DEFINICJA METODY NAUCZANIA

METODA TO ZBIÓR CZYNNOŚCI, ŚRODKÓW I

SPOSOBÓW POSTĘPOWANIA STOSOWANYCH

ŚWIADOMIE DO OSIĄGNIĘCIA OKREŚLONEGO CELU.



DROGA, SPOSÓB POSTĘPOWANIA



JEST SKIEROWANA NA CEL

„METODY NAUCZANIA ĆWICZEŃ RUCHOWYCH TO

SPOSOBY, ZA POMOCĄ KTÓRYCH W PRACY

DYDAKTYCZNEJ ĆWICZĄCY, POD KIERUNKIEM

NAUCZYCIELA, OPANOWUJĄ UMIEJĘTNOŚCI, NAWYKI

RUCHOWE I ZWIĄZANE Z NIMI WIADOMOŚCI.”

METODA WYCHOWANIA W KULTURZE
FIZYCZNEJ

Metoda wychowania w kulturze

fizycznej to wyodrębniony sposób

postępowania wychowawcy

polegający na wywieraniu

określonego wpływu na aktywność

wychowanka związaną z

dokonywaniem zmian w strukturze

ciała i jego funkcjach

fizjologicznych, zdobywaniem

wiadomości i umiejętności

związanych z kulturą fizyczną oraz

kształtowaniem pozytywnych

postaw wobec niej.

Metody wychowania fizycznego

można klasyfikować w zależności

od przyjętego kryterium podziału.

Stąd w literaturze funkcjonuje

wiele różnych systematyk.

PODZIAŁ METOD:

M. Niewiadomski:



metody poglądowe - oddziałujące

na analizator wzroku; opierają się

na dydaktycznej zasadzie

poglądowości, umożliwiając naukę

poszczególnych aktów ruchowych

poprzez pokaz, demonstrację,

wykorzystanie ilustracji, rysunków,

zajęć, kinogramów, oglądanie

imprez sportowych itp. Stosuje się

je przede wszystkim podczas

nauczania ruchów prostych.

Stosując tą metodę pamiętać

należy o kierowaniu obserwacją,

odwołaniu się do uprzednich

doświadczeń, spostrzeżeń czy

wrażeń.



metody słowne ujęcia ruchu -

oddziałujące na analizator słuchu;

oparte są na dydaktycznych zasadach

świadomości i aktywności ucznia.

Wykorzystuje się tutaj opis,

wyjaśnienie, pogadankę. Słowa

powinny być proste, komunikatywne i

dostosowane do poziomu

intelektualnego uczniów. Dość często

zachodzi tu potrzeba indywidualnych

wyjaśnień, zwracania szczególnej

uwagi na najtrudniejsze elementy

ruchu, a nawet dyskusji z

wychowankiem.



metody działania praktycznego -

oddziałujące na analizator

sensomotoryczny; ma zastosowanie w

przypadku doskonalenia uprzednio

poznanych ćwiczeń. W praktyce

metoda ta polega na wielokrotnym

powtarzaniu określonego ćwiczenia aż

do wytworzenia nawyku lub

stereotypu ruchowego.

Wymienione metody występują

łącznie.

PODZIAŁ METOD:

L. Denisiuk, A. Kalinowski:



metoda syntetyczna – polega na

nauczaniu ćwiczenia z
zachowaniem od początku pełnej
jego struktury i właściwej
kolejności. Pokazanie „ruchu” w
całości, bez dzielenia go na
elementy składowe, odpowiada
psychice dziecka. Pozawala
dzieciom zrozumieć istotę i
mechanizm całego ruchu, co
prowadzi do opanowania
określonej umiejętności w krótkim
czasie. Metodę tę stosuje się przy
nauczaniu ruchów prostych, np.
biegu, skoku, rzutu.



metoda analityczna – polega na
rozłożeniu całości na takie
części, które dadzą się nauczyć
oddzielnie. Stosując ją dąży się
do nauczania skomplikowanych
ćwiczeń przez rozczłonkowanie
ich na proste elementy, przez
opanowanie każdego z nich. Po
wyuczeniu części ćwiczenia jak
najszybciej łączy się je w całość.



metoda kombinowana
(kompleksowa) – polega na
naprzemiennym lub
równoległym stosowaniu dwóch
wyżej wymienionych metod.

