propozycje zajec czerwiec


Czerwiec
Krąg tematyczny: Z kołca Ęwiata czy zza Ęciany to przyjaciel nasz kochany
Zamierzenia wychowawczo-dydaktyczne:
" Kszta"towanie Ęwiadomej przynaleŻnoĘci do narodu i kraju;
" Przygotowanie do zgodnego wspó"Życia w Europie i Ęwiecie, kszta"towanie tolerancji wobec ludzi innych ras i kultur;
" Rozwijanie orientacji przestrzennej, pos"ugiwanie si´ nazwami kierunków;
" Odczytywanie symboli na mapie i globusie.
Temat dnia Dzia"ania dzieci Co poznaj´, co umiem, co czuj´ Ârodki dydaktyczne
176. W Polsce I.
si´ urodziliĘmy "  Mazurek DÄ…browskiego  wys"uchanie  s"ucham hymnu Polski w postawie stojÄ…cej CD Utwory& cz. 2   Mazurek DÄ…browskiego
hymnu paÅ‚stwowego  odczuwam dum´, Å»e jestem Polakiem (PolkÄ…) (nr 8)
"  Siedmiomilowe buty  zabawa ruchowa  çwicz´ narzÄ…dy mowy mapa fizyczna Polski
z çwiczeniami oddechowymi
II. A.
"  Palcem po mapie  próby odczytywania  poznaj´ map´ Polski mapa fizyczna Polski
mapy Polski (odszukanie stolicy, wi´kszych  wiem, jak nazywa si´ stolica Polski
miast, swojej miejscowoĘci, rzek, gór, morza)  poznaj´ znaczenie umownych znaków
i symboli na mapie
II. B.
"  Razem z Wis"Ä…   zwiedzanie Krakowa,  zdobywam informacje o najwi´kszych albumy o Krakowie, Warszawie i GdaÅ‚sku,
Warszawy, Gdałska, wys"uchanie legendy miastach polskich legenda  Wars i Sawa
 Wars i Sawa  poznaj´ legend´ o za"oÅ»eniu Warszawy
"  Nasza Wis"a  nauka piosenki  poznaj´ s"owa i melodi´ piosenki CD Piosenki cz. 2   Nasza Wis"a (nr 37)
 opowiadam treĘç wys"uchanego utworu
III.
"  Pi´kny jest mój kraj  wykonanie  przygotowuj´ plakat o wybranym regionie duÅ»e arkusze bia"ego papieru, kredki, mazaki,
i prezentowanie plakatów reklamowych (praca Polski papier kolorowy, farby, p´dzelki, noÅ»yczki, klej,
w zespo"ach)  prezentuj´ swojÄ… prac´ w przedszkolnej galerii pocztówki, ilustracje z czasopism
"  Krakowiak  nauka podstawowych kroków  poznaj´ kroki krakowiaka CD Utwory& cz. 2   Krakowiak (nr 9)
taÅ‚ca  taÅ‚cz´ w rytm muzyki
177. My, dzieci I.
Europy "  Dzieci spod znaku bieli i czerwieni  zabawa  rozwijam sprawnoĘç ruchowÄ… podczas zabaw CD Piosenki   Dzieci Ęwiata (nr 36);
ruchowa przy muzyce przy muzyce 2 komplety flag Polski, Austrii, Danii i Monako
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Plan pracy  czerwiec 29
Temat dnia Dzia"ania dzieci Co poznaj´, co umiem, co czuj´ Ârodki dydaktyczne
"  Flagi  oglÄ…danie flag paÅ‚stw europejskich  poznaj´ flagi innych paÅ‚stw, dostrzegam atlasy geograficzne
w atlasach geograficznych podobiełstwa i róŻnice w ich wyglądzie
"  Nasza Wis"a  utrwalenie piosenki  Ępiewam piosenk´ w grupie CD Piosenki cz. 2   Nasza Wis"a (nr 37 38)
II. A.
"  Mapa Europy  prezentacja mapy Europy  wiem, Że Polska leŻy w Europie mapa polityczna Europy, globus
i globusa, odszukanie Polski na mapie  wskazuj´ Polsk´ na mapie Europy
i na globusie, wymienianie nazw wybranych  pos"uguj´ si´ nazwami wybranych paÅ‚stw
pałstw europejskich
"  Europejczycy  rozmowa na temat Życia  s"ucham uwaŻnie koleŻanek i kolegów atlasy geograficzne, przewodniki po róŻnych
ludzi z róŻnych krajów Europy, zwrócenie  bior´ aktywny udzia" w rozmowie krajach Europy
uwagi na wspólne tradycje
II. B.
"  Flaga dzieci Europy  zaprojektowanie  zgodnie wspó"pracuj´ z koleÅ»ankami kartony z bloku technicznego, kredki, mazaki,
i wykonanie flagi wed"ug w"asnych pomys"ów i kolegami z grupy farby, p´dzelki, papier kolorowy, bibu"a,
(praca w zespo"ach)  wykazuj´ si´ pomys"owoĘciÄ… podczas noÅ»yczki, klej, patyczki
wykonywania pracy plastycznej
III.
"  O to chodzi!  praca z  Kajecikiem :  s"ucham ze zrozumieniem wiersza czytanego  Kajecik cz. 2, s. 54 55
wys"uchanie wiersza M. Strza"kowskiej, przez nauczyciela
wskazywanie na obrazku postaci opisanych  wskazuj´ postaç na obrazku na podstawie
w utworze, dokołczenie kolorowania obrazka wys"uchanego opisu
 ch´tnie opowiadam o tym, co lubi´ robiç
"  Berek czarodziej  zabawa ruchowa  przestrzegam ustalonych regu" zabawy
178. Przyjaciele I.
z koÅ‚ca Ęwiata "  Lotnisko mi´dzynarodowe  zabawa  bior´ aktywny udzia" w zabawie duÅ»e obr´cze lub kreda do narysowania kó",
orientacyjno-porzÄ…dkowa z elementami liczenia  doskonal´ umiej´tnoĘç liczenia b´benek
"  Dooko"a Ęwiata  zabawa z globusem  poznaj´ nazwy stolic niektórych paÅ‚stw europejskich globusy, encyklopedia dla dzieci
II. A.
"  Przyjaciele z kołca Ęwiata  wys"uchanie  s"ucham uwaŻnie opowiadania, odpowiadam  KsiąŻka s. 104 105
opowiadania z  KsiąŻki , rozmowa kierowana na pytania dotyczące jego treĘci
pytaniami nauczyciela
30 Plan pracy  czerwiec
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
"  Kontynenty  zapoznanie dzieci z nazwami  interesuj´ si´ Å»yciem dzieci mieszkajÄ…cych atlasy geograficzne, globusy
kontynentów. Odnalezienie na mapie na innych kontynentach
i na globusie kontynentu, na którym mieszkają
bohaterowie opowiadania
"  Mam na imi´&   praca z  Kajecikiem :  przedstawiam si´ imieniem i nazwiskiem  Kajecik cz. 2, s. 58, kredki
s"uchanie wypowiedzi i oglÄ…danie zdj´ç dzieci  wiem, w jakiej miejscowoĘci i w jakim kraju
mieszkajÄ…cych na Grenlandii i w Meksyku, mieszkam
opowiadanie o sobie, swojej miejscowoĘci
i kraju
II. B.
"  Zabawy z woreczkami  çwiczenia  çwicz´ mi´Ä˜nie stóp woreczki, obr´cz, kosz, pude"ko, "aweczka
gimnastyczne zapobiegajÄ…ce p"askostopiu
III.
"  Prezent dla przyjaciela  wykonanie  lubi´ sprawiaç przyjemnoĘç innym  Wycinanki-sk"adanki cz. 2, s. 14 (instrukcja)
upominku z  Wycinanek-sk"adanek i s. 51 (projekt), drewniane klamerki do bielizny,
klej
"  Melodie z róŻnych stron Ęwiata  zabawa  odgaduj´, z jakich rejonów Ęwiata pochodzÄ… CD Utwory& cz. 2  Muzyka: afrykaÅ‚ska,
przy muzyce prezentowane melodie peruwiałska, indiałska, japołska, chiłska
 naĘladuj´ ruchem gr´ na b´bnach, flecie, (nr 10 14),  Oberek weselny  melodia
gitarze oraz taniec indiałski popularna (nr 15)
179. Kto mieszka I.
w wigwamie? "  IndiaÅ‚ski taniec  improwizacja ruchowa  rozwijam twórczÄ… ekspresj´ ruchowÄ… CD Utwory& cz. 2  Muzyka indiaÅ‚ska (nr 12)
przy muzyce
"  Ryczący Bawó" czy Szemrzący Strumyk?  wymyĘlam indiałskie imiona
 zabawa j´zykowa
II. A.
"  W indiaÅ‚skiej wiosce  poznanie  zdobywam wiedz´ o Å»yciu Indian albumy lub ilustrowane ksiÄ…Å»ki poĘwi´cone
charakterystycznego stroju, narz´dzi, kulturze i zwyczajom Indian, pióropusze
obrz´dów indiaÅ‚skich na podstawie ilustracji indiaÅ‚skie
w albumach i przygotowanych rekwizytów
"  Indianie  opowieĘç ruchowa  naĘladuj´ ruchy nauczyciela
II. B.
"  Dzieci Ęwiata  nauka piosenki  poznaj´ s"owa i melodi´ piosenki, opowiadam CD Piosenki cz. 2   Dzieci Ęwiata (nr 35)
jej treĘç
 Ępiewam piosenk´ z grupÄ…
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Plan pracy  czerwiec 31
Temat dnia Dzia"ania dzieci Co poznaj´, co umiem, co czuj´ Ârodki dydaktyczne
III.
"  Wigwamy  malowanie na p"ótnie indiaÅ‚skich  rozwijam p"ynnoĘç ruchów nadgarstka przez farby plakatowe, p´dzle, bia"e p"ótno, krzes"a
wzorów, budowanie sza"asów indiałskich malowanie na duŻych powierzchniach tkaniny
 wykazuj´ si´ pomys"owoĘciÄ… podczas
budowania wigwamu
"  Pióropusz dla wodza  zabawa tropiÄ…ca  poruszam si´ zgodnie z otrzymanÄ… instrukcjÄ… kolorowe pióra, paski tektury falistej, tasiemki,
w ogrodzie  wspó"dzia"am z kolegami z zespo"u frotki  po 1 dla kaŻdego dziecka
180. Spotkanie I.
z chiÅ‚skim "  P"yniemy na Wschód  zabawa ruchowa  szybko reaguj´ na umówiony sygna" chorÄ…giewki w kolorze zielonym, Å»ó"tym
smokiem i czerwonym, klocki, krąŻki, krzese"ko
"  Dzieci Ęwiata  utrwalenie piosenki  Ępiewam piosenk´ solo i w grupie CD Piosenki cz. 2   Dzieci Ęwiata (nr 35 36)
II. A.
"  Daleki Wschód  próby odgadni´cia tematu  dostrzegam róŻnice mi´dzy ludÄ™mi (kolor CD Utwory& cz. 2  Muzyka chiÅ‚ska (nr 14),
dnia na podstawie charakterystycznej muzyki skóry, zwyczaje, j´zyk, pismo) jedwab, porcelana, lampiony, pa"eczki
i rekwizytów zgromadzonych w sali  poznaj´ tradycje kulturowe narodu chiÅ‚skiego do jedzenia ryÅ»u, naczynia z laki, herbata,
próbki chiłskiego pisma
"  W chiÅ‚skiej restauracji  próby jedzenia ryÅ»u  poznaj´ chiÅ‚skie zwyczaje kulinarne ugotowany ryÅ» w miseczkach, pa"eczki
pa"eczkami do jedzenia ryŻu
"  ChiÅ‚ski smok  praca plastyczno-  rozwiÄ…zuj´ problemy konstrukcyjne kartonowe pud"a róŻnej wielkoĘci, rolki
-konstrukcyjna (w zespo"ach) przez manipulowanie róŻnymi materia"ami po papierze toaletowym lub r´cznikach
 uczestnicz´ w pracach zespo"owych papierowych, krepina, taĘma i folia
 uzgadniam z koleŻankami i kolegami podzia" samoprzylepna, papier kolorowy, mazaki
pracy i wybór niezb´dnych materia"ów
II. B.
"  Zabawy z szarfami i pi"kÄ…  çwiczenia  rozwijam zr´cznoĘç i poczucie równowagi szarfy i pi"ki dla kaÅ»dego dziecka, "aweczki
gimnastyczne zapobiegajÄ…ce p"askostopiu
III.
"  W´Å»owa skórka  praca z  Kajecikiem :  bezpiecznie pos"uguj´ si´ noÅ»yczkami  Kajecik cz. 2, s. 56 57, noÅ»yczki, klej
wycinanie obrazków z marginesów, uk"adanie  dostrzegam i kontynuuj´ rytm
z nich wzoru i przyklejanie na rysunku w´Å»a  przeliczam wskazane elementy na obrazku
"  Taniec smoka  zabawa muzyczna  odczuwam zadowolenie z uczestnictwa chiłskie smoki wykonane przez dzieci,
z wykorzystaniem rekwizytów w zabawach muzyczno-ruchowych CD Utwory& cz. 2  Muzyka chiłska (nr 14)
 wykorzystuj´ nietypowe rekwizyty podczas
zabawy
32 Plan pracy  czerwiec
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
KrÄ…g tematyczny: CoĘ si´ skrada, coĘ szeleĘci, dÅ»ungla sto tajemnic mieĘci
Zamierzenia wychowawczo-dydaktyczne:
" UmoŻliwienie dzieciom zdobywania wiadomoĘci na temat zwierząt Żyjących w dŻungli;
" Rozwijanie zdolnoĘci liczenia, dodawania i odejmowania oraz grupowania elementów (okreĘlanie liczby elementów w zbiorze, rozumienie poj´cia  równoliczny );
" åwiczenie spostrzegawczoĘci, pami´ci i wraÅ»liwoĘci s"uchowej;
" Kszta"cenie zdolnoĘci negocjowania podczas wspólnego tworzenia gier Ęciganek.
Temat dnia Dzia"ania dzieci Co poznaj´, co umiem, co czuj´ Ârodki dydaktyczne
181. Spotkanie I.
z egzotycznymi "  DÅ»ungla  nauka piosenki po"Ä…czona  poznaj´ s"owa i melodi´ piosenki, CD Piosenki cz. 2   DÅ»ungla (nr 39)
zwierz´tami z zabawÄ… ruchowÄ… przedstawiam ruchem jej treĘç
 poprawnie wymawiam s"owa piosenki
"  Spotkanie z ma"pkÄ…  çwiczenia ortofoniczne  çwicz´ narzÄ…dy mowy
II. A.
"  W dŻungli  wys"uchanie opowiadania  s"ucham z zainteresowaniem opowiadania  KsiąŻka s. 106 109, albumy przyrodnicze
z  KsiÄ…Å»ki , rozmowa kierowana pytaniami  poznaj´ zwierz´ta Å»yjÄ…ce w dÅ»ungli,
nauczyciela, oglÄ…danie i wskazywanie ich wyglÄ…d, sposób poruszania si´
na obrazku zwierzÄ…t wymienionych w utworze
II. B.
"  W zoo  zorganizowanie wycieczki  wiem, jak naleÅ»y si´ zachowywaç podczas film o zwierz´tach egzotycznych, albumy lub
do ogrodu zoologicznego (lub obejrzenie filmu zwiedzania ogrodu zoologicznego czasopisma przyrodnicze ze zdj´ciami tych
o zwierz´tach egzotycznych)  rozumiem potrzeb´ powstawania ogrodów zwierzÄ…t
zoologicznych
 poszerzam swojÄ… wiedz´ o Ęwiecie zwierzÄ…t
"  Zwierz´ta w dÅ»ungli  rozwiÄ…zywanie  naĘladuj´ ruchem niektóre egzotyczne
zagadek ruchowych zwierz´ta
 rozwijam umiej´tnoĘç pracy w grupie
III.
"  Dziki kot  ozdabianie sylwet dzikiego kota  wykorzystuj´ pomys"owoĘç i wyobraÄ™ni´  Wycinanki-sk"adanki cz. 2, s. 15 (instrukcja)
z  Wycinanek-sk"adanek (praca zbiorowa) do ozdabiania sylwety dzikiego kota i s. 53 (projekt), obrazki przedstawiajÄ…ce tygrysa,
lwa, panter´, kartki z bloku rysunkowego, pastele,
kredki, farby, p´dzle, klej, skrawki róŻnych tkanin,
w"óczka, kolorowy papier, plastelina, duŻy karton
"  WyĘcigi tygrysów  zabawy  poruszam si´ szybko i zwinnie podczas drabinki, "awki, huĘtawki  sprz´t ogrodowy
w przedszkolnym ogrodzie zabawy
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Plan pracy  czerwiec 33
Temat dnia Dzia"ania dzieci Co poznaj´, co umiem, co czuj´ Ârodki dydaktyczne
182. Rozmowy I.
zwierzÄ…t "  Zoo  zabawa ruchowa  rozwijam twórczÄ… ekspresj´ ruchowÄ…
"  Co to za zwierz´?  zagadki s"uchowe  rozpoznaj´ i naĘladuj´ g"osy ma"py, lwa, CD Utwory& cz. 2  Odg"osy egzotycznych
s"onia, tygrysa i w´Å»a zwierzÄ…t (nr 34)
II. A.
"  Ma"e i duÅ»e  zabawa dydaktyczna,  grupuj´ zwierz´ta wed"ug wskazanego kryterium kostka do gry, kartki z numerami od 1 do 6,
rozmowa na temat zwierzÄ…t zamieszkujÄ…cych  przeliczam elementy zbioru ilustracje przedstawiajÄ…ce: tygrysa, krokodyla,
dÅ»ungl´  wypowiadam si´ na podany temat i s"ucham gibona, s"onia, komara, pajÄ…ka ptasznika
wypowiedzi koleŻanek i kolegów
"  DÅ»ungla  praca z  Kajecikiem : wycinanie  rozwijam spostrzegawczoĘç  Kajecik cz. 2, s. 60 61, noÅ»yczki, klej
ma"ych obrazków z marginesów, uzupe"nianie  doskonal´ umiej´tnoĘç ci´cia noÅ»yczkami
nimi duŻej ilustracji, nazywanie zwierząt po linii prostej i naklejania
przedstawionych na ilustracji  znam nazwy niektórych zwierząt egzotycznych
II. B.
"  Zabawy z obr´czami  çwiczenia  szybko reaguj´ na umówiony sygna" obr´cze
gimnastyczne  rozwijam sprawnoĘç ruchowÄ…
III.
"  R´kawiczkowy zwierzyniec  tworzenie  wykazuj´ si´ pomys"owoĘciÄ… w tworzeniu r´kawiczki, skarpetki, Ęcinki materia"ów, guziki,
pacynek zwierząt (np. Żyrafy, s"onia, pawia) nowych rzeczy folia samoprzylepna, mazaki, w"óczka
 rozwijam wyobraÄ™ni´ plastycznÄ…
"  Moje zwierzÄ…tko  uk"adanie rymowanek  uk"adam proste rymowanki o zwierz´tach pacynki zrobione przez dzieci, magnetofon lub
o pacynkach i nagrywanie ich dyktafon
183. Kto I.
najwyÅ»szy? "  LatajÄ…cy pajÄ…czek  zabawa ruchowa  przeskakuj´ obunóŻ przez skakank´ skakanka, woreczek
"  DÅ»ungla  utrwalenie piosenki  Ępiewam piosenk´ w grupie CD Piosenki cz. 2   DÅ»ungla (nr 39 40)
 reaguj´ na umówione has"o
II. A.
"  Úyrafa u fotografa  inscenizowanie  z uwagÄ… s"ucham wiersza ilustrowanego L.J. Kern  Úyrafa u fotografa ; sylweta lub
przez nauczyciela wiersza L.J. Kerna pacynką, dostrzegam humor w utworze pacynka Żyrafy, album przyrodniczy
"  Úyrafa  praca plastyczna  uzupe"niam kontur Å»yrafy, domalowujÄ…c po 2 kartony z rozci´tym na po"ow´ konturem
niezb´dne szczegó"y Å»yrafy dla kaÅ»dego dziecka, taĘma klejÄ…ca,
noÅ»yczki, farby, p´dzle, kredki
34 Plan pracy  czerwiec
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
II. B
"  Krokodyl  praca z  Kajecikiem : rysowanie  rozwijam sprawnoĘç d"oni  Kajecik cz. 2, s. 59, zielone kredki
po Ęladzie i przeliczanie wzorów  doskonal´ umiej´tnoĘç liczenia
III.
"  Krokodylowa rzeka ,  Bambusowe zmagania  rozwijam zr´cznoĘç i skocznoĘç pola wyci´te z szarego papieru lub woreczki,
 zabawy zr´cznoĘciowe w ogrodzie skakanki, bambusowe kijki
przedszkolnym
184. Weso"e I.
s"onie "  Taniec s"oni  zabawa muzyczno-ruchowa  naĘladuj´ ruchem sposób poruszania si´ pianino, instrumenty perkusyjne
s"onia
 reaguj´ na pauz´ w muzyce
 poruszam si´ i gram w rytm melodii
"  TysiÄ…c g"osów w lesie s"yszysz  çwiczenia  naĘladuj´ g"osy niektórych leĘnych zwierzÄ…t
ortofoniczne
II. A.
" Wyszukiwanie ciekawostek o zwierz´tach  poznaj´ nowe sposoby zdobywania informacji ksiÄ…Å»ki i czasopisma przyrodnicze,
(np. które jest najszybsze, które najmniejsze)  poszerzam wiedz´ na temat zwierzÄ…t  Encyklopedia multimedialna , Internet
w dost´pnych Ä™ród"ach egzotycznych
II. B.
"  Kot i myszka i inne zabawy  çwiczenia  çwicz´ refleks i rzuty do celu szarfy w 2 kolorach, pi"ka
gimnastyczne
III.
"  Jaki jestem?  zabawa dydaktyczna,  wymieniam charakterystyczne cechy obrazki przedstawiajÄ…ce róŻne zwierz´ta
rozpoznawanie zwierzÄ…t, okreĘlanie niektórych zwierzÄ…t (np. lwa, geparda, papug´, Å»yraf´, myszk´,
ich cech wielb"Ä…da, s"onia)
"  Kapturek myĘliciela ,  S"oniowa trÄ…ba ,  wskazuj´ lewÄ… i prawÄ… r´k´ kartka papieru z duÅ»ym rysunkiem leniwej
 Leniwe ósemki  çwiczenia wed"ug  wykonuj´ dok"adnie çwiczenia proponowane ósemki
P. Dennisona przez nauczyciela
185. Gdzie jest I.
Hipcio? "  Gdzie jest Hipcio?  zabawa typu  Ciep"o  doskonal´ orientacj´ w przestrzeni maskotka przedstawiajÄ…ca hipopotama
 zimno , odszukanie maskotki ukrytej w sali i w schemacie w"asnego cia"a
"  100 ciekawostek o hipopotamach  opisuj´ wyglÄ…d hipopotama zdj´cie lub rysunek hipopotama
 rozmowa
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Plan pracy  czerwiec 35
Temat dnia Dzia"ania dzieci Co poznaj´, co umiem, co czuj´ Ârodki dydaktyczne
II. A.
"  Prawda czy fa"sz?  zabawa dydaktyczna,  wykorzystuj´ zdobytÄ… wiedz´ podczas zabaw CD Utwory& cz. 2  Odg"osy egzotycznych
ocenianie us"yszanych informacji zwierzÄ…t  wÄ…Å» (nr 34);
o zwierz´tach egzotycznych Å»ó"te i granatowe paski papieru
" PorzÄ…dkowanie obrazków ze wzgl´du  poznaj´ krajobrazy odleg"ych krajów, albumy przyrodnicze, poci´te na 4 cz´Ä˜ci
na miejsce, w którym Å»yjÄ… przedstawione np. krajobraz pustynny, dÅ»ungl´ i sawann´ ilustracje przedstawiajÄ…ce dÅ»ungl´, sawann´
na nich zwierz´ta (dÅ»ungla, pustynia,  grupuj´ obiekty przedstawione na obrazkach i pustyni´, rysunki róŻnych zwierzÄ…t, kartoniki
sawanna), tworzenie s"ownika obrazkowo- wed"ug przyj´tego kryterium z nazwami tych zwierzÄ…t, karteczki z numerami
-wyrazowego (praca w zespo"ach)  podejmuj´ próby globalnego odczytywania od 1 do 3, trzy koperty oznaczone numerami
prostych wyrazów od 1 do 3, duŻe kartony, klej
II. B.
"  ZwierzÄ…tka  lepienie z modeliny dowolnego  lepi´ zwierzÄ…tko z modeliny modelina
zwierz´cia
III.
"  Kto pierwszy?  konstruowanie gry Ęciganki,  wymyĘlam gr´ wspólnie z koleÅ»ankÄ… kartki z duÅ»ego bloku technicznego, mazaki,
ustalenie jej regu", wykorzystanie ulepionych lub kolegÄ… kredki, zwierzÄ…tka z modeliny, kostka do gry
zwierząt jako pionków (praca w parach)
"  Berek  zabawa ruchowa  biegam szybko i zwinnie, nikogo
nie potrÄ…cajÄ…c
Krąg tematyczny: Góry, morze, wieĘ, jezioro, gdzie rodzice nas zabiorą?
Zamierzenia wychowawczo-dydaktyczne:
" Zapoznanie dzieci z krajobrazami charakterystycznymi dla róŻnych regionów Polski;
" Doskonalenie umiej´tnoĘci wyraÅ»ania myĘli w formie zdaÅ‚ (poprawnych sk"adniowo, logicznie i gramatycznie);
" UĘwiadomienie koniecznoĘci obj´cia ochronÄ… niektórych gatunków roĘlin i zwierzÄ…t;
" Budzenie zainteresowaÅ‚ czytelniczych, zach´canie do podejmowania prób samodzielnego czytania;
" WdraÅ»anie dzieci do wyodr´bniania g"osek w prostych s"owach;
" Rozwijanie umiej´tnoĘci wyraÅ»ania emocji w sposób akceptowany spo"ecznie.
36 Plan pracy  czerwiec
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
186. Gdzie I.
sp´dzimy "  Daleka w´drówka  opowieĘç ruchowa  szybko reaguj´ ruchem na umówiony znak obrazki przedstawiajÄ…ce las, "Ä…k´, góry
wakacje?
II. A.
"  Na wakacje!  wys"uchanie opowiadania  s"ucham uwaŻnie opowiadania, odpowiadam  KsiąŻka s. 110 111
z  KsiąŻki , rozmowa kierowana pytaniami na pytania dotyczące jego treĘci
nauczyciela  wypowiadam si´ w sposób zrozumia"y dla otoczenia
"  Gdzie sp´dzimy wakacje?  zabawa  poznaj´ krajobrazy typowe dla naszego kraju plansze: róŻne regiony Polski  morze, góry,
dydaktyczna: wybór planszy przedstawiającej  przedstawiam propozycje zabaw jeziora; rysunki: pi"ka, wiaderko, "opatka,
jeden z regionów Polski (góry, morze, jeziora), schronisko górskie, kajak, ko"o ratunkowe, ryba,
wypowiadanie si´ na temat sposobów "ódka, w´dka
sp´dzania wolnego czasu  KsiÄ…Å»ka s. 112 113
" Wyszukiwanie nazw roĘlin i zwierząt  wymieniam nazwy roĘlin i zwierząt, zaczynające
zaczynajÄ…cych si´ na okreĘlonÄ… g"osk´ si´ na t´ samÄ… g"osk´ co moje imi´
II. B.
"  Wakacje przedszkolaków  nauka piosenki  rytmicznie wypowiadam s"owa piosenki CD Piosenki cz. 2   Wakacje przedszkolaków
 opowiadam, o czym jest piosenka (nr 41), instrumenty perkusyjne
 gram rytm na instrumentach perkusyjnych
III.
