ORGANIZACJA OPARTA

ORGANIZACJA OPARTA

NA WIEDZY

NA WIEDZY

JAKO ŹRÓDŁO

JAKO ŹRÓDŁO

INNOWACJI I

INNOWACJI I

TRWAŁEGO SUKCESU

TRWAŁEGO SUKCESU

ORGANIZACJI

ORGANIZACJI

Definicja

Definicja

Peter M. Senge w książce pt. „Piąta

Peter M. Senge w książce pt. „Piąta

dyscyplina” odkrywa i opisuje nowy

dyscyplina” odkrywa i opisuje nowy

sposób budowania trwałej przewagi

sposób budowania trwałej przewagi

konkurencyjnej na rynku przy pomocy

konkurencyjnej na rynku przy pomocy

organizacji opartej na wiedzy (learning

organizacji opartej na wiedzy (learning

organisation) zwanej czasami

organisation) zwanej czasami

organizacją samouczącą się.

organizacją samouczącą się.

Rozwój kadry w organizacji opartej na

Rozwój kadry w organizacji opartej na

wiedzy interpretowany jest jako rozwój

wiedzy interpretowany jest jako rozwój

umiejętności uczenia się i zdobywania

umiejętności uczenia się i zdobywania

kompetencji. Proces uczenia się jest

kompetencji. Proces uczenia się jest

nieustanny, gdyż trwa całe życie i

nieustanny, gdyż trwa całe życie i

zmienny, gdyż częstokroć ucząc się 

zmienny, gdyż częstokroć ucząc się 

tego samego osiągamy coraz to inne

tego samego osiągamy coraz to inne

efekty. Głównym podmiotem w

efekty. Głównym podmiotem w

organizacji samouczącej się jest zespół

organizacji samouczącej się jest zespół

zaangażowanych pracowników, który w

zaangażowanych pracowników, który w

swojej pracy wykorzystuje efekt

swojej pracy wykorzystuje efekt

synergii działań.

synergii działań.

Koncepcja integracji

Koncepcja integracji

pięciu dyscyplin

pięciu dyscyplin

P. Senge proponuje w swojej koncepcji

P. Senge proponuje w swojej koncepcji

zintegrować pięć dyscyplin: myślenia

zintegrować pięć dyscyplin: myślenia

systemowego, mistrzostwa osobistego,

systemowego, mistrzostwa osobistego,

tworzenia modeli myślowych,

tworzenia modeli myślowych,

budowania wspólnej wizji i

budowania wspólnej wizji i

zespołowego uczenia się . Pięć

zespołowego uczenia się . Pięć

dyscyplin Petera Senge’a bada i

dyscyplin Petera Senge’a bada i

wskazuje sposoby w jaki myślimy, czym

wskazuje sposoby w jaki myślimy, czym

się kierujemy w planowaniu i działaniu,

się kierujemy w planowaniu i działaniu,

jakie są potrzeby współczesnych ludzi,

jakie są potrzeby współczesnych ludzi,

jak współdziałamy i uczymy się z

jak współdziałamy i uczymy się z

innymi.

innymi.