Podstawą trzeciego podziału
metod jest realizacja konkretnego
zadania ruchowego podczas lekcji
wychowania fizycznego. Według S.
Strzyżewskiego do tej grupy
zalicza się:



metody reproduktywne



metody proaktywne



metody kreatywne

PODZIAŁ METOD:

METODY REPRODUKTYWNE

Zadania w nich są ściśle określone,
wymagające ścisłego sterowania,
działającego na zasadzie „bodziec
– reakcja”. Ćwiczenie ma tylko
jedno rozwiązanie, takie jakie
założył nauczyciel. Dziecko jest
obiektem zabiegów nauczyciela.
Te metody nie rozwijają
samodzielności.

METODY REPRODUKTYWNE



związane z teorią behawioralną,
zakładającą, że istotę
działalności człowieka stanowi
reagowanie na bodźce
zmysłowe



przygotowanie ucznia do życia
polega na wyćwiczeniu
wykonywania określonej pracy
w określonych warunkach



głównym celem nauczania jest
wyposażenie ucznia w bogaty
zasób technik



układem aktywnym jest
środowisko a uczeń układem
reaktywnym

METODY REPRODUKTYWNE



Metoda naśladowczo –
ścisła



Metoda zadaniowa –
ścisła



Metoda
programowanego
uczenia się

METODA NAŚLADOWCZO – ŚCISŁA

Nauczyciel stawia uczniów w
sytuacji przymusowej.
W tym celu szczegółowo określa
ćwiczenia, a uczniowie
wielokrotnie ściśle je
odtwarzają. Wykonywanie
ćwiczenia jest nagradzane lub
karane. Uczniowie są
przedmiotem manipulacji „w
rekach” nauczyciela, skutkiem
czego uczniowie najczęściej nie
przykładają znaczenia do tego
co robią.

METODA NAŚLADOWCZO – ŚCISŁA

CECHY:



Odtwarzanie pokazanego

wzorca ruchu.



Jedno rozwiązanie, założone

przez nauczyciela.



Uczeń jest sterowany

zewnętrznymi bodźcami
środowiskowymi, głównie przez
nauczyciela.



Aby osiągnąć cel – nawyk –

trzeba wykonać ćwiczenie wiele
razy.

Zasięg tej metody
współcześnie radykalnie się
ogranicza.

NEGATYWNE SKUTKI:



obniżenie zdolności sterowania

sobą



zwiększone zapotrzebowanie na

impulsy zewnętrzne dla

podtrzymania aktywności



brak zdolności do zmiany

postępowania w zmiennych

okolicznościach



bierność i brak inicjatywy,

niesamodzielność



brak własnego zdania



schematyczność postępowania w

sytuacjach objętych nawykiem i

utrudnienie wytwarzania się

nowych form zachowania

dostosowanych do zmiennych

elementów rzeczywistości



zachowanie reproduktywne może

łatwo przerodzić się w formę

dominującą

Zadania powinny być
wykonywane przy świadomym
i aktywnym udziale ucznia.
 
Przypadki, w których jest
niezbędne:



sekcje sportowe



procesy nauczania, w których

występuje niebezpieczeństwo
wypadku – pływanie,
narciarstwo, rzuty i skoki.

METODA ZADANIOWA – ŚCISŁA

Nauczyciel stawia uczniów w sytuacji
zadaniowej-ścisłej, tzn. takiej, w której
cel, jaki ma być osiągnięty, jest ściśle
określony i uczniowie przykładają do
niego określoną wartość. Zadanie
postawione przez nauczyciela jest
osobistym wewnętrznie
akceptowanym zadaniem dla każdego
ucznia. W ten sposób uczniowie stają
się podmiotami sytuacji zadaniowej i
działają z ukierunkowaniem na cel.
Nauczyciel jest kierownikiem procesu
nauczania i współpracuje z uczniami
w osiąganiu wyników. Głównym
motywem działania uczniów jest
sytuacja zadaniowa i odpowiednia
atmosfera wychowawcza. Metoda ta
najpełniej przejawia swoje walory w
procesie nauczania ruchu
prowadzącym do opanowania ściśle
określonego nawyku ruchowego.

Droga prowadząca do opanowania
nawyku ruchowego jest zazwyczaj
jednoznacznie określona w postaci
tzw. ciągów metodycznych: np.
skok wzwyż

Uczniowie biorą świadomy i
aktywny udział, osiągając
konkretne i zamierzone
umiejętności, wiadomości
i nawyki.

ETAPY:

I.

Wytworzenie

prawidłowego
wyobrażenia.

