Ćwiczenia 13
System emerytalny
Przed następnymi zajęciami&
Na zajęciach za dwa tygodnie odbędzie się
kolokwium:
Forma pisemną 6 pytań/zadań,
3 pkt pytanie/max 18 pkt,
Proszę przynieść kalkulator.
Szczegóły: https://e-
uczelnia.uek.krakow.pl/mod/page/view.php?id=44879
2
Składka na ubezpieczenie społeczne w Polsce
Składka ogółem
30,64-33,83%
Emerytalna Rentowa chorobowa Wypadkowa
19,52% 8% 2,45% 0,67-3,86%
Pracownik Pracodawca Pracownik Pracodawca Pracownik Pracodawca
9,76% 9,76% 1,5% 6,5% 2,45% 0,67-3,86%
OFE
Fundusz
Fundusz Fundusz
Fundusz
2,92%*
rentowy
emerytalny chorobowy wypadkowy
12,22%
Subkonto
kapitałowe
4,38%*
 stare
OFE 7,3%
3
1
Ewolucja systemu
emerytalnego 1999-
2014*
Architektura polskiego systemu
emerytalnego  stan na 1.1.1999 r.
I Filar II Filar III Filar
Forma konto ubezpieczonego w ZUS OFE PPE
Charakter
obowiązkowy obowiązkowy dobrowolny
uczestnictwa
Wysokość
12,22% 7,3% dowolna wysokość**
składki
System
repartycyjny kapitałowy kapitałowy
finansowania
emerytura z Funduszu
Świadczenie ?  emerytura dodatkowa
Ubezpieczeń Społecznych
5
Architektura polskiego systemu
emerytalnego  stan na 1.09.2004 r.
I Filar II Filar III Filar
Forma konto ubezpieczonego w ZUS OFE PPE IKE
Charakter
obowiązkowy obowiązkowy dobrowolny
uczestnictwa
Wysokość
12,22% 7,3% dowolna wysokość**
składki
System
repartycyjny kapitałowy kapitałowy
finansowania
emerytura z Funduszu
Świadczenie ?  emerytura dodatkowa
Ubezpieczeń Społecznych
6
2
Architektura polskiego systemu
emerytalnego  stan na 1.05.2011 r.
I Filar II Filar III Filar
subkonto
Forma konto ubezpieczonego w ZUS OFE PPE IKE IKZE
ZUS
Charakter
obowiązkowy obowiązkowy dobrowolny
uczestnictwa
7,3%
Wysokość
12,22% dowolna wysokość**
składki 4,5%* 2,8%*
System
repartycyjny kapitałowy kapitałowy
finansowania
emerytura z Funduszu
Świadczenie emerytura kapitałowa  emerytura dodatkowa
Ubezpieczeń Społecznych
7
Architektura polskiego systemu
emerytalnego  stan na 1.02.2014 r.?
I Filar  II Filar III Filar
subkonto ZUS +
konto ubezpieczonego OFE(obligacje) OFE
Forma PPE IKE IKZE
w ZUS Przenoszenie środków na 10 lat (akcje)
przed emeryturą
Charakter
obowiązkowy obowiązkowy dobrowolny
uczestnictwa
7,30%
7,30% 0,00%
Wysokość lub: ( wybór ubezpieczonego):
12,22% dowolna wysokość**
składki
4,38% 2,92%
System
repartycyjny  kapitałowy kapitałowy
finansowania
emerytura z Funduszu
Świadczenie Ubezpieczeń emerytura kapitałowa  emerytura dodatkowa
Społecznych
8
Funkcjonowanie II filara
Rynek finansowy
Lokowanie
Komisja
środków
Część Nadzór
Nadzoru
Składka na inwestycyjna
Finansowego
II filar składki
Płatnik składek
ZUS OFE
(ubezpieczony)
Przechowywanie
Nieinwestowana
środków i kontrola
zarządzanie
część składki
FUS PTE Depozytariusz
9
3
Wysokość emerytury
Wysokość emerytury (1)
= + +
Część
Część bazowa
uzupełniająca
 emerytura repartycyjna wypłacana z I filara
 emerytura kapitałowa wypłacana z II filara
 emerytura dodatkowa wypłacana z III filara
11
Wysokość emerytury (2)
Kalkulator poglądowy:
(http://emerytura.gov.pl/kalkulator-pogladowy).
Kalkulatory emerytalne:
1.(http://emerytura.gov.pl/oblicz-swoja-emeryture.php).
2.(http://mojaemerytura.zus.pl/kalkulator.asp?id=&version=0).
3. (http://www.ingzycie.pl/przewodnik/kalkulator-emerytalny).
