PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

SPOŁECZNA

SPOŁECZNA

Przedmiot zainteresowania

Przedmiot zainteresowania

pedagogiki społecznej

pedagogiki społecznej



Przedmiotem jest środowisko wychowawcze

Przedmiotem jest środowisko wychowawcze

człowieka. Interesuje się nie tylko najbliższym

człowieka. Interesuje się nie tylko najbliższym

środowiskiem, ale także tym co dociera do niego

środowiskiem, ale także tym co dociera do niego

w sposób pośredni np., przez media. Skupia się

w sposób pośredni np., przez media. Skupia się

na tym jak środowisko wpływa na wychowanie,

na tym jak środowisko wpływa na wychowanie,

analizuje warunki umożliwiające zaspokajanie

analizuje warunki umożliwiające zaspokajanie

potrzeb rozwojowych człowieka w różnych

potrzeb rozwojowych człowieka w różnych

okresach jego życia i różnych sytuacjach, jest

okresach jego życia i różnych sytuacjach, jest

jednocześnie teorią i praktyką środowiska.

jednocześnie teorią i praktyką środowiska.

Teoretyzuje to co dzieje się w praktyce i dostarcza

Teoretyzuje to co dzieje się w praktyce i dostarcza

teorii którą wykorzystuje się w praktyce .

teorii którą wykorzystuje się w praktyce .

Obszary zainteresowań:

Obszary zainteresowań:



Środowisko życia człowieka:

Środowisko życia człowieka:

*środowisko naturalne – rodzina, grupa

*środowisko naturalne – rodzina, grupa

rówieśnicza

rówieśnicza

*środowisko wychowania

*środowisko wychowania

instytucjonalnego – kulturowo –

instytucjonalnego – kulturowo –

oświatowe, opiekuńczo – wychowawcze

oświatowe, opiekuńczo – wychowawcze

*instytucje wychowania pośredniego –

*instytucje wychowania pośredniego –

telewizja, media, zakład pracy

telewizja, media, zakład pracy

Rodzaj działalności:

Rodzaj działalności:



*działalność socjalno – wychowawcza w tym

*działalność socjalno – wychowawcza w tym

opiekuńczo – wychowawcza

opiekuńczo – wychowawcza

* działalność kulturalna w tym społeczno – kulturalna

* działalność kulturalna w tym społeczno – kulturalna

* Problemy sieroctwa: problem rodziny niepełnej,

* Problemy sieroctwa: problem rodziny niepełnej,

rodziny czasowo niepełnej, problem kompensacji

rodziny czasowo niepełnej, problem kompensacji

sieroctwa poprzez rodzinne formy kompensacji np.

sieroctwa poprzez rodzinne formy kompensacji np.

rodziny zastępcze, kompensacja całkowita

rodziny zastępcze, kompensacja całkowita

* Formy pomocy rodzinie i dziecku

* Formy pomocy rodzinie i dziecku

* Pozarządowe formy pomocy: Stowarzyszenia

* Pozarządowe formy pomocy: Stowarzyszenia

Społeczne, Fundacje Społeczne, Ruchy Społeczne

Społeczne, Fundacje Społeczne, Ruchy Społeczne

* Problemy czasu wolnego, badanie go w aspekcie

* Problemy czasu wolnego, badanie go w aspekcie

wartości wychowawczych i patologii zachowań

wartości wychowawczych i patologii zachowań

dewiacji

dewiacji

Rodzaj działalności:

Rodzaj działalności:



*Media, telewizja, multimedia w aspekcie szans

*Media, telewizja, multimedia w aspekcie szans

rozwoju człowieka i zagrożeń

rozwoju człowieka i zagrożeń

* Problem przemian zachodzących w środowisku

* Problem przemian zachodzących w środowisku

życia człowieka na skutek transformacji społ.,

życia człowieka na skutek transformacji społ.,

polit., ekonomicznej, kulturowej. Skutki tej

polit., ekonomicznej, kulturowej. Skutki tej

transformacji: bezrobocie, bezdomność, ubóstwo,

transformacji: bezrobocie, bezdomność, ubóstwo,

wzrost agresji, przestępczość. Bada te problemy z

wzrost agresji, przestępczość. Bada te problemy z

punktu widzenia dziecka, funkcjonowania rodziny,

punktu widzenia dziecka, funkcjonowania rodziny,

jej dysfunkcjonalności

jej dysfunkcjonalności

* Problem wartości

* Problem wartości

* Mała ojczyzna – środowisko lokalne,

* Mała ojczyzna – środowisko lokalne,

* Duża ojczyzna – problem integracji Europy,

* Duża ojczyzna – problem integracji Europy,

kształtowania określonych postaw, tolerancji wobec

kształtowania określonych postaw, tolerancji wobec

inności, kształtowanie tożsamości.

inności, kształtowanie tożsamości.

