Wynik budżetu JST
ik b d S
Różnica między dochodami a wydatkami
budżetu JST stanowi odpowiednio:
q� d żk b dż t JST ( óż i d d t i )
q� nadwyżkę budżetu JST (różnica dodatnia)
q� deficyt budżetu JST ( j )
y (różnica ujemna)
DEFICYT I DA
UG
DEFICYT I DA
UG
JEDNOSTEK SAMORZ
DU TERYTORIALNEGO
Równanie równowagi budżetowej y
ródła sfinansowania deficytu
ii b d j y
ódł fi i d fi
Deficyt budżetu JST może być pokryty przychodami
I. Dochody + Przychody = Wydatki + Rozchody
pochodzącymi:
pochodzącymi:
gdy dochody = wydatki to przychody = rozchody
ze sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez
jednostkę samorządu terytorialnego,
II Nadwyżka znajduje odzwierciedlenie w wydatkach lub rozchodach
II. Nadwyżka znajduje odzwierciedlenie w wydatkach lub rozchodach
z kredytów,
gdy dochody > wydatki to przychody < rozchody
z pożyczek,
z prywatyzacji majątku JST,
ji j k JST
III. Deficyt znajduje odzwierciedlenie w przychodach
z nadwyżki budżetu JST z lat ubiegłych,
gdy dochody < wydatki to przychody > rozchody
gdy dochody < wydatki to przychody > rozchody
wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na
wolnych środków jako nadwyżki środków pieniężnych na
rachunku bieżącym budżetu JST, wynikającej z rozliczeń
kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.
JST mogą zaciągać kredyty i pożyczki
JST mogą zaciągać kredyty i pożyczki
Dług JST
ł S
oraz emitować papiery wartościowe na:
Dług JST obejmuje zobowiązania JST z następujących tytułów:
pokrycie występującego w ciągu roku
wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na
przejściowego deficytu budżetu JST wierzytelności pieniężne,
jś i d fi t b dż t JST i l ś i i i ż
zaciągniętych kredytów i pożyczek,
finansowanie planowanego deficytu budżetu JST
przyjętych depozytów,
przyjętych depozytów,
spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu
wymagalnych zobowiązań: wynikających z odrębnych ustaw oraz
emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych
prawomocnych orzeczeń sądów lub ostatecznych decyzji
administracyjnych, uznanych przez jednostkę samorządu
d i i t j h h j d tk d
pożyczek i kredytów
ż k i k d tó
terytorialnego, będącą dłużnikiem, za bezsporne.
wyprzedzające finansowanie działań
Istnieją ograniczenia: p , ekonomiczne, organizacyjne,
ją g prawne, , g yj ,
fi h ś dkó h d h
finansowanych ze środków pochodzących z
polityczne i społeczne zaciągania długu przez JST.
budżetu Unii Europejskiej
Ograniczenia w planowanym Indywidualny wskaz
nik
Ograniczenia w planowanym Indywidualny wskaz
nik
deficycie budżetu JST
zadłużenia JST
organ stanowiący JST nie może uchwalić budżetu, w którym
Organ stanowiący JST nie może uchwalić budżetu, którego
planowane wydatki bieżące są wyższe niż p y
p y ą ą y planowane dochody
realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w jakimkolwiek
realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w jakimkolwiek
bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i
roku następującym po roku budżetowym relacja łącznej kwoty
wolne środki
przypadających w danym roku budżetowym spłat rat kredytów i
na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą
na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą
pożyczek wraz z należnymi w danym roku odsetkami wykupów
pożyczek wraz z należnymi w danym roku odsetkami, wykupów
być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o
papierów wartościowych wraz `z należnymi odsetkami i
nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki
dyskontem, potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych
k d tki bi ż b ć ż iż k ń ji d lh d h dó ół
wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane poręczeń oraz gwarancji do planowanych dochodów ogółem
dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat
budżetu przekroczy średnią arytmetyczną z obliczonych dla
ubiegłych i wolne środki jedynie o kwotę związaną z realizacją
ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych
zadań bieżących ze środkówpochodzących z budżetu UE i pomocy
d ń bi ż h ś dkó h d h b dż t UE i
o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki
udzielonej przez kraje EFTA (tzw. środki europejskie) w
bieżące, do dochodów ogółem budżetu.
