PGI - Państwowy Instytut Geologiczny :: Geologia morza Page 1 of 2
Geologia morza
Idąc brzegiem morza na ogół nie pamiętamy, \
e Polska to nie tylko ląd, a linia brzegowa nie stanowi granicy
państwa. W rzeczywistości do naszego wybrze\
a przylegają Obszary Morskie Rzeczpospolitej Polskiej. To spora
część kraju - a\
30600 km2, co odpowiada 10% naszego terytorium. W skład tych obszarów wchodzą wody
wewnętrzne Zalewów Szczecińskiego i Wiślanego oraz Zatoka Pucka, pas wód terytorialnych o szerokości ok. 12
mil morskich oraz Wyłączna Strefa Ekonomiczna, rozciągająca się od wód terytorialnych po granice rozdzielające
Bałtyk między Polską i krajami sąsiadującymi. Na morzu graniczymy z Niemcami, Danią, Szwecją i Rosją
Fig. 2. Batymetria południowego Bałtyku i Obszary Morskie Rzeczpospolitej Polskiej.
Pod dnem morskim kryje się wiele cennych surowców mineralnych, takich, jak: ropa naftowa, gaz ziemny, sole
potasowe, bursztyn. Inne surowce, równie\
bardzo cenne: minerały cię\
kie, \
wiry i piaski, występują na
powierzchni dna. Cześć z nich jest eksploatowana, lub będzie eksploatowana w najbli\
szym czasie. Dno morskie
jest miejscem szeregu przedsięwzięć hydrotechnicznych. Na otwartym morzu kładzione są rurociągi, kable
energetyczne i telekomunikacyjne, budowane są elektrownie wiatrowe. Na wybrze\
u budowane są porty ,
kolektory ściekowe, mola spacerowe, przystanie rybackie.
Dla celów nawigacyjnych, rybołówstwa, a równie\
i militarnych, potrzebna jest szczegółowa charakterystyka dna,
a zwłaszcza identyfikacja i lokalizacja wszelkich obiektów takich, jak np.głazy i wraki, mogące stanowić przeszkody
w wykorzystaniu dna morskiego. Na dnie morskim znalez
ć mo\
na równie\
wiele niebezpiecznych odpadów; od
amunicji konwencjonalnej i chemicznej, zatopionej po II wojnie światowej, przez składowiska urobku z prac
pogłębiarskich, prowadzonych w portach i na torach podejściowych. Zanieczyszczenia, docierające do morza
rzekami, z powietrza, z portów i miast nadbrze\
nych oraz ze statków, zmieniają wody ale gromadzą się
ostatecznie w osadach dennych.
Ka\
da działalność na morzu, równie\
ta związana z zagospodarowaniem dna, ma wpływ na organizmy \
yjące w
morzu, od tych najprymitywniejszych do ryb, które tak często goszczą na naszych stołach. Wydobycie surowców z
dna morskiego, czy zanieczyszczenie osadów mo\
e niszczyć siedliska wielu organizmów.
Fig. 1. Morze Bałtyckie o powierzchni 415.266 km2 i średniej głębokości 52 m, dzieli się ze względu na
http://www.pgi.gov.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=427&Itemid... 2008-04-17
PGI - Państwowy Instytut Geologiczny :: Geologia morza Page 2 of 2
ukształtowanie linii brzegowej i rzez
bę dna na siedem regionów: Zatokę Botnicką, Morze Botnickie, Zatokę Fińską,
Zatokę Ryską, Bałtyk Właściwy, Morze Bełtów (Cieśniny Duńskie) i Kattegat
Wszystkie rodzaje działalności gospodarczej na morzu, wymagają zebrania szczegółowej informacji o budowie dna
morskiego, charakterze osadów pokrywających dno oraz o budowie geologicznej i procesach niszczenia wybrze\
y.
Dlatego sporządza się ró\
nego rodzaju mapy i przekroje geologiczne, bada skład chemiczny osadów, prowadzi się
badania budowy geologicznej wybrze\
y i monitoruje tempo zachodzących zmian. Aby prawidłowo projektować
prace poszukiwawcze, planistyczne oraz prognozować zmiany jakie zajdą w przyszłości, nale\
y poznać procesy,
jakie zachodziły w morzu w przeszłości. Słu\
ą temu badania i rekonstrukcje historii rozwoju Bałtyku. Wszystkie te
prace, nale\
ą do statutowych obowiązków Oddziału Geologii Morza Państwowego Instytutu Geologicznego.
Autor: Szymon Uścinowicz
Oddział Geologii Morza Państwowego Instytutu Geologicznego
Zamknij okienko
http://www.pgi.gov.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=427&Itemid... 2008-04-17