II.

Wielokrotne

powtarzanie –
powstaje stereotyp
dynamiczny.

III.

Przekształcanie

umiejętności w
nawyk .

PROCES KSZTAŁTOWANIA
UMIEJĘTNOŚCI
I NAWYKÓW ODBYWA SIĘ W
NASTĘPUJĄCEJ KOLEJNOŚCI:

I.

Uświadomienie uczniom nazwy
i znaczenia danej umiejętności.

II.

Podanie reguł działania dla
poprawnego wykonania ruchu.

III.

Wzorowy pokaz danej
czynności.

IV.

Wykonywanie przez uczniów
ćwiczenia pod kontrolą
nauczyciela.

V.

Samodzielnie, systematyczne
wykonywanie ćwiczeń,
rozłożonych w odpowiednim
czasie.

METODA PROGRAMOWANEGO
UCZENIA SIĘ:

Podobna jest do metody

zadaniowej ścisłej.

Nauczyciel nie podaje jednak

celu na żywo, lecz w postaci

broszury lub tablic

informacyjnych, a uczeń

samodzielnie uczy się,

kontroluje, koryguje i ocenia

się.
 
Uczeń samodzielnie uczy się

określonego zadania

ruchowego przy pomocy

przygotowanego przez

nauczyciela programu w

postaci broszury lub tablic

poglądowych z odpowiednimi

instrukcjami.

METODA PROGRAMOWANEGO
UCZENIA SIĘ:



wykonywanie czynności
prowadzących najkrótszą drogą
do opanowania nowych
umiejętności ruchowych



uczeń ma pełną swobodę
uczenia się, samokontroli i
samooceny



eliminuje sytuacje sprzyjające
tworzeniu się błędów



wytwarza u uczniów postawę
aktywności i zaangażowania



indywidualizuje treści i tempo
uczenia się



dostarcza motywów uczenia się

METODY PROAKTYWNE

Zadania w nich są
częściowo określone,
zapewniając dzieciom
pewną swobodę w działaniu,
przyczyniając się do ich
aktywności. Jednak dzieci
nie są w pełni samodzielne,
ale pośrednio kierowane
przez nauczyciela.

Uczeń nie tylko powinien coś
wiedzieć, umieć, robić pewne
rzeczy, lecz także chcieć.
Podstawowym warunkiem
efektywności procesu kształcenia i
wychowania jest zaktywizowanie
samego ucznia.

„W regulacji działania człowieka
podstawową rolę odgrywają
motywacje, stany napięcia
emocjonalnego, które zmierzają do
rozładowania.”

Siłą napędową (motywacyjną)
wszelkich działań są potrzeby.

MECHANIZMY MOTYWACYJNE

Istnieją dwa mechanizmy
motywacyjne przy uczeniu
się:

I.

Mechanizm zewnętrzny –

zadania ruchowe mogą w
różnym stopniu odpowiadać
potrzebom i pragnieniom
młodzieży.

II.

Mechanizm wewnętrzny –

zadania ruchowe mogą
zaskakiwać ucznia swoją
nowością i
niekonwencjonalnością,
powodując zaciekawienie.

Chcąc zaktywizować uczniów w

procesie wychowania w kulturze

fizycznej, należy zalecać im możliwie

atrakcyjne zadania ruchowe, zgodnie

z ich potrzebami rozwojowymi.

Ponadto uczeń powinien wykonywać

zadania samodzielnie, stosując

samokontrolę i samoocenę.

Wzorcowymi metodami w tej

grupie są:



Metoda zabawowa



Metoda zadaniowa (bezpośredniej

celowości ruchu)



Metoda programowego usprawniania

się

METODA ZABAWOWA

Zabawa to swobodne działanie.
Nakazana zabawa nie jest już
zabawą. Zbiorem norm i sposobów
porządkujących działania
wychowawcze w zabawie jest
metoda zabawowa.
 
Zabawa sama w sobie jest formą
spontanicznego zachowania się
dziecka, natomiast metodą jest
zespół celowych czynności
wychowawcy zmierzający do
nadania zabawom
uporządkowanego charakteru oraz
osiągnięcia określonych celów
wychowawczych i kształcących,
przy zachowaniu możliwie dużej
swobody działania i atmosfery
radości.

METODA ZABAWOWO –
NAŚLADOWCZA

Nauczyciel stwarza sytuację

zadaniową polegającą na

wywołaniu u dzieci określonego

myślowego obrazu przedmiotu czy

zjawiska, którego istotą jest ruch.