przypadku, gdy środki te nie zostały przekazane w danym roku
Do tych wyliczeń stosuje się wzór:
y y j ę
b dż t
budżetowym
Indywidualny wskaz
nik
Indywidualny wskaz
nik
W latach 1999-2013 obowiązują ograniczenia
W latach 1999-2013 obowiązują ograniczenia
poziomu długu i wypłat na jego obsługę
zadłużenia JST
ć� ��
R +� O 1 Dbn-�1 +� Smn-�1 -� Wbn-�1 Dbn-�2 +� Smn-�2 -� Wbn-�2 Dbn-�3 +� Smn-�3 -� Wbn-�3 ��
ć� ��
��
�� �� Ł� *�� +� +�
A
ączna kwota długu JST na koniec roku budżetowego nie może
D Dn-�2 Dn-�3 ��
Ł� ł�n 3 Ł� Dn-�1
ł�
gdzie: przekraczać 60% dochodów tej jednostki w tym roku budżetowym, a
w trakcie roku budżetowego  60% planowanych dochodów na koniec
R  planowana na rok budżetowy łączna kwota z tytułu spłaty rat
kredytów i pożyczek oraz wykupów papierów wartościowych każdego kwartału.
O  planowane na rok budżetowy odsetki od kredytów i pożyczek,
A
ączna kwota zobowiązań p yp ją y do realizacji wdany
ą ą przypadających j ymroku
odsetki i dyskonto od papierów wartościowych, spłaty kwot
d ki i d k d i i h ł k
budżetowym z tytułu spłat kredytów i pożyczek, wykupu
wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji,
wyemitowanych przez JST papierów wartościowych (raty + odsetki)
D  dochody ogółem budżetu w danym roku budżetowym
oraz zobowiązań wynikających z udzielonych przez nie poręczeń i
Db  dochody bieżące
b d h d bi
gwarancji, nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok
Sm  dochody ze sprzedażymajątku budżetowy dochodów JST lub 12%, gdy państwowy dług publiczny w
relacji do PKB przekracza 55%
Wb  wydatki bieżące
n  rok budżetowy, na który ustalana jest relacja Powyższych ograniczeń nie stosuje się do emitowanych papierów
wartościowych, kredytów i pożyczek zaciąganych w związku z umową
n-1  rok poprzedzający rok budżetowy, na który ustalana jest relacja
zawartą z podmiotem dysponującym środkami z budżetu UE
n-2  rok p p ją y rok budżetowy o dwa lata
poprzedzający y
n-3  rok poprzedzający rok budżetowy o trzy lata
Wynik szczebla lokalnego i stanowego w relacji do PKB w %
Wynik szczebla lokalnego i stanowego w relacji do PKB w %
Wynik szczebla lokalnego w relacji do PKB w %
Wynik szczebla lokalnego w relacji do PKB w %
w starych krajach członkowskich Unii Europejskiej w latach 2004-2010
w nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej w latach 2004-2010
Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Szczebel lokalny
Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Austria 0 1 01 01 01 00 -03 -05
Austria 0,1 0,1 0,1 0,1 0,0 -0,3 -0,5
Bułgaria 0,3 -0,4 0,2 0,0 -0,4 -1,0 0,4
Belgia -0,2 -0,2 -0,3 -0,1 -0,1 -0,1 -0,2
Dania 0,0 -0,4 -0,5 -0,3 -0,4 -0,8 -0,5