"  Moje wakacje  praca plastyczna  wyraŻam swoje przeŻycia i marzenia duŻe arkusze papieru, kredki, mazaki, muszelki,
z wykorzystaniem materia"u przyrodniczego w pracach plastycznych piórka, piasek, zasuszone kwiaty i trawy, papier
(w zespo"ach)  zgodnie wspó"pracuj´ z kolegami z zespo"u kolorowy
"  Czym jedziemy na wakacje?  odgaduj´ nazw´ pojazdu po us"yszeniu jego CD Utwory& cz. 2  Muzyka do ruchu  Czym
 rozpoznawanie odg"osów róŻnych pojazdów odg"osu jedziemy na wakacje (nr 28)
 çwicz´ pami´ç s"uchowÄ…
187.  Muszka I.
w bursztynie "  Muszka  zabawa ruchowa z elementami  çwicz´ narzÄ…dy mowy
ortofonicznymi  rozwijam orientacj´ w przestrzeni
 przestrzegam ustalonych regu"
zabawy
II. A.
"  Muszka w bursztynie  wys"uchanie opowiadania  s"ucham uwaŻnie opowiadania H. Zdzitowiecka  Muszka w bursztynie ,
H. Zdzitowieckiej, poznanie historii bursztynu  dowiaduj´ si´, jak powsta" bursztyn róŻne kamyki znad morza, kawa"ki bursztynu
" Zabawy badawcze z bursztynem  poznaj´ w"aĘciwoĘci bursztynu podczas zabaw bursztyn w róŻnych kolorach, we"niana tkanina,
 uporzÄ…dkowanie wiedzy na temat jego badawczych rylce lub pilniczki do paznokci, metalowy
w"aĘciwoĘci (oglądanie róŻnych okazów, talerzyk
porównywanie kszta"tu, koloru, wielkoĘci)
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Plan pracy  czerwiec 37
Temat dnia Dzia"ania dzieci Co poznaj´, co umiem, co czuj´ Ârodki dydaktyczne
II. B.
"  Skarby znad morza  wyszukiwanie w kÄ…ciku  grupuj´ przedmioty wed"ug wskazanych cech muszle, kamyki, bursztyn
przyrody i segregowanie okazów, które moŻna
znaleÄ™ç nad morzem
III.
"  Dobieramy do pary  uk"adanie kartoników  "Ä…cz´ w pary obrazki i pasujÄ…ce do nich napisy  Wycinanki-sk"adanki cz. 2, s. 57 60
z  Wycinanek-sk"adanek  czytam globalnie proste wyrazy
188. OpowieĘci I.
muszli "  WyĘcig "odzi pirackich  zabawa ruchowa  wspó"dzia"am z koleÅ»ankami i kolegami obr´cze
"  Wakacje przedszkolaków  utrwalenie podczas zabawy CD Piosenki cz. 2   Wakacje przedszkolaków
piosenki  Ępiewam piosenk´ w grupie (nr 41 42), instrumenty perkusyjne
 wykonuj´ akompaniament do piosenki
na instrumentach perkusyjnych
II. A.
"  Muszla  wys"uchanie opowiadania  s"ucham uwaŻnie opowiadania J.A. Hockuba  Muszla , uproszczone rysunki
J.A. Hockuby  uk"adam historyjk´ obrazkowÄ… przedstawiajÄ…cÄ… przedstawiajÄ…ce treĘç opowiadania
treĘç wys"uchanego utworu
"  Skarby znad morza  zorganizowanie  opisuj´ wyglÄ…d róŻnych muszli, wskazuj´ muszle przyniesione przez dzieci,
wystawy muszli, odnajdywanie róŻnic podobiełstwa i róŻnice CD Utwory... cz. 2  Muzyka relaksacyjna
i podobieÅ‚stw w ich wyglÄ…dzie, okreĘlanie  s"ucham szumu muszli, staram si´ okreĘliç ten  Zabawa na plaÅ»y (nr 28)
dÄ™wi´ków wydawanych przez muszle dÄ™wi´k
"  SkÄ…d si´ wzi´"y muszle?  burza mózgów,  snuj´ przypuszczenia na temat pojawienia si´
odwo"anie si´ do w"asnych doĘwiadczeÅ‚ muszli
II. B.
"  WyĘcigi rz´dów  çwiczenia gimnastyczne  poruszam si´ szybko i zwinnie pacho"ki, pi"ki, krÄ…Å»ki, szarfy
z elementami odbiç, rzutu i chwytu pi"ki  sprawnie çwicz´ z przyrzÄ…dem
III.
"  Gipsowe muszelki  odlewanie z gipsu  wykonuj´ gipsowe muszelki i ozdabiam je gips, farby, p´dzelki, foremki w kszta"cie muszli
muszli róŻnej wielkoĘci, ozdabianie ich wed"ug w"asnego pomys"u
za pomocą farb, porównywanie liczebnoĘci  przeliczam elementy zbioru
zbiorów
"  Na plaÅ»y  zagadki dÄ™wi´kowe  rozpoznaj´ i nazywam odg"osy odtwarzane CD Utwory& cz. 2  Muzyka relaksacyjna
z p"yty  Zabawa na plaŻy (nr 26)
38 Plan pracy  czerwiec
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
189. Ws"uchaj I.
si´ w leĘnÄ… cisz´ "  Wiatr i liĘcie  zabawa ruchowa  reaguj´ szybko na umówiony sygna" podczas p´k poci´tych wstÄ…Å»ek, b´benek
zabawy
II. A.
"  Ile g"osów w lesie  wys"uchanie wiersza  s"ucham z uwagą wiersza W. Badalska  Ile g"osów w lesie
W. Badalskiej, rozmowa na temat w"aĘciwego  podaj´ przyk"ady odg"osów, jakie moÅ»na
zachowania si´ w lesie us"yszeç w lesie
 wiem, jak naleÅ»y si´ zachowywaç w lesie
"  Co nam daje las?  wskazywanie jadalnych  poznaj´ grzyby i owoce leĘne, które moÅ»na igliwie, ga"Ä…zki, szyszki, kasztany, Å»o"´dzie,
darów lasu zbieraç i których nie wolno orzechy, zdj´cia lub rysunki przedstawiajÄ…ce:
 wskazuj´ dary lasu b´dÄ…ce przysmakiem jagody, borówki, grzyby jadalne i trujÄ…ce
leĘnych zwierząt
II. B.
"  LeĘne ludki  çwiczenia gimnastyczne  rozwijam sprawnoĘç fizycznÄ… pojemnik, woreczki
z woreczkami  doskonal´ poczucie równowagi
III.
"  Dzieci na wakacjach  praca z  Kajecikiem :  rozpoznaj´ i nazywam region Polski  Kajecik cz. 2, s. 62 63
wys"uchanie czytanych przez nauczyciela na podstawie ilustracji
wypowiedzi dzieci o wakacjach, przyklejenie  s"ucham ze zrozumieniem tekstu czytanego
pod kaÅ»dym zdj´ciem naklejki z w"aĘciwym przez nauczyciela
imieniem dziecka
"  Weso"e stacyjki  zabawa muzyczno-  poruszam si´ zgodnie z rytmem muzyki dzwonki
-ruchowa
190. I.
Szmaragdowe "  PrzeglÄ…dam si´ w tafli wody  zabawa  naĘladuj´ wiernie ruchy partnera
Morskie Oko ruchowo-naĘladowcza
"  åwiczenia grafomotoryczne  kreĘlenie  kreĘl´ szlaczki po Ęladzie dla kaÅ»dego dziecka: szlaczek literopodobny
szlaczków literopodobnych z zaznaczonym kierunkiem kreĘlenia, o"ówek
II. A.
"  Legenda o Morskim Oku  wys"uchanie  s"ucham uwaŻnie legendy H. Zdzitowiecka  Legenda o Morskim Oku ;
legendy H. Zdzitowieckiej, omówienie treĘci  wykonuj´ rysunek pasujÄ…cy do treĘci kartki z bloku rysunkowego, kredki
utworu wybranego fragmentu legendy
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Plan pracy  czerwiec 39
Temat dnia Dzia"ania dzieci Co poznaj´, co umiem, co czuj´ Ârodki dydaktyczne
" Odszukanie Tatr na mapie Polski,  utrwalam znaczenie kolorów i symboli na mapie mapa fizyczna Polski
wyodr´bnienie elementów realistycznych  potrafi´ powiedzieç, które wydarzenia opisane
i fantastycznych w tekĘcie wys"uchanej w legendzie mog"y byç prawdziwe, a które
legendy zosta"y wymyĘlone
II. B.
"  Jaka to melodia?  zabawa muzyczna,  pami´tam poznane wczeĘniej piosenki, CD Piosenki cz. 2, cukierki
rozpoznawanie piosenek na podstawie potrafi´ je zaĘpiewaç
fragmentów
III.
"  PoŻegnanie  wys"uchanie wiersza  s"ucham z uwagą wiersza  KsiąŻka s. 114
N. Usenko z  KsiąŻki  odpowiadam na pytania dotyczące treĘci
wys"uchanego utworu
 dziel´ si´ wspomnieniami z pobytu
w przedszkolu
Plan pracy wychowawczo-dydaktycznej opracowa"y ElŻbieta Zgondek i Lidia Ko"odziej
40 Plan pracy  czerwiec
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 113
Z kołca Ęwiata czy zza Ęciany to przyjaciel nasz kochany
176. W Polsce si´ urodziliĘmy
Zapis w dzienniku:
I.  Mazurek Dąbrowskiego  wys"uchanie hymnu pałstwowego, zapoznanie z charakterem
pieĘni.  Siedmiomilowe buty  zabawa ruchowa po"Ä…czona z çwiczeniami oddechowymi.
II. A.  Palcem po mapie  próby odczytywania mapy Polski: wskazywanie wi´kszych miast,
rzek, gór, morza.
II. B.  Razem z Wis"ą   zwiedzanie Krakowa, Warszawy, Gdałska.  Wars i Sawa  wys"u-
chanie legendy o Warszawie.  Nasza Wis"a  nauka piosenki.
III.  Pi´kny jest mój kraj  wykonanie i prezentowanie plakatów reklamujÄ…cych ciekawe
zakątki Polski, praca w zespo"ach.  Krakowiak  nauka podstawowych kroków tałca.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" s"ucham hymnu Polski w postawie stojÄ…cej,
" czuj´ si´ dumny, Å»e jestem Polakiem,
" çwicz´ narzÄ…dy mowy,
" poznaj´ map´ Polski,
" wiem, jak nazywa si´ stolica Polski,
" poznaj´ znaczenie umownych znaków i symboli na mapie,
" zdobywam informacje o najwi´kszych miastach polskich,
" poznaj´ legend´ o za"oÅ»eniu Warszawy,
" poznaj´ s"owa i melodi´ piosenki,
" opowiadam treĘç wys"uchanego utworu,
" przygotowuj´ wspólnie z kolegami plakat o wybranym regionie Polski,
" prezentuj´ swojÄ… prac´ w przedszkolnej galerii,
" poznaj´ kroki krakowiaka,
" taÅ‚cz´ w rytm muzyki.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Mazurek Dąbrowskiego  wys"uchanie hymnu pałstwowego. Przed w"ączeniem nagra-
nia nauczyciel wyjaĘnia dzieciom, Że hymn pałstwowy jest jednym z naszych symboli na-   Mazurek
DÄ…browskiego (nr 8)
rodowych, podobnie jak bia"o-czerwona flaga oraz god"o Polski  Orze" Bia"y. Po wspólnym
wys"uchaniu hymnu w postawie stojącej pyta dzieci: Jaki charakter ma muzyka? Czy ktoĘ
z Was s"ysza" juÅ» kiedyĘ hymn Polski? JeĘli tak, to gdzie by" on wykonywany? Nast´pnie
wyjaĘnia, w jakich okolicznoĘciach wykonuje si´ hymn paÅ‚stwowy.
"  Siedmiomilowe buty  zabawa ruchowa po"Ä…czona z çwiczeniami oddechowymi. Nauczyciel mapa fizyczna Polski
rozmawia z dzieçmi o tym, co w czasie wakacji moÅ»na robiç nad morzem, a co w górach.
Nast´pnie zach´ca dzieci, aby wyobrazi"y sobie, Å»e majÄ… siedmiomilowe buty, dzi´ki którym
mogÄ… szybko przemierzaç ca"Ä… Polsk´. Dzieci maszerujÄ… po sali wielkimi krokami i obserwu-
ją nauczyciela stojącego przed mapą Polski. JeĘli nauczyciel pokaŻe góry, dzieci naĘladują ru-
chem i gestem wspinanie si´ po górach (podnoszÄ… wysoko nogi, pochylajÄ… tu"ów) albo jazd´
na nartach. JeĘli pokaŻe morze, naĘladują p"ywanie, nurkowanie, budowanie zamków z pia-
sku. Gdy nauczyciel przerywa wskazywanie miejsc na mapie, odpoczywajÄ…  stajÄ… na palcach,
biorÄ… g"´boki wdech, przeciÄ…gajÄ… si´ i opuszczajÄ… r´ce, wypuszczajÄ…c jednoczeĘnie powietrze
z p"uc. Na sygna" nauczyciela znów przemierzajÄ… sal´ wielkimi krokami.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
114 Propozycje zaj´ç
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Palcem po mapie  próby odczytywania mapy Polski. Nauczyciel wiesza w widocznym mapa fizyczna Polski
miejscu sali map´ fizycznÄ… Polski. Dzieci próbujÄ… odnaleÄ™ç i wskazaç na mapie Morze Ba"-
tyckie, wi´ksze miasta, rzeki i jeziora. ZwracajÄ… uwag´ na kolory na mapie, a nauczyciel
t"umaczy, Że kaŻdy kolor ma okreĘlone znaczenie: zielony oznacza niziny, Żó"ty  wyŻyny,
brązowy  góry.
II. B.
"  Razem z Wis"ą   zwiedzanie Krakowa, Warszawy, Gdałska. Nauczyciel wskazuje  Wars i Sawa [w:]
 Legendy polskie , tekst
na mapie Polski trzy miasta po"oÅ»one nad Wis"Ä…: Kraków, Warszaw´ i GdaÅ‚sk. Pokazuje
M. GrÄ…dzka,
przygotowane wczeĘniej fotografie charakterystycznych obiektów znajdujÄ…cych si´ w wy-
Wydawnictwo WILGA,
Warszawa 2000, s. 5 9
branych miastach i objaĘnia, co przedstawiajÄ…. Nast´pnie zach´ca dzieci do wys"uchania le-
gendy o Warszawie, zatytu"owanej  Wars i Sawa .
albumy o Krakowie,
Wars i Sawa Gdałsku, Warszawie
Dawno temu, za niepami´tnych czasów, nie by"o w Polsce ani miast, ani wsi. Kraj po-
krywa"y ogromne, nieprzebyte puszcze, pe"ne dzikiej zwierzyny. Tylko gdzieniegdzie znajdo-
wa"y si´ niewielkie osady ludzkie.
W"aĘnie wtedy w samym sercu mazowieckiego boru, nad Wis"ą, Ży" m"ody rybak imie-
niem Wars. By" to m"odzieniec dzielny i pracowity. Sam zbudowa" "ódę, wyciosa" wios"a
i cierpliwie wiÄ…za" sieci. Sprzyja"o mu szcz´Ä˜cie, toteÅ» kiedy wyp"ywa" na po"ów, zawsze po-
wraca" z sieciÄ… pe"nÄ… dorodnych ryb.
Wars cieszy" si´ kaÅ»dÄ… chwilÄ… sp´dzonÄ… na wodzie, wpatrywa" si´ w bystry nurt i s"u-
cha" ptasiego Ępiewu. Szczególnie lubi" nocne wyprawy. Na rzece panowa" wtedy niezmąco-
ny spokój, ksi´Å»yc oĘwietla" Wis"´ srebrnym blaskiem, a z lasu dochodzi"y tajemnicze odg"o-
sy nocnego Życia.
Pewnego razu Wars zepchnÄ…" "ódÄ™ na wod´, zarzuci" sieci i cierpliwie czeka", ukryty
wĘród wysokich trzcin. Nagle wzburzy"y si´ wiĘlane fale i z rzecznych odm´tów wynurzy"a
si´& przeĘliczna dziewczyna. M"ody rybak zamar" z zachwytu i zdumiony patrzy" na prze-
dziwne zjawisko.
Dziewczyna mia"a d"ugie, jasne w"osy, wielkie, szafirowe oczy i& od po"owy cia"a rybi
ogon, pokryty srebrzystÄ… "uskÄ….
Wars przetar" oczy i spojrza" raz jeszcze, nigdy bowiem nie spotka" kogoĘ takiego. To by-
"a syrena!
Syrena, nieĘwiadoma tego, Å»e ktoĘ jÄ… widzi, podp"yn´"a bliÅ»ej i zacz´"a Ępiewaç. Na dÄ™wi´k
jej pi´knego g"osu serce m"odego rybaka zadrÅ»a"o. Pokocha" jÄ… od pierwszego wejrzenia.
Od tej pory co noc chowa" si´ w szuwarach, czekajÄ…c na swojÄ… ukochanÄ…, a potem s"u-
chajÄ…c jej Ępiewu. AÅ» nadszed" wieczór, gdy postanowi" powiedzieç syrenie, co do niej czuje.
Na szelest szuwarów zdziwiona dziewczyna przerwa"a pieĘł i podp"yn´"a do wpatrzonego
w niÄ… Warsa.
 Dlaczego podglądasz mnie i pods"uchujesz, jak Ępiewam?!  spyta"a zagniewana.
 Jestem rybakiem, syreno&  zaczą" nieĘmia"o Wars.
 Wiem dobrze, kim jesteĘ, wiele razy widzia"am ci´ na WiĘle. Ale to jeszcze nie powód,
Żeby&
 Tak, wiem, ale od kiedy ujrza"em ci´ po raz pierwszy i us"ysza"em twój Ępiew, nie mo-
g´ bez ciebie Å»yç. Kocham ci´, syreno  wyszepta" Wars.
 I ty takÅ»e nie jesteĘ mi oboj´tny  westchn´"a.  Ale przecieÅ» tak bardzo si´ róŻnimy: ja
jestem syrenÄ…, a ty cz"owiekiem& PrzecieÅ» nie b´dziesz móg" mieszkaç ze mnÄ… w rzece. A je-
Ęli to ja zamieszkam z tobÄ…, czy b´dziesz móg" Å»yç z kimĘ takim jak ja?
 Kocham ci´, syreno, i tylko to si´ liczy  odpar" Wars.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 115
Syrena podp"yn´"a do brzegu. Wars wziÄ…" jÄ… na r´ce, mocno przytuli", po czym wyniós"
z wody.
 Czy zostaniesz moją Żoną?  zapyta".
 Tak  odpowiedzia"a.
Szcz´Ä˜liwy Wars poca"owa" syren´, a wtedy opad"a z niej rybia "uska i w miejsce ogona
pojawi"y si´ nogi.
 Syreno, ty jesteĘ kobietą!  zawo"a" zdumiony Wars.
 Sprawdzi"a si´ stara przepowiednia, zgodnie z którÄ…, jeĘli cz"owiek pokocha syren´,
a ona zgodzi si´ zostaç jego Å»onÄ…, wówczas jej rybi ogon zamieni si´ w nogi  powiedzia"a
syrena.  Na imi´ mam Sawa  doda"a.
Wkrótce w chacie nad rzekÄ… odby"o si´ huczne wesele.
Wars i Sawa Å»yli d"ugo i szcz´Ä˜liwie, otoczeni mi"oĘciÄ… i szacunkiem ludzi.
Po latach wokó" ich domu powsta"a duÅ»a osada rybacka, którÄ… na ich pamiÄ…tk´ nazwa-
no WarszawÄ….
DziĘ Warszawa jest wielkim miastem i stolicą Polski.
Po wys"uchaniu legendy dzieci odpowiadajÄ… na pytania:
 Kogo zobaczy" Wars, gdy pewnej nocy wyruszy" na po"ów?
 Jak wyglÄ…da"a syrena?
 Co si´ sta"o, gdy rybak us"ysza" Ępiew syreny?
 O co Wars poprosi" syren´?
 W kogo zamieni"a si´ syrena, gdy zgodzi"a si´ zostaç Å»onÄ… Warsa?
 Co powsta"o wokó" domu Warsa i Sawy?
"  Nasza Wis"a  nauka piosenki. Najpierw nauczyciel realizuje çwiczenia emisyjne, oparte
  Nasza Wis"a (nr 37)
na początkowym motywie piosenki. Dzieci stoją w lekkim rozkroku, ramiona rozluęnione.
ÂpiewajÄ… na sylabie ma; çwiczenie jest z"oÅ»one z dwóch dÄ™wi´ków: do-do  la-la i powtórzo-
nego dÄ™wi´ku do-do. To samo powtarzajÄ… od re i od mi, a potem odwrotnie  w kierunku
opadajÄ…cym, czyli od mi, od re i od do. Sylaby, na których dzieci wykonujÄ… çwiczenie,
mogÄ… byç róŻne. Nast´pnie dzieci siadajÄ… swobodnie i s"uchajÄ… nagrania piosenki w wer-
sji ze Ępiewem. PoniewaÅ» utwór jest d"ugi, powinny pos"uchaç go dwa razy z rz´du.
Po uwaŻnym wys"uchaniu piosenki dzieci odpowiadają na pytania: O czym opowiada
piosenka? Przez jakie miasta p"ynie Wis"a? DokÄ…d p"ynie i gdzie wpada? Piosenka ma
rytm walca, dzieci mogÄ… wi´c jej s"uchaç i taÅ‚czyç parami. Dopiero po dobrym os"ucha-
niu si´ z piosenkÄ… mogÄ… przystÄ…piç do nauki tekstu pierwszej i drugiej zwrotki
z refrenami, a potem melodii.
III. Zaj´cia popo"udniowe
duŻe arkusze bia"ego
"  Pi´kny jest mój kraj  wykonanie i prezentowanie plakatów reklamujÄ…cych ciekawe za-
papieru, kredki, farby,
kątki Polski. Nauczyciel pyta dzieci, jakie miejsca w Polsce odwiedzi"y, które z nich spodo-
p´dzelki, flamastry,
kolorowy papier, klej,
ba"y si´ im najbardziej. Zach´ca do wypowiedzi pe"nymi zdaniami. Dzieli grup´ na zespo-
noŻyczki, pocztówki,
"y 4- lub 5-osobowe. KaŻdy zespó" przygotowuje plakat reklamowy wybranego przez siebie
ilustracje z czasopism
miejsca, regionu lub miejscowoĘci. Dzieci mogÄ… wykorzystywaç pocztówki, zdj´cia, ilustra-
cje z czasopism.
"  Krakowiak  nauka podstawowych kroków taÅ‚ca. Utwór sk"ada si´ z trzech cz´Ä˜ci.
W pierwszej cz´Ä˜ci dzieci najpierw tworzÄ… ko"o, trzymajÄ…c si´ za r´ce. Nast´pnie taÅ‚czÄ… po   Krakowiak  melodia
ludowa (nr 9)
obwodzie ko"a w prawo, wykonujÄ…c podskoki. W drugiej cz´Ä˜ci szybko dobierajÄ… si´ w pa-
ry: ch"opcy kl´kajÄ… na jedno kolano, lewÄ… r´k´ trzymajÄ… na biodrze, a prawÄ… podajÄ… dziew-
czynce, która taÅ‚czy podskokami dooko"a ch"opca. W trzeciej cz´Ä˜ci ch"opcy energicznie
wstajÄ…, biorÄ… si´ z partnerkÄ… pod prawe r´ce i taÅ‚czÄ… w kó"ko podskokami. Na koÅ‚cu two-
rzÄ… ko"o i przytupujÄ… w rytmie: raz i dwa.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
116 Propozycje zaj´ç
177. My, dzieci Europy
Zapis w dzienniku:
I.  Dzieci spod znaku bieli i czerwieni  zabawa ruchowa przy muzyce.  Flagi  oglÄ…danie
flag pałstw europejskich w atlasie geograficznym.  Nasza Wis"a  utrwalenie piosenki.
II. A.  Mapa Europy  prezentacja mapy Europy i globusa, odszukanie Polski na mapie
i na globusie, wymienianie nazw wybranych pałstw.  Europejczycy  rozmowa na temat Ży-
cia ludzi z róŻnych krajów Europy, zwrócenie uwagi na wspólne tradycje.
II. B.  Flaga dzieci Europy  zaprojektowanie i wykonanie w zespo"ach flagi dzieci Europy
wed"ug w"asnych pomys"ów.
III.  O to chodzi!  praca z  Kajecikiem : wys"uchanie wiersza M. Strza"kowskiej, wskazywa-
nie na ilustracji postaci opisanych w utworze, dokołczenie kolorowania obrazka.  Berek cza-
rodziej  zabawa ruchowa.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" rozwijam sprawnoĘç ruchowÄ… podczas zabaw przy muzyce,
" poznaj´ flagi innych paÅ‚stw, dostrzegam podobieÅ‚stwa i róŻnice w ich wyglÄ…dzie,
" Ępiewam piosenk´ w grupie,
" wiem, Że Polska leŻy w Europie,
" wskazuj´ Polsk´ na mapie Europy,
" pos"uguj´ si´ nazwami wybranych paÅ‚stw europejskich,
" bior´ aktywny udzia" w rozmowie,
" zgodnie wspó"pracuj´ z koleÅ»ankami i kolegami z grupy,
" wykazuj´ si´ pomys"owoĘciÄ… podczas wykonywania pracy plastycznej,
" s"ucham ze zrozumieniem wiersza czytanego przez nauczyciela,
" wskazuj´ postaç na obrazku na podstawie wys"uchanego opisu,
" ch´tnie opowiadam o tym, co lubi´ robiç,
" przestrzegam ustalonych regu" zabawy.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Dzieci spod znaku bieli i czerwieni  zabawa ruchowa przy muzyce. Nauczyciel prezen- 2 komplety flag Austrii,
Danii, Monako i Polski
tuje dzieciom flagi czterech pałstw europejskich: Austrii, Danii, Monako i Polski, zwraca
uwag´ na róŻnice i podobieÅ‚stwa. Flagi tych paÅ‚stw sÄ… wybrane celowo, gdyÅ» majÄ… te sa-
  Dzieci Ęwiata (nr 36)
me barwy  biel i czerwieÅ‚, ale róŻniÄ… si´ mi´dzy sobÄ… ich uk"adem. Nauczyciel umieszcza
je w róŻnych widocznych miejscach sali. Dzieci biegają w podskokach w rytm muzyki od-
twarzanej z p"yty. Na sygna" dany przez nauczyciela  podniesiona w gór´ r´ka z jednÄ…
z przygotowanych flag  ustawiajÄ… si´ we w"aĘciwym miejscu. Zadaniem dzieci jest rozpo-
znanie flagi danego paÅ‚stwa i ustawienie si´ pod niÄ….