Myślenie systemowe

Myślenie systemowe

Myślenie systemowe dotyczy powiązań wielu

Myślenie systemowe dotyczy powiązań wielu

systemów funkcjonujących w świecie, które

systemów funkcjonujących w świecie, które

wzajemnie oddziaływują na siebie. W świecie

wzajemnie oddziaływują na siebie. W świecie

funkcjonują systemy zintegrowane i izolowane

funkcjonują systemy zintegrowane i izolowane

jednak w perspektywie czasowej wszystkie z

jednak w perspektywie czasowej wszystkie z

nich zachodzą w interakcje. Systemy stworzone

nich zachodzą w interakcje. Systemy stworzone

przez człowieka i naturę mają charakter

przez człowieka i naturę mają charakter

dynamiczny. Dyscyplina myślenia systemowego

dynamiczny. Dyscyplina myślenia systemowego

zakłada badanie i prognozowanie zachowań

zakłada badanie i prognozowanie zachowań

dynamicznych procesów, a nie pojedynczych

dynamicznych procesów, a nie pojedynczych

zdarzeń i działań. Z kolei działania statyczne są

zdarzeń i działań. Z kolei działania statyczne są

elementem badawczym i częścią całego

elementem badawczym i częścią całego

systemu. Najważniejszą zasadą  w myśleniu

systemu. Najważniejszą zasadą  w myśleniu

systemowym jest zasada wzmocnienia, która

systemowym jest zasada wzmocnienia, która

oznacza poszukiwanie takiego miejsca w

oznacza poszukiwanie takiego miejsca w

systemie, w którym przyłożenie niewielkiej siły

systemie, w którym przyłożenie niewielkiej siły

spowoduje większy i niewspółmierny efekt

spowoduje większy i niewspółmierny efekt

ulepszenia. Przykładowo zauważono w polityce

ulepszenia. Przykładowo zauważono w polityce

kosztów jakości, że wystarczy nieznacznie

kosztów jakości, że wystarczy nieznacznie

zwiększyć koszty zapobiegania, a koszty braków

zwiększyć koszty zapobiegania, a koszty braków

i zapewnienia jakości wyraźnie się zmniejszą.

i zapewnienia jakości wyraźnie się zmniejszą.

Mistrzostwo osobiste

Mistrzostwo osobiste

Mistrzostwo osobiste, silnie związane jest z

Mistrzostwo osobiste, silnie związane jest z

postawą i nastawieniem ludzi do osiągania

postawą i nastawieniem ludzi do osiągania

indywidualnych sukcesów. Powszechnie

indywidualnych sukcesów. Powszechnie

wiadomo, że praca zespołowa jest

wiadomo, że praca zespołowa jest

efektywniejsza od indywidualnej, jednak to

efektywniejsza od indywidualnej, jednak to

jakość uczestników zespołu świadczy o

jakość uczestników zespołu świadczy o

jakości całej grupy. Peter Senge postuluje

jakości całej grupy. Peter Senge postuluje

m.in. rozwijać działania firm w kierunku

m.in. rozwijać działania firm w kierunku

programów umożliwiających pracownikom

programów umożliwiających pracownikom

osiąganie mistrzostwa osobistego.

osiąganie mistrzostwa osobistego.

Zachęcanie ludzi do rozwoju indywidualnego

Zachęcanie ludzi do rozwoju indywidualnego

stanowi w opinii Senge’a istotną zaletę

stanowi w opinii Senge’a istotną zaletę

menedżera, która pomoże racjonalniej

menedżera, która pomoże racjonalniej

wykorzystać zasoby pracownicze organizacji.

wykorzystać zasoby pracownicze organizacji.

Szkoła rozwoju osobistego stanowi

Szkoła rozwoju osobistego stanowi

wielowymiarową formę doskonalenia. Dotyka

wielowymiarową formę doskonalenia. Dotyka

osobistych problemów jednostek pozwalając

osobistych problemów jednostek pozwalając

odpowiedzieć na pytania typu: co bym chciał

odpowiedzieć na pytania typu: co bym chciał

robić w życiu, jaką misję mam do spełnienia

robić w życiu, jaką misję mam do spełnienia

w świecie, jak mogę rozwiną swój potencjał,

w świecie, jak mogę rozwiną swój potencjał,

co jeszcze chciałbym osiągnąć.

co jeszcze chciałbym osiągnąć.

Modele myślowe

Modele myślowe

Modele myślowe związane są ze sposobem

Modele myślowe związane są ze sposobem

w jaki spoglądamy i oceniamy otaczającą

w jaki spoglądamy i oceniamy otaczającą

nas rzeczywistość. Jednak dyscyplina

nas rzeczywistość. Jednak dyscyplina

modeli myślowych skierowana jest do

modeli myślowych skierowana jest do

wnętrza każdego człowieka, gdyż obrazy

wnętrza każdego człowieka, gdyż obrazy

świata zewnętrznego powstają w ludziach.

świata zewnętrznego powstają w ludziach.