ZADANIA PEDAGOGIKI

ZADANIA PEDAGOGIKI

SPOŁECZNEJ

SPOŁECZNEJ



* Zajmowanie się instytucjami, które osobom i

* Zajmowanie się instytucjami, które osobom i

zbiorowością w różnym wieku udzielają wymaganej

zbiorowością w różnym wieku udzielają wymaganej

opieki i pomocy.

opieki i pomocy.

* Działanie, tworzenie, przebudowywanie

* Działanie, tworzenie, przebudowywanie

środowiska jednostki- jak postępować , jak zmierzać

środowiska jednostki- jak postępować , jak zmierzać

do wytyczonego celu.

do wytyczonego celu.

* Organizowanie środowiska wychowawczego.

* Organizowanie środowiska wychowawczego.

Analiza warunków umożliwiających zaspokajanie

Analiza warunków umożliwiających zaspokajanie

potrzeb rozwojowych człowieka (grup ludzkich) w

potrzeb rozwojowych człowieka (grup ludzkich) w

różnych fazach jego życia i różnorodnych sytuacjach

różnych fazach jego życia i różnorodnych sytuacjach

życiowych ( w pracy, nauce, zabawie, czasie

życiowych ( w pracy, nauce, zabawie, czasie

wolnym, w miejscu zamieszkania, rodzinie, grupie

wolnym, w miejscu zamieszkania, rodzinie, grupie

rówieśniczej, i towarzyskiej działalności kulturalnej i

rówieśniczej, i towarzyskiej działalności kulturalnej i

w innych formach aktywności ludzkiej).

w innych formach aktywności ludzkiej).

ZADANIA PEDAGOGIKI

ZADANIA PEDAGOGIKI

SPOŁECZNEJ

SPOŁECZNEJ



* Koncentruje się na środowisku życia

* Koncentruje się na środowisku życia

jednostek lub grup oraz na instytucjach

jednostek lub grup oraz na instytucjach

celowo powołanych w społeczeństwie

celowo powołanych w społeczeństwie

do realizacji zadań wychowawczych.

do realizacji zadań wychowawczych.

* Przekształcanie środowiska ze

* Przekształcanie środowiska ze

względu na cele.

względu na cele.

*zmiana niekorzystnych warunków

*zmiana niekorzystnych warunków

rozwojowych

rozwojowych

*ulepszanie wpływów pozytywnych

*ulepszanie wpływów pozytywnych

FUNKCJE I TEREN DZIAŁANIA

FUNKCJE I TEREN DZIAŁANIA

PEDAGOGA SPOŁECZNEGO

PEDAGOGA SPOŁECZNEGO



ped społeczny, pracownik socjalny --> pracownik

ped społeczny, pracownik socjalny --> pracownik

socjalny jest zawsze pedagogiem społecznym, ale

socjalny jest zawsze pedagogiem społecznym, ale

pedagog społeczny nie zawsze jest pracownikiem

pedagog społeczny nie zawsze jest pracownikiem

socjalnym.

socjalnym.

FUNKCJE: mają świadomość niskiej, społecznej

FUNKCJE: mają świadomość niskiej, społecznej

pozycji swego zawodu, trudności w realizacji zadań

pozycji swego zawodu, trudności w realizacji zadań

zawodowych to:

zawodowych to:

- problem z klientami pomocy społecznej,

- problem z klientami pomocy społecznej,

- praca w trudnych środowiskach, zagrożenie

- praca w trudnych środowiskach, zagrożenie

fizyczne;

fizyczne;

- przeciążenie pracą, przenoszenie negatywnych

- przeciążenie pracą, przenoszenie negatywnych

napięć na życie prywatne, trudności największe to

napięć na życie prywatne, trudności największe to

alkoholizm i bezrobocie.

alkoholizm i bezrobocie.