"  Flagi  oglądanie flag pałstw europejskich w atlasach geograficznych, zwrócenie uwagi atlasy geograficzne
na podobiełstwa i róŻnice, wyeksponowanie flagi Unii Europejskiej.
"  Nasza Wis"a  utrwalenie piosenki. Aby przypomnieç dzieciom s"owa i melodi´ utworu, na-
uczyciel w"Ä…cza nagranie piosenki w wersji wokalnej. Potem sprawdza, czy dzieci zapami´ta-   Nasza Wis"a
(nr 37 38)
"y tekst dwóch pierwszych zwrotek z refrenami. JeĘli zachodzi taka potrzeba, niektóre frag-
menty naleÅ»y powtórzyç. Nast´pnie dzieci ĘpiewajÄ… piosenk´ z podk"adem muzycznym.
Nauczyciel wyjaĘnia, Å»e piosenka jest w rytmie walca, czyli liczy si´ jÄ… w rytmie na trzy, i pro-
si, aby dzieci Ępiewa"y jÄ… z klaĘni´ciem na  raz w kaÅ»dym takcie.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 117
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Mapa Europy  prezentacja mapy Europy i globusa, odszukanie Polski na mapie i na glo- mapa polityczna Europy,
globus
busie, wymienianie nazw wybranych pałstw. Nauczyciel przedstawia dzieciom polityczną
map´ Europy i globus. WyjaĘnia, do czego s"uÅ»y mapa, a do czego globus, który jest kuli-
stym modelem Ziemi. Dzieci przy pomocy nauczyciela odszukują po"oŻenie Polski na ma-
pie i na globusie. RozmawiajÄ… o paÅ‚stwach sÄ…siadujÄ…cych z PolskÄ…, dzielÄ…c si´ swojÄ… wiedzÄ….
"  Europejczycy  rozmowa na temat Życia ludzi z róŻnych krajów Europy, zwrócenie atlasy geograficzne,
przewodniki po róŻnych
uwagi na wspólne tradycje. Korzystając z przewodników i atlasów geograficznych, dzieci
krajach Europy
wspólnie z nauczycielem ustalajÄ…, jakim j´zykiem pos"ugujÄ… si´ mieszkaÅ‚cy wybranych
paÅ‚stw europejskich, jak si´ nazywajÄ… stolice tych paÅ‚stw, jaka waluta obowiÄ…zuje w tych
krajach.
II. B.
"  Flaga dzieci Europy  zaprojektowanie i wykonanie flagi. Nauczyciel proponuje dzieciom kartony z bloku
technicznego, kredki,
wykonanie flagi dzieci Europy wed"ug ich pomys"u. Dzieci mogÄ… pracowaç indywidualnie
farby, flamastry, p´dzelki,
lub w niewielkich zespo"ach. Flagi wykonane przez dzieci nauczyciel umieszcza w pobliŻu
papier kolorowy, bibu"a,
noŻyczki, klej, patyczki
wiszących w sali flag pałstwowych i flagi Unii Europejskiej.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  O to chodzi!  praca z  Kajecikiem : wys"uchanie wiersza M. Strza"kowskiej, wskazywa-
cz. 2,
s. 54 55
nie na obrazku postaci opisanych w utworze, dokołczenie kolorowania obrazka. Nauczy-
ciel czyta dzieciom wiersz kilka razy. Pierwszy raz przed oglÄ…daniem przez nich obrazka.
S"uchajÄ…c wiersza po raz drugi, dzieci oglÄ…dajÄ… obrazek. Nast´pnie nauczyciel czyta dzie-
ciom polecenia i zwraca uwag´ na ich poprawne wykonanie.
 S"uchaj wiersza jeszcze raz i wskazuj na obrazku dzieci opisane w tym utworze: Ew´, Ed-
ka, Karolka, Zuzi´, Jasia.
 DokoÅ‚cz kolorowaç obrazek.
 Opowiedz, co lubisz robiç.
na podstawie: K. Wlaęnik,
"  Berek czarodziej  zabawa ruchowa. Dzieci biegajÄ… w rozsypce. Wybrane dziecko  berek
 Wychowanie fizyczne
czarodziej  stara si´ schwytaç uciekajÄ…ce dzieci. Kogo dotknie, tego prowadzi do zaczaro-
w przedszkolu. Przewodnik
metodyczny dla
wanego ko"a, wyznaczonego w rogu sali. Dziecko z"apane i zaczarowane przez berka cza-
nauczyciela ,
rodzieja pozostaje w kole dopóty, dopóki jakiĘ kolega lub koleŻanka go nie odczaruje  pod-
Wydawnictwo JUKA,
biegnie i dotknie. Berka czarodzieja naleÅ»y cz´sto zmieniaç, aby jak najwi´cej dzieci Warszawa 1999, s. 95
wystÄ…pi"o w tej roli.
178. Przyjaciele z kołca Ęwiata
Zapis w dzienniku:
I.  Lotnisko mi´dzynarodowe  zabawa orientacyjno-porzÄ…dkowa z elementami liczenia.  Do-
oko"a Ęwiata  zabawa z globusem.
II. A.  Przyjaciele z kołca Ęwiata  wys"uchanie opowiadania z  KsiąŻki , rozmowa kierowa-
na pytaniami nauczyciela.  Kontynenty  zapoznanie dzieci z nazwami kontynentów, wyszu-
kiwanie na mapie i na globusie kontynentu, na którym mieszkają bohaterowie opowiadania.
 Mam na imi´...  praca z  Kajecikiem : oglÄ…danie zdj´ç dzieci mieszkajÄ…cych na Grenlandii
i w Meksyku, opowiadanie o sobie, o swojej miejscowoĘci i kraju.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
118 Propozycje zaj´ç
II. B.  Zabawy z woreczkami  zestaw çwiczeÅ‚ gimnastycznych zapobiegajÄ…cych p"askostopiu.
III.  Prezent dla przyjaciela  wykonanie upominku z  Wycinanek-sk"adanek .  Melodie
z róŻnych stron Ęwiata  zabawa przy muzyce.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" bior´ aktywny udzia" w zabawie,
" doskonal´ umiej´tnoĘç liczenia,
" poznaj´ nazwy stolic niektórych paÅ‚stw europejskich,
" s"ucham uwaŻnie opowiadania, odpowiadam na pytania dotyczące jego treĘci,
" interesuj´ si´ Å»yciem dzieci mieszkajÄ…cych na innych kontynentach,
" przedstawiam si´ z imienia i nazwiska,
" wiem, w jakiej miejscowoĘci i w jakim kraju mieszkam,
" çwicz´ mi´Ä˜nie stóp,
" lubi´ sprawiaç przyjemnoĘç innym,
" odgaduj´, z jakich rejonów Ęwiata pochodzÄ… prezentowane melodie,
" naĘladuj´ ruchem gr´ na b´bnach, flecie, gitarze oraz taniec indiaÅ‚ski.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Lotnisko mi´dzynarodowe  zabawa orientacyjno-porzÄ…dkowa z elementami liczenia. obr´cze, kreda, b´benek
Nauczyciel wyznacza kilka lotnisk (duÅ»e obr´cze roz"oÅ»one na pod"odze lub ko"a narysowa-
ne kredÄ…). Na kaÅ»dym lotnisku znajduje si´ okreĘlona liczba samolotów (4 5 dzieci). Samo-
loty startujÄ… i wylatujÄ… z lotnisk, krąŻą bez potrÄ…cania si´ w dowolnych kierunkach. Na ha-
s"o: Awaria! i uderzenie w b´benek wracajÄ… szybko do najbliÅ»szego lotniska. Samolot,
który si´ spóęni, musi lecieç dalej i szukaç sobie miejsca na innym lotnisku.
"  Dooko"a Ęwiata  zabawa z globusem. Wskazywanie na globusie dowolnego pałstwa globusy, encyklopedie
dla dzieci
i ustalenie wspólnie z nauczycielem, jakim j´zykiem pos"ugujÄ… si´ jego mieszkaÅ‚cy, jakie
miasto jest jego stolicÄ…. Weryfikowanie odpowiedzi z encyklopediÄ… lub leksykonem geogra-
ficznym.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Przyjaciele z kołca Ęwiata  wys"uchanie opowiadania z  KsiąŻki , rozmowa kierowana
s. 104 105
pytaniami nauczyciela:
 Z jakiego kraju przybyli nowi przyjaciele Jagódki i Sebka?
 Polska to Twoja ojczyzna. Dlatego moÅ»esz powiedzieç: Jestem&
 Jak nazywa si´ miejscowoĘç, w której mieszkasz?
 W Polsce ludzie witajÄ… si´ s"owami  DzieÅ‚ dobry . Zapytaj doros"ych, jak witajÄ… si´ Ro-
sjanie, jak Niemcy, a jak Anglicy.
 Przywitaj si´ z kolegÄ… w obcym j´zyku.
atlasy geograficzne,
"  Kontynenty  zapoznanie dzieci z nazwami kontynentów, wyszukiwanie na mapie i na
globusy
globusie kontynentu, na którym mieszkają bohaterowie opowiadania.
"  Mam na imi´...  praca z  Kajecikiem : s"uchanie wypowiedzi i oglÄ…danie zdj´ç dzieci mieszka-
cz. 2,
s. 58, kredki
jących na Grenlandii i w Meksyku, opowiadanie o sobie, swojej miejscowoĘci i kraju. Polecenia:
 Pos"uchaj, co mówią o sobie dzieci: Karen i Carlos.
 WskaÅ» zdj´cia, na których jest Karen. WskaÅ» zdj´cie, na którym jest Carlos.
 Narysuj swój portret.
 Teraz opowiedz o sobie. Jak si´ nazywasz? Jak nazywa si´ Twoja miejscowoĘç? W jakim
kraju mieszkasz?
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 119
II. B.
"  Zabawy z woreczkami  zestaw çwiczeÅ‚ gimnastycznych zapobiegajÄ…cych p"askostopiu: K. WlaÄ™nik  Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
1. W siadzie skulnym podpartym lub na stojÄ…co  chwytanie palcami stopy woreczka i pod-
Przewodnik metodyczny
noszenie go.
dla nauczyciela ,
Wydawnictwo JUKA,
2. Chód w róŻnych kierunkach z woreczkami trzymanymi palcami stóp (kaŻda stopa trzy-
Warszawa 1999,
ma jeden woreczek).
s. 186 187
3. W pozycji stojÄ…cej  chwytanie woreczka palcami stopy z pod"ogi i przekazywanie do rÄ…k
woreczki, obr´cz, kosz,
z przodu, z ty"u lub podrzucanie i chwytanie.
pude"ko, "aweczka
4. W pozycji stojącej lub na siedząco  chwytanie woreczka palcami stóp i rzucanie do celu,
np. do leŻącej obr´czy, kosza, pude"ka.
5. W siadzie skulnym podpartym  chwytanie woreczka palcami jednej stopy i prze"oŻenie
przez kolano drugiej nogi.
6. LeÅ»enie ty"em, nogi wzniesione i zgi´te, kolana rozchylone szeroko  chwytanie worecz-
ka palcami jednej stopy i przekazywanie drugiej stopie (stopy przekazujÄ… sobie woreczek
na zmian´).
7. LeŻenie ty"em  jazda na rowerze z jednoczesnym trzymaniem woreczków palcami stóp
(mijajÄ… si´ kolana, a stopy mocno peda"ujÄ…).
8. W pozycji stojÄ…cej  przenoszenie woreczka palcami jednej, a nast´pnie drugiej stopy
z pod"ogi na "awk´ (krzese"ko) i odwrotnie (çwiczÄ… obie stopy).
9. W pozycji stojącej przodem do Ęciany, z odleg"oĘci 2 3 kroków  próba celowania w Ęcia-
n´ woreczkiem rzucanym kolejno palcami prawej i lewej stopy. KaÅ»de dziecko otrzymuje
dwa woreczki, jeden do rzucania prawÄ…, drugi  lewÄ… stopÄ…. UmoÅ»liwia to kontrol´ rzutów
obiema stopami.
10. åwiczenie w parach: jedno dziecko leÅ»y przodem i palcami stóp przytrzymuje woreczki
(kaÅ»da stopa trzyma woreczek), nast´pnie rzuca je w przód ponad g"owÄ…, drugie dziecko
stoi z przodu i chwyta lub podnosi kolejno woreczki rzucane przez wspó"çwiczÄ…cego. MoÅ»na
równieÅ» rzucaç jednym woreczkiem w"oÅ»onym mi´dzy stopy.
11. LeŻenie ty"em, nogi skulnie  chwytanie woreczka palcami stopy i rzucanie za siebie
prawÄ… i lewÄ… stopÄ… na zmian´.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Prezent dla przyjaciela  wykonanie upominku z  Wycinanek-sk"adanek . Nauczyciel
cz. 2,
proponuje dzieciom zrobienie oryginalnej pracy plastycznej o walorach uŻytkowych. Wyko- s. 14 (instrukcja) i s. 51
(projekt), drewniane
rzystujÄ…c drewniane klamerki do bielizny oraz elementy z wycinanki, dzieci wykonujÄ… pre-
klamerki do bielizny, klej,
zenty dla bliskich osób. Obdarowani mogÄ… ich uÅ»ywaç jako zak"adek do ksiÄ…Å»ek lub spina-
elementy z wycinanki
czy do kartek.
"  Melodie z róŻnych stron Ęwiata  zabawa przy muzyce. Dzieci s"uchają kolejno nagrania
 Muzyka: afrykałska,
muzyki: afrykałskiej, peruwiałskiej, indiałskiej, japołskiej, chiłskiej i polskiej. Nauczy-
peruwiałska, indiałska,
ciel prosi, aby w trakcie s"uchania stara"y si´ wczuç w rol´ muzyków danego kraju. Kiedy
japołska, chiłska
brzmi muzyka afrykaÅ‚ska, dzieci siadajÄ… po turecku i uderzajÄ… r´kami w uda jak w b´bny (nr 10 14),  Oberek
weselny  melodia
afrykaÅ‚skie. S"uchajÄ…c muzyki peruwiaÅ‚skiej, naĘladujÄ… gr´ na flecie  przebierajÄ… palca-
ludowa (nr 15)
mi obu rąk na wysokoĘci nosa. Kiedy rozbrzmiewa muzyka indiałska, chodzą po sali i wy-
dajÄ… nieartyku"owane dÄ™wi´ki i okrzyki, podobne do tych, które s"ychaç w nagraniu. Gdy
zabrzmi muzyka japoÅ‚ska, siadajÄ… i naĘladujÄ… gr´ na gitarze. S"uchajÄ…c powolnej muzyki
chiÅ‚skiej (orkiestra gra na instrumentach strunowych szarpanych), dzieci dobierajÄ… si´
w pary i improwizujÄ… ruchem uk"ony w róŻnych kierunkach. Przy dÄ™wi´kach polskiego
 Oberka weselnego pary biorÄ… si´ pod r´k´ i obracajÄ… si´ podskokami raz w jednÄ…, raz
w drugÄ… stron´. Po tej zabawie dzieci siadajÄ… na pod"odze i s"uchajÄ…c ponownie muzyki, od-
gadujÄ…, z jakiego kraju pochodzi.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
120 Propozycje zaj´ç
179. Kto mieszka w wigwamie?
Zapis w dzienniku:
I.  Indiałski taniec  improwizacja ruchowa przy muzyce.  Ryczący Bawó" czy Szemrzący
Strumyk  zabawa j´zykowa, wymyĘlanie indiaÅ‚skich imion.
II. A.  W indiaÅ‚skiej wiosce  poznawanie charakterystycznego stroju, narz´dzi, obrz´dów
indiałskich na podstawie ilustracji w albumach i przygotowanych rekwizytów.  Indianie
 opowieĘç ruchowa.
II. B.  Dzieci Ęwiata  nauka piosenki.
III.  Wigwamy  budowanie sza"asów indiałskich.  Pióropusz dla wodza  zabawa tropiąca
w ogrodzie.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" rozwijam twórczÄ… ekspresj´ ruchowÄ…,
" zdobywam wiedz´ o Å»yciu Indian,
" wymyĘlam indiałskie imiona,
" wiernie naĘladuj´ ruchy nauczyciela,
" poznaj´ s"owa i melodi´ piosenki, opowiadam jej treĘç,
" odpowiadam na pytania dotyczÄ…ce wys"uchanego utworu,
" Ępiewam piosenk´ w grupie,
" rozwijam p"ynnoĘç ruchów nadgarstka, malujÄ…c na duÅ»ych powierzchniach tkaniny,
" wykazuj´ si´ pomys"owoĘciÄ… podczas budowania wigwamu,
" poruszam si´ zgodnie z otrzymanÄ… instrukcjÄ…,
" wspó"dzia"am z koleŻankami i kolegami z zespo"u.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Indiałski taniec  improwizacja ruchowa przy muzyce. Dzieci w swobodnej rozsypce wy-
 Muzyka indiałska
konujÄ… w"asny, oryginalny taniec. Ruchem cia"a starajÄ… si´ oddaç charakter muzyki, sku-
(nr 12)
piajÄ…c si´ na jej rytmie.
"  RyczÄ…cy Bawó" czy SzemrzÄ…cy Strumyk  zabawa j´zykowa, wymyĘlanie indiaÅ‚skich
imion. Nauczyciel proponuje zabaw´ w wymyĘlanie indiaÅ‚skich imion. WyjaĘnia dzieciom,
Że imiona Indian są dwucz"onowe lub wielocz"onowe i okreĘlają cechy danego cz"owieka.
Nie mogÄ… byç obraÄ™liwe.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  W indiaÅ‚skiej wiosce  poznawanie charakterystycznego stroju, narz´dzi, obrz´dów in- albumy o Indianach,
pióropusze indiałskie
diałskich, oglądanie ilustracji w albumach i przygotowanych rekwizytów.
"  Indianie  opowieĘç ruchowa. Dzieci siedzÄ… na pod"odze ze skrzyÅ»owanymi nogami. S"u-
 W co si´ bawiç
z dzieçmi? Piosenki
chają opowieĘci nauczyciela i naĘladują jego ruchy.
i zabawy wspomagajÄ…ce
W pewnej indiaÅ‚skiej wiosce zapanowa" g"ód.  Uuuu... (dzieci wydajÄ… j´ki rozpaczy). In-
rozwój dziecka ,
dianin Wielkie Sokole Oko zwo"uje zebranie i powiada:  Pos"uchajcie, bracia. Musimy wy- oprac. M. Bogdanowicz,
Wydawnictwo
braç si´ na polowanie, poniewaÅ» skoÅ‚czy"y si´ zapasy jedzenia. Kto pojedzie ze mnÄ…? (dzieci
HARMONIA,
zg"aszajÄ… si´, unoszÄ…c r´k´ w gór´). Indianie wsiadajÄ… na koÅ‚  siup (podskakujÄ…)  i jadÄ…
Gdałsk 2005, s. 124
(naĘladujÄ… jazd´ na koniu, podskoki w siodle). RozglÄ…dajÄ… si´ za bizonem (rozglÄ…dajÄ… si´,
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 121
przyk"adając obie d"onie do czo"a), a bizona ani Ęladu. Jadą dalej, przejeŻdŻają przez
drewniany most (uderzają d"ołmi o kolana), jadą dalej, przejeŻdŻają przez Żelazny most
(uderzajÄ… d"oÅ‚mi o pod"og´), jadÄ… dalej, rozglÄ…dajÄ… si´ (rozglÄ…dajÄ… si´). PrzejeÅ»dÅ»ajÄ… przez
b"oto (klepiÄ… si´ po policzkach, wydajÄ…c jednoczeĘnie dÄ™wi´ki przypominajÄ…ce odg"os roz-
pryskujÄ…cego si´ b"ota), wycierajÄ… si´ z b"ota (wycierajÄ… twarz r´koma). PrzybywajÄ… na po-
lan´, rozglÄ…dajÄ… si´ (rozglÄ…dajÄ… si´). DostrzegajÄ… (wysuwajÄ… do przodu g"ow´, otwierajÄ…
szeroko oczy  przyglÄ…dajÄ… si´) pod drzewem bizona. SkradajÄ… si´ cichutko (skulone, po-
ruszajÄ… r´koma zgi´tymi w "okciach, jakby si´ skrada"y), wyciÄ…gajÄ… strza"y  ciach (si´ga-
jÄ… r´kÄ… do ty"u, przez rami´  do ko"czana), napinajÄ… "uki (trzymajÄ…c lewÄ… r´k´ wyprosto-
wanÄ…, d"oÅ‚ zaciĘni´ta, prawÄ… d"oniÄ… si´gajÄ… do lewej, nast´pnie przyciÄ…gajÄ… do siebie
prawÄ… r´k´, zginajÄ…c jÄ… w "okciu) i  psium (prostujÄ… prawÄ… r´k´, otwierajÄ…c jednoczeĘnie
d"oÅ‚  lecÄ…ca strza"a). (...) PatrzÄ…  trafili. BiegnÄ… po bizona (dzieci poruszajÄ… szybko r´-
koma zgi´tymi w "okciach, jakby bieg"y). Wk"adajÄ… bizona na konia  aaa siup (wykonu-
jÄ… ruchy naĘladujÄ…ce uk"adanie bizona na koniu)  a bizon, Å»e jest ci´Å»ki, spada z konia
 "up (opuszczajÄ… r´ce  bizon spada z konia). Ponownie wk"adajÄ… bizona na konia  aaa
siup (wykonujÄ… ruchy naĘladujÄ…ce uk"adanie bizona na koniu)  a bizon, Å»e jest ci´Å»ki, spa-
da z konia  "up (opuszczajÄ… r´ce  bizon spada). Zez"oĘcili si´ Indianie. Ostatni raz bizo-
na na konia  aaa siup (wykonują ruchy naĘladujące uk"adanie bizona na koniu), sami na
konia  siup (podskakujÄ…) i wracajÄ… do wioski (naĘladujÄ… jazd´ na koniu, podskoki w sio-
dle). (...) RozpalajÄ… ognisko, piekÄ… bizona, krojÄ… (wykonujÄ… ruchy przypominajÄ…ce kroje-
nie) i zjadajÄ… (udajÄ…, Å»e jedzÄ…  poruszajÄ… ustami, oblizujÄ… si´). Teraz brzuchy majÄ… pe"ne
i wydają indiałskie okrzyki:  Uuuu& ! (wydają indiałskie okrzyki radoĘci). Ale nadesz"a
pora snu  ca"ują Żony i dzieci (cmokają, udając, Że ca"ują w oba policzki Żony i dzieci)
 i k"adÄ… si´ spaç  chrr..., chrr..., chrr& (uk"adajÄ… g"ow´ na z"oÅ»onych d"oniach i udajÄ…,
Że chrapią).
II. B.
"  Dzieci Ęwiata  nauka piosenki. Piosenka ma Żywe tempo, "atwo wpada w ucho. JuŻ
  Dzieci Ęwiata (nr 35)
w czasie pierwszego s"uchania utworu moÅ»na pozwoliç dzieciom na improwizowany taniec,
bo trudno im b´dzie usiedzieç w miejscu. Kiedy si´ wyhasajÄ…, siadajÄ… na pod"odze lub na
krzese"kach i s"uchajÄ… s"ów piosenki. Nast´pnie odpowiadajÄ… na pytania dotyczÄ…ce jej tre-
Ęci: Jakimi zabawkami lubiÄ… si´ bawiç dzieci na ca"ym Ęwiecie? Czy wszystkie dzieci mówiÄ…
tym samym j´zykiem? Czy majÄ… ten sam kolor skóry? Czego lubiÄ… s"uchaç wieczorami? Czy
DzieÅ‚ Dziecka obchodzony jest na ca"ym Ęwiecie? itp. Po rozmowie dzieci uczÄ… si´ tekstu
kolejnych zwrotek, a potem melodii.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Wigwamy  budowanie sza"asów indiałskich. Dzieci malują farbami indiałskie wzory bia"e p"ótno, farby
plakatowe, p´dzle,
na p"achtach bia"ego p"ótna. Po wyschni´ciu farb wykorzystujÄ… ozdobione w"asnor´cznie
krzes"a
p"ótna do budowy wigwamów.
"  Pióropusz dla wodza  zabawa tropiąca w ogrodzie. BezpoĘrednio przed zabawą nauczy- E. Gruszczyk-Kolczyłska,
E. Zieliłska,
ciel chowa w ogrodzie kolorowe pióra (trzeba je ukryç doĘç dok"adnie), a nast´pnie zwraca
 Wspomaganie rozwoju
si´ do dzieci: Wódz Indian  RÄ…czy JeleÅ‚  pogubi" pióra ze swojego pióropusza podczas za-
umys"owego czterolatków
i pi´ciolatków , WSiP,
bawy w podchody w naszym ogrodzie. Bardzo prosi o pomoc w ich odnalezieniu. Pami´ta,
Warszawa 2004,
gdzie si´ chowa" podczas zabawy, wi´c moÅ»e w tych miejscach leŻą jego pióra. Aby nie by"o
s. 102 103, scenariusz nr 4
ba"aganu, podzielimy si´ na kilkuosobowe zespo"y. KaÅ»dy zespó" b´dzie oddzielnie szuka"
kolorowe pióra, paski
piór. W tym momencie nauczyciel dzieli dzieci na zespo"y. KaÅ»dy zespó" otrzymuje opask´
szarej tektury falistej,
do zrobienia pióropusza (pasek tektury falistej z tasiemkami do zawiązania na g"owie). Na-
tasiemka, frotki  po 1 dla
kaŻdego dziecka
uczyciel zaprasza kolejno zespo"y i podaje im instrukcje, np.:
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
122 Propozycje zaj´ç
 Prosz´ stanÄ…ç przede mnÄ… i na lewÄ… r´k´ w"oÅ»yç gumk´ frotk´& , odwróciç si´ do mnie ple-
cami i patrzeç w tamtÄ… stron´ (gest).
 Niech pozosta"e dzieci staną za mną. Patrzcie i nie przeszkadzajcie, bo odnalezienie piór
jest trudne. Uwaga! Kieruj´ krokami pierwszego zespo"u:
Prosz´ iĘç pi´ç kroków do przodu& i jeszcze trzy kroki&
Teraz trzeba wyciÄ…gnÄ…ç lewÄ… r´k´ w lewÄ… stron´& i przesunÄ…ç si´ w lewo o trzy kroki&
Teraz trzeba zrobiç do ty"u dwa kroki& i popatrzeç w prawo&
Tam zobaczycie piaskownic´. Wydaje mi si´, Å»e to dobry trop. W tym miejscu szukajcie
pierwszego pióra.
Kiedy pióra zostanÄ… odnalezione i ozdobiÄ… opaski pióropuszy, dzieci gromadzÄ… si´ ko"o na-
uczyciela. KaŻdy zespó" pokazuje swój pióropusz i opowiada, gdzie schowane by"y pióra
i jak trudno by"o do nich dotrzeç.
