Indywidualny Plan

Terapii w modelu

terapii uzależnienia

Zastosowanie procedury IPT

Katarzyna

Puławska-Popielarz

Procedura IPT

czyli Indywidualny Program

Terapii

zarządzanie programem własnej

terapii

IPT

to plan postępowania terapeutycznego zapisany i

dawanypacjentowi do realizacji. Układa go terapeuta razem

z pacjentem.

Ten element technologii terapeutycznej zaczyna się od

systematycznego rozpoznania wybranych fragmentów

biografii i aktualnego sposobu życia pacjenta, zjawisk

związanych z uzależnieniem. Na podstawie tych danych

buduje się ogólną mapę problemów wymagających

konstruktywnego rozwiązania poprzez realizację celów

terapii, co prowadzi do opracowania wspólnie z pacjentem,

planu jego terapii.
Plan zawiera zbiór konkretnych problemów, celów i zdań do

osiągnięcia w czasie terapii oraz szczegółowe określenie

sposobów realizacji tych zadań, ich terminów i okoliczności

towarzyszących.

IPT jest narzędziem

indywidualizującym proces

terapeutyczny

Etapy tworzenia IPT:

- Rozpoznanie i określenie istniejących problemów
- Wyznaczenie celów terapii i kierunku zmian
- Oszacowanie osobistego prawdopodobieństwa

osiągnięcia postawionych celów ( planowanie czasu i

kolejności zdarzeń w terapii )

- Wybór i omówienie strategii osiągania zamierzonych

celów

- Dobór adekwatnych form i technik
- Współpraca z innymi specjalistami zaangażowanymi w

proces terapii

- Monitoring własnej terapii
- Ocena własnej pracy i weryfikacja celów terapeutycznych

Cel i zdania w IPT

CEL

• sprawdzalny
• osiągalny
• pozytywny
• realistyczny
• osobisty

(realizacja zależy

od pacjenta)

• uzgodniony przez

obie strony

ZADANIA

• konkretne
• dostosowane do

możliwości pacjenta

• indywidualne i

standardowe
(wynikające z
programu ośrodka)

• urozmaicone
• spójne z celami

Program leczenia indywidualizujemy

ze względu na następujące

czynniki

:

•

ze względu na to jak sam pacjent przeżywa swoje
uzależnienie i co o sobie myśli (motywacja do
zmiany, świadomość choroby i itp.) – problemy z
perspektywy pacjenta.

•

ze względu na zaawansowanie w terapii

•

ze względu na cechy osobowości pacjenta, jego
zdolności, intelekt,... czyli cechy indywidualne.

•

ze względu na historię życia pacjenta, jego
doświadczenia i sytuację życiową.

•

ze względu na obecny stan zdrowia pacjenta oraz
choroby współistniejące (np.depresja czy pacjenci
żyjący z HIV)

Cele programu terapii

uzależnienia

Podstawowe cele

terapii osoby uzależnionej to przede

wszystkim zwiększenie zdolności do utrzymywania

abstynencji poprzez usuwanie zaburzeń, które

doprowadziły do uzależnienia, rozwiązywanie

problemów osobistych, a także rozwijanie zdolności

do zdrowego stylu życia. Należy pamiętać, że nawet

długotrwała abstynencja nie powoduje

automatycznie dobrej kondycji psychicznej i nie

likwiduje głębszych problemów emocjonalnych

ujawniających się po zaprzestaniu zażywania

substancji psychoaktywnych.

Cele szczegółowe

czyli zadania terapeutyczne

wskazują obszary pracy terapeutycznej, czyli

obszary pożądanych zmian w funkcjonowaniu

pacjenta oraz strategie pracy terapeutycznej, czyli

wskazówki ukierunkowujące wspólną pracę

terapeuty i pacjenta.

Podstawowe obszary problemowe

w terapii uzależnienia i

wynikające z nich cele terapii

Brak gotowości do pracy nad sobą – chwiejna

motywacja do leczenia

  Uświadomić sobie negatywne konsekwencje

zażywania narkotyków i brak zdolności do
kontrolowania zażywania.

   Uzyskać wiedzę o programie terapii, celu oraz o

zasadach

własnego

udziału

w

procesie

zdrowienia.

Niezdolność

do

uznania

faktu

uzależnienia



Uzyskać wiedzę o objawach i naturze uzależnienia
od narkotyków i innych substancji psychoaktywnych
i odnieść do własnych doświadczeń.