POMOC osobom i rodzinom, którym w

POMOC osobom i rodzinom, którym w

świetle prawa nie powinni korzystać z

świetle prawa nie powinni korzystać z

pomocy społecznej: - ma zarzuty

pomocy społecznej: - ma zarzuty

środowiska, że niesłusznie i

środowiska, że niesłusznie i

niesprawiedliwie przyznaje pomoc tym

niesprawiedliwie przyznaje pomoc tym

ludziom, - obowiązują go przepisy – nie jest

ludziom, - obowiązują go przepisy – nie jest

w stanie udowodnić ze petent przyniósł

w stanie udowodnić ze petent przyniósł

zaniżone dochody naciągacze i oszuści

zaniżone dochody naciągacze i oszuści



- pomoc rodzinie, gdzie nie ma poważnej patologii

- pomoc rodzinie, gdzie nie ma poważnej patologii

FUNKCJE: ekonomiczna, - szybka reakcja-->

FUNKCJE: ekonomiczna, - szybka reakcja-->

funkcja interwencyjna, - opiekuńczo –

funkcja interwencyjna, - opiekuńczo –

wychowawcza i pielęgnacyjna, - profilaktyczna, -

wychowawcza i pielęgnacyjna, - profilaktyczna, -

diagnostyczna, - badawczo – naukowa, -

diagnostyczna, - badawczo – naukowa, -

teoretyczna, - terapeutyczna, - terapeutyczno –

teoretyczna, - terapeutyczna, - terapeutyczno –

kompensacyjna, - doradczo – instruktorska, -

kompensacyjna, - doradczo – instruktorska, -

wspierająca kreatywna, - socjalna, socjalizacyjna,

wspierająca kreatywna, - socjalna, socjalizacyjna,

- kształcąca, - kulturalno – oświatowa, -

- kształcąca, - kulturalno – oświatowa, -

integracyjno – koordynująca, - menedżerska

integracyjno – koordynująca, - menedżerska

organizacyjna

organizacyjna



TEREN: - środowisko lokalne, - domu dziecka, -

TEREN: - środowisko lokalne, - domu dziecka, -

rodzina, świetlice szkolne, środowiskowe,

rodzina, świetlice szkolne, środowiskowe,

socjoterapeutyczne, zakładowe, - domy pomocy

socjoterapeutyczne, zakładowe, - domy pomocy

społecznej osób starszych, samotnej matki,

społecznej osób starszych, samotnej matki,

młodych matek, dla niepełnosprawnych fizycznie,

młodych matek, dla niepełnosprawnych fizycznie,

- schroniska bezdomnych, pogotowia opiekuńcze,

- schroniska bezdomnych, pogotowia opiekuńcze,

- poradnie odwykowe, - internaty bursy nie, --

- poradnie odwykowe, - internaty bursy nie, --

kurator sądowy. – Towarzystwo przyjaciół dzieci, -

kurator sądowy. – Towarzystwo przyjaciół dzieci, -

ośrodki kształcące: dom kultury, - powiatowe

ośrodki kształcące: dom kultury, - powiatowe

centrum pomocy społecznej, - zakłady pomocy:

centrum pomocy społecznej, - zakłady pomocy:

szpitale, ośrodki zdrowia

szpitale, ośrodki zdrowia



PRACOWNIKIEM SOCJALNYM może być osoba,

PRACOWNIKIEM SOCJALNYM może być osoba,

która ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe,

która ma odpowiednie kwalifikacje zawodowe,

tzn. ukończoną szkołę pracowników

tzn. ukończoną szkołę pracowników

socjalnych lub studia wyższe o kierunku -

socjalnych lub studia wyższe o kierunku -

praca socjalna, polityka społeczna,

praca socjalna, polityka społeczna,

resocjalizacja, socjologia, pedagogika,

resocjalizacja, socjologia, pedagogika,

psychologia i inne pokrewne.

psychologia i inne pokrewne.

Pracownik socjalny powinien dysponować

Pracownik socjalny powinien dysponować

rozległą wiedzą społeczną i umiejętnością

rozległą wiedzą społeczną i umiejętnością

posługiwania się metodami pracy socjalnej.

posługiwania się metodami pracy socjalnej.



Za ojczyznę pracy socjalnej uważa się

Za ojczyznę pracy socjalnej uważa się

USA. --> praca socjalna wyrastała ze

USA. --> praca socjalna wyrastała ze

spontanicznie tworzonych różnych form

spontanicznie tworzonych różnych form

samopomocy, które nie tylko miały służyć

samopomocy, które nie tylko miały służyć

osobom pozbawionym innych form

osobom pozbawionym innych form

zabezpieczenia. – Stany zjednoczone były

zabezpieczenia. – Stany zjednoczone były

nie tylko terenem dynamicznego rozwoju

nie tylko terenem dynamicznego rozwoju

praktycznej działalności socjalnej. Tu

praktycznej działalności socjalnej. Tu

tylko teren dynamicznego rozwoju

tylko teren dynamicznego rozwoju

praktycznej działalności socjalnej.

praktycznej działalności socjalnej.