12
4
I Filar
Wysokość emerytury z I Filara
Kapitał odnotowany na koncie
ubezpieczonego w ZUS
(zwaloryzowane: suma składek i
Emerytura Kapitał Początkowy)
w I filarze
(dożywotnia,
=
gwarantowana przez
Średnie - dla obu płci - oczekiwane
państwo,
dalsze trwanie życia  w
wypłacana przez ZUS)
miesiącach
w chwili przejścia na emeryturę
(wg danych statystycznych GUS)
14
Wysokość emerytury z I Filara
Wysokość emerytury z I filara zależeć będzie od:
łącznej kwoty wpłaconych składek;
średniego dalszego trwania życia (a więc wieku
przejścia na emeryturę);
wskaz
nika waloryzacji w poszczególnych latach;
wielkości kapitału początkowego.
15
5
II Filar
Funkcjonowanie II Filara
1. Obowiązkowe uczestnictwo.
2. Prywatne zarządzanie funduszami.
3. Możliwość wyboru funduszu.
4. Emerytura wypłacana po osiągnięciu wieku
emerytalnego.
5. Specjalne regulacje w przypadku śmierci lub
rozwodu uczestnika.
17
Wysokość emerytury z II Filara
Na wysokość emerytury kapitałowej wpływ mają
następujące czynniki:
łączna kwota wpłaconych składek;
średnie dalsze trwania życia (a więc i wiek
przejścia na emeryturę);
stopa zwrotu z inwestycji osiągana przez OFE;
dynamika PKB w oparciu, o którą
waloryzowana jest część świadczenia.
18
6
III Filar
Wysokość emerytury z III filara&
20
Dodatkowe zabezpieczenie emerytalne
III Filar
Sensu largo Sensu stricto
" Pracownicze Programy
" Fundusze inwestycyjne,
Emerytalne (PPE),
" Ubezpieczenia na życie z
UFK, " Indywidualne Konta
Emerytalne (IKE),
" Ubezpieczenia rentowe,
" Lokaty bankowe, " Indywidualne Konta
zabezpieczenia
" Inwestycje na rynku
Emerytalnego (IKZE).
kapitałowym,
" Lokaty w nieruchomości,
" Działa sztuki,
" ...
21
7
Pracownicze Programy Emerytalne
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach
emerytalnych. Dz. U. z 2004 r. Nr 116, poz. 1207 z póz
n. zm.
PPE jest formą dobrowolnego, zbiorowego oszczędzania na
przyszłą emeryturę.
Celem działania PPE jest gromadzenie i pomnażanie środków
uczestników przeznaczonych do wypłaty po osiągnięciu przez nich
wieku  zbliżonego do emerytalnego .
Określenie  program emerytalny jest zastrzeżone wyłącznie dla
PPE.
Pracodawca może prowadzić tylko jeden PPE.
Pracownik zatrudniony u kilku pracodawców może być uczestnikiem
wszystkich programów przez nich prowadzonych.
22
Pracownicze Programy Emerytalne -
formy
Do PPE może przystąpić pracownik który nie ukończył 70 lat i jest
zatrudniony dłużej niż 3 m-ce.
Formy prowadzenia PPE:
1. Fundusz emerytalny.
2. Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do
funduszu inwestycyjnego.
3. Umowa grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem
ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z UFK.
4. Zarządzanie zagraniczne.
23
Składka na PPE
Składka Podstawowa Składka dodatkowa
Finansowanie Pracodawca Pracownik
Określony w umowie zakładowej, Kwota zadeklarowana przez pracownika.
jednakowy dla wszystkich pracowników:
- procent wynagrodzenia,
Sposób ustalania
- procent wynagrodzenia z kwotą
wysokości składki
maksymalną,
- stała kwota.
Nie więcej niż 4,5 krotność przeciętnego
Nie więcej niż 7% wynagrodzenia
Limit wysokości prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego
uczestnika.
składki w gospodarce narodowej rocznie (w 2013 r.  16
708,50 zł).
Warunki finansowe - stanowi koszt uzyskania przychodu - potrącana z wynagrodzenia po opodatkowaniu;
pracodawcy;
- nie jest wliczana do wynagrodzenia
stanowiącego podstawę ustalania
obowiązkowych składek na
ubezpieczenie społeczne;
- zysk z inwestycji środków pochodzących ze składek jest zwolniony z podatku od zysków
kapitałowych ( podatek Belki ),
- środki zgromadzone w PPE podlegają dziedziczeniu i są zwolnione z podatku od spadków i
darowizn.
24
8
Rynek PPE (stan na 31.12.2012)
1160 400000
1138
1140
350000
1120
300000
1100
250000
1080
1060 200000
358 092
1040
150000
1020
100000
1000
50000
980
960 0
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Liczba uczestników PPE ogółem
Liczba pracodawców prowadzących PPE
25
Rynek PPE (stan na 31.12.2012)
1200,00
34,16
30,47
26,34
1000,00
24,49
25,95
800,00 23,33
22,67
600,00
1079,53
1041,85
948,28
864,43
400,00 806,01
724,24
670,37
200,00
0,00
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Składki na PPE dodatkowe (w mln PLN)
Składki na PPE podstawowe (w mln PLN)
W 2012 r. na jednego uczestnika PPE przypadało średnio 23 320 PLN
26
Indywidualne Konto Emerytalne i Indywidualne
Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach
emerytalnych i indywidualnych kontach zabezpieczenia
emerytalnego. Dz. U. 2004 nr 116 poz. 1605.