Cypr -0,1 -0,1 -0,1 -0,1 0,0 -0,1 0,0
Finlandia -0,8 -0,8 -0,4 -0,2 -0,4 -0,6 -0,3
F j -0,1 -0,2 -0,2 -0,4 -0,5 -0,3 -0,1
Francja 01 02 02 04 05 03 01
Czechy -0,2 -0,1 -0,4 0,5 -0,2 -0,6 -0,3
Grecja 0,1 0,0 -0,1 -0,1 -0,1 -0,1 -0,2
Estonia -0,4 -0,3 -0,2 -0,5 -0,7 -0,5 0,2
Hiszpania 0,0 -0,1 0,1 -0,3 -0,5 -0,6 -0,6
Holandia -0,2 -0,2 0,0 -0,2 -0,4 -0,6 -0,8
Litwa 01 -01 -03 -03 -02 -04 01
Litwa 0,1 -0,1 -0,3 -0,3 -0,2 -0,4 0,1
Irlandia 0,1 0,2 0,2 -0,2 -0,3 -0,1 0,0
Luksemburg -0,1 -0,3 0,2 0,4 0,4 -0,1 0,0
A
otwa -0,1 -0,1 -0,5 -0,7 -1,3 -1,9 -0,2
Niemcy -0,1 0,0 0,1 0,4 0,3 -0,2 -0,4
Malta 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0
Portugalia -0,1 -0,3 0,0 -0,3 -0,4 -0,7 -0,
g , , , , , , ,2
Szwecja 0,0 0,4 0,1 0,1 -0,1 -0,3 0,1
Polska 0,1 -0,1 -0,3 0,0 -0,2 -1,0 -1,1
Wielka Brytania -0,3 -0,4 0,0 -0,1 -0,3 -0,3 -0,2
Włochy -1,0 -0,9 -1,0 -0,2 -0,4 -0,3 -0,5 Rumunia -0,2 0,0 0,0 -0,2 -0,9 -0,7 0,0
Szczebel stanowy
Szczebel stanowy
Słowacja 0,4 0,0 -0,2 -0,1 -0,1 -0,6 -0,9
Austria 0,1 0,1 -0,2 0,1 0,0 -0,7 -0,7
Belgia 0,0 0,1 0,2 0,4 0,0 -0,8 -0,7
Słowenia -0,1 0,0 -0,1 -0,1 -0,6 -0,5 -0,4
Hiszpania -0,1 -0,3 0,0 -0,2 -1,6 -2,0 -3,4
Ni 13 10 05 02 01 07 07 Węgry 03 05 08 01 01 04 09
Niemcy -1,3 -1,0 -0,5 0,2 0,1 -0,7 -0,7 Węgry -0,3 -0,5 -0,8 -0,1 0,1 -0,4 -0,9
Udział JST z budżetem deficytowym i nadwyżkowym w strukturze JST łącznie w latach 2004-2010 w %
Wyszczególnienie JST ogółem Gminy Miasta Powiaty Województwa
Udział JST, których budżety zamknęły się nadwyżką
Wynik budżetów JST według planu i wykonania w latach 2004-2010 w tys. zł
2004 44,8 52,1 46,2 54,1 87,5
Wyszczególnienie JST Gminy Miasta Powiaty Województwa
2005 45,3 43,6 35,4 47,1 12,5
2004 r. plan - 5 278,2 -2 860,2 -2 078,4 -416,6 77,0
p , , , , ,
2006 33,0 35,5 26,2 16,3 18,8
2006 33,0 35,5 26,2 16,3 18,8
2007 62,7 62,5 60,0 58,0 75,0
2004 r. wykonanie 117,2 -633,2 -383,0 26,7 1 106,7
2008 54,0 54,5 30,8 53,8 62,5
2005 r. plan -7 475,0 -3 007,0 -2 650,9 -744,6 -1 072,6
2009 23,8 25,2 3,1 17,2 25,0
2005 r wykonanie -895 2 -24 3 -221 4 -128 2 -521 3
2005 r. wykonanie -895,2 -24,3 -221,4 -128,2 -521,3
2010 11 4 10 8 92 16 2 62
2010 11,4 10,8 9,2 16,2 6,2
Udział JST, których budżety zamknęły się deficytem
2006 r. plan -11 273,6 -4 698,2 - 3 798,6 -1 222,1 -1 554,8
2004 55,2 47,9 53,8 45,9 12,5
2006 r. wykonanie -2 998,0 -1 455,4 -251,6 -748,8 -542,2
2005 54,7 56,4 64,6 52,9 87,5
2007 l 8427 6 3 708 9 3 112 5 633 0 973 2 2006 6 0 64,5 38 83 81 2
2007 r. plan - 8427,6 -3 708,9 -3 112,5 -633,0 -973,2 2006 67,0 64 73,8 83,7 81,2
2007 37,3 37,5 40,0 42,0 25,0
2007 r. wykonanie 2 267,1 929,0 996,3 85,1 256,7
2008 46,0 45,5 69,2 46,2 37,5