180. Pochód z chiłskim smokiem
Zapis w dzienniku:
I.  P"yniemy na Wschód  zabawa ruchowa.  Dzieci Ęwiata  utrwalenie piosenki.
II. A.  Daleki Wschód  próby odgadni´cia tematu dnia na podstawie charakterystycznej
muzyki i rekwizytów zgromadzonych w sali.  W chiłskiej restauracji  próby jedzenia ryŻu
pa"eczkami.  Chiłski smok  zespo"owa praca plastyczno-konstrukcyjna.
II. B.  Zabawy z szarfami i pi"kÄ…  zestaw çwiczeÅ‚ gimnastycznych zapobiegajÄ…cych p"askostopiu.
III.  W´Å»owa skórka  praca z  Kajecikiem : wycinanie obrazków z marginesów, uzupe"nianie
wzoru na rysunku w´Å»a.  Taniec smoka  zabawa muzyczna z wykorzystaniem rekwizytów.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" szybko reaguj´ na umówiony sygna",
" Ępiewam piosenk´ solo i w grupie,
" dostrzegam róŻnice mi´dzy ludÄ™mi (kolor skóry, zwyczaje, j´zyk, pismo),
" poznaj´ tradycje kulturowe narodu chiÅ‚skiego,
" poznaj´ chiÅ‚skie zwyczaje kulinarne,
" rozwiÄ…zuj´ problemy konstrukcyjne przez manipulowanie róŻnymi materia"ami,
" uczestnicz´ w pracach zespo"owych,
" uzgadniam z koleÅ»ankami i kolegami podzia" pracy i wybór niezb´dnych materia"ów,
" rozwijam zr´cznoĘç i poczucie równowagi,
" bezpiecznie pos"uguj´ si´ noÅ»yczkami,
" dostrzegam i kontynuuj´ rytm,
" przeliczam wskazane elementy na obrazku,
" odczuwam zadowolenie z uczestnictwa w zabawach muzyczno-ruchowych,
" wykorzystuj´ nietypowe rekwizyty podczas zabawy.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  P"yniemy na Wschód  zabawa ruchowa. Roz"oÅ»one w sali klocki i krÄ…Å»ki b´dÄ… podwod- krÄ…Å»ki, klocki, chorÄ…giewki
w trzech kolorach
nymi ska"ami na morzu. Dzieci (statki) ustawiajÄ… si´ swobodnie. Jedno z dzieci, wybrane
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 123
na straŻnika, pe"ni straŻ na wieŻy straŻniczej, czyli staje na krzese"ku (na Ęrodku) i zielo- K. Wlaęnik,  Wychowanie
fizyczne w przedszkolu
nÄ… chorÄ…giewkÄ… daje  statkom znak do wyp"yni´cia z portu. Wszystkie  statki i  okr´ty
 przewodnik metodyczny
p"ywajÄ… po morzu  dzieci biegajÄ…. Úó"ta chorÄ…giewka w r´ku  straÅ»nika oznacza niebez-
dla nauczyciela ,
Wydawnictwo JUKA,
pieczeÅ‚stwo: trzeba zwolniç tempo i omijaç podwodne ska"y  dzieci chodzÄ… ostroÅ»nie. Kie-
Warszawa 1999, s. 82
dy  straÅ»nik podniesie czerwonÄ… chorÄ…giewk´, ruch ustaje. Zabaw´ powtarza si´ kilka
razy, zmieniajÄ…c cz´sto kolory chorÄ…giewek.
"  Dzieci Ęwiata  utrwalenie piosenki. Nauczyciel powtarza z dzieçmi tekst utworu, a na-
  Dzieci Ęwiata
st´pnie prosi o wys"uchanie nagrania w wersji wokalnej. Po przypomnieniu piosenki wy-
(nr 35 36)
biera czworo dzieci, które zaĘpiewajÄ… po jednej zwrotce. Pozosta"e dzieci b´dÄ… Ępiewaç po-
wtarzajÄ…ce si´ wersy. Na zakoÅ‚czenie mogÄ… do"Ä…czyç do Ępiewu w"asne improwizacje
taneczne.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Daleki Wschód  próby odgadni´cia tematu dnia na podstawie charakterystycznej muzy-
 Muzyka chiłska (nr 14)
ki i rekwizytów zgromadzonych w sali. Nauczyciel przy dÄ™wi´kach muzyki z p"yty ekspo-
jedwab, porcelana, lampiony,
nuje przygotowane przedmioty i pyta dzieci, z czym im si´ one kojarzÄ…. Pomaga dzieciom
pa"eczki do jedzenia ryŻu,
skojarzyç zebrane rekwizyty z najwi´kszym azjatyckim paÅ‚stwem  z Chinami. naczynia z laki, herbata,
próbki chiłskiego pisma
"  W chiłskiej restauracji  próby jedzenia ryŻu pa"eczkami. Nauczyciel objaĘnia, jak nale-
Å»y jeĘç ryÅ» pa"eczkami. Demonstruje prawid"owy sposób trzymania pa"eczek i technik´ je- ugotowany ryÅ»
w miseczkach, pa"eczki
dzenia. (Istotne znaczenie ma metoda gotowania ryŻu  ryŻ gotowany w Chinach jest lep-
do jedzenia ryŻu
ki i zbity w grudki "atwe do uchwycenia pa"eczkami).
"  Chiłski smok  praca plastyczno-konstrukcyjna w zespo"ach. Nauczyciel proponuje dzie- pud"a kartonowe róŻnej
wielkoĘci, rolki po
ciom wykonanie chiłskiego smoka jedynie na podstawie opisu s"ownego: Chiłski smok ma
papierze toaletowym lub
cia"o w´Å»a, pysk wielb"Ä…da, "uski karpia, "apy tygrysa i szpony or"a. W pysku cz´sto trzyma
r´cznikach kuchennych,
krepina, taĘma i folia
per"´, która oznacza doskona"oĘç. Po kilkakrotnym przeczytaniu dzieciom tego opisu na-
samoprzylepna,
uczyciel stara si´ zainspirowaç je do dzia"ania, eksponujÄ…c najwaÅ»niejsze cechy smoka.
kolorowy papier,
WykorzystujÄ…c zebrane w sali materia"y, dzieci przy pomocy nauczyciela konstruujÄ… smo- flamastry
ki. WaÅ»ne, aby kaÅ»dy smok mia" ruchome, wyginajÄ…ce si´ cia"o. W tym celu poszczególne
jego cz´Ä˜ci naleÅ»y "Ä…czyç paskami taĘmy samoprzylepnej.
II. B.
"  Zabawy z szarfami i pi"kÄ…  zestaw çwiczeÅ‚ gimnastycznych zapobiegajÄ…cych p"asko- K. WlaÄ™nik,  Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
stopiu.
Przewodnik metodyczny
1. W siadzie skulnym podpartym na pod"odze, w siadzie na "aweczce (krzese"ku) lub
dla nauczyciela ,
Wydawnictwo JUKA,
w pozycji stojÄ…cej  chwytanie szarfy palcami stopy lewej i prawej na zmian´, podnosze-
Warszawa 1999 s. 188 189
nie, potrząsanie, rzucanie w przód i dobieganie do szarfy.
szarfy i pi"ki dla kaŻdego
2. Pozycja wyjĘciowa jak wyÅ»ej  zbieranie rozciÄ…gni´tej szarfy palcami stopy lub stóp
dziecka, "aweczki
(fastrygowanie, szycie).
3. W leŻeniu ty"em, w siadzie skulnym, podpartym  palce stóp trzymają kołce szarfy,
ruchy nóg naĘladujÄ… jazd´ na rowerze, trzymana szarfa imituje "aÅ‚cuch rowerowy.
4. Chód na pi´tach, trzymanie koÅ‚ców szarfy palcami stóp.
5. Siad skulny, podparty lub siad na "aweczce (krzese"ku)  toczenie pi"eczki podeszwowÄ…
cz´Ä˜ciÄ… stopy w przód i w ty" na zmian´ lewÄ… i prawÄ… oraz obiema stopami jednoczeĘnie.
W tych pozycjach moÅ»na jednoczeĘnie wykonywaç pi"kÄ… ruchy okr´Å»ne.
6. Siad skulny, podparty lub leÅ»enie ty"em, kolana rozchylone, stopy obejmujÄ… pi"k´ i ca"y-
mi podeszwami przylegajÄ… do wypuk"ej powierzchni pi"ki  wznos nóg nad pod"og´ i obra-
canie pi"ki stopami.
7. W leÅ»eniu ty"em, pi"ka mi´dzy stopami  przeniesienie pi"ki za g"ow´, dotkni´cie niÄ… pod-
"ogi, a nast´pnie przeniesienie nóg w przód i postawienie skulnie (leÅ»enie przewrotne).
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
124 Propozycje zaj´ç
8. Siad z kolanami podkurczonymi i rozchylonymi, pi"ka w"oÅ»ona mi´dzy stopy tak, aÅ»eby
do niej przylega"y podeszwy stóp  podrzuty pi"ki stopami i chwyty oburącz.
9. W leÅ»eniu ty"em  toczenie pi"ki stopami po Ęcianie (kolana zgi´te).
10. W siadzie na "aweczce (krzese"ku)  odbijanie pi"ki o pod"og´, na zmian´ prawÄ… i lewÄ…
stopÄ….
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  W´Å»owa skórka  praca z  Kajecikiem : wycinanie obrazków z marginesów, uzupe"nia- cz. 2,
s. 56-57, noŻyczki, klej
nie wzoru na rysunku przedstawiajÄ…cym w´Å»a. Nauczyciel czyta dzieciom polecenia i po-
maga je wykonaç.
 Dzieci w przedszkolu Kajtka uk"adajÄ… na w´Å»u wzór z obrazków. Zacz´"y uk"adaç od g"o-
wy. W niektórych miejscach brakuje wzorów. Znajdziesz je na brzegach stron. Oderwij brą-
zowe paski i wytnij obrazki tak, aby kaŻdy by" osobno.
 Po"óŻ palec na g"owie w´Å»a. Przesuwaj go w stron´ ogona. Patrz na obrazki: na zielonym
tle są dwa, na Żó"tym takŻe dwa, na zielonym brakuje jednego. Poszukaj obrazka, który tu
pasuje. Przyklej go.
 Przesuwaj palec dalej. Patrz na obrazki: na Żó"tym tle są dwa, na zielonym znów brakuje
jednego. Poszukaj obrazka, który tu pasuje, i przyklej go.
 JuÅ» wiesz, jak trzeba uzupe"niç wzory. Dopasuj pozosta"e obrazki i przyklej.
 MoÅ»esz policzyç zielone lub Å»ó"te cz´Ä˜ci w´Å»a. A moÅ»e uda Ci si´ policzyç wszystkie obraz-
ki tworzÄ…ce wzór na w´Å»u?
"  Taniec smoka  zabawa muzyczna z wykorzystaniem rekwizytów. Dzieci maszerują do-
 Muzyka chiłska (nr 14),
oko"a sali przy dÄ™wi´kach chiÅ‚skiej muzyki, animujÄ…c skonstruowane samodzielnie smoki.
chiłskie smoki wykonane
MogÄ… teÅ» wyjĘç z sali i spacerowaç po ca"ym przedszkolu, dajÄ…c dzieciom z innych grup
przez dzieci
szans´ obejrzenia smoków.
Propozycje zaj´ç do tematów 176 180 opracowa"a Marta Pietrzak
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 125
CoĘ si´ skrada, coĘ szeleĘci, dÅ»ungla sto tajemnic mieĘci
181. Spotkanie z egzotycznymi
zwierz´tami
Zapis w dzienniku:
I.  DÅ»ungla  nauka piosenki po"Ä…czona z zabawÄ… ruchowÄ….  Spotkanie z ma"pkÄ…  çwicze-
nia ortofoniczne.
II. A.  W dŻungli  s"uchanie opowiadania z  KsiąŻki , omówienie treĘci utworu, nazywanie
zwierzÄ…t przedstawionych na ilustracji.
II. B.  W zoo  wycieczka do zoo (lub oglÄ…danie filmu o zwierz´tach egzotycznych), obserwa-
cja zwierzÄ…t i poznawanie ich zwyczajów.  Zwierz´ta w dÅ»ungli  rozwiÄ…zywanie zagadek
ruchowych, naĘladowanie zachowania poznanych zwierząt.
III.  Dziki kot  ozdabianie sylwety dzikiego kota z  Wycinanek-sk"adanek , tworzenie stada
zwierząt na jednym kartonie (praca zespo"owa).  WyĘcigi tygrysów  zabawy ruchowe w ogro-
dzie przedszkolnym.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" poznaj´ s"owa i melodi´ piosenki, przedstawiam ruchem jej treĘç,
" poprawnie wymawiam s"owa piosenki,
" çwicz´ narzÄ…dy mowy,
" s"ucham z zainteresowaniem opowiadania,
" poznaj´ zwierz´ta Å»yjÄ…ce w dÅ»ungli, ich wyglÄ…d, sposób poruszania si´,
" wiem, jak naleÅ»y si´ zachowywaç podczas zwiedzania ogrodu zoologicznego,
" rozumiem potrzeb´ powstawania ogrodów zoologicznych,
" poszerzam swojÄ… wiedz´ o Ęwiecie zwierzÄ…t,
" naĘladuj´ ruchem niektóre egzotyczne zwierz´ta,
" rozwijam umiej´tnoĘç pracy w grupie,
" wykorzystuj´ pomys"owoĘç i wyobraÄ™ni´ do ozdabiania sylwety dzikiego kota,
" poruszam si´ szybko i zwinnie podczas zabawy.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  DŻungla  nauka piosenki po"ączona z zabawą ruchową. Utwór ma Żywe tempo. Po wy-
s"uchaniu piosenki w wersji wokalnej dzieci opowiadajÄ…, jakie zwierz´ta moÅ»na spotkaç   DÅ»ungla (nr 39)
w dÅ»ungli (ma"py, papugi, w´Å»e, s"onie, tygrysy). Nast´pnie uczÄ… si´ tekstu piosenki, po-
wtarzajÄ…c kolejne wersy za nauczycielem. Kiedy opanujÄ… pierwszÄ… zwrotk´, mogÄ… spróbo-
waç zaĘpiewaç jÄ… z nagraniem. Po przyswojeniu s"ów obu zwrotek dzieci naĘladujÄ… ruchy
zwierzÄ…t wymienionych w piosence.
"  Spotkanie z ma"pkÄ…  çwiczenia ortofoniczne. Nauczyciel opowiada historyjk´ o ma"pce,
a dzieci naĘladują zachowanie zwierzątka: Ma"pka podskakuje i wyciąga wysoko "apki
 chce zerwaç z drzewa banany. Zerwa"a pierwszego banana i zjada (dzieci uk"adajÄ… usta
w ciup, stukajÄ… z´bami). By" pyszny, ma"pka oblizuje si´ (oblizujÄ… usta w kó"eczko) i g"asz-
cze po brzuszku (g"aszczÄ… si´ po brzuchu). Zerwa"a drugiego banana i próbuje go wepchnÄ…ç
ca"ego do buzi (dzieci maksymalnie rozciągają usta w szerokim uĘmiechu, potem wysuwają
usta do przodu, robiąc ryjek). Zjad"a owoc ze smakiem, starannie przeŻuwając (wykonują
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
126 Propozycje zaj´ç
okr´Å»ne ruchy z"Ä…czonymi wargami). Sok bananowy troch´ sklei" jej buzi´, wi´c nie moÅ»e si´
swobodnie oblizywaç, ale jej j´zyk potrafi kr´ciç piruety nawet w zamkni´tej buzi (wykonujÄ…
ruchy okr´Å»ne j´zykiem przy zamkni´tych ustach). Najedzona ma"pka po"oÅ»y"a si´, by chwi-
l´ odpoczÄ…ç. Zasn´"a, oddycha bardzo g"´boko (wdech nosem, wydech ustami z g"oĘnym wy-
puszczeniem powietrza  fuuuuuu ). UĘmiecha si´ leciutko  na pewno ĘniÄ… si´ jej s"odkie
banany (dzieci uĘmiechajÄ… si´).
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  W dŻungli  s"uchanie opowiadania z  KsiąŻki , omówienie treĘci utworu, wskazywanie
s. 106 109, albumy
i opisywanie zwierząt przedstawionych na ilustracji. Nauczyciel gromadzi wokó" siebie
przyrodnicze
dzieci i mówi: Czy wiecie, Å»e Kajtek lubi s"uchaç, jak pani w przedszkolu czyta ksiÄ…Å»ki? Lu-
bi teÅ» oglÄ…daç w nich obrazki. Pos"uchajcie, co mu si´ przytrafi"o, kiedy oglÄ…da" obrazki
w pewnej ksiÄ…Å»ce. Nast´pnie czyta opowiadanie  W dÅ»ungli . Po wys"uchaniu utworu dzie-
ci odpowiadajÄ… na pytania:
 O czym by"a ksiąŻka, którą ogląda" Kajtek?
 Jakie zwierz´ta  spotka" Kajtek w dÅ»ungli?
 Czy w Polsce moÅ»na spotkaç zwierz´ta z dÅ»ungli?
 Jakie zwierz´ta moÅ»na zobaczyç w zoo?
Po rozmowie dotyczącej treĘci opowiadania dzieci oglądają ilustracje w  KsiąŻce . Nauczy-
ciel czyta polecenia i w razie potrzeby pomaga je wykonaç.
 Obejrzyj zwierz´ta na obrazku. U góry z ga"´zi zwisa& , a na dole, na liĘciu jest& Na Ęrod-
ku jest& A tu, u góry siedzą& Pod nimi jest&
 Wybierz sobie jedno zwierz´ i opowiedz o nim.
Nauczyciel uzupe"nia wypowiedzi dzieci, podajÄ…c ciekawostki dotyczÄ…ce tygrysa, s"onia,
ptasznika, pytona, gibona. Zach´ca teÅ» do obejrzenia albumów przyrodniczych, w których
sÄ… zdj´cia tych zwierzÄ…t.
II. B.
"  W zoo  wycieczka do zoo. Dzieci siadają wokó" nauczyciela, który zadaje im pytania: Czy film lub albumy
i czasopisma
zwierz´ta, o których mówiliĘmy, Å»yjÄ… tylko w dÅ»ungli? Gdzie jeszcze moÅ»emy je spotkaç? Po
o zwierz´tach
co ludzie budują ogrody zoologiczne? Po krótkiej rozmowie nauczyciel proponuje dzieciom
wycieczk´ do zoo, by mog"y obserwowaç zachowanie róŻnych zwierzÄ…t i zebraç o nich wi´-
cej informacji. Przed wyjĘciem mówi o przestrzeganiu zakazu karmienia zwierząt, stawa-
niu w bezpiecznej odleg"oĘci od klatek i wybiegów, zachowaniu ciszy, by nie p"oszyç i nie
draÅ»niç zwierzÄ…t.
Uwaga! JeĘli nie ma moÅ»liwoĘci zorganizowania wycieczki do zoo, dzieci mogÄ… obejrzeç
film lub albumy, czasopisma o zwierz´tach.
"  Zwierz´ta w dÅ»ungli  rozwiÄ…zywanie zagadek ruchowych. Dzieci siadajÄ… ko"em na dy-
wanie. Nauczyciel objaĘnia, Å»e za chwil´ jedno z nich b´dzie naĘladowa"o za pomocÄ… pan-
tomimy jakieĘ zwierz´ Å»yjÄ…ce w dÅ»ungli, a pozosta"e b´dÄ… odgadywa"y jego nazw´. Nast´p-
nie prosi ch´tne dziecko i w tajemnicy wyznacza mu zadanie, np.:
 PokaŻ, Że jesteĘ lwem.
 PokaÅ», jak porusza si´ wÄ…Å».
 JesteĘ pająkiem. PokaŻ, jak chodzisz.
Pozosta"e dzieci odgadujÄ…, w jakiej roli wyst´puje kolega lub koleÅ»anka.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Dziki kot  ozdabianie sylwet dzikiego kota z  Wycinanek-sk"adanek (praca zespo"owa).
KaÅ»de dziecko rozdziera kartk´ z bloku rysunkowego na cztery cz´Ä˜ci, a nast´pnie koloruje
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 127
suchymi pastelami, kaÅ»dÄ… cz´Ä˜ç innym kolorem. Kolory nie muszÄ… byç jednolite i mogÄ… si´
cz. 2,
mieszaç. Pokolorowane cz´Ä˜ci kartki dzieci malujÄ… wodÄ…, aby barwy sta"y si´ bardziej wy-
s. 15 (instrukcja) i s. 53
raziste, i pozostawiajÄ… do wyschni´cia. W tym czasie wypychajÄ… z  Wycinanek-sk"adanek (projekt), suche pastele,
kredki, p´dzle, farby,
sylwet´ dzikiego kota, który moÅ»e si´ zmieniç w tygrysa, lwa lub panter´  wszystko zale-
klej, noŻyczki, skrawki
Ży od tego, w jaki sposób zostanie ozdobiony. Zanim dzieci zdecydują, jakiego dzikiego ko-
róŻnych tkanin, w"óczka,
kolorowy papier, papier
ta chcÄ… wykonaç, nauczyciel pokazuje im ilustracje przedstawiajÄ…ce zwierz´ta i zwraca
w c´tki lub prÄ…Å»ki, trawa
uwag´ na ich charakterystyczne cechy. Aby nadaç dzikiemu kotu odpowiedni wyglÄ…d, dzie-
dekoracyjna, duŻy
ci mogÄ… wykorzystaç: papier w c´tki i prÄ…Å»ki, skrawki tkanin, kawa"ki w"óczki, kolorowy karton, kartki z bloku
rysunkowego, ilustracje
papier i inne materia"y. Po ozdobieniu sylwety kota przygotowują t"o. Na duŻym kartonie
przedstawiajÄ…ce tygrysa,
przyklejają pomalowane wczeĘniej pastelami i wodą paski papieru. Do tak powsta"ego t"a
lwa, panter´
przymocowują swoje  koty , ukrywając je w trawach lub leĘnym gąszczu, zrobionym z ka-
wa"ków papieru, materia"u lub dekoracyjnej trawy. Dzieci wspólnie decydują o ostatecz-
nym kszta"cie pracy.
"  WyĘcigi tygrysów  zabawy ruchowe w ogrodzie przedszkolnym. K. Wlaęnik,  Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
1.  WyĘcigi tygrysów  zabawa na czworakach. Nauczyciel dzieli grup´ na dwa zespo"y.
Przewodnik metodyczny
KaÅ»dy zespó" ustawia si´ w szeregu tak, Å»eby mi´dzy dzieçmi by"y spore odleg"oĘci. Dzieci
dla nauczyciela ,
Wydawnictwo JUKA,
trzymajÄ… si´ za r´ce. Na sygna" nauczyciela (klaĘni´cie)  dziecko, które stoi pierwsze,
¸Ã³dÄ™ 1996, s. 88
zmienia si´ w tygrysa i na czworakach przebiega tras´ slalomem, omijajÄ…c kolegów i kole-
Å»anki. Kiedy dobrnie do mety,  doczepia si´ do ostatniego  tygrysa i tworzy kolejne ogni- drabinki, "awki, huĘtawki
 sprz´t ogrodowy
wo. WyĘcig wygra ten zespó"  tygrysów , który najszybciej pokona tras´.
2.  Ucieczka przed lwem  zabawa ze wspinaniem. W wyznaczonym miejscu siedzi troje
dzieci   lwy . Przy wodopoju, czyli po wyznaczonej cz´Ä˜ci ogródka, biegajÄ…  antylopy .
Kiedy nauczyciel krzyknie: Uwaga lwy!,  lwy wyruszajÄ… na polowanie.  Antylopy , aby
uniknÄ…ç lwich pazurów, muszÄ… wejĘç na podwyÅ»szenie: drabinki, huĘtawk´, "awk´  wtedy
 lew nie moÅ»e ich juÅ» schwytaç.
3.  Polowanie  nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy, które stają naprzeciwko siebie, i ry-
suje mi´dzy nimi lini´ rozgraniczajÄ…cÄ… dwa terytoria. Na has"o: Polowanie! kaÅ»da grupa po-
kazuje gestem, jaki gatunek zwierzÄ…t chce reprezentowaç. W trakcie zabawy obie druÅ»yny
muszÄ… si´ staraç  przeciÄ…gnÄ…ç na swojÄ… stron´ jak najwi´kszÄ… liczb´ graczy druÅ»yny prze-
ciwnej. ZaczynajÄ… te  zwierz´ta , które powszechnie uznawane sÄ… za silniejsze. JeĘli jed-
nak okaÅ»e si´, Å»e sÄ… s"absze, muszÄ… uciekaç, by nie daç si´ z"apaç i przeprowadziç do dru-
giej druŻyny. Polowanie trwa krótko, bo nauczyciel szybko przerywa poĘcig has"em: Stop!
Wtedy grupy wracajÄ… na swoje terytoria, ponownie naradzajÄ… si´, który gatunek egzotycz-
nych zwierzÄ…t chcÄ… reprezentowaç, i czekajÄ… na powtórny sygna" nauczyciela.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
128 Propozycje zaj´ç
182. Rozmowy zwierzÄ…t
Zapis w dzienniku:
I.  Zoo  zabawa ruchowa, doskonalenie koordynacji s"uchowo-ruchowej.  Co to za zwierz´?
 rozwiÄ…zywanie zagadek s"uchowych.
II. A.  Ma"e i duŻe  zabawa dydaktyczna, rozmowa na temat zwierząt zamieszkujących
dÅ»ungl´.  DÅ»ungla  praca z  Kajecikiem : wycinanie ma"ych obrazków i uzupe"nianie nimi
duŻej ilustracji, doskonalenie analizy i syntezy wzrokowej.
II. B.  Zabawy z obr´czami  çwiczenie mi´Ä˜ni grzbietu.
III.  R´kawiczkowy zwierzyniec  tworzenie pacynek przedstawiajÄ…cych dzikie zwierz´-
ta.  Moje zwierzątko  uk"adanie i nagrywanie swobodnych tekstów i rymowanek o pa-
cynkach.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" rozwijam twórczÄ… ekspresj´ ruchowÄ…,
" rozpoznaj´ i naĘladuj´ g"osy ma"py, lwa, s"onia, tygrysa i w´Å»a,
" grupuj´ zwierz´ta wed"ug wskazanego kryterium,
" przeliczam elementy zbioru,
" wypowiadam si´ na podany temat i s"ucham wypowiedzi koleÅ»anek i kolegów,
" rozwijam spostrzegawczoĘç,
" doskonal´ umiej´tnoĘç ci´cia noÅ»yczkami po linii prostej i naklejania,
" znam nazwy niektórych zwierząt egzotycznych,
" szybko reaguj´ na umówiony sygna",
" rozwijam sprawnoĘç ruchowÄ…,
" wykazuj´ si´ pomys"owoĘciÄ… w tworzeniu nowych rzeczy,
" rozwijam wyobraÄ™ni´ plastycznÄ…,
" uk"adam proste rymowanki o zwierz´tach.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Zoo  zabawa ruchowa. Przed rozpocz´ciem zabawy nauczyciel przypomina, jakie zwie-
rz´ta moÅ»na spotkaç w dÅ»ungli. Nast´pnie wybiera troje dzieci i prosi, aby stan´"y obok sie-
bie wewnÄ…trz kr´gu. Zadaniem kaÅ»dej trójki jest przedstawienie wskazanych zwierzÄ…t ru-
chem, gestem, u"oŻeniem cia"a. Przyk"ady:
 Żyrafa  dziecko stojące w Ęrodku staje na palcach, dzieci stojące po jego lewej i prawej
stronie doprawiajÄ… róŻki  Å»yrafie , ustawiajÄ…c na jej g"owie pi´Ä˜ci  jedna na drugiej;
 ma"pa  troje dzieci drapie si´ jednÄ… r´kÄ… po g"owie, a drugÄ… po brzuchu;
 s"oÅ‚  dziecko stojÄ…ce poĘrodku uk"ada r´k´ tak, aby przypomina"a uniesionÄ… trÄ…b´ s"o-
nia, dzieci stojące po bokach przedstawiają u"oŻeniem obu rąk s"oniowe uszy.