Rozpoznać rozmiar i rodzaj zniszczeń w
poszczególnych sferach życia spowodowanych
zażywaniem narkotyków.



Uświadomić sobie utratę zdolności do kierowania
swoim życiem

.

Brak umiejętności radzenia sobie z głodem

narkotycznym

 

    Nauczyć się rozpoznawać głód narkotyczny u siebie.

  Zdobyć umiejętności obniżania napięcia i odwracania

myśli w celu konstruktywnego radzenia sobie z głodem.

 

Uszkodzenie życia emocjonalnego

 

  Uzyskać wiedzę o typowych uszkodzeniach życia

emocjonalnego u osób uzależnionych

Rozpocząć

pracę

nad

rozpoznawaniem

i

konstruktywnym

radzeniem

sobie

z

własnymi

uczuciami.

Brak zdolności do rozumienia siebie i

innych

oraz

konstruktywnej

wizji

własnego życia

   Nauczyć się trafnego spostrzegania i

rozumienia siebie i innych.

   Rozpocząć budowanie konstruktywnej wizji

życia

.

Brak oparcia w sobie

  Uzyskać wiedzę na temat dezintegracji

własnego ja i odnieść ją do swoich

doświadczeń.

  Rozpocząć pracę nad budowaniem poczucia

własnej wartości i akceptacji siebie.

Deficyt umiejętności w relacjach społecznych

 Rozpocząć

pracę

nad

budowaniem

satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi.

 Zdobywać

i

poszerzać

umiejętności

interpersonalne (m. in. trening komunikacji,
asertywności).

Brak umiejętności zapobiegania nawrotom

choroby

  Uzyskać wiedzę o procesie nawrotu choroby i

sygnałach ostrzegawczych.

  Nauczyć się rozpoznawać osobiste sygnały

ostrzegawcze i sytuacje stresowe zwiększające
zagrożenie nawrotu.

Kierunki pracy nad

rozwiązywaniem problemów

osobistych w terapii

• Zmiana tendencji autodestrukcyjnych.
• Zmiana destrukcyjnych schematów

relacji z otoczeniem.

• Praca nad innymi problemami

emocjonalnymi (poczucie winy, niskie
poczucie wartości).

• Budowanie pozytywnej wizji własnego

życia.

• Rozwój osobisty i realizacja wartości.

Zastosowanie IPT – korzyści i

trudności

PLUSY

• Pomaga wziąć pacjentowi osobistą odpowiedzialność za

swoje leczenie!

• Wzmacnia indywidualne podejście do pacjenta - u terapeuty.

• Wzmacnia poczucie ja - u pacjenta (poprzez indywidualne

traktowanie przez terapeutę, osiąganie realistycznych celów,

dostrzeganie konkretnych postępów w terapii).

• Porządkuje pracę nad kolejnymi problemami pacjenta.

MINUSY

• Postrzeganie pacjenta i jego problemów jedynie poprzez

strukturę IPT – procedura zamiast kontaktu, usztywnienie

pracy z pacjentem.

• Ograniczenie możliwości oddziaływań terapeutycznych

szczególnie w dalszych etapach terapii.

• Trudność polegająca na wkomponowaniu IPT w program

terapeutyczny placówki.

Końcowe refleksje

•

Warto pamiętać, że na każdym etapie terapii

prowadzonej wg standardowych procedur pacjent

może przeżywać swoje osobiste, „niestandardowe”

trudności.

•

Nie należy traktować IPT jako procedury

usztywniającej terapię, ale jako procedurę

wzbogacającą program leczenia pacjenta, o jego

indywidualne cele i zadania niewystarczająco ujęte w

programie standardowym placówki leczącej.

•

Dobry IPT to krótki IPT (zawierający 1,2 problemy)

nie wybiegający zbytnio do przodu w trakcie leczenia.

•

Pisząc plan na wyjście w programie

postrehabilitacyjnym można również wykorzystywać

technikę IPT

.

Nie namawiam Państwa do tego, aby IPT stał

się jedynym koniecznym standardem w Waszej

pracy terapeutycznej.

Uważam jednak, że warto znać tę procedurę,

aby móc poszerzyć swój warsztat.

A przede wszystkim porządkować swoje

myślenie o pacjencie w oparciu o jego

osobiste problemy i stawiać mu adekwatne w

terapii cele.

KONIEC

Udanego
dnia