Procesy emocjonalne – cz

II

Powtórka

KONTROLA EMOCJI

• Czynnością samokontroli nazywamy

zachowanie inicjowane przez
jednostkę w celu zredukowania
postrzeganej przez nią rozbieżności
między standardem osobistym a
własną emocją lub formą zachowania
(Kofta).

Techniki samokontroli mogą

oddziaływać na

• Sytuację emocjorodną
• Wewnętrzne wyznaczniki emocji, w tym
na:
- komponenty poznawcze
- Komponenty fizjologiczne
• Ekspresję emocji (tłumienie, modyfikacja?)

SAMOKONTROLA NEGATYWNA I POZYTYWNA

KONTROLA NAD SYTUACJĄ

• Unikanie sytuacji emocjorodnych
- Usuwanie bodźców wyzwalających

strach

- Usuwanie bodźców wywołujących złość
• Poszukiwanie i podtrzymywanie

kontaktu z bodźcami emocjorodnymi

• „Robienie czegoś innego” –

uruchamianie nowych reakcji w obliczu
sytuacji popędotwórczych

Odziaływanie na wewnętrzne

wyznaczniki emocji

• Kompotent poznawczy:
- Hamowanie autowerbalizacji emocjorodnych: tłumienie

ciągu myśli emocjorodnych i wytwarzanie ciągu myśli

niezgodnych z poprzednim (Dollard i Miller)

- Emitowanie autowerbalizacji uspokajających

(autoperswazji) – nie eliminacja, ale modyfikacja stanu

emocjonalnego dodatkowymi bodźcami werbalnymi)

- Warunkowanie reakcji na sygnały słowne (technika

Wolpego i Lazarusa)

- Modyfikowanie nastawień interpretacyjnych - np.

zmiana nastawienia z egocentrycznego na zadaniowe

Odziaływanie na wewnętrzne

wyznaczniki emocji

• Komponent fizjologiczny:
- Aktywacja centralna. Wskaźnikiem

jest czynność bioelektryczna mózgu

- Aktywacja obwodowa – wskaźnikiem

są zmiany tętna, ciśnienia krwi,
zmiany w reakcji ektodermalnej
(GSR), zmiany napięcia mięśniowego

Odporność na stres a procesy

tłumienia lęku

• Badania Seymura Epsteina nad

skoczkami spadochronowymi

Dokładnie!

Teorie motywacji

• Biologiczne (w tym psychodynamiczne) – u Ł.

model homeostatyczny – źródłem motywacji

zachowania jest zaburzenie homeostazy

• Teorie uczenia się – u Ł. model podnietowy –

źródłem motywacji zachowana jest bodziec

• Teorie poznawcze – źródłem motywacji

zachowania jest przetwarzanie informacji

• Teorie humanistyczne – wewnętrzne źródło

motywacji

• Motywacja w psychologii topologicznej (K.

Lewin)

Teorie biologiczne

- Teoria ewolucji (Darwin - dobór naturalny)

- Nurt etologiczny (K. Lorenz, N. Tinbergen,I. Eibl-

Eibesfeldt) (instynkt)

- Podejście socjobiologiczne (Dawkins, Wilson, Buss

- samolubny gen)

- Psychodynamiczne teorie motywacji
(a) Z. Freud – popęd życia i popęd przeżycia
(b) K. Horney- lęk podstawowy i potrzeba

bezpieczeństwa oraz konflikt Ja idealnego i

aktualnego

(c) E. Fromm – dążenie do integralności własnej

osoby

(d) H. Sulivan – potrzeba przyjemności i potrzeba

bezpieczeństwa

Przykładowe zagadnienia

• Tłumienie popędów pierwotnych i wtórnych wg Dollarda i

Millera

• Eliminowanie bodźca awersyjnego po sygnale w technika

Wolpego i Lazarusa

• Co ułatwia samokontrolę u osób samoorealizujących się wg

Maslowa?

• Zapotrzebowanie metaboliczne a pobudzenie fizjologiczne

w hipotezie Levensona dotyczącej tłumienia emocji

• Instynkt, reakcja piętna, zasada podwójnej kwantyfikacji

Lorenza

• Wzmocnienie, pomiar siły motywacji, pomiar wielkości

popędu w teoriach behawiorystycznych

• Motywacyjny potencjał pobudzeniowy w teorii Hulla (iloczyn

siły popędu i siły nawyku)

• Najważniejsze odkrycia Tolmana, Lewina, Zeigarnik,

Owsiankiny

• Dwa prawa Yerkesa-Dodsona

• Stosowalność tych praw z punktu widzenia teorii Aptera

• Motyw w ujęciu Obuchowskiego (uświadomienie celu i programu, umożliwiające

podjęcie określonej czynności) i Tomkinsa (sygnał określonej potrzeby,

wymagający emocji). Rola emocji w uruchamianiu programu działania (piloci w

czasie wojny)

• Afekt jako informacja i motywator – badania Damasio nad osobami z

uszkodzeniem płatów czołowych, nastrój w badaniach Schwarza i Clore, Martina

I in.