Z punktu widzenia zarządzania myślenie

Z punktu widzenia zarządzania myślenie

systemowe dotyczy uczenia się odkrywania

systemowe dotyczy uczenia się odkrywania

wewnętrznych poglądów, wydobywania ich

wewnętrznych poglądów, wydobywania ich

na powierzchnię świadomości i

na powierzchnię świadomości i

szczegółowej analizie toku myślenia i

szczegółowej analizie toku myślenia i

zachowań. Często stereotypy myślenia ludzi

zachowań. Często stereotypy myślenia ludzi

zniekształcają rzeczywistość. Przykładem

zniekształcają rzeczywistość. Przykładem

jest ocena ubioru i zachowania się ludzi w

jest ocena ubioru i zachowania się ludzi w

miejscach publicznych, o kimś niezadbanym

miejscach publicznych, o kimś niezadbanym

często myślimy „ten to nie dba o to, co

często myślimy „ten to nie dba o to, co

myślą o nim inni”. Wydaje się, że celem

myślą o nim inni”. Wydaje się, że celem

rozwoju tej dyscypliny jest ocena

rozwoju tej dyscypliny jest ocena

możliwości wpływania i kształtowania przez

możliwości wpływania i kształtowania przez

organizacje na modeli myślowych jej

organizacje na modeli myślowych jej

pracowników.

pracowników.

Budowanie wspólnej wizji

Budowanie wspólnej wizji

przyszłości

przyszłości

Budowanie wspólnej wizji przyszłości  to nic

Budowanie wspólnej wizji przyszłości  to nic

innego jak tworzenie wizji organizacji, w której

innego jak tworzenie wizji organizacji, w której

to pracownicy tworzą jej przyszły obraz w

to pracownicy tworzą jej przyszły obraz w

sposób aktywny i w pełni zaangażowany. Peter

sposób aktywny i w pełni zaangażowany. Peter

Senge dzieli pracowników na zaangażowanych i

Senge dzieli pracowników na zaangażowanych i

zwerbowanych. Pierwsi identyfikują się z firmą,

zwerbowanych. Pierwsi identyfikują się z firmą,

podzielają wspólną wizję, widzą swoje miejsce w

podzielają wspólną wizję, widzą swoje miejsce w

firmie i znają swoje role do odegrania. Drudzy

firmie i znają swoje role do odegrania. Drudzy

utożsamiają się z osobą lidera w organizacji,

utożsamiają się z osobą lidera w organizacji,

podzielają jego wizję, widzą i akceptują swoje

podzielają jego wizję, widzą i akceptują swoje

miejsce w układzie stworzonym przez lidera, w

miejsce w układzie stworzonym przez lidera, w

przypadku zmiany przywódcy trudno jest im się

przypadku zmiany przywódcy trudno jest im się

odnaleźć w nowym układzie. Autor koncepcji

odnaleźć w nowym układzie. Autor koncepcji

proponuje liderom, którzy chcą opanować tą

proponuje liderom, którzy chcą opanować tą

dyscyplinę rozwijanie dwóch podstawowych

dyscyplinę rozwijanie dwóch podstawowych

umiejętności: wydobywania na światło dzienne

umiejętności: wydobywania na światło dzienne

wspólnych obrazów przyszłości, wspólnych

wspólnych obrazów przyszłości, wspólnych

celów do osiągnięcia, które autentycznie

celów do osiągnięcia, które autentycznie

angażują pracowników oraz nienarzucania

angażują pracowników oraz nienarzucania

pracownikom zindywidualizowanej wizji lidera.

pracownikom zindywidualizowanej wizji lidera.

Zespołowe uczenie się

Zespołowe uczenie się

Zespołowe uczenie się powinno być

Zespołowe uczenie się powinno być

procesem trwającym całe życie. Peter Senge

procesem trwającym całe życie. Peter Senge

przypomina znaną maksymę „im więcej się

przypomina znaną maksymę „im więcej się

uczymy, tym bardziej zdajemy sobie sprawę

uczymy, tym bardziej zdajemy sobie sprawę

ze stanu swojej niewiedzy”, która obrazuje

ze stanu swojej niewiedzy”, która obrazuje

nieskończoną i niewyczerpaną ideę uczenia

nieskończoną i niewyczerpaną ideę uczenia

się. W sensie organizacyjno – zarządczym

się. W sensie organizacyjno – zarządczym

zespołowe uczenie się jest procesem bardzo

zespołowe uczenie się jest procesem bardzo

istotnym, gdyż to zespoły, a nie jednostki

istotnym, gdyż to zespoły, a nie jednostki

stanowią podstawę współczesnych

stanowią podstawę współczesnych

przedsiębiorstw. Jeżeli zespół nie potrafi się

przedsiębiorstw. Jeżeli zespół nie potrafi się

uczyć to w konsekwencji organizacja też.

uczyć to w konsekwencji organizacja też.