Zadaniem dzieci może więc być

naśladowanie czynności ludzi,

zwierząt, postaci z bajek, ruchy

mechanizmów, a także zjawisk

przyrody. Wyzwolone ruchy

naśladowcze dzieci powinny być

swobodne i możliwie dynamiczne.

Nie wolno pozwalać na wykonanie

ruchów niezgodnych z zasadami

bezpieczeństwa lub zasadami

higienicznymi.

METODA ZABAWOWO –
NAŚLADOWCZA



dziecko ilustruje ruchem znane
mu z doświadczenia proste
czynności ludzi i zwierząt, ruch
maszyn i pojazdów



wyobrażenia dzieci w wyniku
bezpośredniej obserwacji lub
nawiązaniu do przeżyć dzieci



należy dać dzieciom dużo
swobody i pobudzić ich
inicjatywę i fantazję



objaśnienie ruchu powinno być
krótkie, zrozumiałe, obrazowe,
dostosowane do poziomu dzieci

METODA ZABAWOWO – KLASYCZNA

Źródłem i inspiracją aktywności
ruchowej dzieci w tej metodzie
jest sytuacja pedagogiczna, w
której podstawową rolę
porządkującą i organizującą
działania dzieci stanowi fabuła (w
zabawie) lub przepis (gry ruchowe
i mini - gry).
Fabuła i przepisy określają w
sposób bardzo atrakcyjny
zadania i cele do osiągnięcia
przez uczniów. Są to podstawowe
czynniki motywacyjne.
 



fabuła i przepis stają się

czynnikiem sterującym zabawą
dzieci



wychowawca bawi się razem z

dziećmi lub czuwa nad
przebiegiem

ODPOWIEDNI DOBÓR ZABAW TO
MIĘDZY INNYMI:

I.

Zapewnienie wszechstronnego

ruchu wszystkim uczestnikom
zabawy

II.

Uwzględnienie w zestawie

możliwie największej ilości
rodzajów zabaw i gier

III.

Dostosowanie treści zabaw do

warunków, w jakich się odbywa

IV.

Dobra organizacja

DOBRA ORGANIZACJA



wybór odpowiedniego miejsca

– najodpowiedniejszym

miejscem dla zabawy jest

niezbyt duża otwarta

przestrzeń w terenie, np.

boisko sportowe, stadion

miejski, place zabaw



umiejętne kierowanie grupą –

najodpowiedniejszą liczebnie

grupą jest 18-20 uczniów;

zasadą dla prowadzącego w

czasie trwania zabawy jest nie

przerywanie jej jeśli nie jest to

konieczne



przestrzeganie

bezpieczeństwa – utrzymanie

odpowiedniej dyscypliny,

eliminowanie brawury i

brutalności, przestrzeganie

zasad gry i przewidywanie

skąd może nadejść zagrożenie



dobór i prawidłowe

wykorzystanie przyborów –
wcześniejsze przygotowanie
odpowiednich przyborów,
zapoznanie uczestników z
przyborem (nazwa umiejętności
trzymania i posługiwania się);
uczy porządku, oszczędza czas,
wyrabia dyscyplinę i
umiejętność podporządkowania
się przepisom. W zasadzie na
jednego ćwiczącego powinien
przypadać jeden przybór.



właściwe wykorzystanie sytuacji
wychowawczych – każda zabawa
przeprowadzona prawidłowo
kształci i wychowuje (pomoc
słabszemu, poszanowanie mienie
społecznego, odpowiedzialność
jednostki za powodzenie grupy,
umiejętność zachowania się po
przegranej, obowiązkowość,
karność, uczciwość, przytomność
umysłu, dzielność itp.).



odpowiednia postawa
prowadzącego – prowadzący
spełnia rolę kierownika, ale nie
dyryguje. Ważny jest sposób
poruszania się, wygląd, głos,
umiejętność oceniania wyników i
sprawiedliwość oraz pogoda i
humor. Prowadzący powinien
włączać się do gry.

METODA ZADANIOWA
(BEZPOŚREDNIEJ CELOWOŚCI RUCHU)

Nauczyciel stwarza sytuację
polegającą na zaleceniu
wykonania określonego zadania
prostego w odpowiednio
wybranej pozycji wyjściowej.
Wykonanie zadania jest dla
uczniów celem bezpośrednim.
Właściwy cel jest ukryty i znany
nauczycielowi.