"  Co to za zwierz´?  zagadki s"uchowe. Dzieci siedzÄ… na dywanie i s"uchajÄ… odtwarzanych
z p"yty odg"osów egzotycznych zwierzÄ…t. Nast´pnie starajÄ… si´ odgadnÄ…ç, jakie to by"y zwie-  Odg"osy egzotycznych
zwierzÄ…t: ma"pa, lew,
rz´ta. MogÄ… teÅ» okreĘliç  przy pomocy nauczyciela  jak brzmiÄ… poszczególne g"osy, np.:
s"oł, tygrys, grzechotnik
 ma"pa  przerywany g"os przypominający Ęmiech,
(nr 34)
 lew  niski, groęny ryk,
 s"oÅ‚  g"os podobny do dÄ™wi´ku trÄ…by,
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 129
 tygrys  groÄ™ne parskni´cia i pomruki,
 wÄ…Å»  dÄ™wi´k kojarzÄ…cy si´ z grzechotkÄ….
Po rozpoznaniu i okreĘleniu odg"osów nauczyciel zaprasza dzieci do zabawy. KaŻdemu
dziecku przydziela rol´ jakiegoĘ egzotycznego zwierz´cia.  Zwierz´ta gromadzÄ… si´ w jed-
nej grupie i  rozmawiajÄ… ze sobÄ… swoimi zwierz´cymi g"osami.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Ma"e i duŻe  zabawa dydaktyczna: rzucanie kostką i przeliczanie oczek, odgadywanie, kostka do gry, kartki
z numerami od 1 do 6,
jakie zwierz´ znajduje si´ na obrazku, klasyfikowanie zwierzÄ…t na duÅ»e i ma"e oraz okre-
obrazki: tygrys, krokodyl,
Ęlanie ich liczby. WczeĘniej nauczyciel wiesza na tablicy ilustracje przedstawiające duŻe
s"oł, gibon, komar, pająk
ptasznik
i ma"e zwierz´ta, które mieszkajÄ… w dÅ»ungli, i zas"ania je szeĘcioma ponumerowanymi
(od 1 do 6) kartkami. Numery odpowiadają liczbie oczek na Ęciankach kostki do gry. Prze-
bieg zabawy: najpierw dzieci ustalajÄ…, które zwierz´ chcia"yby zobaczyç na odkrytej przez
siebie ilustracji. Nast´pnie jedno z nich rzuca kostkÄ… i przelicza oczka. Nauczyciel odcze-
pia zas"on´ z numerem odpowiadajÄ…cym liczbie oczek podanej przez dziecko. Dzieci przy-
glÄ…dajÄ… si´ ilustracji i stwierdzajÄ…, jakie zwierz´ przedstawia i czy jest to zwierz´ wczeĘniej
przez nich wybrane. JeĘli odpowiedÄ™ jest negatywna, nast´pne dziecko rzuca kostkÄ…. W ten
sposób zostaje odkryty kolejny element umoÅ»liwiajÄ…cy identyfikacj´. Dzieci rzucajÄ… kostkÄ…
i ods"aniajÄ… poszczególne ilustracje dopóty, dopóki nie trafiÄ… na ilustracj´ zgodnie ze swo-
im wczeĘniejszym wyborem. Po ods"oni´ciu wszystkich ilustracji dzieci dzielÄ… przedstawio-
ne na nich zwierz´ta na dwie grupy: duÅ»e i ma"e. PrzeliczajÄ… je, porównujÄ… ich liczb´, a na-
st´pnie próbujÄ… odpowiedzieç na pytanie: Czy ma"e zwierz´ta sÄ… mniej groÄ™ne od duÅ»ych?
Nauczyciel s"ucha wypowiedzi dzieci i wyjaĘnia wątpliwoĘci.
"  DŻungla  praca z  Kajecikiem . Nauczyciel czyta dzieciom polecenia, wyjaĘnia je w mia- cz. 2,
s. 60 61, noŻyczki, klej
r´ potrzeby i czuwa nad ich wykonaniem.
 Na duŻym obrazku jest przedstawiona dŻungla. W dŻungli Żyje wiele zwierząt. Patrz na
obrazek i pokazuj zwierz´ta. Na dole obrazka jest tygrys. Obok chodzi po liĘciu pajÄ…k ptasz-
nik. Z drzewa nad tygrysem zwisa wÄ…Å». Skrada si´ dziki kot  to pantera. Zza palmy wychy-
la si´ s"oÅ‚. Po pniu drzewa wspina si´ jaszczurka. Na ga"´zi siedzi papuga, a obok jest
ma"pka. Widaç teÅ» krokodyla, a dalej tapira.
 Obrazek przedstawiajÄ…cy dÅ»ungl´ trzeba uzupe"niç. Oderwij zielone paski z ma"ymi obraz-
kami i wytnij obrazki tak, aby kaŻdy by" osobno.
 Pouk"adaj ma"e obrazki na zielonych kwadratach. MajÄ… pasowaç do duÅ»ego obrazka.
Przyklej je.
 Powiedz, co wiesz o zwierz´tach przedstawionych na obrazku. MoÅ»esz zapytaç o nie kogoĘ
doros"ego.
II. B.
"  Zabawy z obr´czami  çwiczenia gimnastyczne.
1. Zabawa orientacyjno-porządkowa   Ucieczka przed tygrysem . Dzieci biegają wokó" K. Wlaęnik,  Wychowanie
fizyczne w przedszkolu.
roz"oÅ»onych na pod"odze obr´czy jak antylopy, przeskakujÄ… z nogi na nog´, robiÄ… duÅ»e kro-
Przewodnik metodyczny
ki. Na klaĘni´cie nauczyciela, które oznacza zbliÅ»anie si´ niebezpieczeÅ‚stwa, wszystkie
dla nauczyciela , JUKA,
¸Ã³dÄ™ 1996, s. 144 146
 antylopy chroniÄ… si´ w swoich kryjówkach  wskakujÄ… do obr´czy. Po ponownym klaĘ-
ni´ciu wychodzÄ… z obr´czy i znów biegajÄ…. Przed kolejnym klaĘni´ciem nauczyciel moÅ»e
obr´cze
zabraç jednÄ… obr´cz. Dziecko, które tym razem nie zdÄ…Å»y znaleÄ™ç bezpiecznego miejsca,
odpada z gry.
2. åwiczenie duÅ»ych grup mi´Ä˜niowych. Dziecko stoi i trzyma przed sobÄ… obr´cz na wysoko-
Ęci kolan. Najpierw wchodzi do Ęrodka obr´czy, a potem wychodzi z niej, przemieszczajÄ…c si´
ca"y czas do przodu. åwiczenie powtarza kilkakrotnie.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
130 Propozycje zaj´ç
3. åwiczenie tu"owia   Proca . Dziecko siedzi po turecku na pod"odze. Trzyma obr´cz tak,
jakby to by"a proca: jednÄ… r´kÄ… trzyma obr´cz z przodu, a drugÄ… z ty"u i stara si´ ciÄ…gnÄ…ç
obr´cz tak, jak naciÄ…ga si´ proc´. Po krótkim napi´ciu mi´Ä˜ni nast´puje rozluÄ™nienie i za-
miana rÄ…k  r´ka, która trzyma"a obr´cz z przodu, teraz naciÄ…ga proc´.
4. åwiczenie mi´Ä˜ni grzbietu   Tunel . Po"owa dzieci ustawia si´ jedno obok drugiego
i wystawia przed sobÄ… obr´cze tak, by powsta" z nich tunel. Tunel powinien byç tuÅ» nad
ziemiÄ…, by pozosta"e dzieci mog"y przejĘç przez niego na czworakach. Po przejĘciu tunelu
dzieci zast´pujÄ… kolegów trzymajÄ…cych obr´cze, którzy teraz b´dÄ… przechodziç przez tunel.
5. åwiczenie uspokajajÄ…ce. Dzieci maszerujÄ… wko"o parami, trzymajÄ…c mi´dzy sobÄ… obr´cz.
Obr´cz moÅ»na trzymaç tylko jednÄ… wyprostowanÄ… d"oniÄ…. Palce sÄ… wyprostowane, nie za-
ciskajÄ… si´ na obr´czy.
III. Zaj´cia popo"udniowe
r´kawiczki, skarpetki,
"  R´kawiczkowy zwierzyniec  tworzenie pacynek przedstawiajÄ…cych dzikie zwierz´ta.
Ęcinki materia"ów, guziki,
Na Ęrodku z"Ä…czonych sto"ów dzieci rozk"adajÄ… przyniesione z domu r´kawiczki i skarpet-
folia samoprzylepna,
ki, kawa"ki materia"ów, w"óczki, guziki. Nauczyciel wk"ada na r´k´ jednÄ… ze skarpetek mazaki, w"óczka
i zaczyna niÄ… poruszaç jak pacynkÄ…. Zmienia g"os, przedstawia pacynk´ jako kotka Milut-
ka. WchodzÄ…c w rol´ Milutka, wita si´ z dzieçmi, pyta, co u nich s"ychaç. Po chwili wycho-
dzi z roli i zwraca si´ do dzieci: Czy podczas rozmowy z kotkiem wyobraÅ»aliĘcie sobie, Å»e
jest prawdziwy? Powiedzcie, czego brakuje pacynce, aby by"a podobna do kotka. Jak moÅ»-
na jÄ… ozdobiç? Dzieci zg"aszajÄ… swoje propozycje, a nauczyciel zmienia zgodnie z nimi
zwyk"Ä… skarpetk´ w kotka. Nast´pnie prosi dzieci, by w ten sam sposób spróbowa"y prze-
mieniç skarpetki w dzikie zwierz´ta. Dzieci wspólnie zastanawiajÄ… si´, jak moÅ»na zrobiç
krokodyla, Å»yraf´, panter´, ma"pk´, a nawet pajÄ…ka. Potem przyst´pujÄ… do wykonywania
pacynek.
"  Moje zwierzątko  uk"adanie i nagrywanie swobodnych tekstów i rymowanek o pacyn- pacynki zrobione
przez dzieci,
kach. Po ukołczeniu pacynek dzieci wchodzą w role wykonanych zwierząt. WymyĘlają
dyktafon lub
krótkie scenki, w których przedstawiają jeden dzieł z Życia swojego zwierzątka, uk"adają
magnetofon
rymowanki o zrobionych pacynkach. Nauczyciel moÅ»e im w tym pomagaç  podsuwaç sko-
jarzenia, przypominaç charakterystyczne cechy zwierz´cia albo podawaç pierwszÄ… cz´Ä˜ç
rymowanki, którÄ… trzeba dokoÅ‚czyç. Wszystkie twórcze pomys"y naleÅ»y nagrywaç.
183. Kto najwyŻszy?
Zapis w dzienniku:
I.  Latający pajączek  zabawa ruchowa z elementami podskoku.  DŻungla  utrwalenie pio-
senki.
II. A.  Úyrafa u fotografa  inscenizacja wiersza L.J. Kerna, poznanie naturalnego Ęrodowi-
ska Å»ycia Å»yrafy oraz jej sprzymierzeÅ‚ców i wrogów.  Úyrafa  praca plastyczna.
II. B.  Krokodyl  praca z  Kajecikiem : wodzenie palcem po Ęladzie oraz rysowanie po nim
kredkÄ….
III.  Krokodylowa rzeka ,  Bambusowe zmagania  zabawy zr´cznoĘciowe w ogrodzie przed-
szkolnym, doskonalenie precyzji ruchów.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 131
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" przeskakuj´ obunóŻ przez skakank´,
" Ępiewam piosenk´ z grupÄ…,
" reaguj´ na umówione has"o,
" z uwagÄ… s"ucham wiersza ilustrowanego pacynkÄ…, dostrzegam humor w utworze,
" uzupe"niam kontur Å»yrafy, domalowujÄ…c niezb´dne szczegó"y,
" rozwijam sprawnoĘç d"oni,
" doskonal´ umiej´tnoĘç liczenia,
" rozwijam zr´cznoĘç i skocznoĘç.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
K. Wlaęnik,  Wychowanie
"  Latający pajączek  zabawa ruchowa z elementami podskoku. Nauczyciel stoi w Ęrodku
fizyczne w przedszkolu.
ko"a utworzonego przez dzieci. W d"oni trzyma skakank´ z przywiÄ…zanym woreczkiem,
Przewodnik metodyczny dla
nauczyciela , Wydawnictwo
imitujÄ…cÄ… nitk´ z pajÄ…czkiem. Po chwili zaczyna niÄ… obracaç, wprawiajÄ…c w ruch  pajÄ…cz-
JUKA, ¸Ã³dÄ™ 1996, s. 106
ka , który lata tuÅ» nad ziemiÄ… po obwodzie ko"a. Dzieci przeskakujÄ… nad nim zr´cznie, tak
skakanka, woreczek
aby nie zerwaç  nitki .
"  DŻungla  utrwalenie piosenki. Dzieci s"uchają piosenki w wersji wokalnej. Po powtórze-
 DŻungla (nr 39 40)
niu s"ów próbujÄ… Ępiewaç utwór z podk"adem muzycznym.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Úyrafa u fotografa  inscenizacja wiersza L.J. Kerna. Nauczyciel przygotowuje scen´, na
L.J. Kern  Úyrafa
u fotografa [w:]
której b´dzie inscenizowany wiersz  Úyrafa u fotografa . Zaprasza dzieci na przedstawie-
L.J. Kern  Portret poety ,
nie, a kiedy wszystkie usiądą, staje przed parawanem i mówi: Pos"uchajcie historii pewnej
Wydawnictwo WILGA,
Warszawa 2003, s. 46
Å»yrafy, która postanowi"a zrobiç sobie zdj´cie. Nast´pnie chowa si´ za parawanem i recytu-
je wiersz, poruszając odpowiednio pacynką (sylwetą lub maskotką) Żyrafy.
pacynka lub sylweta
Úyrafa u fotografa
Żyrafy, album
przyrodniczy
Przysz"a pewna Úyrafa
W niedziel´ do fotografa.
 Czy to pan robi zdj´cia?
 Ja.
 A "adne sÄ… te zdj´cia?
 Ba!
 I tak sam pan je robi?
 Sam.
 A ma pan aby klisz´?
 Mam.
 A nie p´knie ta klisza?
 Nie ma mowy.
 A objÄ…" mnie pan ca"Ä…?
 Nie, do po"owy.
 A co b´dzie z drugÄ… po"owÄ…?
 Zdejm´ osobno.
 Czy za t´ samÄ… cen´?
 Nie, za dop"atÄ… drobnÄ….
 A na jednym zdj´ciu si´ nie da?
 Wykluczone.
 To trudno, niech pan robi.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
132 Propozycje zaj´ç
 Pstryk!
Pstryk!
Zrobione.
 A teraz?
 Teraz zlepi´ te zdj´cia najlepiej jak potrafi´
I wr´cz´ pani za chwil´ wspania"Ä… fotografi´.
Ludwik Jerzy Kern
Po przedstawieniu nauczyciel wychodzi z pacynkÄ… do publicznoĘci i rozpoczyna rozmow´,
nawiÄ…zujÄ…c do treĘci wiersza. Úyrafa (pacynka) pyta dzieci:
 Po co posz"am do fotografa?
 Jaki k"opot mia" fotograf?
 W jaki sposób fotograf zrobi" mi zdj´cie?
Nast´pnie Å»yrafa opowiada o tym, gdzie mieszka (pokazuje w albumie zdj´cia sawanny), ja-
kich ma przyjació" w afrykałskim Ęwiecie zwierząt (zebry, nosoroŻce, antylopy, s"onie),
a jakich wrogów (lwy). Mówi teÅ», co lubi jeĘç i jak szybko biega. PodkreĘla, Å»e jest najwyÅ»-
szym zwierz´ciem na Ęwiecie. Po krótkiej rozmowie proponuje dzieciom, aby spróbowa"y
si´ wczuç w rol´ fotografa, który ma jÄ… sfotografowaç. Úyrafa wyg"asza swoje kwestie tak
jak w wierszu, a dzieci mogÄ… jej odpowiadaç w"asnymi s"owami.
"  Úyrafa  praca plastyczna. Nauczyciel wr´cza kaÅ»demu dziecku dwa kartony z rozci´- po 2 kartony z rozci´tym
na po"ow´ konturem Å»yrafy
tym na po"ow´ konturem Å»yrafy. (Rysunek Å»yrafy powinien byç duÅ»y). Dzieci muszÄ…
dla kaŻdego dziecka,
skleiç je taĘmÄ… klejÄ…cÄ… i domalowaç niezb´dne szczegó"y: plamki, oczy, pyszczek, róŻki,
taĘma klejąca, noŻyczki,
farby, p´dzle, kredki
kopytka.
II. B.
"  Krokodyl  praca z  Kajecikiem . Nauczyciel czyta dzieciom polecenia i pomaga je wy- cz. 2, s. 59,
zielona kredka
konaç.
  Rysuj krokodyla palcem po Ęladzie, zaczynając od kropki.
 Potem  rysuj palcem po Ęladzie wzory na jego grzbiecie.
 Narysuj krokodyla kredką po Ęladzie.
 Ile jest kresek na grzbiecie krokodyla? Ile jest zygzaków? Policz wszystkie proste kreski
i zygzaki. U"óŻ tyle patyczków, ile ich jest razem.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Krokodylowa rzeka ,  Bambusowe zmagania  zabawy zr´cznoĘciowe w ogrodzie przed- pola wyci´te z szarego
papieru lub woreczki,
szkolnym.
skakanki, bambusowe kijki
1.  Krokodylowa rzeka  nauczyciel rozk"ada kamienie (nieregularne pola z szarego pa-
pieru lub woreczki) w róŻnych odleg"oĘciach na wyznaczonym skakankami terenie, który
symbolizuje rzek´. Dzieci muszÄ… si´ przeprawiç z jednej strony  rzeki na drugÄ… tak
ostroÅ»nie, by nie wpaĘç do wody, w której p"ywajÄ… krokodyle. Nie jest to "atwe, bo mi´dzy
kamieniami są spore odleg"oĘci. Po drugiej stronie rzeki czekają ich kolejne zadania.
2.  Bambusowe zmagania  dzieci dobierajÄ… si´ w pary i stajÄ… naprzeciwko siebie. Mi´dzy
nimi leŻy bambusowy kijek o d"ugoĘci ok. 1 m. Zadaniem pary dzieci jest uchwycenie kijka
z kaŻdej strony tylko jednym palcem i wspólne podniesienie go z ziemi. Dzieci próbują to
robiç do skutku. Kiedy uda im si´ podnieĘç kijek i utrzymaç, powinny spróbowaç nim
ostroÅ»nie poruszaç, tak aby go nie upuĘciç.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 133
184. Weso"e s"onie
Zapis w dzienniku:
I.  Taniec s"oni  zabawa muzyczno-ruchowa, doskonalenie wraŻliwoĘci s"uchowej przez róŻni-
cowanie us"yszanych dÄ™wi´ków.  TysiÄ…c g"osów w lesie s"yszysz  çwiczenie ortofoniczne.
II. A. Wyszukiwanie ciekawostek o zwierz´tach w dost´pnych Ä™ród"ach.
II. B.  Kot i myszka i inne zabawy  çwiczenia gimnastyczne.
III.  Jaki jestem?  zabawa dydaktyczna, rozpoznawanie zwierząt, okreĘlanie ich cech.  Kap-
turek myĘliciela ,  S"oniowa trÄ…ba ,  Leniwe ósemki  çwiczenia wed"ug P. Dennisona.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" naĘladuj´ ruchem sposób poruszania si´ s"onia,
" reaguj´ na pauz´ w muzyce,
" poruszam si´ i gram w rytm melodii,
" naĘladuj´ g"osy niektórych leĘnych zwierzÄ…t,
" poznaj´ nowe sposoby zdobywania informacji,
" poszerzam wiedz´ na temat zwierzÄ…t egzotycznych,
" çwicz´ refleks i rzuty do celu,
" wymieniam charakterystyczne cechy niektórych zwierząt,
" wskazuj´ lewÄ… i prawÄ… r´k´,
" wykonuj´ dok"adnie çwiczenia proponowane przez nauczyciela.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Taniec s"oni  zabawa muzyczno-ruchowa. Nauczyciel wystukuje na pianinie róŻne pianino, instrumenty
perkusyjne
dÄ™wi´ki  niskie, wysokie, szybkie, wolne, i pyta: Które dÄ™wi´ki najbardziej przypominajÄ…
Ci poruszajÄ…cego si´ s"onia? Dzieci s"uchajÄ… gry nauczyciela i udzielajÄ… odpowiedzi. Na-
st´pnie nauczyciel zwraca si´ do dzieci: Za chwil´ podziel´ Was na dwie grupy. Jedna gru-
pa dostanie instrumenty muzyczne, dzi´ki którym skomponuje muzyk´ dla taÅ‚czÄ…cych s"o-
ni, a druga zataÅ‚czy do  s"oniowej muzyki . Tancerze muszÄ… uwaÅ»aç. JeĘli muzyka
ucichnie, to znaczy, Å»e jest to czas odpoczynku dla s"oni  zwierz´ta udajÄ… si´ do wodopoju.
Przypomnijcie sobie, jak poruszajÄ… si´ s"onie. SÄ… duÅ»e i ci´Å»kie. Przy jakiej muzyce mogÄ…
taÅ‚czyç? W trakcie zabawy nauczyciel dyryguje orkiestrÄ…. Wskazana przez niego pauza
oznacza czas odpoczynku przy wodopoju. Potem nast´puje zamiana ról. Grupa taÅ‚czÄ…ca
zmienia si´ w orkiestr´, a muzycy w tancerzy.
"  TysiÄ…c g"osów w lesie s"yszysz  çwiczenie ortofoniczne. Dzieci wczeĘniej pozna"y juÅ»
dÄ™wi´ki wydawane przez niektóre zwierz´ta. Teraz nauczyciel pyta, które z nich zapami´-
ta"o g"os jakiegoĘ dzikiego zwierz´cia. Ch´tne dzieci kolejno naĘladujÄ… g"osy zwierzÄ…t, a po-
zosta"e odgadujÄ… ich nazwy. Nast´pnie wszystkie razem powtarzajÄ… kolejne dÄ™wi´ki,
naĘladujÄ…c ruchem i gestem sposób poruszania si´ zwierzÄ…t wydajÄ…cych takie g"osy.
II. A. Zaj´cia g"ówne
atlasy zwierzÄ…t, czasopisma
" Wyszukiwanie ciekawostek o zwierz´tach. Nauczyciel zwraca si´ do dzieci: Chc´ dowie-
i ksiąŻki przyrodnicze,
dzieç si´ czegoĘ wi´cej o róŻnych zwierz´tach. Wiem, Å»e wielb"Ä…dy mogÄ… przeÅ»yç nawet kil-
 Encyklopedia
kanaĘcie dni w´drówki na pustyni bez pokarmu i wody. ZamieszkujÄ…cy piaszczyste pustynie multimedialna , Internet
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
134 Propozycje zaj´ç
grzechotnik jest w´Å»em jadowitym, majÄ…cym na koÅ‚cu ogona grzechotk´, która przy poru-
szaniu wydaje terkoczÄ…cy dÄ™wi´k. Gepard jest najszybszym spoĘród wszystkich dzikich ko-
tów, ma smuk"Ä… budow´, d"ugie nogi i Å»ó"tawe futro w drobne c´tki. Ptasznik jest duÅ»ym pa-
jąkiem, który nie buduje sieci "ownych. Poluje g"ównie w nocy na owady, niekiedy równieŻ
na ma"e Å»aby, jaszczurki i ptaki. A moÅ»e wiecie, które zwierz´ jest najwi´ksze? Jak i gdzie
moÅ»na to sprawdziç? PomóŻcie mi. Nauczyciel odgrywa rol´ ucznia, a dzieci przedstawiajÄ…
swoje propozycje rozwiÄ…zania problemu. NaleÅ»y wczeĘniej zadbaç, aby encyklopedie dla
dzieci, czasopisma i ksiÄ…Å»ki o zwierz´tach by"y w zasi´gu r´ki, a takÅ»e zapewniç dost´p do
Internetu. W trakcie poszukiwał nauczyciel pomaga dzieciom i zadaje kolejne pytania,
np. Który z ptaków jest najwi´kszy, a który ma najwi´kszy dziób? Stara si´ przekazaç jak
najwi´cej ciekawostek o nowo poznanych zwierz´tach, np.
 StruĘ emu jest najwi´kszym ptakiem.
 Tukan ma najwi´kszy dziób.
 S"oÅ‚ afrykaÅ‚ski jest najwi´kszym zwierz´ciem lÄ…dowym.
 Ptasznik to jeden z najwi´kszych pajÄ…ków.
II. B.
"  Kot i myszka i inne zabawy  çwiczenia gimnastyczne. K. WlaÄ™nik,
 Wychowanie fizyczne
1.  ÂcieÅ»ka z ka"uÅ»ami  çwiczenie kszta"tujÄ…ce. Nauczyciel uk"ada szarfy w kszta"cie kó",
w przedszkolu.
w odleg"oĘci jednego kroku jedna od drugiej, tak aby dziecko mog"o stanÄ…ç mi´dzy nimi.
Przewodnik metodyczny
dla nauczyciela ,
Dzieci ustawiajÄ… si´ w rz´dzie i kolejno pokonujÄ… ĘcieÅ»k´. PrzeskakujÄ… przez szarfy obunóŻ:
Wydawnictwo JUKA,
pierwszy skok  dziecko robi rozkrok, by ominÄ…ç szarf´, a nast´pnie zeskakuje za niÄ…, "Ä…-
¸Ã³dÄ™ 1996, s. 151 152
cząc nogi, i tak powtarza wielokrotnie rozkrok i zeskok aŻ do kołca ĘcieŻki.
szarfy w dwóch
2.  Zmiana miejsc  çwiczenie zwinnoĘci. Dzieci stajÄ… naprzeciwko siebie w Ęrodku szarf
kolorach, pi"ka
u"oÅ»onych w kszta"cie ko"a. Ich zadaniem jest zamienienie si´ miejscami bez dotkni´cia
pod"ogi poza szarfami.
3.  Kot i myszka  dzieci tworzÄ… ko"o i rzucajÄ… do siebie pi"k´. W Ęrodku ko"a stoi  kot ,
który musi jÄ… z"apaç. JeĘli mu si´ to uda, wchodzi do ko"a na miejsce dziecka, które rzu-
ci"o pi"k´.
