KLASA I
PRZEDMIOT

USTALANIE PRZYCZYN I

OKOLICZNOŚCI WYPADKÓW

PRZY PRACY ORAZ CHORÓB

ZAWODOWYCH

LEKCJA 25



ANALIZA PRZYCZYNOWO-SKUTKOWA
WYPADKU PRZY PRACY I DZIAŁANIA
PROFILAKTYCZNE

PODSTAWOWE ZASADY
BADANIA WYPADKÓW

1.

Badanie faktów

2.

Analiza faktów

3.

Zaplanowanie działań

Ad. 1 Badanie faktów



Ustalić jak największą liczbę faktów
jak tylko jest możliwa – nie określając
przy tym winy lub odpowiedzialności,



Ustalić co się stało i jakie warunki
miały na to wpływ,



Przeprowadzić rozmowy z możliwie
największą liczbą osób,



Zebrać wszystkie fakty dotyczące tego
wypadku: obserwacje,zdjęcia,szkice itp.,



Obowiązuje zasada najpierw identyfikacja
faktów a później ich ocena,



Badanie faktów służy także do badania
przyczyn pośrednich tj. uwarunkowań,
które mogą mieć wpływ na stanowisko
pracy i wykonywane na nim działania.



Działaniom profilaktycznym można nadawać formę i

rangę zakładowego programu blokady

zidentyfikowanej przyczyny wypadku, gdzie

wszystkie poczynania w tym zakresie powinny być

udokumentowane. Skuteczność takiego programu

jest uzależniona od stopnia realizacji wytyczonych

mierzalnych celów, zastosowania specjalistycznych

metod badania wypadków takich jak metoda MORT

czy SCAT oraz wykorzystania wskaźników

ilościowych i jakościowych. Jeśli pomimo

przeprowadzonego programu zdarzenia wypadkowe

powstają nadal inicjowane tą samą przyczyną, to

można wyprowadzić wniosek podważający trafność

rozpoznania przyczyny, poprawność projektu

działań profilaktycznych i ich stosowalność.

Metoda MORT

Metoda MORT polega na analizie

zaniedbań kierownictwa i
wynikającego z nich nadmiernego
ryzyka, w oparciu o schemat logiczny
(drzewo MORT).

Metoda MORT (management
oversight and risk tree)

W metodzie MORT zakłada się, że

kierownictwo ponosi
odpowiedzialność za ryzyko związane
z prowadzoną działalnością.

W metodzie MORT jest zastosowane

tzw. drzewo błędów MORT, które może
być wykorzystane w dwojaki sposób:
do opracowania programów poprawy
warunków pracy (tzw. pozytywne
drzewo MORT) oraz do analizy
wypadków (tzw. drzewo błędów MORT).

MORT dysponuje analitycznym

drzewem logicznym, które
przedstawia wzajemne relacje
między zagrożeniami, stratami i
elementami programu zapewniania
bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie.

Na użytek metody MORT stworzono

specyficzną definicję wypadku przy pracy,
która brzmi: wypadek jest to niepożądany
przepływ energii lub ekspozycja na
szkodliwe czynniki środowiskowe, które ze
względu na brak zabezpieczeń (środków
redukcji ryzyka - barier) prowadzą do
wystąpienia urazów lub szkód materialnych.

Metoda MORT jest zbudowana w sposób

ułatwiający analizę i wyeliminowanie
ocen subiektywnych bądź ograniczenie
obszaru analizy wyłącznie do przyczyn
bezpośrednich, nie zawsze związanych z
systemem zarządzania
bezpieczeństwem jako elementem
działalności przedsiębiorstwa.

Zastosowanie metody MORT pozwala na

analizę: potencjalnych zagrożeń dla
poszczególnych stanowisk w systemie
produkcji, obiektów podlegających
narażeniom, użytych środków ochronnych i
zabezpieczających, w tym środków
prewencyjnych (rozwiązań organizacyjnych,
środków ochrony zbiorowej i indywidualnej).

Badanie relacji zachodzących między

wskaźnikami wypadków urazowych i

wydarzeń wypadkowych bezurazowych

zostały zapoczątkowane już przez H.

Heinricha w 1931 r. Autor w swoich badaniach

wykazuje, że dla każdego nieszczęśliwego

wypadku powodującego uraz, istnieje wiele

podobnych wypadków, które nie powodują

urazu. Na podstawie analizy dostępnych

danych autor wnioskuje, że na 330 wypadków

tego samego rodzaju, przytrafiających się tej

samej osobie, 300 nie powoduje urazu, 29

powoduje średnie obrażenia, 1 – poważny

uraz bądź nieobecność w pracy

Przykład:
Podczas cięcia deski operator piły tarczowej

stracił kciuk, gdy popchnął deskę w kierunku piły

własnymi

rękami,

co

było

pogwałceniem

przepisów. Zeznał, że zawsze tak wykonywał

swoją pracę i nigdy nie ucierpiał. Wykonywał tę

czynność 20 razy dziennie przez około 3 miesiące,

co daje liczbę 1500 wystawień na działanie

niebezpiecznego czynnika. W tym czasie kilka

razy doznał niewielkich nacięć i kilkuset otarć.

Heinrich na podstawie podobnych

temu przykładów i liczb wnioskuje o
słabości teorii, że poważne urazy lub
poważne wypadki powinny być
podstawą działań prewencji
wypadkowej.



metoda SCAT – Systematic Cause
Analyais Technique – Systematyczna
Analiza Przyczyn Wypadków jest
algorytmem

przeznaczonym

do

analizy wypadków przy pracy oraz
zdarzeń potencjalnie wypadkowych

Algorytm systematyzuje

prowadzenie analizy wypadków przy
pracy i zdarzeń potencjalnie
wypadkowych, uwzględniając bardzo
szeroko wszystkie możliwe przyczyny
mające lub mogące mieć znaczenie.

Ze względu na dużą ilość stosowanych

róznych modeli, które często pokrywają się
i uzupełniają w pewnych obszarach,
istnieje potrzeba wy-konania połączonego
modelu wypadku przy pracy, który łączyłby
cechy

opisanych

modeli,

a

przeprowadzona z jego zastosowaniem
analiza

pozwoliłaby

zidentyfikować

przyczyny i okoli-czności wypadku, a także
dostarczyłaby danych do profilaktyki.
Zidentyfikowane przyczyny i okoliczności
wypadków mogą umożliwić wype-łnienie
dokumentów wypadkowych.

Model taki powinien spełniać
następujące cechy:



umożliwienie opisu wydarzenia wypadkowego,



zidentyfikowanie przyczyny bezpośredniej i

pośredniej wypadku,



określenie wzajemnych powiązań pomiędzy

przyczynami,



umożliwienie ustalenia działań profilaktycznych,



odpowiednie umiejscowienie tych działań we

wszystkich fazach wypadku,



powiązanie z elementami ryzyka zawodowego,



dostarczenie danych potrzebnych do wypełnienia

statystycznej karty wypadku.

Inne metody wykorzystywane z

zakresie badań prew



Metoda WAIT



Metoda TOL



Metoda analizy bezpieczeństwa pracy



Metoda „Co – gdy”



Analiza w oparciu o model OARU



Analiza drzewa przyczyn



Metoda analizy odchyleń



Metoda transferu energii



Metoda „4 x dlaczego?"

Pytanie



Która z opisanych metod analizuje
zaniedbania kierownictwa?