Tu też pojawiły się pierwsze prace teoretyczne

Tu też pojawiły się pierwsze prace teoretyczne

poświęcone metodom socjalnej. Tu też pojawiły

poświęcone metodom socjalnej. Tu też pojawiły

się pierwsze prace teoretyczne poświęcone

się pierwsze prace teoretyczne poświęcone

metodom pracy socjalnej np. M.Richmond

metodom pracy socjalnej np. M.Richmond

pisze o diagnozie społecznej i metodzie

pisze o diagnozie społecznej i metodzie

indywidualnego przypadku. Powstała też w

indywidualnego przypadku. Powstała też w

Ameryce pierwsza szkoła pracy socjalnej,

Ameryce pierwsza szkoła pracy socjalnej,

utworzona w Nowym Yorku w 1897’. W 1925’

utworzona w Nowym Yorku w 1897’. W 1925’

H.Radlińska utworzyła w W-wie w Wolnej

H.Radlińska utworzyła w W-wie w Wolnej

Wszechnicy Polskiej - Studium Pracy Społeczno

Wszechnicy Polskiej - Studium Pracy Społeczno

- Oświatowej. Wykształciła ona wielu

- Oświatowej. Wykształciła ona wielu

pedagogów społecznych, działaczy kulturalno -

pedagogów społecznych, działaczy kulturalno -

oświatowych i pracowników socjalnych.

oświatowych i pracowników socjalnych.



Synonimem pracy socjalnej wg H.

Synonimem pracy socjalnej wg H.

Radlińskiej jest,, praca społeczna”:

Radlińskiej jest,, praca społeczna”:

polega na wydobywaniu i

polega na wydobywaniu i

pomnażaniu sił ludzkich na ich

pomnażaniu sił ludzkich na ich

usprawnianiu i organizacji wspólnego

usprawnianiu i organizacji wspólnego

działania dla dobra ludzi.

działania dla dobra ludzi.



Praca socjalna nakierowana jest na

Praca socjalna nakierowana jest na

realizację trzech podstawowych zadań:

realizację trzech podstawowych zadań:

- socjalizacja i rozwój jednostki, -

- socjalizacja i rozwój jednostki, -

terapia, rehabilitacja, pomoc i ochrona,

terapia, rehabilitacja, pomoc i ochrona,

- zapewnienie dostępu do usług,

- zapewnienie dostępu do usług,

informacji i poradnictwa.

informacji i poradnictwa.



W ustawie o pomocy społecznej z 28

W ustawie o pomocy społecznej z 28

listopada 1990’ praca socjalna

listopada 1990’ praca socjalna

zdefiniowania jest jako działalność

zdefiniowania jest jako działalność

zawodowa skierowana na pomoc

zawodowa skierowana na pomoc

osobom i rodzinom we wzmacnianiu

osobom i rodzinom we wzmacnianiu

lub odzyskaniu zdolności do

lub odzyskaniu zdolności do

funkcjonowania w społeczeństwie.

funkcjonowania w społeczeństwie.



KOMPENSACJA SPOŁECZNA, czyli

KOMPENSACJA SPOŁECZNA, czyli

wyrównywanie braków środowiskowych,

wyrównywanie braków środowiskowych,

utrudniających bieg życia jednostki tej grupy

utrudniających bieg życia jednostki tej grupy

np. rodziny zastępcze, kuratorzy sądowi.

np. rodziny zastępcze, kuratorzy sądowi.



NTERWENCJA- jest działaniem osoby lub

NTERWENCJA- jest działaniem osoby lub

zespołu w rzeczywistości, od której

zespołu w rzeczywistości, od której

pierwotnie nie należeli.

pierwotnie nie należeli.



SŁUŻBAMI SPECJALNYMI - są nazywane

SŁUŻBAMI SPECJALNYMI - są nazywane

zorganizowane, względnie trwałe i

zorganizowane, względnie trwałe i

występujące zespoły ludzi działające w

występujące zespoły ludzi działające w

ścisłym związku lub w ramach pewnych

ścisłym związku lub w ramach pewnych

instytucji i organizacji, których zadaniem

instytucji i organizacji, których zadaniem

jest wspomaganie jednostki rodziny oraz

jest wspomaganie jednostki rodziny oraz

innych grup i zbiorowości w sytuacjach,

innych grup i zbiorowości w sytuacjach,

gdy nie mogą one zaspokoić swoich

gdy nie mogą one zaspokoić swoich

potrzeb na wystarczającym poziomie.

potrzeb na wystarczającym poziomie.



Termin praca socjalna jest wieloznaczny

Termin praca socjalna jest wieloznaczny

i nieostry. Praca socjalna może być też

i nieostry. Praca socjalna może być też

realizowana przez nieprofesjonalistów.

realizowana przez nieprofesjonalistów.