4. åwiczenie uspokajajÄ…ce  dzieci maszerujÄ… po obwodzie ko"a. TrzymajÄ… szarf´ oburÄ…cz
przed sobą, unoszą ją do linii barków i opuszczają.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Jaki jestem?  zabawa dydaktyczna. Dzieci siedzÄ… w kr´gu. Nauczyciel rozk"ada przed karteczki z rysunkami
przedstawiajÄ…cymi
nimi karteczki z rysunkami zwierzÄ…t, odwracajÄ…c je rysunkiem do do"u. Ch´tne dziecko lo-
geparda, papug´, lwa,
suje karteczk´, pokazuje innym i uk"ada zdanie, wymieniajÄ…c w nim cechy wylosowanego
Å»yraf´, myszk´,
wielb"Ä…da, s"onia
zwierz´cia, np. Gepart jest bardzo szybki i zwinny, ma "adne futro.
"  Kapturek myĘliciela ,  S"oniowa trÄ…ba ,  Leniwe ósemki  çwiczenia wed"ug P. Dennisona.
1.  Kapturek myĘliciela  dzieci siadają na dywanie. Najpierw pokazują nauczycielowi pa-
lec wskazujÄ…cy i kciuk u prawej i lewej r´ki. Nast´pnie tymi palcami delikatnie masujÄ…
brzegi uszu, zaczynajÄ…c od góry. åwiczenie powinno byç wykonywane w ciszy i skupieniu.
2. Ruchy naprzemienne  dzieci stoją, uginają i podnoszą lewe kolano, którym dotykają
"okcia prawej r´ki. Po opuszczeniu nogi podnoszÄ… prawe kolano, "Ä…czÄ…c je z "okciem lewej
r´ki. Kilkakrotnie powtarzajÄ… çwiczenie.
3.  S"oniowa trÄ…ba  dzieci stojÄ…, prawÄ… r´kÄ… chwytajÄ… czubek nosa, a lewÄ… przek"adajÄ…
przez dziur´, którÄ… utworzy"a prawa r´ka. Po wykonaniu tego çwiczenia zmieniajÄ… r´ce.
Teraz muszÄ… lewÄ… r´kÄ… chwyciç nos, a prawÄ… prze"oÅ»yç przez powsta"y otwór.
4.  Leniwe ósemki  nauczyciel rysuje na duÅ»ej kartce papieru leniwÄ… ósemk´, t"umaczÄ…c, kartka papieru z duÅ»ym
rysunkiem leniwej ósemki
jak si´ to robi, skÄ…d zaczyna i gdzie koÅ‚czy. Nast´pnie dzieci stajÄ… w pewnej odleg"oĘci od
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 135
rysunku i patrzÄ…c na ósemk´, próbujÄ… jÄ… kreĘliç wyprostowanÄ… r´kÄ… w powietrzu. Zaczyna-
jÄ… od Ęrodka, prowadzÄ… r´k´ do góry w lewÄ… stron´, nast´pnie w dó", przecinajÄ… Ęrodek,
by  narysowaç jej prawÄ… cz´Ä˜ç. Ruch r´ki powinien byç coraz bardziej p"ynny i swobodny.
Po kilku powtórkach dziecko zmienia r´k´.
5.  Relaks  dzieci k"adÄ… si´ na pod"odze, oddychajÄ… swobodnie. NabierajÄ… powietrza
nosem, a wydychajÄ… je ustami. Wdechy i wydechy sÄ… spokojne i d"ugie.
185. Gdzie jest Hipcio?
Zapis w dzienniku:
I.  Gdzie jest Hipcio?  zabawa typu  Ciep"o  zimno , odszukiwanie ukrytej w sali zabawki
wed"ug wskazówek nauczyciela.  100 ciekawostek o hipopotamach  rozmowa.
II. A.  Prawda czy fa"sz?  zabawa dydaktyczna, ocenianie us"yszanych informacji o zwierz´-
tach egzotycznych. PorzÄ…dkowanie obrazków ze wzgl´du na miejsce, w którym Å»yjÄ… przedsta-
wione na nich zwierz´ta, poznawanie charakterystycznych cech sawanny, pustyni i dÅ»ungli,
uk"adanie puzzli, tworzenie s"ownika obrazkowo-wyrazowego.
II. B.  ZwierzÄ…tka  lepienie z modeliny dowolnego zwierz´cia egzotycznego, rozwijanie
wspó"pracy r´ki i oka.
III.  Kto pierwszy?  konstruowanie gry Ęciganki w parach.  Berek  zabawa ruchowa.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" doskonal´ orientacj´ w przestrzeni i w schemacie w"asnego cia"a,
" opisuj´ wyglÄ…d hipopotama,
" wykorzystuj´ zdobytÄ… wiedz´ podczas zabaw,
" poznaj´ krajobrazy odleg"ych krajów, np. krajobraz pustynny, dÅ»ungl´ i sawann´,
" grupuj´ obiekty przedstawione na obrazkach wed"ug przyj´tego kryterium,
" podejmuj´ próby globalnego odczytywania prostych wyrazów,
" lepi´ zwierzÄ…tko z modeliny,
" wymyĘlam gr´ wspólnie z koleÅ»ankÄ… lub kolegÄ…,
" biegam szybko i zwinnie, nie potrącając innych osób.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Gdzie jest Hipcio?  zabawa typu  Ciep"o  zimno . Rano przed zaj´ciami nauczyciel cho- maskotka
przedstawiajÄ…ca
wa maskotk´ Hipcia, tak by nikt jej nie widzia". Powinien wybraç miejsce w pobliÅ»u roĘlin
hipopotama
lub wody. W odpowiednim czasie zaprasza dzieci na dywan i t"umaczy zasady zabawy:
W sali zosta"a ukryta maskotka  hipopotam. Musicie jÄ… odnaleÄ™ç. B´d´ Wam pomagaç,
udzielajÄ…c wskazówek, w którÄ… stron´ macie iĘç, o ile kroków powinniĘcie si´ przesunÄ…ç. Po-
s"uchajcie. Hipcio jest& (nauczyciel opisuje maskotk´). Zwierz´ to Å»ywi si´ roĘlinami i lu-
bi d"ugo przebywaç w wodzie. Kto jako pierwszy chce wyruszyç na poszukiwanie hipopota-
ma? Nauczyciel podpowiada dziecku, jak ma iĘç, by jak najszybciej znaleÄ™ç pluszaka.
Kolejne dziecko, które chce szukaç Hipcia, musi wyjĘç za drzwi, Å»eby nauczyciel móg" scho-
waç maskotk´ w innym miejscu. Na dany znak powraca i rozpoczyna poszukiwania. Przy
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
136 Propozycje zaj´ç
nast´pnej zmianie poszukujÄ…cego nauczyciel moÅ»e spróbowaç powierzyç rol´ podpowiada-
jącego któremuĘ dziecku z grupy.
"  100 ciekawostek o hipopotamach  rozmowa. Nauczyciel zwraca si´ do dzieci: Przyjrzyj- zdj´cie lub ilustracja
przedstawiajÄ…ca
cie si´ hipopotamom na ilustracji i powiedzcie, jak wyglÄ…dajÄ…. Dzieci opisujÄ… wyglÄ…d hipo-
hipopotamy
potamów, a nast´pnie s"uchajÄ… ciekawostek o tych zwierz´tach.
Czy wiecie, Że hipopotamy:
 Żyją w rzekach, jeziorach i bagnach,
 w ciÄ…gu dnia ĘpiÄ… lub odpoczywajÄ… w wodzie, a w nocy pasÄ… si´ na brzegu,
 sÄ… doskona"ymi p"ywakami,
 Å»ywiÄ… si´ tylko roĘlinami, g"ównie trawÄ… i roĘlinami wodnymi,
 naleŻą do najwi´kszych zwierzÄ…t Å»yjÄ…cych w Afryce.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Prawda czy fa"sz?  zabawa dydaktyczna. Nauczyciel rozdaje dzieciom po dwa pa- paski papieru w kolorze
Żó"tym i granatowym
ski papieru  Å»ó"ty i granatowy  i mówi: Za chwil´ rozpoczniemy zabaw´, w której b´-
dziecie musieli okreĘliç, czy wypowiedziane przeze mnie zdanie jest prawdziwe czy teÅ»
 Odg"osy egzotycznych
nie. JeĘli jest prawdziwe, podnieĘcie Żó"ty pasek, a jeĘli fa"szywe  granatowy. W zda-
zwierzÄ…t: wÄ…Å» (nr 34)
niach są informacje dotyczące egzotycznych zwierząt, o których rozmawialiĘmy przez
ca"y tydzieł. Uwaga!
 Hipopotamy jedzą tylko roĘliny. (prawda)
 Gepard ma futro w czarne paski. (fa"sz; w c´tki)
 Úyrafa jest najwyÅ»szym zwierz´ciem na Ęwiecie. (prawda)
 Gibon jest ma"pką mieszkającą w dŻungli. (prawda)
 Takie odg"osy wydaje grzechotnik. (nauczyciel w"Ä…cza nagranie odg"osu wydawanego
przez w´Å»a; dzieci udzielajÄ… odpowiedzi twierdzÄ…cej)
 Pyton jest jadowitym w´Å»em Å»yjÄ…cym na pustyni. (fa"sz; pyton jest niejadowitym w´Å»em
dusicielem Żyjącym w dŻungli).
" PorzÄ…dkowanie obrazków ze wzgl´du na miejsce, w którym Å»yjÄ… przedstawione na nich zwie- albumy przyrodnicze,
karteczki z numerami
rz´ta  praca w grupach. Nauczyciel pokazuje zdj´cia przedstawiajÄ…ce trzy róŻne Ęrodowiska
od 1 do 3, trzy koperty
przyrodnicze: dÅ»ungl´, sawann´ i pustyni´, a nast´pnie krótko charakteryzuje kaÅ»de z nich.
oznaczone cyframi
od 1 do 3, poci´te
Sawanna to obszar, na którym rzadko pada deszcz. Rosną tam g"ównie wysokie trawy.
na cztery cz´Ä˜ci ilustracje
Gdzieniegdzie moÅ»na zobaczyç krzewy i drzewa.
przedstawiajÄ…ce
Pustynia to bezludny obszar ca"kowicie lub prawie ca"kowicie pozbawiony roĘlinnoĘci i wo- sawann´, pustyni´
i dÅ»ungl´, rysunki
dy. Drzewa i traw´ moÅ»na zobaczyç jedynie w oazach, gdzie sÄ… Ä™ród"a. Na pustyni w dzieÅ‚
róŻnych zwierząt,
jest bardzo gorÄ…co, niczym w piekarniku, a nocÄ… ch"odno. Pustynia moÅ»e byç piaszczysta lub
kartoniki z nazwami tych
zwierząt, duŻe kartony,
skalista.
klej
DÅ»ungla to wilgotny las tropikalny, w którym Å»yjÄ… liczne dzikie zwierz´ta. W dÅ»ungli jest
ciep"o i wilgotno, bo cz´sto padajÄ… tam deszcze. RoĘlinnoĘç jest tak bujna, Å»e trudno przejĘç
 trzeba sobie wycinaç drog´ maczetami, specjalnymi d"ugimi noÅ»ami.
Po takim wprowadzeniu dzieci szukajÄ… w albumach przyrodniczych ilustracji odpowiadajÄ…-
cych opisom nauczyciela. Nast´pnie losujÄ… karteczki z cyframi od 1 do 3, dzielÄ…c si´ w ten
sposób na trzy grupy. KaÅ»da grupa wybiera kopert´ z takim samym numerem, jaki wylo-
sowa"a na karteczce. Siada na wyznaczonym miejscu i wysypuje zawartoĘç koperty. SÄ… to
poci´te na cztery cz´Ä˜ci ilustracje przedstawiajÄ…ce sawann´, pustyni´ i dÅ»ungl´. Dzieci
uk"adajÄ… cz´Ä˜ci w ca"oĘç i okreĘlajÄ… przedstawiony krajobraz. Po wykonaniu tego zadania
nauczyciel wydaje nast´pne polecenie: Za chwil´ dostaniecie obrazki przedstawiajÄ…ce róŻne
zwierz´ta. Waszym zadaniem jest wybranie zwierzÄ…t Å»yjÄ…cych w tych miejscach, które u"oÅ»y-
liĘcie z puzzli. JeĘli b´dziecie mieç k"opoty, na pewno Wam pomog´, ale najpierw spróbujcie
sami wykonaç zadanie.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 137
Zespó", który u"oÅ»y" z puzzli obrazek przedstawiajÄ…cy dÅ»ungl´, otrzymuje rysunki gibona,
tygrysa, delfina i papugi. Zespó", który u"oŻy" krajobraz sawanny, dostaje rysunki Żyrafy,
pingwina, antylopy i lwa. Zespó", który u"oŻy" krajobraz pustynny, otrzymuje rysunki wiel-
b"ąda, wieloryba, skorpiona i grzechotnika. Po wybraniu odpowiednich rysunków zwierząt
dzieci naklejają na duŻym kartonie krajobraz u"oŻony z puzzli, a pod nim obrazki przed-
stawiajÄ…ce zwierz´ta, które Å»yjÄ… w takim Ęrodowisku. Nauczyciel przyczepia w odpowied-
nich miejscach kartoniki z nazwami zwierząt i g"oĘno je odczytuje. Potem nazwy czytają
dzieci i przyklejajÄ… kartoniki obok odpowiednich rysunków zwierzÄ…t. Pod koniec zaj´ç na-
uczyciel przyczepia kartony ze s"ownikiem obrazkowo-wyrazowym do tablicy, aby wszyst-
kie dzieci mia"y do nich dost´p.
II. B.
"  ZwierzÄ…tka  lepienie z modeliny dowolnego zwierz´cia. Zanim dzieci zacznÄ… lepiç, na- modelina
uczyciel prosi, by zrobi"y z modeliny kul´ (najpierw jednÄ… d"oniÄ…, potem drugÄ…), wa"eczek
i placek. Po krótkiej rozgrzewce d"oni dzieci mogÄ… przystÄ…piç do pracy. W trakcie formowa-
nia modeliny nauczyciel moÅ»e obserwowaç napi´cie mi´Ä˜niowe i wspó"prac´ r´ki i oka
dziecka.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Kto pierwszy?  konstruowanie gry Ęciganki w parach. Nauczyciel rysuje na duŻej kart- na podstawie:
E. Gruszczyk-Kolczyłska,
ce papieru tras´ wyĘcigu i zwraca si´ do dzieci: Za chwil´ dobierzecie si´ w pary i zagracie
E. Zieliłska,
w gr´  Kto pierwszy? . Gra b´dzie polega"a na jak najszybszym dotarciu do mety. B´dziecie
 Wspomaganie rozwoju
umys"owego czterolatków
rzucaç kostkÄ…, przeliczaç liczb´ oczek i przesuwaç pionek o takÄ… samÄ… liczb´ pól. Kto pierw-
i pi´ciolatków , WSiP,
szy dotrze do mety, ten wygrywa. B´dzie Wam potrzebna plansza, na której b´dziecie si´ Ęci-
Warszawa 2004,
gaç. Spróbujmy jÄ… narysowaç. Trasa musi byç podzielona na pola. Ja odmierz´ je klockiem, s. 119 121
a Wy policzcie, ile jest pól (dzieci liczÄ… pola). I juÅ» mamy plansz´. Jeszcze tylko zaznacz´ start
kartki z duŻego bloku
dla dwóch pionków i met´. Jako pionki wykorzystamy Wasze zwierzÄ…tka z modeliny. Skoro
technicznego, mazaki,
kredki, pionki  zwierzÄ…tka
juÅ» wiecie, jak narysowaç tras´ i graç, dobierzcie si´ w pary. Dzieci siadajÄ… parami na pod-
z modeliny, kostka do gry
"odze. Nauczyciel wr´cza kaÅ»dej parze karton z narysowanym poczÄ…tkowym odcinkiem
trasy i mówi: DokoÅ‚czcie tras´ wyĘcigu, rysujÄ…c kolejne pola. Nie zapomnijcie o narysowa-
niu dwóch miejsc startowych, na których staną Wasze pionki, i jednego miejsca na mecie
dla zwyci´zcy. Po narysowaniu planszy moÅ»ecie rozpoczÄ…ç gr´.
Uwaga! GrajÄ…c po raz kolejny, dzieci mogÄ… zmieniç partnerów.
"  Berek  zabawa ruchowa. Nauczyciel wybiera spoĘród dzieci berka. Berek stara si´
schwytaç któreĘ z uciekajÄ…cych dzieci. Kto przykucnie, tego chwytaç nie wolno. UciekajÄ…c
przed berkiem, dzieci biegają w róŻnych kierunkach, a kucają tylko wtedy, gdy nie mogą
w inny sposób uniknÄ…ç z"apania.
Propozycje zaj´ç do tematów 181 185 opracowa"a Kamila Staros
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
138 Propozycje zaj´ç
Góry, morze, wieĘ, jezioro, gdzie rodzice nas zabiorą?
186. Gdzie sp´dzimy wakacje?
Zapis w dzienniku:
I.  Daleka w´drówka  opowieĘç ruchowa.
II. A.  Na wakacje!  wys"uchanie opowiadania z  KsiąŻki , rozmowa kierowana pytaniami
nauczyciela.  Gdzie sp´dzimy wakacje?  zabawa dydaktyczna, wybór planszy przedstawiajÄ…-
cej jeden z regionów Polski (góry, morze, jeziora), propozycje sp´dzania wolnego czasu. Wyszu-
kiwanie nazw roĘlin i zwierzÄ…t rozpoczynajÄ…cych si´ okreĘlonÄ… g"oskÄ….
II. B.  Wakacje przedszkolaków  nauka piosenki.
III.  Moje wakacje  praca plastyczna wykonywana zespo"owo na duŻych arkuszach papieru,
z wykorzystaniem róŻnego materia"u plastycznego i przyrodniczego.  Czym jedziemy na waka-
cje?  rozpoznawanie odg"osów róŻnych pojazdów.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" szybko reaguj´ ruchem na umówiony znak,
" s"ucham uwaŻnie opowiadania, odpowiadam na pytania dotyczące jego treĘci,
" wypowiadam si´ w sposób zrozumia"y dla otoczenia,
" poznaj´ krajobrazy typowe dla naszego kraju,
" przedstawiam propozycje zabaw,
" wymieniam nazwy roĘlin i zwierzÄ…t, które zaczynajÄ… si´ tÄ… samÄ… g"oskÄ… co moje imi´,
" wypowiadam rytmicznie s"owa piosenki,
" opowiadam, o czym jest piosenka,
" gram rytm na instrumentach perkusyjnych,
" wyraŻam swoje przeŻycia i marzenia w pracach plastycznych,
" zgodnie wspó"pracuj´ z koleÅ»ankami i kolegami z zespo"u,
" odgaduj´ nazw´ pojazdu po us"yszeniu jego odg"osu,
" çwicz´ pami´ç s"uchowÄ….
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Daleka w´drówka  opowieĘç ruchowa. WczeĘniej nauczyciel przygotowuje kartki z ry- karteczki z rysunkami
przedstawiającymi góry,
sunkami przedstawiajÄ…cymi las, "Ä…k´ i góry. Pokazuje je dzieciom i objaĘnia, jak naleÅ»y si´
"Ä…k´ i las
poruszaç, gdy uniesie w gór´ którąĘ z nich. Kiedy podniesie kartk´ z rysunkiem lasu, trze-
ba si´ poruszaç tak, jak w lesie  iĘç powoli, podnosiç wysoko nogi, omijajÄ…c wystajÄ…ce ko-
rzenie drzew. Gdy podniesie kartk´ z rysunkiem "Ä…ki, moÅ»na biec. WidzÄ…c kartk´ z rysun-
kiem gór, naleÅ»y iĘç bardzo wolno, naĘladujÄ…c ruchem wspinaczk´. Nast´pnie nauczyciel
zwraca si´ do dzieci, które chodzÄ… swobodnie po sali: Za chwil´ wszyscy wyruszymy w da-
lekÄ… w´drówk´. Przed nami do pokonania "Ä…ka, las i góry. Gdy zobaczycie podniesionÄ… kar-
teczk´, na której jest las, przypomnijcie sobie, jak si´ poruszamy w lesie. Tylko ci z Was, któ-
rzy podczas zabawy si´ nie pomylÄ…, dotrÄ… do celu w´drówki.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Na wakacje!  wys"uchanie opowiadania z  KsiąŻki , rozmowa kierowana pytaniami
s. 110 111
nauczyciela.
 DokÄ…d dzieci pojadÄ… na wakacje?
 Gdzie moÅ»na znaleÄ™ç jagody?
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 139
 Co dziadek buduje dla wnuków?
 Co moÅ»na robiç na plaÅ»y?
 Jak w mieĘcie dzieci sp´dzajÄ… wakacje?
 Czym moÅ»na jechaç na wakacje?
 DokÄ…d moÅ»na pojechaç na wakacje?
Po rozmowie dotyczÄ…cej treĘci utworu nauczyciel odwo"uje si´ do osobistych doĘwiadczeÅ‚ dzieci:
 Latem przedszkole bywa zamkni´te, bo sÄ… wakacje. Czy wyjeÅ»dÅ»aliĘcie latem z rodzicami?
JeĘli tak, opowiedzcie o tych wyjazdach.
W dalszej cz´Ä˜ci zaj´ç dzieci oglÄ…dajÄ… ilustracje do opowiadania. Nauczyciel zach´ca do wy-
konania polecenia: Popatrz na zdj´cia. Powiedz, co przedstawiajÄ….
"  Gdzie sp´dzimy wakacje?  zabawa dydaktyczna, wybieranie planszy przedstawiajÄ…cej jeden plansze: róŻne regiony
Polski  morze, góry,
z regionów Polski (góry, morze, jeziora), propozycje sp´dzania wolnego czasu. Nauczyciel wie-
jeziora; rysunki: pi"ka,
sza na tablicy plansze przedstawiające róŻne krajobrazy: góry, jeziora, morze, a na pod"odze roz-
wiaderko, "opatka,
schronisko górskie,
k"ada wyci´te z czasopism obrazki, na których sÄ… przedstawione róŻne przedmioty (np. pi"ka,
w´dka itp.
wiaderko, "opatka, rolki, rower, kajak, ko"o ratunkowe, "ódka, p"etwy, w´dka). Dzieci oglÄ…dajÄ…
wszystkie obrazki, a potem po kolei kaŻde z nich wybiera po jednym obrazku i przypina pod
planszÄ… z krajobrazem, uzasadniajÄ…c swój wybór. Nauczyciel pomaga dzieciom formu"owaç pe"-
ne zdania, np. Nad jeziorem moÅ»na "owiç ryby. Potrzebna jest do tego w´dka i przyn´ta.
Nast´pnie nauczyciel zach´ca do obejrzenia obrazków w  KsiÄ…Å»ce (s. 112 113) i czyta po-
s. 112 113
lecenie:
 Te obrazki zosta"y namalowane przez dzieci podczas wakacji. Na Ęrodkowym obrazku są
góry, bo dziecko sp´dza"o wakacje w górach. Obejrzyj kaÅ»dy obrazek i powiedz, co jest na
nim namalowane. Gdzie dzieci by"y na wakacjach?
" Wyszukiwanie nazw roĘlin i zwierzÄ…t rozpoczynajÄ…cych si´ okreĘlonÄ… g"oskÄ…. Nauczyciel
prosi dzieci, aby usiad"y ko"em na dywanie. Proponuje im zabaw´ polegajÄ…cÄ… na tym, Å»e
trzeba podaç w"asne imi´, powiedzieç, jakÄ… g"oskÄ… si´ ono rozpoczyna, a nast´pnie wymie-
niç zwierz´ i roĘlin´, których nazwy rozpoczynajÄ… si´ tÄ… samÄ… g"oskÄ…, np. Mam na imi´
Marta. Moje imi´ zaczyna si´ na  m . Nazwa zwierz´cia na  m  ma"pa, nazwa roĘliny
 mak. JeĘli dziecko ma k"opoty z wyodr´bnieniem pierwszej g"oski imienia, nauczyciel wy-
powiada jego imi´, akcentujÄ…c lub wyd"uÅ»ajÄ…c pierwszÄ… g"osk´. W drugiej cz´Ä˜ci zabawy
kaÅ»de dziecko kolejno wypowiada dowolnÄ… g"osk´, a osoba z prawej strony podaje nazw´
zwierz´cia lub roĘliny, rozpoczynajÄ…cÄ… si´ tÄ… g"oskÄ….
II. B.
"  Wakacje przedszkolaków  nauka piosenki. Wst´pem do nauki utworu jest rozmowa o wa-
  Wakacje
kacjach. Po wys"uchaniu piosenki dzieci odpowiadają na pytania dotyczące jej treĘci: Jak ma-
przedszkolaków (nr 41)
jÄ… na imi´ dzieci wyst´pujÄ…ce w piosence? Gdzie Zosia i Kuba wyjeÅ»dÅ»ajÄ… na wakacje? Co b´-
dÄ… robiç w czasie wakacji? O jakich dzieciach mówi refren piosenki? Nast´pnie dzieci uczÄ… instrumenty perkusyjne
si´ tekstu piosenki, powtarzajÄ…c kolejne wersy za nauczycielem. Kiedy opanujÄ… s"owa pierw-
szej zwrotki, mogÄ… spróbowaç zaĘpiewaç jÄ… z nagraniem. W ten sam sposób uczÄ… si´ refrenu
i drugiej zwrotki. W dalszej cz´Ä˜ci zaj´ç nauczyciel prosi dzieci o recytacj´ rytmicznÄ… pierw-
szego wersu: Zo-sia wy-jeÅ»-dÅ»a dziĘ z ro-dzi-ca-mi (çwierçnuta, dwie ósemki, dwie çwierçnu-
ty  powtórzone dwa razy), a potem innych wersów: Ku-ba w´-dru-je z ta-tÄ… hen, w gó-ry;
A kto zo-sta-nie na wsi lub w mie-Ęcie. Do zabawy naleÅ»y w"Ä…czyç instrumenty perkusyjne.
III. Zaj´cia popo"udniowe
duŻe arkusze papieru,
"  Moje wakacje  praca plastyczna wykonywana w zespo"ach. Nauczyciel przygotowu-
papier kolorowy, kredki,
je na stoliku potrzebne materia"y plastyczne i przyrodnicze. Dzieci wybierajÄ… przez
mazaki, muszelki, piasek,
g"osowanie jeden z regionów, który przedstawią w swojej pracy plastycznej. Opowiada- zasuszone kwiaty, trawy
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
140 Propozycje zaj´ç
jÄ…, czym si´ ten krajobraz charakteryzuje, i wybierajÄ… materia"y, które b´dÄ… im po-
trzebne. Dzieci pracują samodzielnie. Kiedy prace zostaną ukołczone, nauczyciel de-
koruje nimi sal´.
