Przegląd testów



Możliwości:



- zdolności (inteligencja)



- wyznaczniki efektywności (jak sprawnie)



Testy mocy – bez ograniczenia czasowego;
testy szybkości - z ograniczeniem czasowym



Preferencje:



- zainteresowania (co )



- style poznawcze (w jaki sposób)



Zdolności:



Dyspozycje instrumentalne
(pozamotywacyjne) warunkujące
efektywność uczenia się i wykonywania
poszczególnych działań



Werbalne (językowe)



Liczbowe (matematyczne)



Abstrakcyjno-logiczne (rozumowanie)



Wzrokowo-przestrzenne



Społeczno-emocjonalne



Werbalne (językowe):



Łatwość opanowywania języków i

sprawność w posługiwaniu się nimi –

precyzyjne rozumienie i płynne wytwarzanie

wyrazów, fraz i zdań, prawidłowe

posługiwanie się regułami gramatycznymi i

ortograficznymi, wyczucie stylu, używanie

idiomów, przenośni, metafor, itd.



Liczbowe (matematyczne)



Łatwość dostrzegania relacji ilościowych,
sprawność wykonywania działań
arytmetycznych, łatwość rozumowania w
przypadku stosowania materiału liczbowego
(np. łatwość opanowywania i stosowania
wzorów matematycznych)



Abstrakcyjno-logiczne



Sprawność rozumowania indukcyjnego i
dedukcyjnego na materiale abstrakcyjnym
(pojęcia, symbole) - np. klasyfikowanie,
analogie, wnioskowanie sylogistyczne

(prawda, fałsz)



Wzrokowo-przestrzenne



Umiejętność dostrzegania różnic między
przedmiotami, umiejętność operowania
reprezentacjami umysłowymi przekształceń
i przemieszczeń fizycznych (np. rotacja
wyobrażeniowa)



Społeczno-emocjonalne



Łatwość rozumienia i interpretowania
sytuacji społecznych.



Umiejętność dostrzegania niewerbalnych
przejawów emocji oraz prawidłowe
rozumienie werbalnych i niewerbalnych
emocji.



Różnice intraindywidualne



Zróżnicowany poziom różnych zdolności w
przypadku tej samej osoby



Wniosek dla diagnozy: konieczność
stosowania diagnozy profilowej.



Dostępne testy dla dorosłych:



WAIS-R, APIS-P, APIS-Z, TIS, Omnibus



Zmienna – zdolności



Analiza profilowa – zdolności:
matematyczno-logiczne, werbalne,
logiczno-werbalne, do reprodukcji nabytej
wiedzy.



60 zadań zamkniętych (po 15 na skalę).



Zmienna – zdolności



Analiza profilowa – zdolności: abstrakcyjno-
logiczne, werbalne, wzrokowo-przestrzenne,
społeczne



105 zadań w 8 testach (5 po 15 zadań i 3 po
10 zadań)



Zmienna – inteligencja ogólna i dwa
czynniki składowe: rozumowanie i wiedza



60 zadań: antonimy, sylogizmy, analogie
werbalne, szeregi liczb, wyrażenia
frazeologiczne



Tylko dla osób z co najmniej średnim
wykształceniem.



Dwa główne sposoby rozumienia:



- suma posiadanych zdolności



- zdolność ogólna („g” Spearmana)



Zgodnie z nimi rozwój inteligencji to:



- rozwój każdej ze zdolności osobno



- poszczególne zdolności rozwijają się w
toku rozwoju inteligencji ogólnej
(różnicowanie)



Inteligencja skrystalizowana: pomiar
różnych zdolności (profil + wynik ogólny)



Inteligencja płynna: pomiar potencjału
intelektualnego, niezależnego od
doświadczeń



(czy jest to w ogóle możliwe ?)



Założenie : Uniwersalność materiału i

operacji umysłowych wykorzystywanych w

zadaniach.



Krytyka:



1. Testy oparte na materiale

geometrycznym nie są „czyste kulturowo”



2. Nie ma „czystego kulturowo” materiału

ani operacji umysłowych



Wniosek: Testy mogą mieć jedynie

zredukowany czynnik kulturowy



Cztery wersje dla dorosłych:



TMS-K wersja klasyczna;



TMS-R – wersja równoległa;



TMS-Plus – nowa wersja klasycznej



TMS-Z – wersja dla zaawansowanych



(część I – 12 zadań ćwiczeniowych,



część II - 36 zadań zasadniczych)



Wersje dla dzieci i młodzieży: WISC-R, APIS-
P,



TMS-K



Inne testy:



DSR - Dziecięca Skala Rozwojowa (od 2
miesięcy do 3 lat)



Columbia (od 4 do 10 lat) bada zdolność do
rozumowania: test tablic – dziecko wskazuje
niepasujący element (3 próbne – 67
właściwych)



Leiter – Międzynarodowa Wykonaniowa
Skala Leitera – dzieci od 3 do 15 lat, normy
dla dzieci głuchych, 52 zadania – klocki.