2008 r. plan -13 603,4 -5 892,3 -5 508,2 -928,9 -1 274,0
2009 76,2 74,8 96,9 82,8 75,0
2010 88,6 89,2 90,8 83,8 93,8
2008 r. wykonanie -2 613,6 -574,9 -1 728,6 32,3 -342,5
2009 r. plan -22 597,5 -9 405,2 -9 351,6 -1 898,3 -1 942,4
Wynik budżetu JST w relacji do dochodów ogółem JST w latach 2004-2010 w %
2009 r. wykonanie -12 985,7 -5 120,9 -5 873,6 -1 071,3 -920,4
y , , , , ,
Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
y g
JST ogółem 0,1 -0,9 -2,6 1,7 -1,8 -1,7 -9,2
2010 r. plan - 25 758 - 12 014 - 8 842 - 2386 - 2 516
Gminy -1,6 -0,1 -2,8 1,6 -0,9 -0,9 -10,3
2010 r. wykonanie - 14 970 - 7 430 - 5069 - 1 330 - 1 141
Miasta na prawach powiatów -1,2 -0,6 -0,6 2,1 -3,5 -3,4 -9,4
Powiaty 02 0 9 5 0 05 02 0 2 59
Powiaty 0,2 -0,9 -5,0 0,5 0,2 0,2 -5,9
Województwa 15,9 -7,4 -5,7 2,3 -2,7 -1,8 -8,1
Dług szczebla lokalnego i stanowego w relacji doPKBw%
Dług szczebla lokalnego i stanowego w relacji do PKB w %
Dług szczebla lokalnego w relacji do PKB w %
Dług szczebla lokalnego w relacji do PKB w %
w starych krajach członkowskich Unii Europejskiej w latach 2004-2010
w nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej w latach 2004-2010
Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Szczebel lokalny
Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Austria 21 20 19 19 19 23 28
Austria 2,1 2,0 1,9 1,9 1,9 2,3 2,8
Belgia 5,4 5,2 5,2 5,0 4,8 4,8 5,1 Bułgaria 0,2 0,4 0,4 0,6 0,6 1,0 1,2
Dania 5,4 5,3 6,0 6,3 6,6 7,3 7,2
Cypr 2,3 2,2 2,2 2,0 1,9 2,0 2,0
Finlandia 4,8 5,3 5,4 5,3 5,4 6,6 6,6
F j 69 70 71 72 75 82 83
Francja 6,9 7,0 7,1 7,2 7,5 8,2 8,3
Czechy 2,6 2,7 2,7 2,5 2,5 2,7 2,6
Grecja 0,8 0,7 0,7 0,8 0,8 0,9 0,9
Estonia 2,5 2,6 2,8 2,7 3,2 4,0 3,7
Hiszpania 2,9 2,8 2,8 2,8 2,9 3,3 3,3
Holandia 8,0 8,0 7,5 7,1 7,3 8,0 8,4
Litwa 0,8 0,8 0,9 1,0 1,2 1,6 1,6
Litwa 0,8 0,8 0,9 1,0 1,2 1,6 1,6
Irlandia 2,4 2,3 2,2 2,5 3,0 3,6 3,6
A
otwa 2,4 2,5 2,9 3,3 4,1 5,8 6,4
Luksemburg 2,5 2,6 2,5 2,2 2,2 2,3 2,3
Niemcy 5,3 5,4 5,3 4,9 4,8 5,2 5,2
Malta 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0
Portugalia 3,7 4,1 4,2 4,2 4,5 5,1 5,
g , , , , , , ,2
Szwecja 5,8 6,1 5,5 5,6 5,5 5,5 5,6
Polska 1,9 2,1 2,4 2,2 2,3 3,0 3,9
Wielka Brytania 4,5 4,5 4,7 4,6 4,7 4,8 4,9
Rumunia 0,5 1,2 1,2 1,7 1,9 2,3 2,4
Włochy 6,8 7,5 8,1 8,0 8,1 8,6 8,3
Szczebel stanowy
Szczebel stanowy
Sł j 14 16 17 18 19 24 27
Słowacja 1,4 1,6 1,7 1,8 1,9 2,4 2,7
Austria 2,7 3,1 3,1 3,5 3,8 5,0 5,7
Słowenia 0,7 0,7 0,8 0,7 0,9 1,5 1,7
Belgia 5,2 4,4 6,5 6,3 5,6 5,2 4,4
Hiszpania 6,2 6,3 5,9 5,7 6,4 8,3 10,9
Węgry 1, 1,9 2, 3,1 3,9 4,1 4,6
ęg y ,6 , ,4 , , , ,
Ni 20 8 21 5 21 2 20 3 21 4 23 9 24 9
Niemcy 20,8 21,5 21,2 20,3 21,4 23,9 24,9