"  Czym jedziemy na wakacje?  rozpoznawanie odg"osów róŻnych pojazdów. Na wst´pie na-
uczyciel pyta dzieci, gdzie chcia"yby pojechaç latem, gdzie juÅ» by"y podczas wakacji i czym  Muzyka do ruchu
 Czym jedziemy
podróŻowa"y. Po zaprezentowaniu muzyki z p"yty prosi o podanie nazw pojazdów, których
na wakacje (nr 28)
odg"osy by"o s"ychaç w nagraniu (samochód, pociÄ…g, samolot, statek). Nast´pnie ponownie
odtwarza nagranie i zach´ca do naĘladowania ruchem jazdy kaÅ»dym z tych pojazdów. Kie-
dy dzieci s"yszÄ… odg"os samochodu, siadajÄ… na pod"odze, zginajÄ… nogi i trzymajÄ…c  kierowni-
c´ , naĘladujÄ… warkot auta. Na gwizd pociÄ…gu ustawiajÄ… si´ rz´dem i jedno z nich  maszy-
nista  kieruje  pociÄ…giem . Gdy us"yszÄ… dÄ™wi´k samolotu, stajÄ… w rozsypce i podskakujÄ…
kilkakrotnie, wyrzucajÄ…c r´ce w gór´. Kiedy us"yszÄ… odg"osy p"ynÄ…cego statku, siadajÄ…
skrzyÅ»nie i udajÄ…, Å»e obserwujÄ… morze przez lornetk´. KoÅ‚czÄ…c zabaw´, nauczyciel pyta:
Czym udajemy si´ w dalekie podróŻe? Jakimi pojazdami pokonujemy bliÅ»sze odleg"oĘci?
187.  Muszka w bursztynie
Zapis w dzienniku:
I.  Muszka  zabawa ruchowa z elementami ortofonicznymi.
II. A.  Muszka w bursztynie  wys"uchanie opowiadania H. Zdzitowieckiej, poznanie historii
bursztynu. Zabawy badawcze z bursztynem, uporządkowanie wiedzy na temat jego w"aĘciwo-
Ęci (oglądanie róŻnych okazów, porównywanie kszta"tu, koloru, wielkoĘci).
II. B.  Skarby znad morza  wyszukiwanie w kąciku przyrody i segregowanie okazów, które
moÅ»na znaleÄ™ç nad morzem (muszle, kamyki, bursztyn).
III.  Dobieramy do pary  uk"adanie kartoników z  Wycinanek-sk"adanek , dobieranie do pa-
ry obrazka i pasujÄ…cego do niego napisu.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" çwicz´ narzÄ…dy mowy,
" rozwijam orientacj´ w przestrzeni,
" przestrzegam ustalonych regu" zabawy,
" s"ucham uwaŻnie opowiadania czytanego przez nauczyciela,
" dowiaduj´ si´, jak powsta" bursztyn,
" poznaj´ w"aĘciwoĘci bursztynu podczas zabaw badawczych,
" grupuj´ przedmioty wed"ug wskazanych cech,
" "Ä…cz´ w pary obrazki i pasujÄ…ce do nich napisy,
" czytam globalnie proste wyrazy.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  Muszka  zabawa ruchowa z elementami ortofonicznymi. Jedno z dzieci jest Żabą, pozo-
sta"e sÄ… muszkami.  Muszki biegajÄ… swobodnie po sali, wo"ajÄ…c bzzz, bzzz, bzzz. Na has"o:
Úaba idzie! zastygajÄ… w bezruchu. JeĘli któraĘ z  muszek poruszy si´, zostaje schwytana
przez  Å»ab´ . Uratowaç jÄ… moÅ»e dok"adne naĘladowanie miny lub figury, którÄ… pokazuje
 Żaba . JeĘli  muszka wykona prawid"owo to zadanie, wraca do zabawy.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 141
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Muszka w bursztynie  wys"uchanie opowiadania H. Zdzitowieckiej, poznanie historii
H. Zdzitowiecka,
 Muszka w bursztynie
bursztynu.
[w:] T. Dziurzyłska,
Muszka w bursztynie
H. Ratyłska, E. Stójowa,
 Na s"oneczne
 Nigdzie nie ma takich "adnych kamyków jak nad morzem  powiedzia"a Hania, roz-
i deszczowe dni , WSiP,
k"adajÄ…c na kocu swoje skarby.
Warszawa 1998,
By"y tam bia"e, róŻowe, szare, czerwone i czarne, i "aciate, a wszystkie okrąg"e, równiut- s. 112 113
ko obtoczone. Bo fale morskie przerzucajÄ… kamyki z miejsca na miejsce, ocierajÄ… jedne o dru-
róŻne kamyki
gie, aÅ» zrobiÄ… si´ g"adkie, bez ostrych kraw´dzi.
przywiezione znad
morza, kawa"eczki
 A ja mam inny, nie taki jak twoje, i leciutki  odezwa" si´ Leszek, patrzÄ…c na roz"oÅ»o-
bursztynu
ne kamyki.
 PokaÅ», jaki?  spyta"a Hania.
Leszek otworzy" zaciĘni´tÄ… piÄ…stk´. Jego kamyk by" kanciasty, chropowaty, z jednej stro-
ny jakby od"amany. I w"aĘnie w tym miejscu by" naj"adniejszy, bo i kolor mia" ciemnopo-
maraÅ‚czowy, i po"ysk, i taki by" jakiĘ przezroczysty. Hania przyjrza"a mu si´ uwaÅ»nie.
 Zobacz! Tam coĘ jest w Ęrodku!  zawo"a"a.  Chyba jakaĘ malutka muszka& Chodę,
pokaŻemy mamusi!
 To bursztyn, i jaki "adny  powiedzia"a mama.  Zaraz si´ przekonamy, czy si´ nie myl´.
Urwa"a kilka drobniutkich skrawków papieru i dotkn´"a ich potartym mocno o we"nia-
ny kostium bursztynem. Papierki przyczepi"y si´ do bursztynu.
 Ja teÅ» tak zrobi´&
Leszek potar" jeden z kamyków i przy"oŻy" do papieru.
 Nie "apie&  zmartwi" si´.
 Bo kamieł nie przyciąga papierków, tylko bursztyn  t"umaczy"a matka.
 A bursztyn to nie kamieł?
 Nie. Bursztyn to Żywica, stwardnia"a Żywica.
Dzieci zdziwi"y si´.
 Úywica? Taka jak na soĘnie i na Ęwierku?
 A skÄ…d ona si´ wzi´"a w morzu?
 I skÄ…d w tym bursztynie znalaz"a si´ muszka?
 Muszka?  zainteresowa"a si´ mama.  AleÅ» tak, widz´ jÄ…& Jaka szkoda, Å»e ta musz-
ka nie moÅ»e nam opowiedzieç, co si´ tu dzia"o przed wielu, wielu tysiÄ…cami lat&
 A skÄ…d ona mog"aby to wiedzieç?  zdziwi"a si´ Hania.
 Bo ona Ży"a przed tysiącami lat, kiedy nie by"o jeszcze ludzi na ziemi i kiedy nie by"o
tu jeszcze morza&
 A co by"o?  zapyta" Leszek.
 By"y wielkie lasy, w których ros"y przeróŻne drzewa. Ros"y teŻ i sosny, duŻo sosen&
Mi´dzy drzewami uwija"y si´ wi´ksze i mniejsze owady, a wĘród nich i nasza ma"a musz-
ka&
 Ta sama, co w tym bursztynie?
 Ta sama. Dostrzeg"a b"yszczÄ…cÄ… kropl´ na sosnowej korze i pomkn´"a ku niej.
MoÅ»e to odrobina porannej rosy? MoÅ»e s"odki sok, który tak ch´tnie spija"a z innych
roĘlin?
Zanurzy"a trÄ…bk´ w z"otej b"yszczÄ…cej kropli. Musn´"a jÄ… przednimi "apkami&
Co to? CoĘ trzyma i nie chce puĘciç& Zatrzepota"a skrzyde"kami& Teraz juÅ» i skrzyde"-
ka przylgn´"y do niebezpiecznej kropli. Jeszcze troszk´, a muszka utonie w lepkiej, z"otej Å»y-
wicy, która wyp"yn´"a ze zranionej sosnowej ga"´zi. OstrzeÅ»one przygodÄ… swej towarzyszki,
inne muszki odlecia"y. Zosta"a tylko ta jedna, ale zosta"a na zawsze&
 A co si´ potem sta"o?
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
142 Propozycje zaj´ç
 Potem?... CóŻ, potem moŻe ta kropla Żywicy z muszką zatopioną w Ęrodku spad"a na
ziemi´. MoÅ»e ca"Ä… sosn´ obali"a wichura. Nie wiemy. Wiemy tylko, Å»e póęniej, po wielu la-
tach, dawny las zala"o morze, Że z tych dawnych sosen zosta"y tylko bry"ki stwardnia"ej na
kamieÅ‚ Å»ywicy, a w jednej z tych bry"ek nasza ma"a muszka. Jej towarzyszki zgin´"y bez Ęla-
du& Ona przetrwa"a tysiÄ…ce lat.
 Czy ta Żywica to bursztyn?  spyta" Leszek.
 Tak. Po kaŻdej burzy morze wyrzuca na brzeg duŻe i ma"e kawa"ki bursztynu. Jedne
sÄ… jasne, Å»ó"tawe, inne koloru miodu albo jeszcze ciemniejsze. I cz´sto moÅ»emy w nich zoba-
czyç zatopione muszki, pajÄ…czki albo kawa"ki mchu czy ga"Ä…zki sprzed wielu tysi´cy lat.
Hanna Zdzitowiecka
Czytając początek opowiadania, nauczyciel rozk"ada na dywanie róŻne kamyki przywiezio-
ne znad morza. Pyta dzieci, czy wiedzÄ…, dlaczego te kamienie sÄ… takie g"adkie. S"ucha ich
odpowiedzi, po czym kontynuuje czytanie. Zatrzymuje si´ przy fragmencie zawierajÄ…cym
opis kamyka Leszka i pokazuje bursztyn. Nast´pnie prosi dzieci, by pos"ucha"y, w jaki spo-
sób mama Hani i Leszka sprawdzi"a, czy znaleziony przez ch"opca kamyk jest bursztynem.
Zapowiada, Å»e takie doĘwiadczenie przeprowadzÄ… póęniej na zaj´ciach.
Po przeczytaniu ca"ego opowiadania nauczyciel nawiÄ…zuje do historii powstawania burszty-
nu. WyjaĘnia, Że bursztyn, nazywany dawniej jantarem, to pochodząca z odleg"ych czasów
Żywica drzew iglastych. Tworzy on nieregularne bry"ki o róŻnej barwie  od jasnoŻó"tej
do brunatnej, a ich przejrzystoĘç zaleÅ»y od zawartoĘci drobnych p´cherzyków powietrza.
Bry"ki bursztynu zawierają niekiedy zatopione owady lub szczątki roĘlin.
" Zabawy badawcze z bursztynem, uporządkowanie wiedzy na temat jego w"aĘciwoĘci.
Cz´Ä˜ç I:  Kto wie?  kwiz. Nauczyciel zadaje pytania, s"ucha wypowiedzi dzieci, uzupe"nia
je ciekawostkami lub sam udziela odpowiedzi.
 Bursztyn jest ci´Å»ki czy lekki?
Bursztyn jest lekki. Dzi´ki temu od wieków uÅ»ywa si´ go do wyrobu biÅ»uterii: naszyjników,
wisiorów, kolczyków. Ozdoby te mogÄ… byç okaza"e.
 Czy bursztyn ma w"aĘciwoĘci lecznicze?
Tak si´ powszechnie uwaÅ»a. Bursztyn zawiera kwas bursztynowy  substancj´ leczniczÄ….
 Gdzie w Polsce moÅ»na znaleÄ™ç bursztyny?
W najwi´kszych iloĘciach bursztyn wyst´puje na wybrzeÅ»ach Morza Ba"tyckiego.
 Czy bursztyn p"ywa czy tonie?
Bursztyn p"ywa w morskiej wodzie, która jest s"ona. W ch"odnych miesiącach (marzec, li-
stopad) pod wp"ywem falowania morza unosi si´ z dna, a fale wyrzucajÄ… go na plaÅ»´.
 Jakie kolory majÄ… bursztyny?
Bursztyn moÅ»e mieç róŻne barwy: od barwy bia"ej poprzez wszystkie odcienie Å»ó"ci i brÄ…-
zów do specyficznej czerwieni. Spotyka si´ równieÅ» bursztyn o barwie niebieskawej, zielon-
kawej, a nawet czarnej.
kawa"ki bursztynu
Cz´Ä˜ç II: DoĘwiadczenia z wykorzystaniem zgromadzonych okazów bursztynu.
w róŻnych kolorach,
1. Co sprawia, Å»e bursztyn moÅ»e przyciÄ…gaç drobinki suchej trawy i skrawki papieru? Kie-
we"niana tkanina, rylce
lub pilniczki do paznokci,
dy bursztyn przyciąga kawa"eczki papieru? (doĘwiadczenie do przeprowadzenia przez dzie-
metalowy talerzyk
ci pod kierunkiem nauczyciela).
Nauczyciel przygotowuje potrzebne pomoce: bursztyn, skrawki papieru, kawa"ek we"nia-
nej tkaniny i prosi dzieci o wykonanie poleceł:
 ZbliÅ»cie bursztyn do skrawków papieru i zobaczcie, co si´ dzieje.
 Potrzyjcie bursztyn kawa"kiem we"nianej tkaniny (kilka razy) i zbliŻcie do skrawków
papieru.
 Powiedzcie, co si´ sta"o po potarciu bursztynu we"nianÄ… tkaninÄ….
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 143
Dzieci wspólnie wyciągają wniosek, Że bursztyn potarty kawa"kiem we"nianej tkaniny
przyciąga skrawki papieru. Nauczyciel wyjaĘnia to zjawisko: Bry"ki bursztynu pocierane
we"nÄ… elektryzujÄ… si´ i przyciÄ…gajÄ… kawa"eczki papieru.
2. Czy bursztyn si´ pali? (doĘwiadczenie do przeprowadzenia przez nauczyciela)
Nauczyciel spala kawa"eczek bursztynu. Dzieci obserwują przebieg doĘwiadczenia, a na-
st´pnie stwierdzajÄ…, Å»e bursztyn pali si´ jasnym p"omieniem, roztaczajÄ…c przy tym przy-
jemną Żywiczną woł.
3. Czy bursztyn jest twardy, czy mi´kki? Czy w bursztynie "atwo moÅ»na wyÅ»"obiç jakiĘ
wzór? (doĘwiadczenie do przeprowadzenia przez dzieci pod kierunkiem nauczyciela).
Dzieci sprawdzają za pomocą rylca lub pilniczka, czy na powierzchni bursztynu moŻna coĘ
 narysowaç . DochodzÄ… do wniosku, Å»e bursztyn jest dosyç mi´kki. Rylec zostawia na jego
powierzchni jasnÄ… rys´ i drobne okruszki. Nauczyciel dodaje, Å»e bursztyn "atwo poddaje si´
obróbce: moÅ»liwe jest jego szlifowanie, ci´cie, rzeÄ™bienie.
II. B.
"  Skarby znad morza  segregowanie zgromadzonych  skarbów znad morza. Przed zaj´- muszle, kamyki, bursztyn
ciami nauczyciel prosi rodziców dzieci, by zaopatrzyli kącik przyrodniczy w nowe ekspona-
ty: muszle, kamyki, bursztyn. Zgromadzony materia" przyrodniczy rozk"ada na plastiko-
wej folii leŻącej na dywanie. Zadaniem dzieci jest grupowanie przygotowanych rzeczy
wed"ug okreĘlonych cech. Przyk"adowe polecenia:
 Nazwijcie przedmioty, które leŻą na dywanie. Podzielcie je na grupy, tak aby w jednej gru-
pie by"y przedmioty o tej samej nazwie.
 Pogrupujcie te przedmioty wed"ug koloru.
 Pogrupujcie przedmioty o podobnym ci´Å»arze.
 Pogrupujcie przedmioty o podobnym kszta"cie.
 U"óŻcie wszystkie przedmioty od najmniejszego do najwi´kszego.
 U"óŻcie wszystkie przedmioty od najwi´kszego do najmniejszego.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Dobieramy do pary  uk"adanie kartoników z  Wycinanek-sk"adanek , dobieranie do pary
cz. 2,
obrazka i pasujÄ…cego do niego napisu. Nauczyciel uk"ada porozcinane kartoniki na pod"odze.
s. 57 60
Prosi dzieci, aby powiedzia"y, co przedstawiajÄ… obrazki. Potem czyta napisy na kartonikach.
Zadaniem dzieci jest "ączenie w pary obrazków i pasujących do nich napisów. Kartoniki moŻ-
na dobieraç w pary takÅ»e wed"ug zasad Memo.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
144 Propozycje zaj´ç
188. OpowieĘci muszli
Zapis w dzienniku:
I.  WyĘcig "odzi pirackich  zabawa ruchowa.  Wakacje przedszkolaków  utrwalenie piosenki.
II. A.  Muszla  wys"uchanie opowiadania J.A. Hockuby, uk"adanie historyjki obrazkowej.
 Skarby znad morza  zorganizowanie wystawy muszli, wskazywanie róŻnic i podobiełstw
w ich wyglÄ…dzie, okreĘlenie dÄ™wi´ków wydawanych przez muszle.  SkÄ…d si´ wzi´"y musz-
le?  burza mózgów, samodzielne wyciÄ…ganie wniosków, odwo"ywanie si´ do w"asnych do-
Ęwiadczeł.
II. B.  WyĘcigi rz´dów  çwiczenia gimnastyczne z elementami odbiç, rzutu i chwytu pi"ki.
III.  Gipsowe muszelki  odlewanie z gipsu muszli róŻnej wielkoĘci, ozdabianie ich za pomo-
cÄ… farb, porównywanie liczebnoĘci zbiorów.  Na plaÅ»y  zagadki dÄ™wi´kowe.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" wspó"dzia"am z kolegami podczas zabawy,
" Ępiewam piosenk´ w grupie,
" wykonuj´ akompaniament do piosenki na instrumentach perkusyjnych,
" s"ucham uwaŻnie opowiadania,
" opisuj´ wyglÄ…d róŻnych muszli, wskazuj´ podobieÅ‚stwa i róŻnice,
" snuj´ przypuszczenia na temat pojawienia si´ muszli,
" poruszam si´ szybko i zwinnie,
" sprawnie çwicz´ z przyrzÄ…dem,
" wykonuj´ gipsowe muszelki i ozdabiam je wed"ug w"asnego pomys"u,
" przeliczam elementy zbioru,
" rozpoznaj´ i nazywam odg"osy odtwarzane z p"yty.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  WyĘcig "odzi pirackich  zabawa ruchowa. Dzieci dobierajÄ… si´ trójkami. KaÅ»da trójka
obr´cze
otrzymuje obr´cz. Jedno dziecko staje wewnÄ…trz obr´czy, a dwoje pozosta"ych na zewnÄ…trz.
Wszystkie dzieci trzymajÄ… obr´cz na wysokoĘci bioder. Trójki biorÄ…ce udzia" w wyĘcigu sta-
jÄ… na jednej linii w szeregu. Na sygna" biegnÄ… do wyznaczonego miejsca i z powrotem. Wy-
grywa trójka, która pierwsza wykona zadanie.
"  Wakacje przedszkolaków  utrwalenie piosenki. Nauczyciel powtarza z dzieçmi s"owa
  Wakacje przedszkolaków
piosenki. Po wys"uchaniu nagrania utworu w wersji wokalnej dzieci ĘpiewajÄ… piosenk´
(nr 41-42)
z podk"adem muzycznym.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Muszla  wys"uchanie opowiadania J.A. Hockuby, uk"adanie historyjki obrazkowej. Na- J.A. Hockuba  Muszla
[w:] T. Dziurzyłska,
uczyciel przygotowuje kartki z nast´pujÄ…cymi rysunkami: pó"ka z leŻącÄ… na niej muszelkÄ…,
H. Ratyłska, E. Stójowa
morskie dno z kolorowymi Żyjątkami, wzburzone morze, plaŻa, s"ołce, gwiaędzista noc,
 Na s"oneczne
i deszczowe dni , WSiP,
cz"owiek podnoszÄ…cy muszl´. Informuje dzieci, Å»e przeczyta im opowiadanie, a ich zada-
Warszawa 1998, s. 86
niem jest pouk"adanie rysunków w takiej kolejnoĘci, aby utworzy"y historyjk´ obrazkowÄ….
Nast´pnie nauczyciel czyta tekst, robiÄ…c d"uÅ»sze pauzy. W ten sposób daje dzieciom czas na
kartki z rysunkami
przedstawiajÄ…cymi treĘç
zastanowienie si´ i wybranie odpowiedniego rysunku. Podczas s"uchania opowiadania na
opowiadania
dywanie powinna powstawaç historyjka obrazkowa.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 145
Muszla
 SkÄ…d si´ wzi´"aĘ?  zapyta"o ma"Ä…, kremowÄ… muszelk´ okrÄ…g"e pude"ko, które dzieli-
"o z nią miejsce na pó"ce.
 KiedyĘ mieszka"am w domu z szarego piasku  odpowiedzia"a muszelka.  Ca"a by-
"am zanurzona w wodzie, w której porusza"y si´ dziwne, kolorowe istoty. WyglÄ…da"y zupe"-
nie inaczej niÅ» my, muszle. Zawsze chcia"am wiedzieç, gdzie odp"ywajÄ…. Ale nie mog"am ru-
szyç si´ z miejsca. AÅ» któregoĘ dnia woda wokó" mnie zacz´"a si´ ko"ysaç i jakaĘ si"a
podnios"a mnie w gór´.
 Och, wyobraÅ»am sobie, jak bardzo si´ ba"aĘ!  wtrÄ…ci"o si´ pude"ko.
 Ba"am si´, ale by"am bardzo ciekawa, co b´dzie dalej  powiedzia"a muszla.
 I co by"o dalej?  niecierpliwi" si´ jej s"uchacz.
 SzumiÄ…ca, ciemna woda unosi"a mnie w gór´  ciÄ…gn´"a swojÄ… opowieĘç muszla.
 Trwa"o to bardzo d"ugo.
 Jak dobrze, Że mnie tam nie by"o. Przemók"bym do suchej drzazgi!  wtrąci"o pude"ko.
 W koÅ‚cu znalaz"am si´ w dziwnym miejscu. By" piasek, ale nie by"am zanurzona juÅ»
w wodzie. By"o bardzo jasno. Ta jasnoĘç sp"ywa"a z góry, chyba z wn´trza wielkiej, Å»ó"tej kuli.
 Wiem, wiem, to pewnie by"a taka duŻa lampa, jak ta, która wisi w naszym pokoju
 ucieszy" si´ z odkrycia jej towarzysz.
 MoÅ»liwe  zgodzi"a si´ muszla i opowiada"a dalej.  LeÅ»a"am d"ugo na piasku nieru-
chomo, aÅ» zrobi"o si´ zupe"nie ciemno. Wtedy pojawi"y si´ w górze kolorowe, b"yszczÄ…ce
punkty. To by"o bardzo pi´kne. Wpatrywa"am si´ w nie bardzo d"ugo, aÅ» do chwili, gdy znik-
n´"y i znowu zrobi"o si´ jasno. Wtedy pojawi"a si´ dziwna istota, której nigdy nie widzia-
"am wczeĘniej, podnios"a mnie i przynios"a tutaj  zakoÅ‚czy"a swojÄ… opowieĘç muszla.
 Czasami z twojego wn´trza wydobywa si´ dziwny szum. Podoba mi si´, ale robi mi si´
smutno, gdy go s"ucham.
 Bo ja wtedy p"acz´.
 Dlaczego?
 Nie wiem.
Jadwiga Aleksandra Hockuba
Po zaprezentowaniu opowiadania nauczyciel rozpoczyna rozmow´ dotyczÄ…cÄ… treĘci utworu.
Zadaje dzieciom pytanie: W jaki sposób muszelka znalaz"a si´ na pó"ce? Ch´tne dzieci opowia-
dają o przygodzie muszelki, korzystając z u"oŻonej historyjki obrazkowej. KaŻde dziecko stara
si´ wzbogaciç swoje opowiadanie, dodajÄ…c szczegó"y, których nie uwzgl´dni" jego poprzednik.
"  Skarby znad morza  zorganizowanie wystawy muszli, odnajdywanie róŻnic i podo- róŻne okazy muszli
bieÅ‚stw w ich wyglÄ…dzie, okreĘlenie dÄ™wi´ków wydawanych przez muszle. Nauczyciel gro-
madzi dzieci wokó" sto"u, na którym sÄ… pouk"adane muszle róŻniÄ…ce si´ kszta"tem, kolorem
 Muzyka relaksacyjna
i wielkoĘciÄ…. Bierze do r´ki dwie muszle o innym kszta"cie i opowiada ciekawostki dotyczÄ…-
 Zabawa na plaŻy
ce ich budowy. W dalszym ciÄ…gu zaj´ç pokazuje dzieciom róŻne okazy muszli, pozwala je
(nr 26)
obejrzeç, pos"uchaç ich szumu, zadaje pytania i uzupe"nia lub koryguje odpowiedzi dzieci.
 Co to jest muszla?
Muszla to wapienny szkielet zewn´trzny Ęlimaków i ma"Å»y.
 Czym si´ róŻniÄ… muszle?
Muszle róŻniÄ… si´ kszta"tem, wielkoĘciÄ… i kolorem. Muszle Ęlimaków sÄ… jednocz´Ä˜ciowe, zwykle
spiralnie skr´cone, muszle ma"Å»y zaĘ sk"adajÄ… si´ z dwóch po"ówek po"Ä…czonych wiÄ…zad"em.
 Kto schowa" morze w muszelce?
Nauczyciel prosi dzieci, by przy"oŻy"y muszle do ucha i pyta: Jak myĘlicie, co tak szumi? Na
chwil´ w"Ä…cza muzyk´ relaksacyjnÄ… z szumem morza. Dzieci odpowiadajÄ…, Å»e tak szumi morze.
"  SkÄ…d si´ wzi´"y muszle?  burza mózgów, swobodne wypowiedzi dzieci, samodzielne
wyciąganie wniosków.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
146 Propozycje zaj´ç
II. B.
"  WyĘcigi rz´dów  çwiczenia gimnastyczne z elementami odbiç, rzutu i chwytu pi"ki.
pi"ki, krąŻki, szarfy
Dwie lub trzy druÅ»yny ustawiajÄ… si´ w rz´dach za liniÄ… startu.
1. LeÅ»enie ty"em. Na sygna" pierwsze dziecko z kaÅ»dego rz´du wstaje, biegnie do pi"ki le-
Żącej przed nim, trzy razy podrzuca jÄ… nad g"owÄ… i powraca biegiem na koniec rz´du.
2. Siad prosty. Na sygna" pierwsze dziecko wstaje i poruszajÄ…c si´ krokiem dostawnym,
z pi"kÄ… trzymanÄ… przed sobÄ… w wyciÄ…gni´tych r´kach, dobiega do krÄ…Å»ka, zostawia pi"k´
i wraca biegiem na koniec rz´du. Wtedy nast´pne dziecko biegnie do pi"ki, wraca z pi"kÄ…
trzymanÄ… przed sobÄ… w wyciÄ…gni´tych r´kach i przekazuje jÄ… kolejnemu dziecku.