DMI-2 – Diagnoza Możliwości
Intelektualnych, dzieci w wieku 6 – 13 lat,
diagnoza w oparciu o sprawność operacj9i
konkretnych



Wobec zadań: mała trafność „ekologiczna” –
oderwanie od życia



Wobec standaryzacji – pozorna
sprawiedliwość



Wobec ujęcia liczbowego – ogranicza
praktyczną użyteczność diagnozy



Wobec trafności – rzadko uzyskujemy dane
o trafności prognostycznej



Ocena myślenia operacyjnego –

umiejętność klasyfikacji: prostej,

hierarchicznej, multiplikacyjnej



Ocena myślenia operacyjnego na poziomie

formalnym: rozwiązywanie sylogizmów



Ocena krytycyzmu myślenia:

powstrzymywanie się przed odpowiedzią,

pomijanie nieistotnych informacji



Cel: określenie „strefy najbliższego
rozwoju” (Wygotski)



- umiejętność skorzystania z naprowadzanie
na właściwe rozwiązanie

Funkcje wykonawcze: nadzorcze,

kontrolujące i kierujące aktywnością
poznawczą WCST (Test Sortowania z
Wisconsin)

Uwaga: Test Uwagi i Spostrzegawczości TUS



Zainteresowania – dwa pytania podstawowe:



- kategoryzacja



- sposób pomiaru



Kategoryzacja (przykład):



- Dane



- Rzeczy



- Ludzie



- Idee



Diagnoza:



Zainteresowań konkretnymi czynnościami:
językowo-logiczne, matematyczno-logiczne,
praktyczno-techniczne, praktyczno-
estetyczne, opiekuńczo-usługowe,
kierowniczo-organizacyjne, biologiczne.



Preferencji dla określonych warunków pracy:



- planowanie lub improwizacja



- słabo bądź silnie stymulujące środowisko



Preferencja dla określonych czynności
(tak/nie)



Ocena w skali chęci lub niechęci do
wykonywania określonych zadań



Wybór czynności



Wykonywanie próbek różnych zadań



Preferencje dotyczące sposobu
funkcjonowania poznawczego



- uwarunkowane osobowościowo



- nie wiążą się z inteligencja ogólną



- nie podlegają globalnemu wartościowaniu
(lepsze/gorsze)



- nie są jednakowo użyteczne w konkretnych
sytuacjach



Impulsywność – tendencja do szybkiego
rozwiązywania problemów poznawczych i
popełniania dużej liczby błędów



Refleksyjność – tendencja do długiego
namysłu i wyboru poprawnego rozwiązania



Test Porównywania Figur i Kształtów MFF
(tylko dla dzieci w wieku szkolnym)



FCZ-KT – (Formalna Charakterystyka
Zachowania – Kwestionariusz
Temperamentu) test oparty na Regulacyjnej
Teorii Temperamentu – pozwala na analizę
profilową



EAS – oparty na teorii Bussa-Plomina



PTS – oparty na teorii Pawłowa



Skala Jawnego Niepokoju – Jaki jesteś (dla
dzieci i młodzieży)



STAI – Inwentarz Stanu I Cechy Lęku (teoria
Spielbergera) – istnieje też wersja dla dzieci



Kwestionariusz Nadziei Podstawowej KNS –
wersja dla dorosłych, BHI-12 – wersja dla
młodzieży



Kwestionariusz do badania Kryzysu w
Wartościowaniu KKW



Skala Postaw Być i Mieć



Skala Wartości Schelerowskich



Inwentarz Osobowości – NEO-FFI i NEO-PI-R



oparte o koncepcję Wielkiej Piątki



CISS - kwestionariusz radzenia sobie w
sytuacjach stresowych



IPP – kwestionariusz do oceny płci
psychologicznej



Skala Dyrektywności



UMACL – Przymiotnikowa Skala Nastroju



Skala Dyrektywności – do badania
osobowości autorytarnej



Dwie wersje – pełna 26 pytań i skrócona 15
pytań



Brak dobrych norm



UMACL – nastrój jako doświadczenie
afektywne: pobudzenie napięciowe,
pobudzenie energetyczne, tonus
hedonistyczny (skala przymiotnikowa)



Testy diagnostyczne uszkodzeń CUN (testy
organiczne)



- Test Pamięci Wzrokowej Bentona



- DUM Diagnoza Uszkodzeń Mózgu



- MINIMENTAL – Krótka Skala Oceny Stanu
Umysłowego



- RFTT – Test Płynności Figuralnej Ruffa



Większość popularnych testów ma wersje

komputerowe.



Zalety:



- szybkie i bezbłędne liczenie wyników



- możliwość badania wielu osób naraz



- możliwość tworzenia własnej bazy danych a

w konsekwencji własnych norm.



Wady:



- brak obserwacji



- brak norm (zakłada się, że normy są takie

same)