GIMNASTYCZNA METODA ZADANOWA
ROMUALDA CZYŻEWSKIEGO

Metoda gimnastyczna bezpośredniej
celowości ruchu polega na
wyrozumowanym zastosowaniu
odpowiednio dobranej pozycji
wyjściowej z zaaplikowanym
następnie ruchem o z góry
zapowiedzianym celu bezpośrednim,
wykonywanym z użyciem przyborów
pomocniczych: piłeczki, krążka, linki,
pudełeczka wysuwalnego.

Przykłady zadań:



w klęku podpartym: - „Pokaż ręką

sufit”



stanie na jednej nodze: - „Napisz

swoje imię”



w siadzie skrzyżnym: - „Pokaż

ścianę za sobą”

Metodę zadaniową łączy z

metodą naśladowczą ten sam

cel – uzyskanie sprawności

ruchowej i dobrej postawy, ale

osiągamy go w inny sposób –

przez wykonanie określonego

zadania ruchowego, np.

przełożenie szarfy pod

kolanem w postawie stojąc

jednonóż, pokazywanie sufitu

prawą i lewą ręką w klęku

podpartym.

Dziecko, wykonując taki ruch,

stara się dokładnie spełnić

polecenie.

METODA PROGRAMOWEGO
USPRAWNIANIA SIĘ

Podobna jest do metody
programowego uczenia się. Różnica
dotyczy celów, które pragnie się
osiągnąć za ich pomoc ą. Pogram
usprawniania się nie wymaga od
ucznia tak wielkiego wysiłku
intelektualnego i skupienia uwagi, jak
program uczenia się techniki ruchu.

Ścieżka zdrowia to specjalnie
wytyczona trasa, zaprogramowana i
wyposażona w zestaw urządzeń do
ćwiczeń oraz tablic objaśniających
sposoby wykonywania przewidzianych
programem ćwiczeń. Uczestnik
samodzielnie przebywa trasę, realizuje
kolejno zaprogramowane ćwiczenia
zgodnie z informacjami zawartymi na
tablicach.

ŚCIEŻKI ZDROWIA

ŚCIEŻKA BIEGOWA – trasa dł.
2000-3000m.; trasę pokonuje się na
przemian marszem i biegiem,
skracając odcinki marszu i
zwiększając odcinki pokonywane
biegiem; wzrasta wydolność układu
oddechowego i układu krążenia
oraz ogólna wytrzymałość
organizmu.
 
ŚCIEŻKA SPRAWNOŚCIOWA –
1500-2500m.; elementy marszu,
biegu, ćwiczeń kształtujących z
ćwiczeniami na przyrządach
rozstawionych przy trasie; wpływa
korzystnie na układ oddechowy,
krążenia, mięśniowy, kostno-
stawowy, a także na kształtowanie
poszczególnych cech
motorycznych.

ŚCIEŻKI ZDROWIA

ŚCIEŻKA ĆWICZEBNA – 300-500m.;
szereg urządzeń do ćwiczeń w
niewielkiej odległości od siebie;
regeneruje organizm, intensyfikuje
wysiłek i wymaga większej kondycji.
 
ŚCIEŻKA TESTOWA – 6 punktów
służących kontroli precyzji ruchu,
muskulatury brzucha, siły skoczności i
mięśni nóg, wytrzymałości, równowagi
oraz siły; określenie aktualnego
poziomu sprawności osobistej.
 
ŚCIEŻKA OBCIĄŻENIOWA – tor
treningowy z większą liczbą ćwiczeń i
prób, wymagających dużej sprawności
i wytrzymałości; trening sportowy.

METODY KREATYWNE

Inaczej metody twórcze; zadania w
nich mają charakter zadań
otwartych, zupełnie nieznanych, z
którymi dzieci spotykają się po raz
pierwszy.

Działaniem twórczym A.
Góralski nazywa tylko takie
działanie, gdy jest ono
„warunkowane przez potrzebę
osiągania wartości i podejmowanie
sytuacji niedostateczności środków
lub sposobów”.