IKE i IKZE stanowią dobrowolną, zindywidualizowaną i promowaną
przez państwo formę oszczędzania na przyszłe potrzeby w wieku
 zbliżonym do emerytalnego .
IKE i IKZE może założyć osoba fizyczna, która ukończyła 16 lat.
Dopuszczalne jest gromadzenie oszczędności wyłącznie na jednym
IKE i jednym IKZE.
27
9
IKE i IKZE- formy
IKE i IKZE prowadzone są na podstawie umowy zawartej przez
oszczędzającego z instytucją finansową.
1. Fundusz
inwestycyjny Umowa o prowadzenie IKE (IKZE)
2. Dobrowolny fundusz
emerytalny Umowa o prowadzenie IKE (IKZE)
Umowa o świadczenie usług polegających na wykonywaniu zleceń nabycia
3. Podmiot prowadzący
lub zbycia instrumentów finansowych i prowadzenie rachunku papierów
działalność maklerską wartościowych oraz rachunku pieniężnego
Umowa ubezpieczania na życie z ubezpieczeniowym funduszem
3. Zakład ubezpieczeń
kapitałowym
4. Bank
Umowa o prowadzenie rachunku bankowego
28
Składka na IKE i IKZE (1)
IKE IKZE
Limit wpłat 3-krotność przeciętnego 3-krotność przeciętnego prognozowanego
prognozowanego wynagrodzenia wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce
miesięcznego w gospodarce narodowej narodowej (2013 r. 
(2013 r.  11 139 zł). 4 455,60 zł).
Podatek od zysków Tylko w przypadku wcześniejszego Brak.
kapitałowych zwrotu lub zwrotu częściowego.
Wypłata środków 1. Na wniosek oszczędzającego po 1. Na wniosek oszczędzającego, po osiągnięciu
osiągnięciu 60 lat lub nabyciu 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat
uprawnień emerytalnych i ukończeniu na IKZE co najmniej w 5 latach
55 lat oraz pod warunkiem dokonywania kalendarzowych;
wpłat w co najmniej 5 latach 2. W przypadku śmierci oszczędzającego  na
kalendarzowych lub dokonania co wniosek osoby uprawnionej;
najmniej 50% wpłat nie póz
niej niż 5 lat 3. Jednorazowo lub w ratach.
przed złożeniem wniosku o wypłatę;
2. W przypadku śmierci
oszczędzającego  na rzecz osoby
uprawnionej;
3. Jednorazowo lub w ratach.
Wypłata transferowa 1. Na podstawie dyspozycji oszczędzającego lub osoby uprawnionej;
2. Do innej instytucji finansowej prowadzącej IKE/IKZE/PPE;
3. Wyłącznie całość środków.
29
Składka na IKE i IKZE (2)
IKE IKZE
Zwrot środków 1. Przysługuje w razie wypowiedzenia umowy, jeżeli nie ma przesłanek do wypłaty lub wypłaty
transferowej;
2. Konsekwencje podatkowe  brak zwolnień.
Częściowy zwrot Dopuszczalny. Niemożliwy.
Opodatkowanie Wpłaty wliczane do podstawy Wpłaty odliczane od podstawy opodatkowania.
wpłaty/wypłaty opodatkowania. Opodatkowanie wypłat zryczałtowanym podatkiem
Zwolnienie wypłaty z podatku w wysokości 10%.
dochodowego.
Środki podlegają dziedziczeniu i są Środki podlegają dziedziczeniu i są zwolnione z
Dziedziczenie zwolnione z podatku od spadków i podatku od spadków i darowizn. Osoby
darowizn. Wypłata bez podatku dziedziczące są zobowiązane do zapłaty podatku
dochodowego. dochodowego.
Oszczędzający, który dokonał wypłaty nie może ponownie założyć
IKE/IKZE ani dokonywać kolejnych wpłat na istniejące IKE/IKZE.
30
10
Rynek IKE i IKZE (1)
Liczba IKE ogółem
2 000 000 5000
4000
1 500 000
3000
1 000 000
2000
500 000
1000
0 0
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Zakłady ubezpieczeń Fundusze inwestycyjne
Podmioty prowadzące działalność maklerską Banki
Dobrowolne fundusze emerytalne Aktywne IKE
Aktywa na IKE (oś prawa, mln PLN)
31
Rynek IKE i IKZE (2)
Wpłaty na IKE
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
średnia wysokość wpłat na IKE (PLN)
32
Rynek IKE i IKZE (3)
Liczba IKZE w grudniu 2012 r.  496 821.
IKZE, na które dokonano wpłat  32 837.
Wartość wpłat na IKZE  26 211 tys. zł
Średnia wysokość wpłat na IKZE  800
PLN/rok.
33
11
 Czy podniesienie i zrównanie wieku
emerytalnego kobiet i mężczyzn jest
zasadne?
34
Dziękuję za uwagę.
35
12