Umiejętność budowania kompetencji

Umiejętność budowania kompetencji

zespołowego uczenia się poczytywana jest

zespołowego uczenia się poczytywana jest

jako element rynkowej przewagi

jako element rynkowej przewagi

konkurencyjnej firmy. Jedną z podstaw

konkurencyjnej firmy. Jedną z podstaw

tworzenia umiejętności grupowego uczenia

tworzenia umiejętności grupowego uczenia

się jest ćwiczenie dialogu w przeciwieństwie

się jest ćwiczenie dialogu w przeciwieństwie

do dyskusji, która w uogólnieniu oznacza

do dyskusji, która w uogólnieniu oznacza

walkę o rację. Z kolei dialog stanowi

walkę o rację. Z kolei dialog stanowi

swobodny, nie przesycony emocjami przepływ

swobodny, nie przesycony emocjami przepływ

informacji i myśli.

informacji i myśli.

Koncepcja D.A. Garvina

Koncepcja D.A. Garvina

W opinii kolejnego badacza D.A. Garvina,

W opinii kolejnego badacza D.A. Garvina,

koncepcja organizacji opartej na wiedzy

koncepcja organizacji opartej na wiedzy

buduje przewagę organizacji poprzez ciągłe

buduje przewagę organizacji poprzez ciągłe

zdobywanie wiedzy rozumianej jako ogół

zdobywanie wiedzy rozumianej jako ogół

wiadomości zdobytych przez naukę,

wiadomości zdobytych przez naukę,

eksperymentowanie i doświadczenia. Taki

eksperymentowanie i doświadczenia. Taki

rodzaj organizacji immanentnie gromadzi i

rodzaj organizacji immanentnie gromadzi i

przetwarza informacje w wiedzę, którą

przetwarza informacje w wiedzę, którą

następnie dystrybuuje do właściwych części

następnie dystrybuuje do właściwych części

organizacji . Efektywna organizacja

organizacji . Efektywna organizacja

samoucząca się charakteryzuje się:

samoucząca się charakteryzuje się:



zdolnością do uczenia się,

zdolnością do uczenia się,



zdolnością tworzenia wiedzy,

zdolnością tworzenia wiedzy,



generowania innowacyjności,

generowania innowacyjności,

Te trzy podstawowe cechy organizacji

Te trzy podstawowe cechy organizacji

opartej na wiedzy, pozwalają jej szybciej

opartej na wiedzy, pozwalają jej szybciej

adaptować się do coraz szybciej

adaptować się do coraz szybciej

zachodzących zmian tworząc organizację

zachodzących zmian tworząc organizację

bardziej elastyczną.

bardziej elastyczną.

Kluczowe działania

Kluczowe działania

organizacji opartych na

organizacji opartych na

wiedzy: Eksperymentowanie

wiedzy: Eksperymentowanie

W efekcie, w organizacji dokonuje się

W efekcie, w organizacji dokonuje się

prób z nowymi pomysłami, często

prób z nowymi pomysłami, często

niekonwencjonalnymi. Prowadzi to

niekonwencjonalnymi. Prowadzi to

przede wszystkim do zdobywania

przede wszystkim do zdobywania

doświadczeń w zakresie wdrażania

doświadczeń w zakresie wdrażania

nowych pomysłów. Przyzwyczaja

nowych pomysłów. Przyzwyczaja

również personel do

również personel do

eksperymentowania, które zakończyć

eksperymentowania, które zakończyć

się może sukcesem lub porażką. Uczy

się może sukcesem lub porażką. Uczy

także odpowiedzialności za

także odpowiedzialności za

podejmowane działania.

podejmowane działania.

Kluczowe działania

Kluczowe działania

organizacji opartych na

organizacji opartych na

wiedzy:

wiedzy:

Nauka z własnych

Nauka z własnych

doświadczeń

doświadczeń

Nauka z własnych doświadczeń oparta

Nauka z własnych doświadczeń oparta

jest na systematycznym przeglądaniu

jest na systematycznym przeglądaniu

osiągniętych rezultatów, analizie

osiągniętych rezultatów, analizie

wyników i dokonań organizacji. Analiza

wyników i dokonań organizacji. Analiza

doświadczeń przedsiębiorstwa to nie

doświadczeń przedsiębiorstwa to nie

tylko analiza sukcesów lecz także

tylko analiza sukcesów lecz także

porażek, z których pracownicy i

porażek, z których pracownicy i

organizacja muszą wyciągnąć właściwe

organizacja muszą wyciągnąć właściwe

wnioski. Efektywne studium analiz i

wnioski. Efektywne studium analiz i

wniosków pozwoli organizacji w

wniosków pozwoli organizacji w

przyszłości podnieść wydajność pracy.

przyszłości podnieść wydajność pracy.