3. LeÅ»enie przodem. Jedno dziecko stoi przed swoim rz´dem w odleg"oĘci 2 m z pi"kÄ… w r´-
kach. Dzieci kolejno startujÄ…, dobiegajÄ… do szarfy roz"oÅ»onej na pod"odze, "apiÄ… pi"k´ rzu-
conÄ… przez koleg´ czy koleÅ»ank´, biegnÄ… na koniec rz´du i siadajÄ…. Konkurencja jest skoÅ‚-
czona, kiedy wszystkie dzieci usiÄ…dÄ… w rz´dach ze skrzyÅ»owanymi nogami.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Gipsowe muszelki  odlewanie z gipsu muszli róŻnej wielkoĘci, ozdabianie ich za pomo- gips, foremki w kszta"cie
muszli, farby, p´dzelki
cÄ… farb, porównywanie liczebnoĘci zbiorów. Nauczyciel przygotowuje mas´ gipsowÄ… i fo-
remki w kszta"cie muszli. KaÅ»de dziecko robi odlew, który po zaschni´ciu gipsu maluje far-
bami wed"ug w"asnego pomys"u. Wszystkie gotowe muszelki zostajÄ… pogrupowane w zbiory
wed"ug kolorów i przeliczone. Podczas przeliczania zbiorów dzieci majÄ… moÅ»liwoĘç utrwa-
lenia liczebników g"ównych i porzÄ…dkowych w zakresie dziesi´ciu.
"  Na plaÅ»y  zagadki dÄ™wi´kowe. Dzieci s"uchajÄ… nagrania, a nast´pnie mówiÄ…, o czym opo-
wiada muzyka, np. Dzieci bawiÄ… si´ na plaÅ»y. Po chwili s"ychaç, jak ktoĘ wchodzi do wody.  Muzyka relaksacyjna
 Zabawa na plaŻy
S"ychaç teÅ» odg"osy skoków do wody. GdzieĘ obok przep"ywa motorówka. Po kolejnym od-
(nr 26)
tworzeniu nagrania nauczyciel pyta dzieci: Jakie odg"osy s"yszymy najcz´Ä˜ciej, gdy sp´dza-
my wakacje nad morzem? W co si´ moÅ»na bawiç nad wodÄ…?
189. Ws"uchaj si´ w leĘnÄ… cisz´
Zapis w dzienniku:
I.  Wiatr i liĘcie  zabawa ruchowa.
II. A.  Ile g"osów w lesie  wys"uchanie wiersza W. Badalskiej, rozmowa na temat w"aĘciwe-
go zachowania si´ w lesie.  Co nam daje las?  wskazywanie jadalnych darów lasu.
II. B.  LeĘne ludki  çwiczenia gimnastyczne z woreczkami.
III.  Dzieci na wakacjach  praca z  Kajecikiem : wys"uchanie czytanych przez nauczyciela
wypowiedzi dzieci o wakacjach, przyklejenie pod kaÅ»dym zdj´ciem naklejki z w"aĘciwym imie-
niem dziecka.  Weso"e stacyjki  zabawa muzyczno-ruchowa.
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" reaguj´ szybko na umówiony sygna" podczas zabawy,
" s"ucham uwaŻnie wiersza,
" podaj´ przyk"ady odg"osów, jakie moÅ»na us"yszeç w lesie,
" wiem, jak naleÅ»y si´ zachowywaç w lesie,
" poznaj´ grzyby i owoce leĘne, które moÅ»na zbieraç i których nie wolno,
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 147
" wskazuj´ dary lasu b´dÄ…ce przysmakiem leĘnych zwierzÄ…t,
" rozwijam sprawnoĘç fizycznÄ…,
" doskonal´ poczucie równowagi,
" rozpoznaj´ i nazywam region Polski na podstawie ilustracji,
" s"ucham ze zrozumieniem tekstu czytanego przez nauczyciela,
" poruszam si´ zgodnie z tempem muzyki.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
na podstawie: K. Wlaęnik,
"  Wiatr i liĘcie  zabawa ruchowa. Nauczyciel wybiera dziecko, które b´dzie wiatrem,
 Wychowanie fizyczne
i wr´cza mu p´k wstÄ…Å»ek. Pozosta"e dzieci b´dÄ… liĘçmi. Kiedy s"ychaç szum  wiatru (dziec-
w przedszkolu. Przewodnik
ko wybrane do tej roli biega, machając wstąŻkami),  liĘcie wirują  dzieci biegają po ca"ej metodyczny dla
nauczyciela , Wydawnictwo
sali. Gdy  wiatr ucichnie (dziecko ze wstÄ…Å»kami zatrzymuje si´),  liĘcie zastygajÄ… w bez-
JUKA, Warszawa 1999, s. 56
ruchu. Na znak zbliÅ»ajÄ…cej si´ burzy (kilkakrotne uderzenie w b´benek)  wiatr zmiata
p´k wstÄ…Å»ek, b´benek
liĘcie  dzieci biegnÄ… szybko pod Ęcian´.
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Ile g"osów w lesie  wys"uchanie wiersza W. Badalskiej, czytanego przez nauczyciela, W. Badalska  Ile g"osów
w lesie [w:]
wypowiedzi na temat zachowania si´ w lesie.
T. Dziurzyłska,
Ile g"osów w lesie
H. Ratyłska, E. Stójowa,
 Na s"oneczne
Gdy si´ ws"uchasz w leĘnÄ… cisz´,
i deszczowe dni , WSiP,
tysiÄ…c g"osów moÅ»esz s"yszeç:
Warszawa 1998, s. 52
Ępiewa wilga, komar bzyka,
Ęwierszczowa gra muzyka,
strumieÅ‚ nuci swÄ… piosenk´,
z"ota pszczo"a leci z brz´kiem,
szumiÄ… drzewa, dzi´cio" stuka,
kuku"eczka w gÄ…szczu kuka.
BÄ…k kosmaty huczy basem,
ma"a Żabka skrzeknie czasem,
stuk!  o ziemi´ szyszka stuknie,
trzaĘnie g"oĘno ga"ąę sucha&
Tysiąc g"osów w lesie s"yszy,
kto uwaÅ»nie umie s"uchaç.
Wiera Badalska
Po zaprezentowaniu wiersza nauczyciel pyta dzieci, czy zapami´ta"y, jakie odg"osy s"y-
chaç w lesie. JeĘli dzieci nie zapami´ta"y nazw ptaków i owadów, wypowiada pojedyncze
s"owa, np. wilga& , a dzieci dopowiadają: Ępiewa; bzyka& , a dzieci dopowiadają: komar.
Nast´pnie nauczyciel zach´ca dzieci do wypowiedzi na temat w"aĘciwego zachowania si´
w lesie.
"  Co nam daje las?  wskazywanie jadalnych darów lasu. Przed rozpocz´ciem zaj´ç na- igliwie, ga"Ä…zki, szyszki,
kasztany, Å»o"´dzie,
uczyciel gromadzi na stoliku naturalne eksponaty: szyszki, kasztany, Å»o"´dzie, orzechy, ja-
orzechy, zdj´cia lub
gody, borówki (mogÄ… byç w s"oiczku, jako konfitura, ale wówczas naleÅ»y pokazaç dzieciom
rysunki przedstawiajÄ…ce
grzyby jadalne i trujÄ…ce,
rysunek roĘliny), igliwie, ga"ązki. Rozk"ada teŻ obrazki przedstawiające grzyby jadalne
jagody, borówki
i muchomora. Nast´pnie prosi dzieci, aby podzieli"y zgromadzone przedmioty na dwie
grupy  na jadalne dary lasu i te, których si´ nie je. KaÅ»dy wybór powinien byç przez dzie-
ci uzasadniony. Przy okazji tej zabawy nauczyciel moÅ»e zadaç pytania: Które z tych darów
sÄ… smako"ykiem zwierzÄ…t? Jakie przetwory moÅ»na zrobiç z leĘnych owoców?
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
148 Propozycje zaj´ç
II. B.
"  LeĘne ludki  çwiczenia gimnastyczne z woreczkami.
woreczki, pojemnik
1. Marsz z woreczkiem na g"owie: wspi´cie na palce  wdech, opad na pi´ty, ramiona
wzd"uÅ» cia"a  wydech.
2. Marsz z woreczkiem na g"owie, r´ce na biodrach  zrzucenie woreczka przez sk"on g"o-
wy do przodu.
3. LeÅ»enie ty"em, woreczek mi´dzy stopami, nogi wyprostowane leŻą na pod"odze. Na sygna" (np.
klaĘni´cie) dzieci podnoszÄ… nogi z woreczkiem, wykonujÄ… zamach i rzucajÄ… woreczek za g"ow´.
4. Siad prosty. Dzieci chwytajÄ… woreczek palcami prawej stopy i przenoszÄ… go z prawej na
lewÄ… stron´ i z lewej na prawÄ….
5. Marsz z woreczkiem na g"owie. Dzieci kolejno podchodzÄ… do pojemnika i zrzucajÄ… do
niego woreczek.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  Dzieci na wakacjach  praca z  Kajecikiem : wys"uchanie czytanych przez nauczyciela
cz. 2,
s. 62 63
wypowiedzi dzieci o wakacjach, przyklejenie pod kaÅ»dym zdj´ciem naklejki z w"aĘciwym
imieniem dziecka. Polecenia:
 Znajdę naklejki z imionami dzieci. Pos"uchaj, co dzieci mówią o swoich wakacyjnych wy-
jazdach. Przyklej kaÅ»dÄ… naklejk´ z imieniem pod w"aĘciwym zdj´ciem.
 Pos"uchaj, co mówi Ala. PokaÅ» jej zdj´cie. Przyklej naklejk´ z jej imieniem pod tym zdj´ciem.
 Pos"uchaj, o czym opowiada Janek. PokaÅ» jego zdj´cie. Przyklej naklejk´ z jego imieniem
pod tym zdj´ciem.
 DokÄ…d pojecha"a na wakacje Ola? Pos"uchaj, co powiedzia"a. PokaÅ» jej zdj´cie. Przyklej
naklejk´ z jej imieniem pod tym zdj´ciem.
 Pos"uchaj ostatniej wypowiedzi. Kto tak powiedzia"? Przyklej naklejk´ z imieniem dziec-
ka pod jego zdj´ciem.
 Powiedz, dokÄ…d chcesz pojechaç na wakacje i co chcesz tam robiç.
"  Weso"e stacyjki  zabawa muzyczno-ruchowa. Dzieci (wagoniki) stojÄ… jedno za drugim, dzwonki
tworzÄ…c pociÄ…g. Kiedy us"yszÄ… dÄ™wi´ki melodii granej przez nauczyciela, poruszajÄ… si´ po
sali w róŻnych kierunkach. Podczas pauzy w muzyce  pociÄ…g zatrzymuje si´. Gdy nauczy-
ciel wymienia nazw´ stacji, wówczas  wagoniki roz"Ä…czajÄ… si´ i dzieci wykonujÄ… ruchy,
które sugeruje nazwa stacji, np. Stacja Zajączkowo  dzieci kicają jak zające, Stacja Ptasz-
niki  dzieci naĘladują lot ptaków.
190. Szmaragdowe Morskie Oko
Zapis w dzienniku:
I.  PrzeglÄ…dam si´ w tafli wody  zabawa ruchowo-naĘladowcza. åwiczenia grafomotoryczne:
kreĘlenie szlaczków literopodobnych.
II. A.  Legenda o Morskim Oku  wys"uchanie legendy H. Zdzitowieckiej, omówienie treĘci
utworu. Odszukanie Tatr na mapie Polski, wyodr´bnienie elementów realistycznych i fanta-
stycznych w tekĘcie legendy.
II. B.  Jaka to melodia?  zabawa muzyczna, rozpoznawanie piosenek po us"yszeniu ich fragmentów.
III.  PoŻegnanie  wys"uchanie wiersza N. Usenko z  KsiąŻki , rozmowa dotycząca treĘci
utworu.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 149
Przewidywane osiÄ…gni´cia  co poznaj´, co umiem, co czuj´:
" naĘladuj´ wiernie ruchy partnera,
" kreĘl´ szlaczki po Ęladzie,
" s"ucham uwaŻnie legendy czytanej przez nauczyciela,
" wykonuj´ rysunek pasujÄ…cy do treĘci wybranego fragmentu legendy,
" utrwalam znaczenie kolorów i symboli na mapie,
" potrafi´ powiedzieç, które wydarzenia opisane w legendzie mog"y byç prawdziwe, a które
zosta"y wymyĘlone,
" pami´tam poznane wczeĘniej piosenki, potrafi´ je zaĘpiewaç,
" s"ucham z uwagÄ… wiersza,
" odpowiadam na pytania dotyczące treĘci wys"uchanego utworu,
" dziel´ si´ wspomnieniami z pobytu w przedszkolu.
Przebieg dnia:
I. Zaj´cia poranne
"  PrzeglÄ…dam si´ w tafli wody  zabawa ruchowo-naĘladowcza. Dwoje dzieci staje naprze-
ciwko siebie. Jedno wykonuje ruchy imitujÄ…ce dowolnÄ… czynnoĘç, drugie stara si´ je dok"ad-
nie naĘladowaç, jakby by"o jego lustrzanym odbiciem. (Dziecko naĘladujÄ…ce ruchy partne-
ra powinno wykonywaç kaÅ»dy ruch innÄ… r´kÄ… i nogÄ…).
" åwiczenia grafomotoryczne  kreĘlenie szlaczków literopodobnych. Nauczyciel rozdaje kartki ze szlaczkami
literopodobnymi, o"ówki
dzieciom przygotowane wczeĘniej kartki formatu A4 ze szlaczkami. Nast´pnie pokazu-
je prawid"owy kierunek kreĘlenia szlaczka. Dzieci powtarzają jego ruchy, kreĘląc szla-
czek palcem w powietrzu, potem palcem po Ęladzie na kartce, a dopiero na koniec o"ów-
kiem. Podczas wykonywania çwiczenia przez dzieci nauczyciel zwraca szczególnÄ… uwag´
na prawid"owe trzymanie o"ówka i w"aĘciwÄ… postaw´ (proste plecy, g"owa uniesiona nad
sto"em).
II. A. Zaj´cia g"ówne
"  Legenda o Morskim Oku  wys"uchanie legendy H. Zdzitowieckiej, omówienie treĘci H. Zdzitowiecka,
 Legenda o Morskim
utworu.
Oku [w:] T. Dziurzyłska,
Legenda o Morskim Oku
H. Ratyłska, E. Stójowa,
 Na s"oneczne
(wersja skrócona)
i deszczowe dni , WSiP,
Dawno, dawno temu za siedmioma górami, za siedmioma rzekami Ży" Żeglarz, który
Warszawa 1998,
wszystkie morza i oceany przep"ynÄ…" w poszukiwaniu skarbu i bogactwa. A skarb ten po- s. 116 117
trzebny mu by", aby pomóc rodzicom.
kartki z bloku
Wreszcie po wielu, wielu latach znalaz" go  zebra" pe"nÄ… z"ota i klejnotów szkatu"´.
rysunkowego, kredki
A kiedy tak p"ynÄ…" i juÅ» zbliÅ»a" si´ do wybrzeÅ»a, nagle wybuch"a burza straszliwa.
Nie min´"o wiele czasu, a okr´t strzaskany powoli zanurzy" si´ w wodzie. Szkatu"ka pe"-
na z"ota znikn´"a w g"´binie. Tylko sam Å»eglarz, uczepiony z"amanego masztu, ocala".
Na nic zda"y si´ jego trudy& Nie ma po co wracaç w rodzinne strony&
Ze ĘciĘni´tym sercem poszed" Å»eglarz prosto przed siebie. Szed", aÅ» zagrodzi"y mu drog´
góry si´gajÄ…ce nieba. PoczÄ…" si´ na nie wspinaç, aÅ» stanÄ…" wreszcie na prze"´czy, z której wi-
dok by" na jezioro ze wszystkich stron ska"ami otoczone, w blasku s"onecznym mieniÄ…ce si´
barwami szmaragdowymi, niczym morskie fale.
A w"aĘnie opodal na zielonej hali pas" m"ody juhas stado owiec.
 Co to za jezioro?  spyta" go Żeglarz.
 Morskie Oko.
 Morskie Oko& ?
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
150 Propozycje zaj´ç
ZatrzÄ…s" si´ na t´ nazw´ Å»eglarz, bo mu skarb utracony przypomina"a i coĘ go ciÄ…gn´"o
do tej wody tajemniczej.
 Chcia"bym zejĘç na brzeg  powiedzia", spoglÄ…dajÄ…c na ska"y urwiska pod stopami.
 A czemu by nie? Przed zachodem sprowadz´ owce na dó", to ze mnÄ… pójdziecie
 zach´ca" juhas.  Samemu to wam niebezpiecznie, bo drogi nie znacie.
 Dobrze, poczekam  zgodzi" si´ Å»eglarz.
Kiedy s"oÅ‚ce chyli"o si´ juÅ» ku zachodowi, Å»eglarz z juhasem znaleÄ™li si´ na dole. Siedli
na tratw´, by si´ przeprawiç na drugi brzeg. W"aĘnie dop"ywali do Ęrodka jeziora, gdy spo-
kojne dotÄ…d fale wzburzy"y si´, choç wiatru nie by"o.
 Pewnie tam, na morzu, burza byç musi ogromna  powiedzia" juhas, rozglÄ…dajÄ…c si´
niespokojnie.  Bo to wiecie, panie, powiadajÄ…, Å»e si´ to nasze Morskie Oko pod ziemiÄ…
z morzem "Ä…czy i nieraz nocÄ… woda w nim przybiera i na brzeg resztki zatopionych okr´tów
wyrzuca.
Úeglarz pochyli" si´ nad wodÄ…. CoĘ b"ysn´"o nade dnem& JakaĘ ryba nieryba dziwne-
go kszta"tu& W chwil´ potem spieniona fala przewali"a si´ przez tratw´, zostawiajÄ…c u stóp
zatrwoÅ»onego w´drowca srebrnÄ…, misternie wykutÄ… szkatu"´, jego skarb, zatopiony przed
wielu, wielu dniami w morskiej g"´binie&
Hanna Zdzitowiecka
CzytajÄ…c legend´, nauczyciel robi pauzy i prosi, by wskazane dzieci zrobi"y rysunki ilustru-
jÄ…ce przeczytany fragment. Na rysunkach powinny si´ znaleÄ™ç: Å»eglarz, okr´t, morze, szka-
tu"ka ze skarbami, burza na morzu, okr´t tonÄ…cy w morzu, juhas, owce pasÄ…ce si´ na hali,
jezioro otoczone górami, spieniona fala, szkatu"ka leŻąca na tratwie. Zadaniem dzieci jest
dok"adne zapami´tanie fragmentu, który by" przez nie ilustrowany. Po ukoÅ‚czeniu rysun-
ków dzieci opowiadajÄ… treĘç przydzielonych im fragmentów legendy. Nauczyciel wskazuje
kolejnych narratorów. W ten sposób dzieci samodzielnie opowiedzÄ… legend´.
mapa fizyczna Polski
" Odszukanie Tatr na mapie Polski, wyodr´bnienie faktów i elementów fantazji w tekĘcie
wys"uchanej legendy. Nauczyciel wyjaĘnia dzieciom, Że Morskie Oko to jezioro po"oŻone
w Tatrach. Pokazuje Tatry na mapie Polski. Nast´pnie jeszcze raz czyta dzieciom legend´
i prosi, by wskaza"y te wydarzenia, które wed"ug nich mog"y wydarzyç si´ naprawd´, oraz
te, które zosta"y wymyĘlone. Pokazując na mapie Polski góry i morze, zadaje pytanie: Czy
jest to moŻliwe, by szkatu"ka ze z"otem sama odby"a tak d"ugą podróŻ pod ziemią?
II. B.
"  Jaka to melodia?  zabawa muzyczna, rozpoznawanie piosenek po wys"uchaniu krótkich
fragmentów. Nauczyciel wyjaĘnia, jakie regu"y b´dÄ… obowiÄ…zywa"y podczas zabawy. Wybie-
cukierki
ra troje ch´tnych dzieci do pierwszej rundy. KaÅ»de dziecko wys"ucha trzech melodii. Dzie-
ci mogÄ… sobie wybraç z grupy dwóch pomocników, w ten sposób o zwyci´stwo b´dÄ… si´ ubie-
gaç trzy druÅ»yny trzyosobowe. Za kaÅ»dy odgadni´ty tytu" piosenki druÅ»yna otrzymuje
jeden punkt. Do drugiej rundy przechodzÄ… tylko dwie druÅ»yny. JeĘli nie uda si´ wy"oniç
zwyci´zców, odbywa si´ dogrywka mi´dzy druÅ»ynami  kaÅ»da druÅ»yna s"ucha melodii; jeĘli
nie odgadnie tytu"u piosenki, odpada z gry. W drugiej rundzie dzieci losujÄ… tytu"y piosenek
i muszÄ… je zaĘpiewaç. Dla zwyci´skiej druÅ»yny nagrodÄ… jest s"odka niespodzianka.
III. Zaj´cia popo"udniowe
"  PoŻegnanie  wys"uchanie wiersza N. Usenko z  KsiąŻki . Nauczyciel czyta dzieciom
wiersz, a nast´pnie zach´ca do udzielenia odpowiedzi na pytania: s. 114
 Dlaczego w przedszkolu zrobi"o si´ cicho?
 Czego Kajtek nauczy" si´ w przedszkolu? Czego przesta" si´ baç?
 Co w naszym przedszkolu zmieni"o si´ w ciÄ…gu tego roku?
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Propozycje zaj´ç 151
 Co zmieni"o si´ w naszej sali?
 Czego w tym roku nauczyliĘcie si´ w przedszkolu?
 Jakie macie wspomnienia? Czy pami´tacie jakieĘ wspólne zabawy i uroczystoĘci?
 Co takiego wydarzy"o si´ w przedszkolu, o czym chcielibyĘcie opowiedzieç swoim kolegom?
Nast´pnie nauczyciel prosi dzieci o dokoÅ‚czenie zdaÅ‚:
Dobrze by"o byç pi´ciolatkiem, bo&
W tym roku najbardziej podoba"o mi si´&
Zadanie, które najbardziej lubi´&
Byç dyÅ»urnym to znaczy&
Zabawa, którą pozna"em w przedszkolu&
Wycieczka, o której nie zapomn´&
Lubi´ swoje przedszkole&
Dzieci mogÄ… teÅ» obejrzeç zdj´cia z kroniki przedszkolnej i podsumowaç w ten sposób
miniony rok w przedszkolu.
Propozycje zaj´ç do tematów 186 190 opracowa"a Marta Ko"akowska
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Piosenki 159
Dzieci Ęwiata
muzyka Jan Kasprzyk
Weso"o s"owa Józef Soliłski
1. Pi"ka, klocki i skakanka to zabawy wszystkich dzieci
od bieguna do bieguna, s"owem, na calutkim Ęwiecie. / bis
2. Choç róŻnymi j´zykami co dzieÅ‚ z mamÄ… rozmawiajÄ…,
do przygody, psot, figielków jednakowy zapa" mają. / bis
3. Wszystkie teÅ» kochajÄ… bajki, znajÄ… wróŻki i zakl´cia.
Wieczorami lubiÄ… s"uchaç baĘni o pa"acu ksi´cia. / bis
4. W Tokio, ¸odzi i Londynie swoje Ęwi´to dzieci majÄ…;
kartk´ z dniem pierwszego czerwca w kalendarzu dobrze znajÄ…! / bis
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
160 Piosenki
Nasza Wis"a
muzyka Franciszka Leszczyłska
Umiarkowanie s"owa Barbara Lewandowska
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Piosenki 161
1. Wytrys"a Wis"a z gór,
chcia" jÄ… zatrzymaç bór.
Szumia"y jej drzewa
i ptak dla niej Ępiewa", bis
lecz zostawi"a bór.
Ref.: P"ynie Wis"a, nasza Wis"a,
najpi´kniejsza z polskich rzek.
Chce zatrzymaç Wis"´ wioska,
wysz"a na wiĘlany brzeg.
2. Lecz Wis"a dalej mknie,
bo Polsk´ zwiedziç chce.
Uros"a po drodze,
juÅ» statki i "odzie
bis
na falach huĘtaç chce.
Ref.: P"ynie Wis"a, nasza Wis"a,
najpi´kniejsza z polskich rzek.
Chce zatrzymaç Wis"´ Kraków,
wyszed" na wiĘlany brzeg.
3. Lecz Wis"a dalej mknie,
znów mija miasta, wsie.
Jest bardzo ciekawa,
jak roĘnie Warszawa, bis
Warszaw´ witaç chce.
Ref.: P"ynie Wis"a, nasza Wis"a,
najpi´kniejsza z polskich rzek.
Chce zatrzymaç jÄ… Warszawa,
wysz"a na wiĘlany brzeg.
4. Lecz Wis"a dalej mknie,
znów mija miasta, wsie.
Weso"a, szcz´Ä˜liwa,
do Gdałska podp"ywa
bis
i morze spotkaç chce.
Ref.: P"ynie Wis"a, nasza Wis"a,
najpi´kniejsza z polskich rzek.
Nic jej w drodze nie zatrzyma,
bo juÅ» widaç morski brzeg.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
162 Piosenki
DŻungla
muzyka Krzysztof Heering
Úywo s"owa Józef SoliÅ‚ski
1. Gdzie są liany, drzewa, trzcina, tam przeróŻna jest zwierzyna.
Ona skacze, pe"za, wyje: oto dŻungla, która Żyje!
Zanim zacznie si´ ulewa, pani ma"pa z"azi z drzewa.
Szybko si´ przed deszczem chroni: liĘç-parasol trzyma w d"oni.
2. SkaczÄ…, ĘmiejÄ… si´ papugi, Å»e wÄ…Å», chociaÅ» taki d"ugi,
nagle czegoĘ si´ przestraszy": wi" si´, pe"za" i gdzieĘ zaszy".
Kiedy s"oł powala drzewo, macha trąbą w prawo, w lewo.
Tygrys wtedy przed nim zmyka i w zaroĘlach g´stych znika.
Gdzie są liany, drzewa, trzcina, tam przeróŻna jest zwierzyna.
Ona skacze, pe"za, wyje: oto dŻungla, która Żyje!
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.
Piosenki 163
Wakacje przedszkolaków
muzyka Edward Sielicki
Z oŻywieniem s"owa Józef Soliłski
1. Zosia wyjeÅ»dÅ»a dziĘ z rodzicami, 2. Kuba w´druje z tatÄ… hen, w góry,
z piasku zbuduje zamek z wieÅ»ami. chce byç wysoko jak bia"e chmury.
Pozbiera bursztyn, muszle, kamyki ZacznÄ… w´drówk´ od ma"ej górki,
i b´dzie s"uchaç morza muzyki. gdzie pod kamieniem Å»yjÄ… jaszczurki.
Ref.: A kto zostanie na wsi lub w mieĘcie, Ref.: A kto zostanie na wsi lub w mieĘcie,
temu pomys"ów podsun´ dwieĘcie. temu pomys"ów podsun´ dwieĘcie.
MoÅ»e na przyk"ad podglÄ…daç mrówk´, MoÅ»e na przyk"ad uczyç si´ p"ywaç,
pasikonika czy boŻą krówk´. nurkowaç, skakaç, owoce zrywaç.
© Copyright by NOWA ERA Sp. z o.o.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
propozycje zajęć rew wych dla dzieci z głęboką niepełnosprawnością
NASI SKRZYDLACI SASIEDZI propozycje zajęc w terenie
konspekt zajęć Radosław Skiba
t15 Egzamin praktyczny 2016 CZERWIEC
Egzamin Czerwiec E12
Filozofia religii cwiczenia dokladne notatki z zajec (2012 2013) [od Agi]
Karta pracy egzaminacyjnej czerwiec 2007
2012 czerwiec (2)
49 26 Czerwiec 1995 Kogo bojÄ… siÄ™ Rosjanie

więcej podobnych podstron