DO NAJISTOTNIEJSZYCH CECH METOD
TWÓRCZYCH NALEŻĄ:



podmiotowe traktowanie ucznia



pełna samodzielność uczniów w
rozwiązywaniu zadań i
problemów ruchowych



czynnikami motywującymi
uczniów do działania są
informacje o wartościach kultury
fizycznej, aspiracje, oczekiwania,
konflikty informacyjne oraz
wyniki własnej czynności, mające
charakter nagród i kar



uczeń stosuje w procesie
działania samokontrolę i
samoocenę oraz zdobywa
podstawy samodoskonalenia się

METODY KREATYWNE:



Metoda improwizacji
(ekspresji) ruchowej –
ruchowej ekspresji
twórczej LABANA



Metoda Karla Orffa



Metoda Weroniki
Sherborne



Metoda problemowa

METODA IMPROWIZACJI (EKSPRESJI)
RUCHOWEJ

Zwana inaczej metodą ruchowej
ekspresji twórczej LABANA
Nauczyciel stawia uczniów w sytuacji
zadaniowej, którą uczniowie powinni
samodzielnie, twórczo rozwiązać,
przy czym każde rozwiązanie
zademonstrowane przez ucznia
przyjmuje się jako poprawne.

Na grunt polski przytransportowana
przez W. Gniewkowskiego.
Oparta na ruchu twórczym, zwana w
Polsce także „improwizacją
ruchową”, daje nauczycielowi dużą
swobodę wyboru i pobudza go do
komponowania zadań ruchowych.

Pozostawienie ćwiczącym całkowitej

swobody wyboru sposobu wykonania

postawionego zadania ruchowego.

Trzeba ćwiczącym wyjaśnić , co mają

robić, natomiast jak mają to robić –

zależy od ich inwencji twórczej,

pomysłowości, fantazji, poczucia

estetyki, nabytych doświadczeń

ruchowych.

Posługuje się różnymi formami ruchu i

metodami pracy, a mianowicie: krótka

opowieść ruchowa, nabywanie

doświadczeń ruchowych przez

odkrywanie, eksperymentowanie,

naśladownictwo (zamierzone),

badanie, forma zabawowo-

naśladowcza, improwizacja ruchowa,

inscenizacja, sceny mimiczne,

pantomima, dramat, groteska,

elementy gimnastyki artystycznej i

akrobatyki, zabawy oraz elementy

sportu, ćwiczenia muzyczno – ruchowe

i tańce, zadania ruchowe z przyborem

lub bez, układy ruchowe kompozycji

własnej.

Dziecko ma wykazać własną
pomysłowość.
 
Rola nauczyciela sprowadza
się do:

I.

Przygotowania stanowisk

ćwiczebnych

II.

Zapewnienia ogólnych

warunków bezpieczeństwa

III.

Regulowania zmian

IV.

Ogólnego nadzoru

pedagogicznego

Działalność ruchową w swojej
gimnastyce Laban zawarł w 16
generalnych tematach, z których
każdy uwzględnia inny charakter
ruchu, bądź różnorodne kombinacje
czynności. Tematy zostały
podzielone na dwie grupy: dla
niezaawansowanych i dla
zaawansowanych.

1.

Wyczucie (świadomość) własnego

ciała.
- chód, biegi, obroty

2.

Wyczuwanie (świadomość) ciężaru

(siły).
- chwyt, podnoszenie, noszenie,
zgniatanie, uderzanie

DZIAŁALNOŚĆ RUCHOWA

3.

Wyczucie (opanowanie)
przestrzeni
- siady, leżenia, klęk, lekki
przysiad

4.

Rozwijanie wyczucia płynności
ruchu, ciężaru ciała oraz
przestrzeni i czasu
- ruchy lokomocyjne mogą
przyjąć formy zabawowe,
taneczne – wykonywane w
rytmie klaskania, śpiewu,
instrumentów perkusyjnych lub
muzyki

5.

Kształtowanie umiejętności
współdziałania z partnerem lub
grupą
- materiał ćwiczebny można
podzielić na 4 grupy:
naśladowanie ruchów partnera,
wspólny taniec, dialog ruchowy,
statuetki, ćwiczenia z
przyborami

6.

Użycie własnego ciała jako
narzędzia w różnych
czynnościach utylitarnych
- np. ramiona, a zwłaszcza
dłonie, służą do wykonywania
zadań bardziej precyzyjnych i
delikatnych niż nogi; ręce
służą do gromadzenia,
rozdzielania, rzucania,
chwytania

7.

Rozpoznanie i doskonalenie
podstawowych rodzajów akcji
ruchowych
- 8 grup akcji ruchowych:
pchnięcia, cięcia, płynięcie,
ślizganie, wykręcanie,
naciskanie, drganie, klepanie

8.