Praca opiekuńcza jest elementem pracy

Praca opiekuńcza jest elementem pracy

socjalnej i związana jest z opieką nad

socjalnej i związana jest z opieką nad

osobami niesamodzielnymi. Praca

osobami niesamodzielnymi. Praca

socjalna może przyjmować

socjalna może przyjmować

zróżnicowane formy - od pomocy

zróżnicowane formy - od pomocy

doraźnej do długofalowych działań

doraźnej do długofalowych działań

wspierających rozwój jednostek i grup.

wspierających rozwój jednostek i grup.

SIŁY SPOŁECZNE (H. Radlińska)

SIŁY SPOŁECZNE (H. Radlińska)



Siły społeczne są to aktualnie

Siły społeczne są to aktualnie

ujawniające się albo ukryte potencjalne

ujawniające się albo ukryte potencjalne

wartości jednostek i grup społecznych ,

wartości jednostek i grup społecznych ,

urządzeń i instytucji , dające pedagogowi

urządzeń i instytucji , dające pedagogowi

społecznemu oparcie w jego pracach ,

społecznemu oparcie w jego pracach ,

jeśli zostaną one zaktywizowane i staną

jeśli zostaną one zaktywizowane i staną

się czynnikami przewodnimi w

się czynnikami przewodnimi w

przebudowie i asymilowaniu wartości.

przebudowie i asymilowaniu wartości.

Kategorie sił społecznych :

Kategorie sił społecznych :



jawne (mobilizujące do działania , do

jawne (mobilizujące do działania , do

przekształcania środowiska)

przekształcania środowiska)



ukryte (utajone , ujawniające się w

ukryte (utajone , ujawniające się w

sytuacjach krytycznych , w odpowiednich

sytuacjach krytycznych , w odpowiednich

warunkach , w określonych okolicznościach -

warunkach , w określonych okolicznościach -

gdy zabraknie sił jawnych); jednostek lub

gdy zabraknie sił jawnych); jednostek lub

grup społecznych , urządzeń , instytucji -

grup społecznych , urządzeń , instytucji -

każdy człowiek może być siłą społeczną ,

każdy człowiek może być siłą społeczną ,

ponieważ w każdym tkwi pewien potencjał

ponieważ w każdym tkwi pewien potencjał

możliwości ; siłą społeczną mogą być też

możliwości ; siłą społeczną mogą być też

urządzenia lub instytucje , które pomagają i

urządzenia lub instytucje , które pomagają i

ułatwiają pracę .

ułatwiają pracę .



--Aleksander Kamieński wyróżnia siły

--Aleksander Kamieński wyróżnia siły

jednostkowe: przywódcy opinii publicznej w

jednostkowe: przywódcy opinii publicznej w

środowisku, realizatorzy pragnień

środowisku, realizatorzy pragnień

zbiorowych, promotorzy nowych form

zbiorowych, promotorzy nowych form

zaspokajania potrzeb ludzkich, -siły

zaspokajania potrzeb ludzkich, -siły

zbiorowe grupy społeczne, wzorcowe

zbiorowe grupy społeczne, wzorcowe

instytucje i ruchy społeczne

instytucje i ruchy społeczne



-- Ewa Marynowicz – Hetka pedagog z Łodzi

-- Ewa Marynowicz – Hetka pedagog z Łodzi

uważa, że inicjatywa uruchomienia sił

uważa, że inicjatywa uruchomienia sił

społecznych należy do instytucji

społecznych należy do instytucji

działających w środowisku lokalnym ,,siły

działających w środowisku lokalnym ,,siły

jednostkowe rosną wraz z rozwojem sił

jednostkowe rosną wraz z rozwojem sił

zbiorowych”

zbiorowych”

wolontariat: różne akcje, które dzieją się w

wolontariat: różne akcje, które dzieją się w

świecie, pojedyncze osoby tworzą grupy i

świecie, pojedyncze osoby tworzą grupy i

całe akcje.

całe akcje.



- rozwiązania systemowe i tworzenie

- rozwiązania systemowe i tworzenie

warunków prawnych, działania

warunków prawnych, działania

systemowe, między siłami

systemowe, między siłami

społecznymi a wartościami istnieje

społecznymi a wartościami istnieje

zależność powodująca, że siły

zależność powodująca, że siły

społeczne dynamizują życie w

społeczne dynamizują życie w

środowisku, ukierunkowane na

środowisku, ukierunkowane na

przekazanie i rozwijanie wartości

przekazanie i rozwijanie wartości