WŁAŚCIWOŚCI

LITOWCÓW

CHARAKTERYSTYKA LITOWCÓW

Do grupy litowców należą: lit, sód, potas, rubid,
cez i frans.

Są to lekkie, aktywne metale mające na ostatniej
powłoce jeden elektron. Tworząc związki
chemiczne, oddają elektron dążąc do uzyskania
trwałej konfiguracji. O zdolności do oddawania
elektronu świadczy ich mała wartość
elektroujemności, dlatego litowce w związkach
chemicznych występują na I stopniu utlenienia.

Występowanie litowców

W przyrodzie występują w związkach chemicznych.
Np. sód tworzy minerały takie jak halit (sól
kamienna), nitratyn (saletra chilijska) a potas -
sylwin i nitryn (saletra indyjska). Sód i potas to
pierwiastki bardzo rozpowszechnione natomiast
pozostałe pierwiastki występują w ilościach
śladowych.

Właściwości sodu

•miękki metal o srebrzystym kolorze, pokrywający
się żółtoszarym nalotem;

• reaguje łatwo z tlenem z powietrza, tworząc
nadtlenek sodu

2Na + O

2

Na

2

O

2

•Powstały nadtlenek reaguje z CO

2

, tworząc

węglan sodu i tlen

2Na

2

O

2

+ 2CO2 2Na

2

CO

3

+ O

2

•tlenek sodu otrzymujemy w reakcji nadtlenku
sodu z sodem

Na

2

O

2

+ 2Na

2Na

2

O

•w reakcjach z wodą tworzy zasady i wydziela
się wodór

Właściwości potasu

•reagując z tlenem, tworzy ponadtlenek potasu

K + O

2

KO

2

•Otrzymany ponadtlenek potasu może reagować
z potasem, tworząc kolejno nadtlenek i tlenek
potasu

KO

2

+ K

K

2

O

2

(nadtlenek potasu)

K

2

O

2

+2K 2K

2

O (tlenek potasu)

•w reakcjach z wodą tworzy zasady i wydziela
się wodór

Aktywność litowców rośnie wraz ze wzrostem
promienia atomowego, czyli rośnie od litu do
fransu.

Barwienie płomienia przez związki litowców

Nazwa

Barwa płomienia

lit

karminowa

sód

żółta

potas

fioletowa

rubid

czerwono-fioletowa

cez

niebieska

Związki litowców barwią płomień na
charakterystyczny kolor, co pozwala na
identyfikację związków.

ZASTOSOWANIE LITOWCÓW

•litu używa się przede wszystkim jako dodatku do
stopów;

•lit stosuje się również jako anody w ogniwach;
•sód używany jest do produkcji nadtlenku sodu oraz
otrzymywania w laboratoriach niektórych związków
organicznych;

•sód stanowi składnik niektórych stopów. Stosowany
jest również w technice oświetleniowej, w tzw.
lampach sodowych dających charakterystyczne żółte
światło;

•ciekły sód znalazł zastosowanie jako czynnik
chłodzący w niektórych typach reaktorów
jądrowych.

Pozostałe pierwiastki z grupy litowców ze względu
na dużą aktywność i trudności w otrzymywaniu nie
mają praktycznego zastosowania. Jedynie cez
stosowany jest w fotokomórkach.