Kształtowanie wyczucia rytmu
pracy
- służy wykazaniu, że ruch
twórczy oraz rytm, jaki mu
towarzyszy, wywodzi się z pracy i
podlega tym samym zasadom, co
ruchy pracy
– wiosłowanie, bieganie przez
płotki

METODA KARLA ORFFA

Jest to metoda powszechnie znana i
stosowana w pedagogice
wychowania muzycznego. W swym
ogólnych charakterze zbliżona jest
do metody labanowskiej. Orff
wyeksponował 3 elementy
stanowiące filary jego metody:
muzykę, słowo, ruch.

Kulturę rytmiczną – muzyczną
dziecka rozwijał w ścisłej korelacji z
kulturą słowa i estetyką ruchu.
Nawiązywał do tradycyjnych,
zanikających we współczesnych
czasach, zabaw, tańców, muzyki,
porzekadeł, legend, baśni. Zachęcał
dzieci do komponowania własnych
melodii z użyciem instrumentów
perkusyjnych i w oparciu o teksty
wyliczanek, wierszyków, przysłów
interpretowanych ruchem.

METODA WERONIKI SHERBORNE

Duże możliwości budowania
właściwych relacji i przełamywania
dystansu pomiędzy nauczycielem i
uczniem dają zajęcia wychowania
fizycznego, a zwłaszcza ten rodzaj
aktywności, jaki proponuje
Weronika Sherborne.

Stworzona przez nią metoda Ruchu
Rozwijającego odwołuje się do
wczesnych doświadczeń
dziecięcych i obejmuje kolejne:
- rozwijanie świadomości własnego
ciała poprzez ćwiczenia prowadzące
do poznania i wyczuwania
poszczególnych części i całego ciała

- rozwijanie świadomości
przestrzeni i działania w niej
poprzez ćwiczenia pozwalające
zdobyć pewność siebie i poczucie
bezpieczeństwa w otoczeniu oraz
korzystać z „przestrzennej
wolności”
- rozwijanie umiejętności dzielenia
przestrzeni z innymi ludźmi i
nawiązywania z nimi bliskiego
kontaktu poprzez ćwiczenia
ułatwiające nawiązanie kontaktu
początkowo z jednym partnerem,
potem współpracę z większą
grupą i poczucie więzi
wspólnotowej

Dla prawidłowego rozwijania
wzajemnych kontaktów,
wzajemnego poznawania siebie
ważne są relacje występujące w
doświadczeniach ruchowych, a
wynikające ze związków
międzyludzkich. Sherborne dzieli
je na 3 grupy:

1.

Relacja opiekuńcza, czyli „z”

- czynności ruchowe z
partnerem, z których jeden jest
bierny a drugi aktywny, stając
się niejako opiekunem.
Partnerzy, wymieniają się rolami,
uczą się wzajemnie zrozumienia
potrzeb i możliwości drugiej
osoby, zaufania.

2.

Relacja „przeciwko”

- to ćwiczenia, które mają

uświadomić dzieciom ich własną
siłę przy współdziałaniu z
partnerem. Pozbawione są
rywalizacji, sposób
wypróbowania sił i zmiana ról z
atakującego na broniącego się
jest kontrolowany.

3.

Relacja „razem”

- obejmuje ćwiczenia wymagające

jednakowego zaangażowania
partnerów. Ćwiczenia
wymagające utrzymania
równowagi i maksymalnej
koncentracji oraz umiejętności
„wsłuchiwania się” nawzajem w
siebie. Zaufanie, zrozumienie,
współpraca, równy wkład wysiłku
fizycznego.

Stosowanie metody
Sherborne prowadzi do
integracji klasy i uczy
pokonywania dystansu, jaki
tworzy się w codziennych
relacjach pomiędzy
nauczycielem i uczniem
oraz między uczniami.

METODA PROBLEMOWA

Nauczyciel stawia uczniów w
sytuacji problemowej, tzn. w takiej,
z którą uczeń spotyka się po raz
pierwszy i nie zna sposobu jej
rozwiązania. Uczniowie
samodzielnie rozwiązują sytuację,
tworzą program (pomysł)
rozwiązania problemu i weryfikują
jego poprawność w praktycznym
działaniu. Prowadzenie zajęć tą
metodą powoduje drastyczne
obniżenie intensywności wysiłku
fizycznego, gdyż poprawne
rozwiązanie jest automatycznie
zakończeniem zadania.

