duża rotacja na sali
obrad – posłowie biorący udział w dyskusji nie pojawiali
się podczas głosowań

3.

Częste reasumpcje głosowań

4.

Duża rola ekspertów, którzy de facto byli autorami wielu
poprawek

5.

Próby, aby projekty NSZZ „S” i Senatu I kadencji zgłosić
w całości jako wnioski mniejszości podczas głosowania w
Zgromadzeniu Narodowym

6.

Chaotyczne głosowanie poprawek – nie wedle ich stopnia
ingerencji w tekst, ale wedle wielkości poparcia posłów i
senatorów

7.

Liczne poprawki zgłoszone podczas obrad Komisji,
których nie było w projektach

8.

Liczne poprawki wnoszone „na gorąco”, jako efekt
dyskusji

Kwestia referendum przedkonstytucyjnego

Kwestia referendum przedkonstytucyjnego

1.

Ustawa konstytucyjna przewidywała możliwość

przeprowadzenia takiego referendum

2.

Projektodawca: Ryszard Bugaj (UP)

3.

Propozycja, aby odbyło się razem z II turą

wyborów prezydenckich (19 listopada 1995)

4.

Kwestie do zaopiniowana: struktura parlamentu,

neutralność światopoglądowa organów władzy,

większość potrzebna do odrzucania wet

prezydenckich, struktura samorządu,

finansowanie służby zdrowia, tryb wyboru

prezydenta, stosunki państwo  kościół

5.

Poza R. Bugajem – największe ugrupowania były

przeciwne referendum przedkonstytucyjnym.

222 przeciw, 131 za, 18 wstrzymało się.

Ujednolicenie tekstu projektu w KK ZN

1.

Propozycje ekspertów i podkomisji redakcyjnej poddano dyskusji w KK
ZN

2.

Pojawiły się nowe propozycje,

wcale nie redakcyjne

wcale nie redakcyjne

:

-

Nadanie rozdziałowi I tytułu „Rzeczpospolita”

-

sformułowanie „Autonomia państwa i kościołów”

-

Ogólny zakazu dyskryminacji zamiast „wyliczanki”

-

Szkolnictwo wyższe, służba zdrowia, informacje o obywatelach

-

Zamknięcie systemu źródeł prawa

-

Stwierdzanie ważności wyborów parlamentarnych

-

Kształt immunitetu parlamentarnego

-

Wymaganie 2/3 głosów w Sejmie dla odrzucenia weta prezydenta

-

Rada Gabinetowa * Akty prawne prezydenta * Zakres kontrasygnaty

-

Konstytucjonalizacja kancelarii Prezydenta RP ?

-

Konstruktywne wotum nieufności – nowy rząd bez udziału Sejmu

-

Niemożność łączenia wniosku o wotum zaufania z głosowaniem ustawy

-

Nieudana próba usunięcia z konstytucji powiatów

-

Kompetencja TK do ustalania wiążącej wykładni ustaw – nie w
konstytucji

-

Żywa dyskusja nad tekstem preambuły autorstwa T. Mazowieckiego
(jeden z 8 zgłoszonych projektów, ale o najwyższym poparciu)

Ujednolicenie tekstu projektu w KK ZN

1.

1.

IX 96 – I 97 — Ostatnia próba wprowadzenia zmian:

IX 96 – I 97 — Ostatnia próba wprowadzenia zmian:

-

Zamiast powiatu – ogólna formuła o decentralizacji władzy publicznej

-

Gospodarstwo rodzinne i język polski w rozdziale I

-

„Zmierzanie do pełnego produktywnego zatrudnienia” w rozdziale II

-

Zmniejszenie większości do odrzucenia weta z 2/3 na 3/5

-

Wspieranie przez państwo organizacji mających na celu zachowanie
związku Polaków z zagranicy z dziedzictwem narodowym (żywa
dyskusja)

-

Skrócenie procedury tworzenia rządu z 5 do 3 stadiów

-

2 lata od wejścia w życie Konstytucji orzeczenia TK nie będą ostateczne

-

zakaz działania partii totalitarnych, obowiązek wierności
Rzeczypospolitej i ochrona rodziny

-

Obowiązek rządu przedstawienia w ciągu 2 lat projektów ustaw
wymaganych przez konstytucję

II CZYTANIE W ZGROMADZENIU NARODOWYM

II CZYTANIE W ZGROMADZENIU NARODOWYM

(24 II – 22 III 1997)

(24 II – 22 III 1997)

1.

Wystąpienia indywidualne – ponad 200 członków ZN

2.

Zgłoszono prawie 500 poprawek, ostatecznie do KK
ZN trafiło 399.

3.

Komisja poddała poprawki dyskusji i przygotowała dla
ZN sprawozdanie zawierające treść i opinię dotyczącą
poszczególnych poprawek

4.

Po wycofaniu części poprawek – KK ZN przedstawiła
ZN 362 poprawki, 113 popierając

5.

W wyniku 320 głosowań w ZN przyjęto 100 poprawek
– dodano 5 artykułów, zmieniono preambułę 70
artykułów.

22 marca 1997 II czytanie w ZN

Głosowanie w Zgromadzeniu

Narodowym nad przyjęciem całości

projektu Konstytucji RP

-

obecnych: 497 członków ZN

-

Wymagana większość 2/3 = 332
członków ZN

-

ZA – 461 członków

-

PRZECIW – 31

-

Wstrzymało się - 5

III CZYTANIE W ZGROMADZENIU NARODOWYM

2 kwietnia 1997 – głosowanie w III czytaniu

•

Obecnych 497 członków ZN

•

Wymagana większość – 2/3 = 332

•

Za – 451 członków

•

Przeciw – 40 członków

•

Wstrzymało się – 6 członków

REFERENDUM KONSTYTUCYJNE

REFERENDUM KONSTYTUCYJNE

•

Zmierzano, aby referendum odbyło się przed wizytą Papieża Jana
Pawła II w Polsce

•

Prezydent natychmiast zarządził jego termin – już 2 kwietnia
ogłosił, że odbędzie 25 maja 1997 r.

•

Bardzo zdecydowana kampania przeciwników Konstytucji

•

Frekwencja niska –

42,86 %

(12.137.136 spośród uprawnionych:

28.319.650)

•

Wymagana większość za: 6.068.569

•

Za: 6.396.641

•

Przeciw: 5.570.493

•

433 protesty przeciwko ważności referendum

•

15 lipca 1997 - SN stwierdza ważność referendum

•

16 lipca 1997 – Prezydent Kwaśniewski podpisuje Konstytucję

•

Z tą samą datą ukazuje się w Dz. Ustaw nr 78, poz. 483

•

17 października, po 3 miesiącach, wejście w życie Konstytucji III
RP

•

Uchylenie Małej Konstytucji z 1992 i utrzymanych w mocy
przepisów Konstytucji z 22 lipca 1952 r.

•

Konstytucję opublikowano

z

błędami

sprostowanymi w 2001 r.:

1) w art. 31 w ust. 3 zamiast wyrazu "by"

powinien być wyraz "być";

2)

w art. 93 w ust. 1 zamiast wyrazu
"organizacyjne" powinien być wyraz
"organizacyjnie„

•

Do tej pory

2 nowelizacje

:

IX 2006: art. 55 Europejski Nakaz

Aresztowania

X 2009: art. 33 – bierne prawo wyborcze