• Kiedy oczekiwania, aspiracje i marzenia uruchamiają motywację do ich

realizacji?

• Defensywny pesymizm

• Usuwanie niezgodności poznawczej małej, średniej i dużej wg Łukaszewskiego

• Kompleksowe modele dotyczące uruchomienia zachowania dotyczą wartości,

możliwości i afektu

- model Atkinsona I McClellanda: tendencja do podjęcia działania jest iloczynem

wartości celu i subiektywnego prawdopodobieństwa jego osiągnięcia

- model OTIUM (opportunity, time, importance, urgency, means)

• Zabiegi służące podtrzymywanu aktywności: odwracanie uwagi od gratyfikacji

(Mischel i Ebbesen), skupienie się na jej charakterze poznawczym, zamiast

konsumpcyjnego (Kofta), mechanizm segmentyzacji i zwieloktronienia

gratyfikacji (Łukaszewski), magiczna połowa, przekonanie o swobodzie wyboru,

przekonanie o wpływie na zdarzenia (wybór trudnijszych zadań,

korzystniejszych strategii, angażowanie większej energii, lepsza tolerancja dla

informacji o niepowodzeniach – Locke i Latham), informacja zwrotna o wynikach

• Zaniechanie działania – spostrzegany brak postępu, atrybuja osiagnięć do

przyczyn zewnętrznych, brak oczekiwanych gratyfikacji, nasycenie

gratyfikacjami pośrednimi, gratyfikacja zewnętrzna wobec motywacji, zbyt

wysoka motywacja wyjściowa, lęk przed niepowodzeniem lub sukcesem,

pojawienie się ważniejszego działania alternatywnego

• Zakończenie działania – brak rozbieżności między wynikiem założonym i

osiągniętym, znudzenie jednorodną stymulacją, utworzenie „dobrej struktury”.

• Związek między jakością zadań oraz afektem i motywacją –

„prostota” i „znaność”

• Nagrody o charakterze egzogennym i endogennym a

motywacja wewnętrzna wg Kruglanskiego

• Zachowanie przełożonego podwyższające i obniżające

motywację wewnętrzną podwładnych

• Wzorce motywacji osiągnięć (relacja motywu osiągania sukcesu

i motywu unikania porażki) u Atkinsona. Jakie zadania są

preferowane w każdym z wzorców? Model atrybucyjny-potrzeba

uzyskiwania wiedzy o własnych umiejętnościach I

możliwościach. Orientacja na poziom wykonania I na

osiągnięcie mistrzostwa.

• Motywacje związane z obrazem własnej osoby

• Motywacja zadaniowa

• Konflikty motywów wg Kurta Lewina (dążenie-dążenie,

unikanie-unikanie, dążenie-unikanie)

• Jeśli cel wzbudza zarówno tendencję do dążenia, jak i unikania

to w miarę zbliżania się do niego 1) rośnie zarówno siła

dążenia, jak i unikania 2) gradient unikania jest bardziej stromy

od gradientu dążenia (przyrost siły unikania jest szybszy od

przyrostu siły dążenia)

• Teoria samookreślenia Deciego i Ryana – do

podstawowych potrzeb wyznaczających jego

motywację wewnętrzną należą a) potrzeba

kompetencji b) potrzeba autonomii c) potrzeba

kontaktów z innymi. Ludzie mają wrodzoną skłonność

do zaiteresowania nowością I podejmowania wyzwań,

co rozwija ich kompetencję.

• Wysoki i niski poziom ciekawości i eksploracji a

poziom lęku. System aktywacji behawioralnej (BAS)

-przy wykonywaniu czynności gratyfikujących I

hamowania behawioralnego (BIS) – włącza się przy

rozbieżności stymulacji dochodzącej I

oczekiwań.Towarzyszy temu uczucie lęku.

• Niski i wysoki poziom oksydazy monoaminowej a

poszukiwanie mocnych wrażeń.

Niski wiąże się z wysoki

poziomem norepinefryny I gotowością ośrodków gratyfikacji

• Dziedziczność poczucia sprawowania kontroli?
• Wiara w model niezmiennego i zmiennego poziomu

inteligencji a wybór celów