Struktura zobowiązań JST według tytułów dłużnych w latach 2004-2010 w %
Wyszczególnienie JST ogółem Gminy Miasta Powiaty Województwa
Kredyty i pożyczki
2004 81,6 87,0 78,0 79,2 75,5
2005 83,3 86,9 80,7 80,2 86,1
Zobowiązania ogółem JST w latach 2004-2010 w mln zł
2006 83,9 86,3 82,2 81,5 85,2
, , , , ,
2007 83,6 85,8 82,4 81,4 82,4
Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
2008 89,6 88,2 91,2 83,7 94,8
2009 86,6 88,4 85,6 86,3 85,2
JST ogółem 19 105 21 181 24 949 25 876 28 775 40 294 55 093
g
2010 91,5 97,0 83,5 95,6 91,5
2010 91,5 97,0 83,5 95,6 91,5
Papiery wartościowe
Gminy 7 552 8 067 9 586 9 958 10 821 14 611 21 930
2004 16,4 9,7 20,9 19,9 21,4
2005 15,5 10,7 18,7 19,3 13,2
Miastanaprawachpowiatu 9511 10415 11296 11259 12775 18730 23438 2006 15 1 11 9 17 3 18 0 14 4
Miasta na prawach powiatu 9 511 10 415 11 296 11 259 12 775 18 730 23 438 2006 15,1 11,9 17,3 18,0 14,4
2007 15,7 13,0 17,2 18,4 17,4
2008 9,8 10,8 8,4 16,2 5,1
Powiaty 1 480 1 816 2 493 2 640 2 889 3 907 5 435
2009 12,9 10,7 14,2 13,3 14,7
2010 8 0 2 3 14 2 4 0 8 0
2010 8,0 2,3 14,2 4,0 8,0
Województwa 562 883 1574 2019 2290 3046 4291
Województwa 562 883 1 574 2 019 2 290 3 046 4 291
Zobowiązania wymagalne
2004 1,9 3,1 1,1 0,8 3,1
2005 1,2 2,4 0,6 0,5 0,7
2006 1 0 1 8 0 5 0 5 0 4
2006 1,0 1,8 0,5 0,5 0,4
2007 0,7 1,2 0,4 0,2 0,2
2008 0,6 1,0 0,4 0,1 0,1
2009 0,5 0,9 0,2 0,4 0,1
2010 0,5 0,7 0,5 0,4 0,5
Dynamika zobowiązań JST według tytułów dłużnych w latach 2005-2010 w %
y ą g y y
Wyszczególnienie JST ogółem Gminy MNPP Powiaty Województwa
Zobowiązania ogółem
2005/2004 110,9 106,8 109,5 122,7 157,1
2006/2005 117,8 118,8 108,5 137,3 178,3
2007/2006 103 7 103 9 99 7 105 9 128 3
2007/2006 103,7 103,9 99,7 105,9 128,3
2008/2007 111,2 108,7 113,5 109,4 113,4
2009/2008 140,0 135,0 146,6 135,2 133,0
2010/2009 136,6 150,1 125,1 139,1 140,9
Kredyty i pożyczki
2005/2004 113 1 106 7 113 3 124 3 179 2
2005/2004 113,1 106,7 113,3 124,3 179,2
2006/2005 118,7 118,1 110,4 139,4 176,4
2007/2006 103,5 103,2 99,9 105,7 124,1
2008/2007 119,2 111,7 125,6 112,6 130,4
2009/2008 135,5 135,5 137,6 139,6 119,5
2010/2009 144,3 164,5 124,8 154,0 152,3
Emisja papierów wartościowych
2005/2004 104,8 118,4 98,0 119,0 97,5
2006/2005 115,1 131,6 100,6 128,2 194,0
2007/2006 113,2 113,2 98,6 108,1 154,9
, , , , ,
2008/2007 69,6 90,3 55,8 96,2 33,0
2009/2008 183,2 133,5 246,0 110,8 387,0
2010/2009 85,0 33,2 125,8 42,1 74,1
Zobowiązania wymagalne
2005/2004 72 9 81 5 60 0 66 7 35 3
2005/2004 72,9 81,5 60,0 66,7 35,3
2006/2005 88,6 86,8 86,7 150,0 100,0
2007/2006 76,9 74,4 93,4 50,6 54,5
2008/2007 93,8 93,5 99,4 68,7 65,8
2009/2008 113,9 109,9 99,0 383,8 143,9
2010/2009 146,2 118,5 218,3 134,0 231,1
/