Kluczowe działania

Kluczowe działania

organizacji opartych na

organizacji opartych na

wiedzy:

wiedzy:

Problemowe postrzeganie

Problemowe postrzeganie

procesów zachodzących w

procesów zachodzących w

organizacji

organizacji

Problemowe postrzeganie procesów

Problemowe postrzeganie procesów

zachodzących w organizacji jest jednym

zachodzących w organizacji jest jednym

ze sposobów postrzegania

ze sposobów postrzegania

rzeczywistości organizacyjnej, która

rzeczywistości organizacyjnej, która

prowokuje pracowników do

prowokuje pracowników do

szczegółowej analizy różnych zjawisk

szczegółowej analizy różnych zjawisk

zachodzących w organizacji.

zachodzących w organizacji.

Pracowników przyzwyczaja się do

Pracowników przyzwyczaja się do

niekonwencjonalnych sposobów

niekonwencjonalnych sposobów

postrzegania procesów zachodzących w

postrzegania procesów zachodzących w

firmie oraz uczy się ich metodycznego i

firmie oraz uczy się ich metodycznego i

kompleksowego rozwiązywania

kompleksowego rozwiązywania

problemów.

problemów.

Kluczowe działania

Kluczowe działania

organizacji opartych na

organizacji opartych na

wiedzy:

wiedzy:

Nauka z innych doświadczeń

Nauka z innych doświadczeń

Nauka z innych doświadczeń stanowi ważne

Nauka z innych doświadczeń stanowi ważne

działanie w procesie budowania przewagi

działanie w procesie budowania przewagi

strategicznej. Inaczej pisząc jest to sztuka

strategicznej. Inaczej pisząc jest to sztuka

przeniesienia pozytywnych doświadczeń z

przeniesienia pozytywnych doświadczeń z

innych organizacji do własnej. Organizacja,

innych organizacji do własnej. Organizacja,

która buduje własną strategiczną przewagę

która buduje własną strategiczną przewagę

konkurencyjną nieustannie porównuje efekty

konkurencyjną nieustannie porównuje efekty

swoich działań z efektami nie tylko firm

swoich działań z efektami nie tylko firm

konkurencyjnych lecz także liderów w innych

konkurencyjnych lecz także liderów w innych

branżach. Doskonałym narzędziem analizy

branżach. Doskonałym narzędziem analizy

porównawczej jest benchmarking, który polega

porównawczej jest benchmarking, który polega

na porównaniu wybranych obszarów

na porównaniu wybranych obszarów

analizowanego przedsiębiorstwa z tymi samymi

analizowanego przedsiębiorstwa z tymi samymi

obszarami w innych organizacjach. Celem tego

obszarami w innych organizacjach. Celem tego

działania jest przeniesieniu na grunt

działania jest przeniesieniu na grunt

przedsiębiorstwa najlepszych wzorców

przedsiębiorstwa najlepszych wzorców

zachowań, wartości, rozwiązań organizacyjnych

zachowań, wartości, rozwiązań organizacyjnych

innych organizacji.

innych organizacji.

Kluczowe działania

Kluczowe działania

organizacji opartych na

organizacji opartych na

wiedzy:

wiedzy:

Dystrybucja wiedzy

Dystrybucja wiedzy

Dystrybucja wiedzy oznacza szereg

Dystrybucja wiedzy oznacza szereg

działań w organizacjach zmierzających

działań w organizacjach zmierzających

do efektywnego upowszechniania i

do efektywnego upowszechniania i

popularyzowania  wiedzy wśród

popularyzowania  wiedzy wśród

pracowników. Wewnętrzne i zewnętrzne

pracowników. Wewnętrzne i zewnętrzne

źródła wiedzy wymagają tworzenia

źródła wiedzy wymagają tworzenia

kanałów dystrybucji wiedzy, które

kanałów dystrybucji wiedzy, które

szybko i trwale rozpowszechniają

szybko i trwale rozpowszechniają

wiedzę w firmie.

wiedzę w firmie.