W. Okoń:
„Najogólniej biorąc przez nauczanie
problemowe rozumiemy zespół takich
czynności, jak organizowanie sytuacji
problemowych, formułowanie
problemów, udzielanie uczniom
niezbędnej pomocy w rozwiązywaniu
problemów i sprawdzaniu tych
rozwiązań, wreszcie kierowanie
procesem systematyzowania i
utrwalenia tak uzyskanej wiedzy.”

„Problemem dydaktycznym jest
trudność praktyczna lub teoretyczna,
której samodzielne rozwiązanie uczeń
zawdzięcza własnej aktywności
badawczej. Tłem tej trudności jest
zwykle celowo zorganizowana
sytuacja, w której uczeń kieruje się
określonymi potrzebami zmierza do
pokonania trudności, a przez to
zdobywa nową wiedzę i nowe
doświadczenia.”

METODA PROBLEMOWA

Nauczyciel stawia uczniów w
sytuacji problemowej, tzn. w takiej,
z którą uczeń spotyka się po raz
pierwszy i nie zna sposobu jej
rozwiązania. Uczniowie
samodzielnie rozwiązują sytuację,
tworzą program (pomysł)
rozwiązania problemu i weryfikują
jego poprawność w praktycznym
działaniu. Prowadzenie zajęć tą
metodą powoduje drastyczne
obniżenie intensywności wysiłku
fizycznego, gdyż poprawne
rozwiązanie jest automatycznie
zakończeniem zadania.

ELEMENTY STRUKTURY
PROBLEMOWEJ

Struktura każdego problemu
posiada dwa zasadnicze
elementy:

1)

Cel, do którego człowiek

zmierza.

2)

Dane początkowe, czyli

informacje zawarte w sytuacji
problemowej.

Problemy otwarte – brak danych o
możliwych rozwiązaniach problemu.
Problemy zamknięte – dany jest pełny
zbiór możliwych rozwiązań; należy wybrać
jeden z nich.
Problemy konwergencyjne – mają tylko
jedno poprawne rozwiązanie.
Problemy dywergencyjne – mogą mieć
wiele poprawnych rozwiązań.

Przykładowe problemy
charakterystyczne dla kultury
fizycznej:

-

Jak wygrać mecz ze znanym

równorzędnym przeciwnikiem?

-

Jakich zmian dokonać w drużynie po

przerwie, aby wzmocnić atak (obronę
itp.) i wygrać mecz?

FAZY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW:

I.

Dostrzeganie problemu.

II.

Analiza sytuacji problemowej –
analiza informacji zawartych w
sytuacji problemowej i struktury
celu.

III.

Wytwarzanie pomysłów
rozwiązania – hipotezy, metody,
sposoby itp.

IV.

Weryfikacja pomysłów –
sprawdzenie ich wartości.

PRZESZKODY W ROZWIĄZYWANIU
PROBLEMÓW:

I.

Błędne nastawienie –
człowiek zastawia się
„sztywno” na określony
kierunek poszukiwań i nie
zmienia go

II.

Fiksacja funkcjonalna –
specyficzna funkcja
przedmiotu utrudnia
zastosowanie go w nowy
sposób; dyspozycyjność
funkcji – umiejętność
zastosowania tego samego
przedmiotu w różny sposób.

METODY WYCHOWANIA
MORALNEGO
I SPOŁECZNEGO:

- Metody wpływu osobistego –
sygnalizowanie wychowankowi
swojego stanowiska i sugerowanie
czego się od niego oczekuje

- Metoda wpływu sytuacyjnego :
a) Nagradzanie wychowawcze
b) Karanie wychowawcze
c) Instruowanie
d) Organizowanie doświadczeń
wychowanka
e) Wywołanie antycypacji następstw
zachowań społeczno-moralnych
f) Przydzielenie funkcji i ról
społecznych
g) Ćwiczenie

- Metoda wpływu społecznego:
a) Modyfikacja celów zespołu
b) Kształtowanie norm postępowania
obowiązujących w zespole
c) Przekształcenie struktury
wewnętrznej zespołu
d) Nadawanie właściwego kierunku
działania kontroli społecznej w zespole

- Metoda kierowania
samowychowaniem
a) Idealizacja
b) Samopoznanie
c) samoocena wstępna
d) aspiracje perfekcjonistyczne
e) decyzje samorealizacyjne
f) działania samowychowawcze
g) samoocena końcowa